ĆWICZENIE V
" OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
PIERWOTNIAKÓW
" INWAZJE ŚWIDROWCÓW
" Rodzina Trypanosomatidae -
Trypanosoma equiperdum,- Trypanosoma
evansi -Trypanosoma brucei brucei, - T.
congolense,- T. vivat,-Trypanosoma brucei
gambiense, Trypanosoma. brucei rhodesiense,-
Trypanosoma cruzi,Leishmania donovania -
Leishmania. tropica - Leishmania mexicana -
Leishmania braziliensis
ÅšWIDROWCE
Królestwo Prostista
Podkrólestwo Protozoa
Typ Sarcomastigophora
Podtyp Mastigophora
RzÄ…d Kinetoplastida
Rodzina Trypanosomatidae
Rodzaj Trypanosoma
Rodzaj Leishmania
Rodzaj Trypanosoma
1. GRUPA salivaria
 gruczoły ślinowe
2. GRUPA stercoraria
 końcowy odcinek jelita
Typanosoma equiperdum
(świdrowiec koński)
" dÅ‚. 24-28, szer. 2-6 µm
" monomorficzny
" kształt wrzecionowaty
" jądro poło\
one centralnie
" organella ruchu : wić, błona falująca
" naturalni \
ywiciele: konie, osły
" rozmna\
anie przez podział podłu\
ny
" brak form przetrwalnikowych
" Zara\
enie podczas krycia
Zaraza stadnicza-objawy
okres I
" Obrzęk puzdra lub sromu
" Powiększenie węzłów chłonnych
" Wypływ z dróg rodnych
" Plamy bielacze - obrzęki i plamy nie są trwałe
" Temperatura 38,0-38,5°C
okres II
" Drobne wykwity, niekiedy świąd
" Obrzęki talarowate - wykwity są nietrwałe
" Wycieki z dróg rodnych
" Chudniecie, osłabienie
" Zaburzenia nerwowe
okres III
" Zaburzenia układu nerwowego
 Przeczulica skóry
 Pora\
enia mięśni -charakterystyczne pora\
enie lewostronnego nerwu twarzowego
- Niedowłady
" Odle\
yny
" Ropnie
" Temp. 40°C
Surra
Trypanosoma evansi
" północna Afryka, południowa Azja, Środkowa i
Południowa Ameryka
" Choroba koni
" Rezerwuar  bawoły i wielbłądy a tak\
e bydło, psy,
kapibary i słonie
" Przenoszony mechanicznie przez owady krwiopijne m.in.
Tabanus, Stomoxys, Glossina oraz krwiopijne nietoperze
Surra
Trypanosoma evansi
" Przebieg zwykle ostry  śmierć po kilku tygodniach
lub miesiÄ…cach.
Objawy:
" nawroty gorÄ…czki
" pokrzywka
" obrzęki
" powiększenie węzłów chłonnych
" wybroczyny
" anemia
" chudnięcie
" ronienia
Nagana
" Choroba prze\
uwaczy (głównie bydła), rzadziej koni
" Występowanie : Afryka równikowa
" Czynnik :
 Trypanosoma brucei brucei
 Trypanosoma congolense
 Trypanosoma vivax
" Rezerwuarem inwazji sÄ… dzikie prze\
uwacze
" Pierwotniaki przenoszone sÄ… przez muchy tse-tse
Nagana
Objawy:
" U bydła :
 Skoki temperatury
 Wychudzenie
 Niedokrwistość
 Obrzęki
 Zanik mięśni
 Śmierć
" U koni objawy przypominajÄ… zarazÄ™
stadniczÄ…
Śpiączka afrykańska
" Czynnik: Trypanosoma brucei gambiense
Trypanosoma brucei rhodesiense
" LUDZIE
Podgatunki występują w ró\
nych regionach Afryki co wiÄ…\
e
się z występowaniem odmiennych gatunków \
ywicieli
przenoszÄ…cych - much tse-tse
" Rezerwuarem pierwotniaków mogą być zwierzęta np.
psy, małpy, antylopy, kozy, bydło.
Śpiączka afrykańska
LUDZIE -corocznie zara\
eniu ulega 20 000 - 50 000 ludzi (w praktyce
prawdopodobnie 10x więcej)!!!
