Leki ²-adrenolityczne
Mechanizm działania:
LEKI DZIAA
AJ
CE NA
Blokowanie receptorów ²1-adrenergicznych w sercu
UKA
AD KR
śENIA
Hamowanie działania amin katecholowych na serce
Chronotropowego
Dromotropowego
Małgorzata Berezińska
Inotropowego
Zakład Farmakologii,
Arytmogennego
Uniwersytet Medyczny w A
odzi
Leki o zło\
onym mechanizmie
Leki selektywne i nieselektywne
działania
Leki nieselektywne Leki selektywne
Celiprolol
propranolol metoprolol
Nebiwolol
pindolol atenolol
Karwedilol
sotalol acebutolol
Labetalol, dilewalol
karwedilol betaksolol
bisoprolol
timolol
celiprolol
metipranolol
nebiwolol
karteolol
WewnÄ™trzna aktywność Zablokowanie receptorów ²1-
sympatykomimetyczna adrenergicznych powoduje
Zwolnienie czynności serca
Acebutolol
Zmniejszenie pracy serca i zapotrzebowania
Praktolol
na tlen
Pindolol
Obni\
enie ciśnienia tętniczego krwi
Oksprenolol
Zmniejszenie uwalniania reniny
Oraz dodatkowo  działanie uspokajające
Alpernolol
Penbutolol
1
Leki ²-adrenolityczne  niewydolność Leki ²-adrenolityczne  zaburzenia
krÄ…\
enia rytmu serca
Przeciwdziałają przyspieszaniu czynności serca Propranolol, sotalol, nadolol
przez noradrenalinę, hamują zwiększanie masy i
Hamują arytmogenny wpływ katecholamin na serce,
wielkości oraz zmiany kształtu komór
niektóre z nich mają bezpośredni wpływ stabilizujący
Poprawiają kurczliwość na błony komórkowe (propranolol, alprenolol,
oksprenolol, metoprolol)
Leki kardioselektywne  metoprolol, bisoprolol; leki o
działaniu zło\
onym  karwedilol, nebiwolol Stosowane w leczeniu częstoskurczu
przedsionkowego i pojedynczych pobudzeń
dodatkowych komorowych
Leki ²-adrenolityczne  choroba
Leki ²-adrenolityczne  nadciÅ›nienie
niedokrwienna serca
Zwalniają czynność serca, zmniejszają jego
Propranolol, metoprolol, betaksolol, bisoprolol
pojemność minutową
Zwalniają czynność serca, zmniejszają jego
Zmniejszają aktywność reninową osocza
kurczliwość i objętość minutową, obni\
ajÄ…
ZmieniajÄ… wra\
liwość baroreceptorów ciśnienie krwi
Obni\
ają ciśnienie skurczowe i rozkurczowe
Inhibitory konwertazy angiotensyny
Inhibitory konwertazy angiotensyny
Angiotensynogen
Rozszerzają tętnice i \
yły
Renina
PoprawiajÄ… bilans tlenowy serca
Angiotensyna I
Hamują proces przerostu komór i ich
Inhibitory konwertazy Enzym konwertujÄ…cy
odkształceń
angiotensyny angiotensynÄ™ I
Zwiększają diurezę i wydalanie jonów sodu z
Angiotensyna II
moczem, zatrzymujÄ… jony potasu
Antagoniści receptora
AT1
ZwÄ™\
enie naczyń
Uwalnianie
Receptory AT1 aldosteronu
Przebudowa serca
2
Inhibitory konwertazy angiotensyny 
Inhibitory konwertazy angiotensyny
nadciśnienie tętnicze
Dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego
Obni\
ają ciśnienie tętnicze
W większości są prolekami, działającymi poprzez
Zapobiegają przebudowie mięśniówki naczyń
czynne metabolity  enalapril, perindopril, ramipril,
krwionośnych
chinapril, benazepril, cilazapril, fosinopril, trandolapril,
Działanie przeciwproliferacyjne
moeksipril, imidapril
Leki pierwszego rzutu u chorych z towarzyszÄ…cÄ…
