Temat: ,,Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym
z urazem głowy i kręgosłupa
Zagadnienia:
1. Układ kostny człowieka  kręgosłup, czaszka
2. Przyczyny i rodzaje urazów głowy i kręgosłupa
3. Zasady organizacji pierwszej pomocy.
Cele edukacyjne:
Cele ogólne:
1. Budowa i funkcje jakie pełni u każdego człowieka głowa i kręgosłup;
2. Przyczyny urazów głowy i kręgosłupa;
3. Nabycie umiejętności prawidłowego rozpoznania objawów urazu
głowy i kręgosłupa;
4. Zapoznanie z zasadami postępowania przy udzielaniu przedmedycznej
pomocy w przypadkach urazu głowy i kręgosłupa;
5. Kształtowanie postawy odpowiedzialności za życie swoje i innych.
Cele operacyjne:
Po zakończeniu zajęć uczeń umie:
1. Rozpoznać uraz głowy i kręgosłupa;
2. Poprawnie postępować wg schematu ratunkowego w przypadku
określonego urazu;
3. Rozpoznać objawy i przeciwdziałać rozwojowi wstrząsu;
4. Dowieść, że poprawnie i niezwłocznie udzielona pomoc
ratuje zdrowie i życie
1
Metody:
" pogadanka, prezentacja (pokaz), instruktaż, ćwiczenia praktyczne.
Forma lekcji:
" praca zespołowa, w grupach
Czas: 45 minut
Miejsce:
" sala wykładowa
Środki dydaktyczne:
" podręcznik ,,Przysposobienia obronnego , foliogramy, kołnierz ortope-
dyczny, nosze sanitarne, bandaże, koce.
Wskazówki organizacyjno-metodyczne:
1. Uczniowie na poprzedniej lekcji zostali podzieleni na grupy. Każda grupa
otrzymała do przygotowania zagadnienia:
" Układ kostny człowieka ze szczególnym uwzględnieniem głowy
i kręgosłupa;
" Przykłady zaobserwowanych zdarzeń, mogące spowodować urazy
głowy i kręgosłupa.
2
Scenariusz lekcji:
Środki
Lp. Przebieg Czynności nauczyciela Czynności uczniów dydak-
zajęć tyczne
1 2 3 4 5
1 Wita się i wytwarza pogodną
Część
atmosferę w klasie.
wstępna
Tezy:
" mózgowie człowieka to
Wprowadzenie
przede wszystkim dwie
w tematykę
półkule mózgu, otoczone
czaszką, stanowiącą osło-
3  4 min.
nę. Z dołu półkul wycho-
dzą liczne włókna nerwo-
we, biegnące ku dołowi,
przechodzące w rdzeń krę-
gowy.
" ogół włókien nerwowych
stanowi układ nerwowy
człowieka, który scala i
koordynuje pracę wszyst-
kich narządów i tkanek.
Steruje on czynnościami i
zachowaniem całego orga-
nizmu.
" przerwanie, uszkodzenie
jednego z włókien nerwo-
wych kończy się dla czło-
wieka (nawet) kalectwem
lub śmiercią
2 Odwołuje się do przyswojo- Oglądają foliogramy i omawiają, Foliogram 1
Część
nych treści z biologii przypo- (przypominają) jakie organy
" czaszka
główna
mina budowę głowy i kręgo- znajdują się w głowie i kręgo- Foliogram 2
słupa. Podkreśla znaczenie i słupie, za co są odpowiedzialne.
" kręgosłup
Układ kostny
wagę tych elementy ciała w
człowieka Foliogram 3
funkcjonowaniu człowieka.
3  4 min. " szkielet
3 Przyczyny Prosi o podanie przyczyn i Dyskutują, uzupełniają się i
urazów głowy rodzajów urazów głowy i zapisują przykłady zaobserwo-
i kręgosłupa. kręgosłupa, (sytuacji w jakich wanych zdarzeń.
3 - 4 min mogą one powstać).
3
1 2 3 4 5
4 Zasady organi- Obrazuje czynności pierw- Przyglądają się, analizują, pyta-
zacji pomocy szej pomocy: ją, notują. Udzielają odpowie-
przedmedycznej dzi, uzupełniają się wzajemnie
" rozpoznanie urazów,
" opatrywanie ran głowy
10 min.
wg łańcucha ratunkowe-
Foliogram 4
go.
