Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
Ćwiczenie nr 10
TRANSPORT MORSKI
Temat:
Terminal satelitarny STANDARD B
UWAGA! TERMINAL JEST PODA

CZONY DO RZECZYWISTEJ ANTENY. POD
ŻADNYM POZOREM NIE WYSYA
AJ SYGNAA
ÓW ALARMOWYCH
1.1 Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie się z terminalem satelitarnym
STANDARD B firmy NERA typu SATURN B w zakresie wyboru satelitów, pisania i
wysyłania teleksów, łączności telefonicznej i faksowej.
1.2 Zagadnienia do opracowania:
- Organizacja Systemu INMARSAT
- Rodzaje stacji w systemie.
- Rodzaje łączności w Standardzie B
1.3 Pytania kontrolne
- Jakie są satelity w systemie INMARSAT i jakie są ich parametry ?
- Co to jest stacja NCC, do czego służy ?
- Co to jest stacja NCS, do czego służy ?
- Co to jest stacja LES, do czego służy ?
- Co to jest stacja MES, do czego służy ?
- Jakie typy terminali statkowych mają aprobatę systemu GMDSS ?
- Jakie rodzaje łączności możemy prowadzić w Standardzie B ?
- Jakie są metody alarmowania w Standardzie B ?
- Jak ustawia się stację domyślną w Standardzie B ?
- Jak wybiera się satelitę w Standardzie B ?
- Podaj przykładową treść teleksu rutynowego.
- Podaj przykładową treść teleksu odwołującego fałszywy alarm
- Podaj przykładową treść teleksu alarmowego.
- Jakie są zasady rozliczeń w Standardzie B.
1.4 Opis układu ćwiczeniowego
- Terminal statkowy Standard B składający się z:
- Jednostki centralnej,
- Modułu alarmowego,
- Teleksu,
- Drukarki,
 2 Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
- Klawiatury,
- Faksu,
- Telefonu wynośnego,
- Anteny.
1.5 Wykonanie ćwiczenia
Uwaga: W trakcie ćwiczenia należy wykonać wszystkie czynności opisane w pkt. 1.5.1 do
1.5. 8. Kursywą podano informacje teoretyczne niezbędne dla właściwego posługiwania się
terminalem Standardu B. Przed wykonaniem ćwiczenia zapoznaj się z rozdziałem 12
( INMARSAT ) w ALRS VOL.5 oraz instrukcją obsługi terminala SatBm Operators Manual
 dołączona w PDF
INMARSAT jest międzynarodowym morskim systemem satelitarnym służącym do
łączności między dowolnym punktem ruchomym (np. statek) poprzez satelitę, stację lądową a
innym statkiem lub abonentem na lądzie. System INMARSAT ma do spełnienia trzy
podstawowe zadania:
Alarmowanie w niebezpieczeństwie. Alarm może być nadany ręcznie z terminala
systemu Inmarsat.
Rozsyłanie informacji bezpieczeństwa. Informacje te rozsyłane są grupowo w
ramach serwisu SatetyNet będącego częścią składową rozszerzonego wywołania
grupowego EGC  enhanced group call.
Prowadzenie łączności rutynowej.
Rys 1. Rozmieszczenie satelitów w systemie INMARSAT
Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
Rys.2. Rodzaje stacji i obieg informacji w systemie INMARSAT.
Segment satelitarny systemu składa się z czterech satelitów, umieszczonych na
równikowej orbicie geostacjonarnej (35700 km nad ziemią). Dane satelitów przedstawiono w
tabeli. Satelity te pokrywają swoim zasięgiem całą powierzchnię kuli ziemskiej poza
obszarami podbiegunowymi, powyżej 70 stopnia szerokości północnej i południowej.
Nazwa AOR - E POR IOR AOR - W
Długość geogr. 15.5 W 178,1 E 63.9 E 54.0 W
Kod telefoniczny 871 872 873 874
Kod teleksowy 581 582 583 584
Segment naziemny systemu składa się z czterech typów stacji:
NCC  network control center, jest to jedna stacja mieszcząca się w Londynie i
stanowiąca centrum administracyjne i centrum obsługi technicznej.
NCS  network coordination station, są to 4 stacje naziemne (po jednej dla
każdego satelity), będące odpowiednikiem central telefonicznych, dokonujących
automatycznych połączeń między terminalem statkowym a wybraną stacją lądową.