OBJAWY
" Miejscowy odczyn zapalny, powiększenie węzłów chłonnych
" GorÄ…czka do 40°C
" Zaburzenia akcji serca
" Zapalenie opon mózgowych
" Okresy pobudzenia i apatii lub śpiączki
" Pora\
enia
" Przeczulica skóry
Choroba Chagasa
Trypanosma cruzi
" Inwazja ludzi
" Rezerwuar stanowi wiele gatunków ssaków w tym
psy, koty, bydło, owce, gryzonie, małpy, nietoperze
" PrzenoszÄ… pierwotniaka pluskwiaki min.tzw.
pluskwy całujące
" Zara\
enie przez wtarcie w skórę lub błony śluzowe
pierwotniaków wydalonych z kałem pluskwiaków
" Inwazja śródmaciczna
" Transfuzje
Choroba Chagasa
Trypanosma cruzi
" Inkubacja 1-2 tyg.
" Zmiany na skórze w miejscu inwazji (guzki)
" GorÄ…czka, dreszcze
" Osłabienie
" Megacolon
" Zaburzenia akcji serca
" Objawy nerwowe
" Niekiedy śmierć
Leiszmaniozy
narzÄ…dowa (trzewna)
" Ludzie (kala-azar, czarna choroba)
" Gatunek zbiorczy: Leishmania donovani
" Pierwotniaki przenoszone sÄ… przez moskity z rodziny
Phlebotomidae lub owady z rodzaju Lutzomyia
" Okres wylęgania  10 dni- 10 lat
" Gorączka, bóle głowy
" Owrzodzenia jelita grubego
" Powiększenie wątroby
" Powiększenie śledziony
" Zmiany na skórze-przypominają trąd lub leiszmaniozę skórną
Leiszmaniozy
narzÄ…dowa (trzewna)
" W przypadku zwierzÄ…t objawy stwierdza
się głównie u psów
 wzrost temperatury
 biegunki
 splenomegalia
 hepatomegalia
 limfadenopatie
 zapalenie nerek
 wyniszczenie
 zmiany na skórze
 zapalenie rogówki i spojówki
Leiszmaniozy
skórna
" Lokalizacja (wewnatrzkomórkowo)
 Skóra
 węzły chłonne
 krwinki białe
" Przenoszenie
 Owady (moskity) z rodzaju Phlebotomus
Pierwotniaki są wprowadzane do skóry ze śliną owada lub wcierane w
uszkodzoną skórę
Objawy:
" Guzki
" Ogniska martwicy mokrej
" Ogniska martwicy suchej
" Owrzodzenia
" Splenomegalia
" Hepatomegalia
ĆWICZENIE VI
" INWAZJE RZ
SISTKÓW  GIARDIOZA -
Rodzina Trichomonadidae
Tritrichomonas foetus - Trichomonas
gallinae - Tetratrichomonas gallinarum -
Trichomonas vaginalis
" Rodzina Monocercomonadidae -
Histomonas meleagridis
" Rodzina Hexamitidae - Giardia
intestinalis
Cesarstwo EUCARIOTA
Królestwo PROTISTA /PROTOZOA
Typ AXOSTYLATA
" Gromada Parabasalea
" RzÄ…d Trichomonadida
" Rodzina Trichomonadidae
" Tritrichomonas (foetus)
" Trichomonas (gallinae)
" Tetratrichomonas (gallinarum)
" Trichomonas (vaginalis)
" Rodzina Monocercomonadidae
Histomonas meleagridis
Typ RETROMONADA
" Gromada Diplomonadea
" RzÄ…d Diplomonadida
" Giardia (duodenalis)
Zaraza rzęsistkowa bydła / tritrichomonosis
Tritrichomonas foetus 12-25 x 5-11µm
" Żywiciel - BYDA
O
" Lokalizacja paso\
yta:
" Krowa - błona śluzowa pochwy, macica
" Buhaj - błona śluzowa napletka ,\
ołędzi i prącia
y
ródło zara\
enia
Buhaj - podczas krycia, nasienie do inseminacji