" KED
Z pomocą pozoranta
" deska
(ucznia) zakłada kołnierz
ortopedyczny.
Foliogram 5
Przypomina o zachowaniu
" transport
bezpieczeństwa dla ratują-
poszkodo-
cego i poszkodowanego.
wanego
Prezentuje sposób odcią-
gnięcia z niebezpiecznego
Foliogram 6
miejsca. Poszkodowanego
" pozycja
z podejrzeniem uszkodze-
boczna
nia kręgosłupa.
ustalona
Przypomina o zastosowaniu
ewentualnie pozycji bocz-
Nosze, koce,
nej ustalonej, o treści mel-
rękawiczki,
dunku-wezwania. Omawia
Kołnierz
objawy i przeciwdziałanie
ortopedyczny
rozwojowi wstrząsu.
5 Weryfikacja Dzieli klasę na grupy. Ćwiczą podane Foliogram 7
tokiem prak- Prezentuje zadania do wyko- zagadnienia w grupach
" zadania do
tycznym nania.
wykonania
1. Opatrywanie urazów
20 min. głowy.
Koce, nosze,
2. Zakładanie kołnierza bandaże,
ortopedycznego.
kołnierz or-
3. Przenoszenie na nosze i topedyczny
odciąganie na kocu po-
szkodowanego z podej-
rzeniem urazu kręgo-
słupa.
4. Pozycja boczna ustalona
Konkluduje zajęcia, można Z pomocą nauczyciela odpo- Foliogram 8
6 Część wykorzystać foliogram z wiadają na pytania podsumowu- " pytania
końcowa pytaniami podsumowujący- jące.
podsumowu-
mi.
jące
3  5 min. Dziękuje ,,pozorantom Powinni odczuwać satysfakcję.
i aktywnym uczniom nagra-
dzając ich oceną.
Motywuje do aktywności
osoby bierne.
Podaje temat następnej lek-
cji.
Żegna się z klasą. Zegnają się z nauczycielem.
4
Foliogram 1
Czaszka ludzka
5
Foliogram 2
Kręgosłup
Kręgosłup: a  widok od przodu, b  widok od boku na kolumnę kręgów przeciętą
w płaszczyz
nie strzałkowej
6
Foliogram 3
Kościec mężczyzny
widok od przodu (wg Rożyckiego)
7
Foliogram 4
Deska (nosze), kamizelka ortopedyczna KED
8
Foliogram 5
Sposoby odciągnięcia rannego z podejrzeniem uszkodzenia
kręgosłupa z niebezpiecznego miejsca
i przeniesienie go na nosze
b) a)
c)
9
Foliogram 6
Pozycja boczna ustalona (bezpieczna)
a)
b)
a) pozycja boczna ustalona, proponowana obecnie wg wytycznych Europejskiej Rady
do spraw Resuscytacji,
b) pozycja boczna ustalona poprzednio stosowana.
10
Foliogram 7
Zadania do wykonania
1. Opatrywanie urazów głowy.
2. Zakładanie kołnierza ortopedycznego.
3. Przenoszenie na nosze i odciąganie na kocu poszkodowanego
z podejrzeniem urazu kręgosłupa.
4. Pozycja boczna ustalona.
11
Foliogram 8
Pytania podsumowujące
1. Jaka rolę pełni układ kostny człowieka, a szczególnie czaszka i kręgosłup?
2. Jaka jest kolejność czynności postępowania w przypadku podejrzenia urazu krę-
gosłupa?
3. O czym musimy pamiętać decydując się na udzielenia pierwszej pomocy osobie
poszkodowanej?
4. Jakie są pozytywne strony szybkiej i zdecydowanej przedmedycznej pomocy po-
szkodowanemu?
5. Jak wyeliminować lub ograniczyć urazy głowy lub kręgosłupa?
12
Literatura:
1.  Domowy poradnik medyczny pod redakcja prof. dra hab. med. Kazimierza Janic-
kiego, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1989 r.
2. Mała encyklopedia medycyny , Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
1979 r.
3. WWW. Google.pl
13