W momencie wyboru satelity, z którym chcemy współpracować, terminal nasz
zaczyna w sposób ciągły odbierać sygnał z NCS związanej z tym satelitą. Sygnał
 4 Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
ten jest nadawany na jednej, wspólnej częstotliwości i jest odbierany przez
wszystkie terminale aktualnie współpracujące z danym satelitą. Ma on do
spełnienia trzy podstawowe zadania:
- Służy do automatycznego ustawiania anten w celu śledzenia satelity przy
zmieniającej się pozycji statku,
- Służy do przekazywania kierowanych do wszystkich statków informacji EGC,
- Służy do przekazywania informacji o przydzielonym kanale łączności z
wybraną stacją lądową.
LES (dawne oznaczenie CES) - land earth station, jest to około 40 stacji,
rozmieszczonych na całej kuli ziemskiej, stanowiących połączenie między
sygnałami satelitarnymi a lądową siecią telekomunikacyjną. Każdy satelita widzi
kilkanaście stacji lądowych. Niektóre stacje lądowe (np. Burum, Southbury), dzięki
rozstawieniu anten w różnych punktach kuli ziemskiej, mogą współpracować ze
wszystkimi satelitami. Wybierając do łączności stację lądową, musimy być pewni,
że współpracuje ona z satelitą, z którego aktualnie korzystamy.
MES (dawne oznaczenie SES), - mobile earth station, są to ruchome stacje
naziemne, w przypadku łączności morskiej, po prostu terminale statkowe. Ocenia
się, że aktualnie pracuje ich około 60 000. W zależności od rozwiązania
technicznego terminale te wykonywane są w różnych typach, zwanych
standardami. Najczęściej spotykanymi rozwiązaniami są:
- STANDARD A  był to terminal z ruchomą kierunkową anteną o średnicy
około 1,2 metra, zapewniającą automatyczne śledzenie wybranego satelity. Z
uwagi na silny, dzięki kierunkowej antenie, sygnał, terminal ten zapewniał
wszystkie współcześnie stosowane rodzaje łączności tj. telefon, faks, teleks i
transmisję danych cyfrowych przez modem po łączu telefonicznym. Praca
terminalu odbywa się w trybie bezpośrednim, wszystkie rodzaje łączności
rozliczane były w zależności od czasu trwania, z dokładnością do 0.1 min.
Terminal był stosunkowo drogi ( kosztu zakupu około 40 000 $). Również
wysoki był koszt eksploatacji tego terminala (około 7$ za min. połączenia)-
obecnie wycofany.
- STANDARD B  jest to unowocześniona wersja standardu A. Terminal jest
wykonany całkowicie w formie cyfrowej, co zapewnia wyższą jakość
szczególnie przy rozmowach telefonicznych. Antena jest taka sama jak w
standardzie A. Oprócz poprzednich rodzajów łączności, standard B umożliwia
jeszcze szybką transmisję danych cyfrowych  HDS (high data speed). Z uwagi
na większą prędkość pracy zastosowanego komputera koszty eksploatacyjne w
standardzie B są niższe (około 3$ za min.).
- STANDARD M  jest to uproszczona wersja w stosunku do poprzednich.
Terminal posiada dwa razy mniejszą antenę, nie ma łączności teleksowej i
może być wykonany w wersji przenośnej (Mini M). Koszty eksploatacyjne są
podobne jak w standardzie B.
- STANDARD C  jest to najbardziej uproszczona wersja terminalu, około
czterokrotnie tańsza niż standard A lub B. Terminal posiada antenę
bezkierunkową, zapewnia jedynie łączność teleksową i transmisję danych
cyfrowych. Pracuje w trybie Store and Forward (jest to łączność dwuetapowa;
wysyłany teleks lub plik komputerowy trafia do stacji lądowej, tam jest
zapisywany w pamięci i w następnym etapie przesyłany do abonenta lądowego
lub innego statku. Rozliczenie odbywa się w zależności od ilości przesyłanych
bitów informacji, z dokładnością do 256 bitów. Bardzo istotną zaletą
Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
standardu C jest możliwość bezpośredniego odbierania EGC (W innych
terminalach do tego celu musi być dokupiona specjalna przystawka).