Związki, które nie są prolekami  kaptopril, lizynopril
niewydolnością krą\
enia i /lub cukrzycÄ…
Inhibitory konwertazy angiotensyny  Inhibitory konwertazy angiotensyny 
niewydolność krą\
enia działania niepo\
Ä…dane
Stosowane są w niewydolności od stopnia II do IV Kaszel
Ostra hipotonia
ZmniejszajÄ… opory obwodowe
Reakcje alergiczne
Zmniejszają częstość hospitalizacji i śmiertelność
Zaburzenia perfuzji nerek u chorych z niewydolnością
chorych
nerek; niewydolność nerek u chorych ze zwę\
eniem
tętnic nerkowych
Wzrost stÄ™\
enia potasu we krwi
Działanie teratogenne w II i III trymestrze cią\
y
Zaburzenia smaku
Inhibitory konwertazy angiotensyny  Antagoniści receptora
przeciwwskazania angiotensynowego
ZwÄ™\
enie tętnic nerkowych
Alternatywne drogi powstawania angiotensyny II
ZwÄ™\
enie aorty
Losartan, eprosartan, walsartan, irbesartan,
kandesartan, telmisartan
Choroby przebiegające z przewlekłym kaszlem
CiÄ™\
ka kardiomiopatia zaporowa Stosowane głównie w leczeniu nadciśnienia
tętniczego i niewydolności krą\
enia oraz w
CiÄ…\
a
profilaktyce zawału serca
3
Blokery kanału wapniowego
Leki blokujące kanały wapniowe
Zmniejszają kurczliwość mięśni gładkich naczyń
Blokery kanału wapniowego
krwionośnych oraz mięśnia sercowego
Hamują czynność węzła zatokowego i przewodnictwo
Antagoniści kanału wapniowego
przedsionkowo-komorowe
ZmniejszajÄ… zu\
ycie tlenu przez mięsień sercowy
Antagoniści wapnia
Rozszerzają naczynia krwionośne obwodowe i
wieńcowe
Niektóre z nich hamują agregację płytek krwi
Blokery kanału wapniowego
Blokery kanału wapniowego
Dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego
WiÄ…\
ą się z białkami krwi w 70-98%
werapamil
Podlegają efektowi pierwszego przejścia
diltiazem
Metabolizowane przez cytochrom CYP3A4
pochodne
Przy długotrwałym stosowaniu mogą się kumulować
dihydropirydyny
w organizmie
amlodypina
felodypina
isradypina
nifedypina
nimodypina
nitrendypina
lacydypina
nimodypina
Blokery kanału wapniowego - Blokery kanału wapniowego 
wskazania działania niepo\
Ä…dane
Choroba niedokrwienna serca
Werapamil i diltiazem Pochodne
Zaburzenia rytmu serca dihydropirydyny
Zaburzenia przewodnictwa
Nadciśnienie Obni\
enie ciśnienia
w sercu
tętniczego
Niewydolność mięśnia
Stany niedokrwienia mózgu, migreny
Uczucie gorÄ…ca na twarzy
sercowego
Zaburzenia czucia palców
NIE kojarzyć z ²-blokerami i
Bóle i zawroty głowy
glikozydami nasercowymi
Obrzęki kończyn
4
Blokery kanału wapniowego - Leki stosowane w leczeniu dusznicy
przeciwwskazania bolesnej
Pochodne dihydropirydyny  wstrzÄ…s,
1. Azotany i azotyny (nitraty)
zwÄ™\
enie aorty, ciÄ…\
a, zaawanasowana
2. Leki ²-adrenolityczne
niewydolność serca
3. Leki blokujące kanał wapniowy
Werapamil i diltaizem  zaburzenia
4. Inne leki (pomocniczo)
przewodzenia w sercu, bradykardia,
Leki stosowane w napadzie bólu wieńcowego
niewyrównana niewydolność serca
1. Nitrogliceryna (triazotan glicerolu)
2. Diazotan izosorbidu
Azotany i azotyny (nitraty) Azotany i azotyny (nitraty)
Mechanizm działania  uwalnianie tlenku
TOLERANCJA!!!
