Leki o działaniu inotropowym dodatnim
Glikozydy nasercowe
" wprowadzone do leczenia w 1785 r.
" obecnie stosuje siÄ™ glikozydy naparstnicy purpurowej lub
wełnistej (Digitalis purpurea, Digitalis lanata) : digoksynę,
digitoksynÄ™, lanatozyd C oraz glikozydy cebuli morskiej (Scilla
maritima) : scillaren i proscillarydynÄ™
" aglikon + genina  aglikon warunkuje działanie na mięsień
sercowy, genina decyduje o właściwościach
fizykochemicznych
Działanie na mięsień sercowy
" glikozydy działają bezpośrednio i pośrednio na komórki
robocze m. sercowego oraz na układ przewodzący
" zwiększenie siły skurczu włókien sercowych
" zwiększenie napięcia włókien mięśnia sercowego
wzrost siły wyrzutu sercowego
zmniejszenie wielkości serca
zmniejszenie objętości póz
norozkurczowej i ciśnienia
żylnego
poprawa przepływu nerkowego  zmniejszenie
obrzęków
" zmniejszenie szybkości powstawania impulsów w węz
le
zatokowo-przedsionkowym ( częstości serca)
" zmniejszenie szybkości przewodzenia w węz
le
przedsionkowo-komorowym i w pęczku Hisa
" działanie na włókna Purkinjego  zwiększenie pobudliwości
mięśni komór serca
1
" wpływ na EKG
spłaszczenie lub odwrócenie załamka T
obniżenie odcinka ST
wydłużenie odstępu PR
skracanie się odstępu QT
" mechanizm działania
bezpośrednie hamowanie aktywności pompy sodowo-
potasowej
stężenia jonów Na i stężenia jonów K w komórkach
mięśnia sercowego
wolnych jonów Ca wewnątrz komórek sercowych
" wpływ na układ sercowo-naczyniowy
u zdrowych osób  skurcz mięśni naczyń żylnych wzrost
oporu wzrost RR
u osób z niewydolnością serca
kurczliwości
objętości wyrzutowej
częstości serca
hamowanie aktywności układu adrenergicznego
zmniejszenie oporów naczyniowych zwiększenie
przepływu nerkowego wzrost diurezy
Losy w organizmie
" glikozydy w różnym stopniu wchłaniają się z przewodu
pokarmowego (najlepiej digoksyna i digitoksyna)
" niewydolność prawokomorowa zmniejsza wchłanianie z
przewodu pokarmowego
" pozajelitowo najlepiej drogą dożylną
" szybkość działania jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia
wiązania z białkami osocza (digitoksyna  97%, digoksyna 
20-40%)
" digitoksyna metabolizowana w wÄ…trobie, inne glikozydy sÄ…
wydalane w postaci niezmienionej
" kumulacja w organizmie: digitoksyna>digoksyna>glikozydy
cebuli morskiej
2
Zasady dawkowania i  nadzór terapeutyczny
" działanie lecznicze występuje po wysyceniu białek krwi i
mięśnia sercowego  konieczne podanie dawek większych niż
ilość eliminowana leku; po wystąpieniu efektu leczniczego
podaje siÄ™ dawki podtrzymujÄ…ce
" ze względu na niewielki współczynnik terapeutyczny istnieje
konieczność prowadzenia terapii monitorowanej
"  nadzór terapeutyczny
podejrzenie działania niepożądanego
podejrzenie, że chory nie przyjmuje leku
niedostateczny efekt terapeutyczny mimo właściwego
dawkowania
możliwość interakcji glikozydów z innymi lekami
Wskazania
" leczenie niewydolności serca
" leczenie niemiarowości nadkomorowych (gł. migotanie
przedsionków)
Przeciwwskazania
" blok przedsionkowo-komorowy II° i III°
" komorowe zaburzenia rytmu
" kardiomiopatia przerostowa zaciskajÄ…ca
" ciężka niewydolność oddechowa
" zespół chorego węzła zatokowego
" niewydolność nerek
" nadciśnienie tętnicze
" planowana kardiowersja
3
Interakcje
" jony Ca2+ i wit. D  wzmagają działanie i toksyczność
glikozydów
" leki wywołujące hipokaliemię (leki moczopędne,