Rys.3 Porównanie parametrów terminali systemu INMARSAT typu A/B, M, mini M i C.
 6 Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
Rys.4 Obieg informacji w systemie Inmarsat B
1.5.1 Zapoznaj się z wyświetlaczem i przyciskami umieszczonymi na słuchawce
Wyświetlacz umieszczony na słuchawce terminalu pokazuje wprowadzaną informację
oraz wskazuje aktualny stan terminalu. Dwa górne wiersze pokazują wprowadzaną
informację. Jeśli nie mieści się ona w dwóch wierszach, dalszy ciąg można odczytać
przyciskając przycisk MORE/HELP. W stanie podstawowym na wyświetlaczu powinien
znajdować się napis:
DIAL 00+INTL
TEL. NO. + #
Poniżej znajdują się symbole odzwierciedlające aktualny status terminalu:
- *** poziom odbieranego sygnału (trzy gwiazdki oznaczają maksymalny sygnał,
dwie gwiazdki oznaczają wystarczający sygnał, jedna oznacza zbyt niski sygnał),
- symbol słuchawki oznacza podniesienie słuchawki (pojawia się po zdjęciu
słuchawki z uchwytu magnetycznego lub po naciśnięciu klawisza oznaczonego tym
symbolem0,
- symbol głośnika; pojawia się po naciśnięciu klawisza oznaczonego tym symbolem,
telefon przechodzi wówczas w stan pozwalający na głośne odsłuchiwanie
odbieranej korespondencji. W tym stanie zmiana kierunku rozmowy wymaga
sterowania przyciskiem LES/PTT,
- symbol migającego trójkąta, oznacza alarm i pojawia się gdy komputer wykryje
jakąś niesprawność terminalu. Powód alarmu można odczytać naciskając kolejno
SHIFT i ENTER,
- symbol kółeczka, oznacza kontakt ze stacją NCS,
- napis SHIFT oznacza, że mamy ustawione drugie znaczenie klawiatury
numerycznej; pojawia się po przyciśnięciu klawisza SHIFT. Klawisza tego używa
Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
się w praktyce jedynie do odczytania czasu przeprowadzonej rozmowy (po
odłożeniu słuchawki naciskamy kolejno SHIFT i TAX .
- napis ALPHA oznacza, że mamy ustawione trzecie znaczenie klawiatury
numerycznej; pojawia się po przyciśnięciu klawisza ALPHA. Klawisza tego używa
się do wprowadzania nazw do książki adresowej.
Pozostałe klawisze mają następujące znaczenie:
- FUNC klawisz wykorzystywany do ustawiania terminalu,
- DEL klawisz do kasowania informacji na wyświetlaczu,
- ESC ( na klawiszu słuchawki) do wycofywania się z programu ustawiania,
- LIST klawisze do poruszania się w książce adresowej.
1.5.2 Ustaw poziom pracy terminalu na USER, a następnie na OPERATOR
Terminal może pracować na czterech różnych poziomach:
- 1 USER,
- 2 OPERATOR,
- 3 RENTER,
- 4 OWNER.
Praca na poziomie USER pozwala jedynie na korzystanie z telefonu i zmianę satelity.
Praca na poziomie OPERATOR pozwala na dokonywanie wszystkich ustawień terminalu poza
zmianą haseł i kasowaniem informacji w logach. Praca na wyższych poziomach pozwala na
zmianę haseł i informacji w logach, jednak wejście na nie jest zabezpieczone specjalnym
hasłem. W praktyce na statku z reguły ustawia się poziom OPERATOR.
Zmianę poziomu uzyskuje się poprzez funkcję 12. W tym celu należy sprowadzić
terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą sekwencję:
FUNC  12  ENTER  ENTER - nr poziomu  ENTER
 8 Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
Rys.4. Wygląd słuchawki terminala Inmarsat B.
Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
Rys. 6 . Numeracja stacji LES w systemie Inmarsat B
1.5.3 Ustaw jako stację domyślną Eik, a następnie Burum
Stacją domyślną jest ta stacja lądowa LES, przez którą będzie prowadzona zawsze
nasza łączność telefoniczna. Stacji tej nie musimy potem wybierać przy telefonowaniu. Każda
stacja LES ma swój numer. Najczęściej stosowanymi stacjami do łączności w Europie są:
- Burum 12
- Perth 222
- Fucino 555
- Eik 4
Wyboru stacji domyślnej dokonuje się poprzez funkcję 50 lub bezpośrednio klawiszem
LES. W tym celu należy sprowadzić terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać
następującą sekwencję:
FUNC  50  ENTER  ENTER  nr stacji LES  ENTER
lub
LES/PTT ENTER  nr stacji LES  ENTER
1.5.4 Ustaw jako stację alarmową Fucino, a następnie Burum
Jako stację alarmową wybieramy najbliższą stację LES. Do niej będzie kierowana
nasza łączność alarmowa. Wyboru stacji alarmowej dokonuje się poprzez funkcję 55. W tym
 10 Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
celu należy sprowadzić terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą
sekwencję:
FUNC  55  ENTER  ENTER - nr stacji LES  ENTER
1.5.5 Ustaw aktualną pozycję geograficzną np. 014 25 E, 53 30 N, prędkość 0, kurs 0
O ile do terminalu nie jest podłączony sygnał z GPS, pozycję należy aktualizować co 4
godziny. Dokonuje się tego poprzez funkcję 21. W tym celu należy sprowadzić terminal do
stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą sekwencję:
FUNC  21  ENTER  ENTER - 014 25  ENTER  53 30  ENTER  0  ENTER  0
 ENTER
W razie potrzeby, symbole N, S, E, W uzyskuje się klawiszami * i #
1.5.6 Wybierz do pracy satelitę AOR  E lub IOR
Na załączonej mapce, należy znalez
ć naszą pozycję, z linii pozycyjnych określić
elewację i azymut dla danego satelity i wprowadzić te dane za pomocą funkcji 27. W tym celu
należy sprowadzić terminal do stanu podstawowego, a następnie wykonać następującą
sekwencję:
FUNC  27  ENTER  ENTER  azymut - ENTER  elewacja ENTER
Na wyświetlaczu pojawi się napis Seaerching sattelite i po kilkudziesięciu sekundach
antena ustawi się, wskutek działania automatyki, dokładnie na kierunek satelity.
1.5.7 Spróbuj połączyć się telefonicznie z dowolnym abonentem lądowym
automatycznie lub przez operatora
Po podniesieniu słuchawki wybieramy numer np. 00 48 91 4336224 # gdzie:
00  kod łączności automatycznej
48 - nr kierunkowy do Polski
91  nr kierunkowy Szczecina
4336224  nr abonenta.
Po wybraniu numeru na wyświetlaczu pojawi się napis PIN CODE, jeśli wprowadzimy
właściwe hasło i potwierdzimy je symbolem #, uzyskamy połączenie. W celu połączenia się
przez operatora, po podniesieniu słuchawki wybieramy kod operatora 11 #. Po wprowadzeniu
i potwierdzeniu hasła uzyskamy połączenie z operatorem stacji, ustawionej jako domyślna.
W systemie Inmarsat dla ułatwienia realizacji łączności medycznych, przesyłania
raportów meteo, informacji o zagrożeniach bezpieczeństwa żeglugi, uzyskiwania porad
technicznych itp. wprowadzono kody dwucyfrowe ( twu-digit codes ). Lista kodów
dwucyfrowych i ich zastosowanie znajduje się w ALRS VOL. 1 w części dotyczącej systemu
INMARSAT.
Ważniejsze kody dwucyfrowe:
32  kod porady medycznej,
38  kod pomocy medycznej,
39  kod połączenia z RCC (np. dla odwołania fałszywego alarmu).
Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
42  kod używany do przekazania informacji o zagrożeniach w żegludze ( np. o
pływającej przeszkodzie nawigacyjnej )
W celu uzyskania porady medycznej z np. centro Inarnazionale Radio Medico ( C.I.R.M.
M.) Roma należy po podniesieniu słuchawki dokonać operacji
555*32#
Gdzie: - 555 oznacza numer stacji LES  Fucino
- 32 kod porady medycznej.