Krowy - przy badaniach ginekologicznych /śluz na rękawicy/
- poprzez sprzęt pielęgnacyjny
Zaraza rzęsistkowa bydła / tritrichomonosis
objawy u buhaja
" Stan zapalny błony śluzowej worka napletkowego i \
ołędzi
" Obrzęk i śluzowo ropny wyciek, wybroczyny , guzki ,pęcherzyki ,nad\
erki
" Bolesność, niechęć do krycia
objawy u krowy
" zaczerwienienie i obrzęk sromu i pochwy, śluzowy wysięk
" guzkowe zapalenie pochwy, mętny wypływ z pochwy z pasemkami ropy
" Po przejściu inwazji do macicy
Jałowość
Ronienia /wczesne/
Ropomacicze /niepłodność/
Trichomonoza gołębi / trichomonosis
Trichomonas gallinae 6-19 X 3-9 µm
" śYWICIEL : gołębie, indyki ,kurowate ,ptaki dzikie
" Inwazja gniazdowa, zra\
enie podczas karmienia mleczkiem z wola
" Lokalizacja:
Błona śluzowa
-jamy dzioba
-przełyku i wola
-okolicy steku /młode gołębie /
Narządy wewnętrzne
Trichomonoza gołębi / trichomonosis
PATOGENEZA
" Guzkowate ,\
ółto zabarwione ogniska martwicze na
błonach śluzowych dzioba i przełyku
" Naloty włóknikowe w wolu przełyku i tchawicy
" Ptaki starsze - bezobjawowo
" Ptaki młode - utrata apetytu
- osowiałość ,
- nastroszenie piór ,
- duszność
- biegunka
Tetratrichomonoza kur i indyków / tetratrichomonosis
Tetratrichomonas gallinarum
7-15X 4-10 µm
śYWICIEL
" kury, indyki i inne kurowate
LOKALIZACJA
" Jelito ślepe, wątroba
Zara\
enie przez zanieczyszczonÄ…
paso\
ytami karmÄ™ lub wodÄ™
Tetratrichomonoza kur i indyków / tetratrichomonosis
PATOGENEZA
" Szczególnie wra\
liwe indyki i ptaki młode
-uszkodzenie komórek nabłonka jelit ślepych
-zmiany martwicowe w wÄ…trobie
Objawy:
- Biegunka - kał jasno\
ółty ,pienisty
- Utrata apetytu , osowiałość wyniszczenie
- Upadki w 5  9 dniu
Trichomonoza człowieka
Trichomonas vaginalis 15-25X3-15 µm
" Kształt gruszkowaty
" Paso\
yt narządów płciowych i moczowych
człowieka
" Zara\
enie przez kontakt bezpośredni
Trichomonoza człowieka
Objawy
U mÄ™\
czyzn
" zara\
enie bezobjawowe /lokalizacja w
gruczole krokowym
U kobiet
" Stan zapalny pochwy, upławy, świąd,
pieczenie, obrzęki, nad\
erki
" Długotrwała inwazja mo\
e
prowadzić do nowotworzenia
Tetratrichomonas anseri /gęś /
Tetratrichomonas anatis / kaczka /
" Lokalizacja - jelita ślepe
" Patogeneza: Stan zapalny jelit ślepych
" Objawy -Biegunka ,wyniszczenie , przysiadanie
Trichomonas suis /świnie/
" Lokalizacja  jelita ślepe, \
ołądek , jama nosowa
" Mało patogenne, mogą wikłać inne schorzenia
Trichomonas hominis
" Rzęsistek jelitowy
" Kształt gruszkowaty
" śyje w jelicie grubym człowieka i wielu gatunków
zwierzÄ…t
" Niepatogenny, mo\
e wikłać inne schorzenia
Trichomonas tenax
" Rzęsistek policzkowy
" Kształt gruszkowaty
" Zara\
enie przez kontakt bezpośredni
" Niepatogenny,wikła stany zapalne dziąseł ,błony
śluzowej jamy ustnej , migdałków i zatok.