azotu
 Wewnętrzny upust krwi
Zmniejszenie naprÄ™\
enia ścian lewej komory
Nitrogliceryna w napadzie bólu
Nitrogliceryna (triazotan glicerolu)
wieńcowego
Wskazania  profilaktyka i leczenie bólów dławicowych, ostry
zawał serca, ostra niewydolność lewokomorowa
Podać podjęzykowo 1/2-2 tabletki, jeśli ból nie
Działania niepo\
Ä…dane  obni\
enie ciśnienia tętniczego,
ustępuje dawkę mo\
na powtórzyć po kilkunastu
hipotonia ortostatyczna, odczyny alergiczne, bóle i zawroty
minutach. Nie za\
ywać więcej ni\
2-3 tabletki w
głowy, zaczerwienienie skóry, wzrost ciśnienia
sródczaszkowego i śródgałkowego
ciÄ…gu 15 minut.
Przeciwwskazania  nadwra\
liwość na lek, jaskra, stany po
urazie czaszkowo-mózgowym, krwawienie śródczaszkowe
DziaÅ‚anie synergistyczne z ²-blokerami i antagonistami wapnia
UWAGA!!! Alkohol nasila działanie hipotensyjne
5
ChNS - molsidomina ChNS  trimetazydyna (Preductal)
Zwiększa aktywność cyklazy guanylanowej
Lek cytoprotekcyjny
Zmniejsza pracÄ™ serca
Działa ochronnie na mitochondria
Hamuje agregację płytek krwi
Zmniejsza wytwarzanie wolnych rodników i
Wskazania  dusznica bolesna i zawał serca, przeciwdziała utlenianiu lipidów
zastoinowa niewydolność krą\
enia, nadciśnienie
Hamuje agregację płytek krwi
tętnicze
Wskazania  długotrwale w leczeniu choroby
niedokrwiennej
Leki stosowane w leczeniu Ośrodkowe leki sympatykolityczne
nadciśnienia (leki hipotensyjne) działające na receptory ą2 - klonidyna
1. Leki o ośrodkowym działaniu depresyjnym na układ sercowo-naczyniowy
Pobudzenie receptorów ą2 w jądrze pasma samotnego
Leki działające na receptory ą2
osłabienie aktywności neuronów współczulnych i
Leki działające na receptory imidazolinowe
aktywacja nerwu błędnego rozszerzenie naczyń
2. Leki ganglioplegiczne
krwionośnych, zwolnienie akcji serca, zmniejszenie
3. Leki wpływające na pozazwojowe neurony adrenergiczne
pojemności minutowej serca
4. Leki Ä…-adrenolityczne
Zmniejszenie stÄ™\
enia katecholamin we krwi
5. Leki działające bezpośrednio na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych
6. Leki moczopędne
Hamowanie aktywności renionowej osocza, zmniejszenie
7. Leki ²-adrenolityczne
wydzielania aldosteronu
8. Antagoniści kanałów wapniowych
9. Inhibitory konwertazy angiotensyny
Ośrodkowe leki sympatykolityczne Ośrodkowe leki sympatykolityczne
działające na receptory ą2 - klonidyna działające na receptory ą2 - klonidyna
Wskazania  nadciśnienie o średnim i
Działanie na presynaptyczne receptory ą2 w
ciÄ™\
kim przebiegu, głównie w skojarzeniu z
zakończeniach neuronów pozazwojowych
innymi lekami; jaskra; migreny; leczenie
hamowanie wydzielania noradrenaliny
zale\
ności opioidowej i alkoholowej
Słaby agonista receptorów ą1 po podaniu
do\
ylnym powoduje przejściowy wzrost ciśnienia
6
Ośrodkowe leki sympatykolityczne Agoniści ośrodkowych receptorów
działające na receptory ą2 imidazolinowych
Moksonidyna i rilmenidyna
Guanfacyna
Zmniejszają opór obwodowy, hamują resorpcję