glikokortykosteroidy, insulina, amfoteryczna)
" leki adrenergiczne, rezerpina  niebezpieczeństwo arytmii
" leki przeciwkrzepliwe  glikozydy zmniejszają ich działanie
" leki indukujÄ…ce enzymy mikrosomalne (fenobarbital ,
fenytoina, fenylbutazon, rifampicyna) przyspieszajÄ…
metabolizm digitoksyny
Objawy zatrucia i leczenie
" jedne z najbardziej toksycznych leków
" wczesne objawy zatrucia
zmniejszenie Å‚aknienia
nudności, wymioty
biegunka i bóle brzucha
zmiany neurologiczne (bóle głowy, zmęczenie, senność)
" po długotrwałym stosowaniu  ginekomastia
" przymglenie widzenia, zaburzenia w percepcji barw
" zaburzenia rytmu serca  najgroz
niejsze
rzadkoskurcz
bloki serca
zaburzenia rytmu przedsionków
zaburzenia rytmu komór
" najczęstsza przyczyna zatrucia  przedawkowanie,
hipokaliemia, hiperkalcemia, stężenia magnezu,
niedoczynność tarczycy
" konieczne różnicowanie z chorobami serca  oznaczyć
stężenie glikozydów w osoczu
4
" leczenie  na OIOM-ie, ciągłe monitorowanie EKG
odstawić glikozydy i ew. leki moczopędne
wyrównać poziom potasu
niemiarowości  fenytoina lub lidokaina, ew. prokainami
lub ²-adrenolityki
rzadkoskurcz i bloki  atropina
Digitalis  Antidot (Fab)  przeciwciała neutralizujące
działanie preparatów naparstnicy
Najczęściej stosowane preparaty
digoksyna
digitoksyna
proscylarydyna (Talusin)
Leki dopaminergiczne i ²1-adrenergiczne
Dopamina
" dziaÅ‚a na receptory ²1 w sercu
" zwiększa objętość wyrzutową i pojemność minutową
" działa też na receptory adrenergiczne w naczyniach
nerkowych, trzewnych i wieńcowych - przepływu
" dawki dziaÅ‚ajÄ…ce inotropowo dodatnio 5-10 µg/kg mc. na min.
" w dawkach większych pobudza receptory ą1  skurcz naczyń
" zastosowanie
ostra niewydolność krążenia
wstrzÄ…s kardiogenny i septyczny
" powikłania
tachykardia i bóle dławicowe
bóle głowy
nudności, wymioty
" ze względu na krótki czas działania podaje się ją tylko we
wlewie dożylnym
5
Dobutamina
" syntetyczna pochodna dopaminy
" dziaÅ‚a na receptory ²1 w sercu
" przyspiesza akcjÄ™ serca
" zmniejsza opór naczyń obwodowych
" nie ma bezpośredniego wpływu na przepływ wieńcowy
" stosuje się ją w niewydolności serca, także spowodowanej
zawałem
" stosuje się we wlewie kroplowym pod kontrolą ciśnienia krwi i
EKG
Dopeksamina
" dziaÅ‚a bardzo silnie na receptory ²2 (okoÅ‚o 60 razy bardziej od
dopaminy)
" sÅ‚abo dziaÅ‚a na receptory ²1
" przyspiesza akcjÄ™ serca
" zwiększa kurczliwość
" zwiększa przepływ nerkowy
6
Inne leki działające inotropowo dodatnio
Inhibitory fosfodiesterazy
" powodują stężenia wewnątrzkomórkowego cAMP i efekty
wtórne podobne do pobudzenia receptora ²-adrenergicznego
" charakteryzują się dużą toksycznością i działaniem
arytmogennym  nie można ich stosować przewlekle
" stosuje się je w ostrej niewydolności serca, zespole  małego
rzutu , nadciśnieniu tętniczym z dysfunkcją prawej komory
" zmniejszają opór żylny i tętniczy  zmniejszenie obciążenia
wstępnego
" nie powodujÄ… przyspieszenia akcji serca
" działania niepożądane: trombocytopenia, zaburzenia ze
strony przewodu pokarmowego, hipotensja
" amrinon, milrinon, enoksymon
Glukagon
" działa inotropowo i chronotropowo dodatnio
" aktywuje cyklazÄ™ adenylowÄ…
" w niewydolności serca stosowany u pacjentów nie
reagujących na glikozydy nasercowe, w leczeniu zespołu
 malego rzutu , wstrząsu zawałowegoniewydolności serca
wywolanej stosowaniem ²-adrenolityków
7