Histomonoza / czarna główka
Histomonas meleagridis
" Wiciowiec nieregularnie owalny lub okrÄ…gÅ‚y 8- 20 µm
" Postacie w tkankach - pełzakowate
" Występują w postaci trofozoitu , nie tworzą form
przetrwalnikowych
" śywiciel - indyki, kury, perliczki
" Lokalizacja - Jelita ślepe, wątroba
" Zara\
enie przez wodÄ™ i paszÄ™
Histomonoza / czarna główka
patogeneza
" Włóknikowe zmiany zapalne i owrzodzenia
błony śluzowej jelit ślepych
" Du\
e ogniska martwicze w wÄ…trobie
Objawy:
" Chorują ptaki młode
" Utrata apetytu, osowiałość, apatia
" Zielono\
ółta biegunka
" Zasinienie grzebienia i korali
" Du\
a śmiertelność
Giardioza / giardiosis
Giardia duodenalis
śywiciele: człowiek, zwierzęta domowe
Trofozoit 9-21X5-15 µm
Kształt gruszkowaty, symetryczny
2 jÄ…dra,2 aksostyle
4 pary wici, krÄ…\
ek czepny
Rozmna\
anie-podział podłu\
ny
Cysta 8-18x7-10 µm
Owalna, grubościenna
4 jÄ…dra
ZawiÄ…zki wici
Giardia duodenalis
lokalizacja
" Błona śluzowa jelita cienkiego
" Drogi \
ółciowe
" Pęcherzyk \
ółciowy
" Przewód trzustkowy
Zara\
enie per os
Forma inwazyjna - cysta
Patogeneza:
Zniszczenia błony śluzowej jelita cienkiego
Objawy:
Biegunki /ciągłe lub okresowe/
Rozlane bóle brzucha
Postępujące wyniszczenie organizmu
ĆWICZENIEVII
" TOKSOPLAZMOZA - NEOSPOROZA 
SARKOSPORIDIOZA-
KRYPTOSPORIDIOZA
" Rodzina Isosporidae -Toxoplasma gonidii-
Neospora caninum,-
" Rodzina Sarcocystidae  Sarcocystis cruzi, S.
hominis, S. tenella, S. arieticanis, S. gigantea, S.
medusiformis, S.miescheriana, S. suihominis, S.
porcifelis, S. fayeri, S. equicanis, S. bertrami, S. neurona
" Rodzina Cryptosporididae-Cryptosporidium parvum
Królestwo: Protista
Podkrólestwo: Protozoa
Typ: Apicomplexa
Gromada: Sporozoea
Podgromada: Coccidia
RzÄ…d: Eucoccidiida
Rodzina: Cryptosporididae
Rodzaj: Cryptosporidium- Cryptosporidium parvum
Rodzina: Isosporidae
Rodzaj: Toxoplasma- Toxoplasma gondii
Rodzaj: Neospora - Neospora canis
Rodzina: Sarcocystidae
Rodzaj: Sarcocystis
Bydło S. cruzi, S. hirsuta, S. hominis
Owce S. tenella, S. arieticanis, S. gigantea,
S. medusiformis
Åšwinie S.miescheriana, S. suihominis,
S. porcifelis
Konie S. fayeri, S. equicanis, S. bertrami,
S. neurona
Toxoplasma gondii
" TROFOZOIT
- KsztaÅ‚t Å‚ukowaty, sierpowaty lub owalny, 2  7 x 2  4 µm.
" PSEUDOCYSTY
- Komórki \
ywiciela (makrofagi, monocyty i neutrofile),
zawierajÄ…ce liczne trofozoity
" CYSTY
- kuliste lub owalne, o wymiarach 100-200 µm, zawierajÄ… liczne
bradyzoity.
- występują w wielu narządach, otoczkę cysty stanowi początkowo
błona komórki \
ywiciela, a następnie wykształca się torebka
Å‚Ä…cznotkankowa
" OOCYSTY
- owalne, cienkoÅ›cienne o dÅ‚ugoÅ›ci 10-14 µm
- powstają u kotów w wyniku procesu płciowego
" WYDALANE Z KAA
EM W POSTACI NIESPORULOWANEJ
TOKSOPLAZMOZA
z
ródła inwazji
 zjedzenie sporulowanych oocyst znajdujÄ…cych siÄ™ w
środowisku którymi mogą być zanieczyszczone
po\
ywienie, woda
 zjedzenie surowego mięsa zawierającego cysty,
pseudocysty
 śródmacicznie w wyniku przenikania trofozoitów
T.gondii od matki przez Å‚o\
ysko do płodu
 przypadkowy kontakt z trofozoitami T.gondii
Toxoplasma gondii  cykl rozwojowy
Toxoplasma gondii 
śywiciel ostateczny: kot i inne kotowate.
Umiejscowienie: nabłonek jelita cienkiego
 schizogonia
 gamogonia
 niesporulowane oocysty do środowiska
śywiciel pośredni : ssaki, ptaki, gady, ryby
Umiejscowienie: komórki układu fagocytarnego,
narządów mią\
szowych, OUN, mięśnie, leukocyty
 namna\
ają się przez tzw. pączkowanie wewnętrzne)
 pseudocysty, cysty
Objawy kliniczne
Toksoplazmoza u zwierząt przebiega najczęściej bezobjawowo.