Guanabenz jonu sodowego w kanalikach nerkowych
Działanie hipotensyjne, regresja przerostu lewej
Guanoksabenz
komory serca
Zalecane w monoterapii, zwłaszcza u osób
młodych mających przeciwwskazania do
stosowania ²-blokerów
Leki wpływające na pozazwojowe
Leki ganglioplegiczne
neurony adrenergiczne
Rezerpina, guanetydyna, betanidyna, debrizochina
Trimetafan, mekamylamina
Upośledzają wewnątrzkomórkowe magazynowanie
Stosowane wyłącznie w stanach nagłych
noradrenaliny i hamujÄ… jej uwalnianie podczas pobudzenia
 przełomy nadciśnieniowe, złośliwe
neuronu
postacie nadciśnienia
Rozszerzenie naczyń krwionośnych, spadek objętości
wyrzutowej i pojemności minutowej serca
Powodują powolny ale długotrwały spadek ciśnienia krwi
(bezpośrednio po podaniu mo\
e wystąpić przejściowy
wzrost ciśnienia)
Leki bezpośrednio rozszerzające
Leki Ä…-adrenolityczne
tętniczki
BlokujÄ… postsynaptyczne receptory Ä…1 Pochodne ftalazyny  dihydralazyna i todralazyna
Rozkurcz tętniczek, obni\
enie oporu obwodowego Minoksydyl
Obni\
enie cholesterolu całkowitego, frakcji L/DRL i
trójglicerydów, podwy\
szenie frakcji HDL, zwiększają
wra\
liwość tkanek na insulinę
Zalecane w nadciśnieniu ze współistniejącą
dyslipidemiÄ…, nietolerancjÄ… glukozy, cukrzycÄ… typu 2,
Å‚agodnym przerostem prostaty
7
Pochodne ftalazyny Minoksydyl
Dihydralazyna  uwa\
ana za lek bezpieczny dla Silne działanie hipotensyjne
płodu, często stosowana w leczeniu nadciśnienia w
Częste objawy niepo\
ądane  tachykardia, bóle
przebiegu ciÄ…\
y
dławicowe, obrzęki, nadmierne owłosienie
Działania niepo\
ądane  bóle głowy, zaczerwienienie
Stosowany w ciÄ™\
kich i opornych na leczenie
twarzy, objawy dławicowe, nudności i wymioty,
postaciach nadciśnienia  bardzo skuteczny
zmiany skórne i narządowe przypominające toczeń
zwÅ‚aszcza w poÅ‚Ä…czeniu z lekiem moczopÄ™dnym i ²-
trzewny; rzadko  gorÄ…czka, neutropenia,
blokerem
pancytopenia
Leki stosowane w leczeniu
Stany zagro\
enia \
ycia
niewydolności krą\
enia
Encefalopatia nadciśnieniowa
1. Leki moczopędne
Ostra niewydolność lewokomorowa
2. Glikozydy nasercowe
Tętniak rozwarstwiający aorty
3. Inhibitory konwertazy angiotensyny
Rzucawka
4. Leki ²-adrenolityczne
Niestabilna dławica piersiowa
Ostry zawał serca 5. Inne leki  inne leki o dodatnim działaniu inotropowym,
leki rozszerzające naczynia, blokery kanału
Klonidyna, dihydralazyna, furosemid, nitroprusydek sodu
wapniowego, leki antyarytmiczne i przeciwzakrzepowe 
Doraz
ne obni\
enie ciśnienia  10 mg nifedypiny
w szczególnych sytuacjach klinicznych
podjęzykowo
Glikozydy nasercowe - działanie na
Glikozydy nasercowe
mięsień sercowy
Aglikon
Wzrost siły skurczu i napięcia włókien
Genina
mięśnia sercowego
8
Glikozydy nasercowe  działanie na
Glikozydy nasercowe
układ przewodzący serca
Działanie chronotropowe ujemne
DziÄ…Å‚anie dromotropowe ujemne
Obni\
ają próg pobudliwości
Działanie bezpośrednie na układ przewodzący