1.5.8 Spróbuj połączyć się telefonicznie z dowolnym statkiem automatycznie lub przez
operatora
Po wyszukaniu numeru satelitarnego danego statku w List of Ship Stations
wprowadzamy go identycznie jak poprzednio, z tym że zamiast numeru kierunkowego kraju,
podajemy kod telefoniczny satelity, na którym tamten statek aktualnie pracuje np.:
00 871 326101234 #
1.5.9 Spróbuj wysłać faks do abonenta lądowego
Przygotowaną stronę tekstu wsuwamy do urządzenia faksowego (tekstem ku dołowi) i
ustawiamy parametry transmisji. Przyciskiem MODE wybieramy rozdzielczość:
STD  rozdzielczość normalna,
FINE  rozdzielczość dwa razy większa (przy drobnym druku),
SF  rozdzielczość cztery razy większa ( precyzyjne rysunki),
GRAY  odcień szarości (zdjęcia).
Im większa rozdzielczość, tym dłuższy czas transmisji, a więc i wyższa opłata.
Przyciskiem CONTRAST wybieramy kontrast:
NORMAL  kontrast standardowy,
DARK  kontrast obniżony (dokument ciemny),
LIGHT  kontrast podwyższony (dokument jasny)
Następnie wybieramy numer abonenta, jak przy telefonie, z tym ż hasło należy podać od razu:
00 48 91 4338123 # hasło #
Po naciśnięciu klawisza start następuje automatyczne łączenie się i wysyłanie faksu.
1.5.10 Napisz dowolny teleks do abonenta lądowego, wydrukuj go i dołącz do
sprawozdania.
W celu napisania teleksu z menu Edit/Send wybieramy Edit new message, następnie
klawiszem Enter wprowadzamy jeden wolny wiersz i piszemy treść teleksu. Zalecany format
teleksu służbowego:
 12 Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
ZCZC - znak początku
FM ............. - nazwa nadawcy
TO .............. - nazwa adresata
TLX ........... - nr teleksu wg dziennika korespondencji
ATT ........... - wskazanie osoby do której personalnie skierowany jest teleks
REF ........... - krótkie określenie zawartości teleksu
TREŚĆ
PODPIS
Po napisaniu wychodzimy z edytora klawiszem Esc, i potwierdzamy zamiar zapisania
go na dyskietce. Komputer proponuje nazwę, aprobujemy ją lub nadajemy swoją nazwę
(maksimum 8 znaków) i klawiszem Enter powodujemy zapisanie. W celu wydrukowania
należy przed wyjściem z edytora nacisnąć klawisz F7.
1.5.11 Utwórz adres do wysłania teleksu do abonenta lądowego a następnie do innego
statku
Po zapisaniu teleksu,wchodzimy w opcję SEND MESSAGE i wypełniamy tabelę:
- w wierszu Message zostawiamy proponowaną nazwę (jest to nazwa ostatnio
napisanego teleksu), lub klawiszem Insert wywołujemy dyskietkę i wybieramy inny
teleks,
- w wierszu Land earth station wpisujemy numer stacji LES,
- w wierszu Prefix sevice zostawiamy 0 (łączność automatyczna), lub wprowadzamy
numer kodu dwucyfrowego np. 32 dla porady medycznej),
- w polu Call destination pod Country wpisujemy kod teleksowy kraju (np. 63 dla
Polski), a pod Number numer abonenta. Przy wysyłaniu teleksu do innego statku
pod Country wpisujemy kod teleksowy satelity. Pola Answerback nie wypełniamy.
W celu wysłania teleksu na przygotowany adres należy przycisnąć klawisz F10.
UWAGA! NIE WYSYA
AJ.
1.5.12 Zapoznaj się z metodami wysyłania alarmu telefonicznie i teleksem
Instrukcje alarmowe, zarówno dla telefonu, jak i teleksu są wywieszone na ścianie nad
terminalem. Należy je dokładnie przestudiować. Przy wysyłaniu alarmu teleksem naciśnięcie
klawisza F8 powoduje wysłanie jedynie skróconego komunikatu zawierającego nasz numer i
pozycję. Dalsze informacje podajemy odpowiadając teleksem na pytania operatora RCC.
Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10
UWAGA! NIE PRÓBUJ WYSYA
AĆ ALARMU !!!!
1.6 Sprawozdanie
W sprawozdaniu należy przedstawić efekty wykonania poleceń zawartych w pkt. 1.5.1
do 1.5.12, oraz własne wnioski nasuwające się w trakcie wykonywania ćwiczenia.
 14 Transport Morski Zaoczne Ćwiczenie nr 10