Działanie pośrednie na układ przewodzący
Glikozydy nasercowe - Glikozydy nasercowe -
farmakokinetyka
farmakokinetyka
Digoksyna, lanatozyd C, deacetylolanatozyd
Strofantyna i acetylostrofantyna
C, proscyladryna, scilaren
Nie wchłaniają się z przewodu
Słabo wchłaniają się z przewodu
pokarmowego
pokarmowego (digoksyna - do 80%)
Bardzo słabo wią\
ą się z białkami krwi
WiÄ…\
ą się z białkami krwi w 20-30%
Nie kumulujÄ… siÄ™ w organizmie
Średnia zdolność kumulacji
Glikozydy nasercowe -
Glikozydy nasercowe - zatrucie
farmakokinetyka
Objawy zatrucia
Digitoksyna i acetylodigitoksyna
Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego 
spadek apetytu, nudności, wymioty, biegunka, bóle
Bardzo dobrze wchłaniają się z
brzucha
przewodu pokarmowego
Zaburzenia neurologiczne  bóle głowy, zmęczenie,
Silnie wiÄ…\
ą się z białkami krwi
senność, przymglenie widzenia, zaburzenia percepcji
kolorów
Du\
a zdolność do kumulacji w
organizmie Zaburzenia rytmu serca  bradykardia, blok
przedsionkowo komorowy, zaburzenia rytmu
przedsionków i komór
9
Glikozydy nasercowe - zatrucie Glikozydy nasercowe  wskazania
Rozpoznanie zatrucia  objawy kliniczne + zmiany w
Przewlekła niewydolność krą\
enia
EKG + oznaczanie stÄ™\
enia glikozydów w osoczu
pochodzenia sercowego
Leczenie zatrucia
Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca
" Przerwać podawania glikozydów i diuretyków
" Sole potasu
" Fenytoina lub lidokaina (leki drugiego rzutu  prokainamid,
²-blokery)
" Niekiedy atropina
" Digitalis Antidot (80 mg odtrutki / 1 mg glikozydów)
Glikozydy nasercowe  Glikozydy nasercowe 
przeciwwskazania bezwzględne
przeciwwskazania względne
Blok przedsionkowo-komorowy III0 Niewydolność nerek
Zaburzenia rymu pochodzenia komorowego CiÄ™\
ka niewydolność oddechowa
Kardiomiopatia przerostowa Planowana kardiowersja elektryczna
ZwÄ™\
enie aorty Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i
kwasowo-zasadowej
Zapalenie i zawał mięśnia sercowego
Niewydolność serca  klasyfikacja NYHA
Zaburzenia rytmu serca
Arytmia  nieregularne następstwo skurczów serca
Skurcz dodatkowy  spowodowany bodz
cem
wyzwolonym poza prawidłowym rytmem serca
Zaburzenia tworzenia bodz
ców
" Nomotopowe
" Ektopowe
Zaburzenia przewodzenia bodz
ców
" Opóz
nienie
" Częściowe zablokowanie
" Całkowite zablokowanie
10
Potencjał czynnościowy mięśnia
Leki antyarytmiczne
sercowego
I. Leki stabilizujące błony komórkowe
a. Leki przedłu\
ające czas trwania potencjału
czynnościowego
b. Leki skracające czas trwania potencjału
czynnościowego
c. Leki nie wpływające na czas trwania potencjału
czynnościowego
II. Leki ²-adrenolityczne
III. Leki wydłu\
ające czas trwania potencjału czynnościowego,
bez wpływu na fazę 0
IV. Antagoniści kanałów wapniowych
Leki przedłu\
ajÄ…ce czas trwania
Leki stabilizujące błony komórkowe
potencjału czynnościowego (Ia)
Działają poprzez blokowanie kanałów sodowych,
Przedłu\
ajÄ… dodatkowo okres repolaryzacji
podobnie jak leki znieczulające miejscowo, działają w
Chinidyna i prokainamid
fazie 0
Hamują szerzenie się potencjału czynnościowego
Chinidyna Prokainamid
Hamuje pobudliwość i kurczliwość mięśnia Działanie podobne do chinidyny
sercowego, zwalnia szybkość przewodzenia
W mniejszym stopniu ni\
chinidyna działa ujemnie
przedsionkowo-komorowego, działa cholinolitycznie i
ino- i chronotropowo
słabo ą-adrenolitycznie
Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, w
Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego,
ok. 50% wydalany z moczem w postaci niezmienionej
podlega metabolizmowi w wątrobie do metabolitów
Skuteczniej opanowuje arytmie komorowe ni\

działających słabo antyarytmicznie
nadkomorowe
Stosowana w niemiarowościach nadkomorowych i
Wskazania  przedwczesne skurcze komorowe,
komorowych
częstoskurcz komorowy
11
Leki skracajÄ…ce czas trwania
Lidokaina (lignokaina)
potencjału czynnościowego (Ib)
Działa szybko i krótko!!!
Lidokaina
W dawkach leczniczych nie zmniejsza kurczliwości
Fenytoina
serca, nie obni\
a ciśnienia krwi, nie wpływa na
przewodnictwo przedsionkowo-komorowe
Meksyletyna
Wskazania  niemiarowości komorowe o ró\
nej
Tokainid
etiologii
Lek pierwszego rzutu w ciÄ™\
kich niemiarowościach
komorowych zagra\
ajÄ…cych \
yciu oraz w zatruciu
glikozydami
Leki nie wpływające na czas trwania
Propafenon
potencjału czynnościowego (Ic)
Wykazuje równie\
sÅ‚abe cechy leku ²-
Propafenon
adrenolitycznego i antagonisty wapnia
Enkainid
Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego
Lorkainid
Wskazania  nadkomorowe i komorowe skurcze
Flekainid
przedwczesne, częstoskurcze i tachyarytmie
Leki wydłu\
ajÄ…ce czas trwania
Leki ²-adrenolityczne (II)
potencjału czynnościowego (III)
Hamowanie wpływu endogennych katecholamin na serce
Amiodaron
Działanie stabilizujące błony komórkowe
Bretylium
Hamowanie przewodzenia w układzie przewodzącym
Działają w fazie 3
Wskazania  niemiarowości pochodzenia
nadkomorowego, choroby i stany ze zwiększonym
Blokują kanały potasowe
napięciem układu adrenergicznego (nadczynność
tarczycy, guz chromochłonny nadnerczy, du\
y wysiłek
fizyczny, stany napięcia emocjonalnego)
12
Antagoniści kanałów wapniowych
Amiodaron
(IV)
Działa ujemnie chronotropowo
Werapamil
Ma działanie adrenolityczne, zmniejsza zapotrzebowanie
mięśnia sercowego na tlen, rozszerza naczynia wieńcowe
Hamuje powstawanie impulsów w węz
le zatokowym
Zawiera jod i mo\
e powodować zaburzenia czynności tarczycy
Hamuje przewodnictwo w węz
le przedsionkowo-
Działa wolno, nawet po podaniu do\
ylnym; nawet po całkowitym
komorowym
odstawieniu leku jego działanie utrzymuje się przez 10-45 dni
Stosowany głównie w niemiarowościach
Wskazania  zapobieganie i leczenie komorowych i
nadkomorowych oraz niemiarowościach komorowych
nadkomorowych zaburzeń rytmu, w których inne leki
wywołanych chorobą niedokrwienną serca
antyarytmiczne sÄ… nieskuteczne lub przeciwwskazane
13