KOTY
U zwierząt młodych  przebieg ostry :
" brak apetytu, osowiałość, biegunka, wzrost ciepłoty ciała i
wzmo\
one pragnienie
" duszność i du\
a wra\
liwość na ból w okolicy wątroby i trzustki
" skrajne wyczerpanie i śmierć
U kotów starszych  postać przewlekła:
" zaburzenia ze strony układu pokarmowego
" zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego niekiedy
gorączka i powiększenie \
uchwowych węzłów chłonnych.
Objawy kliniczne
PSY
" Postać przewlekła i bezobjawowa
" sporadycznie wzrost ciepłoty ciała, wymioty, biegunka i
obrzęk węzłów chłonnych podszczękowych
KONIE
" rzadkie przypadki postaci utajonej
BYDA
O, OWCE
" najczęściej postać utajona
" ronienia
" rodzenie słabych cieląt lub jagniąt
" zapalenia mózgu i rdzenia oraz płuc
ÅšWINIE
" Sporadycznie : ronienia, gorÄ…czka, biegunka i kaszel, u prosiÄ…t
objawy niezborności ruchowej
Neosporoza neosporosis
Neospora caninum
" TROFOZOIT 3-7×1-5 µm
" CYSTA
GruboÅ›cienne, Å›rednicy 100-110 µm wypeÅ‚nione
przez bradyzoity
" OOCYSTA
- powstają u psów w wyniku procesu płciowego,
owalne, cienkoÅ›cienne, 10-11µm, wydalane w postaci
niesporulowanej
- w środowisku  w ciągu 1- 3 dni zachodzi sporulacja
Neospora caninum  cykl rozwojowy
śywiciel ostateczny- pies
Umiejscowienie:
Nabłonek jelita cienkiego, narządy wewnętrzne
, narządy wewnętrzne
 schizogonia
 gamogonia
 oocysty niesporulowane do środowiska
śywiciel pośredni : m.in. krowy, owce, kozy, konie,
jelenie, małpy, lisy kojoty i jenoty.
Umiejscowienie- narządy wewnętrzne:
 namna\
anie przez pączkowanie wewnętrzne
(endodyogenia)
 pseudocysty, cysty
Neosporoza- z
ródła inwazji
śywiciele pośredni
 przez zjedzenie sporulowanych oocyst znajdujÄ…cych siÄ™
w środowisku
 śródmacicznie w wyniku przenikania trofozoitów N.
caninum od matki przez Å‚o\
ysko do płodu
śywiciel ostateczny
 przez zjedzenie tkanek \
ywiciela pośredniego
zawierajÄ…cych cysty, sporulowane oocysty,
śródmacicznie (szczenięta)
Patogeneza:
" ZwiÄ…zana z pozajelitowÄ… fazÄ… cyklu rozwojowego
-w miejscu powstawania cyst pojawiajÄ… siÄ™ wybroczyny, a
następnie ogniska martwicze.
Objawy kliniczne
PSY
" zaburzenia układu nerwowego - bolesność, zanik mięśni,
zaburzenia ruchomości stawów, niedowłady, pora\
enia
kończyn, drgawki,
" zaburzenia układu rozrodczego - zamieranie zarodków,
ronienia, zmniejszenie liczebności miotów,
" zapalenia płuc, skóry, mięśnia sercowego.
BYDA
O, OWCE
" najczęściej postać bezobjawowa
" ronienia, rodzenie słabych cieląt lub jagniąt
" zapalenia mózgu i rdzenia oraz płuc
CIEL
TA do 4 tygodnia
niedowłady kończyn, pora\
enia, wiotkość i zanik mięśni, trudności w
połykaniu
SARKOCYSTOZA
(SARKOSPORYDIOZA, SARCOCYSTOSIS)
TROFOZOIT
 DÅ‚ugość 8  16 µm, szerokoÅ›ci 2-9 µm.
 JÄ…dro poni\
ej środka komórki
 Ciałko biegunowe tzw. kompleks apikalny, konoid
CYSTY  CEWY MIESCHERA- we włóknach mięśni poprzecznie
prÄ…\
kowanych.
" kształt wrzecionowaty, barwy białawej.
" wnętrze cyst podzielone jest na liczne komory zawierające trofozoity.
OOCYSTY  u \
ywicieli ostatecznych powstają w wyniku procesu płciowego
" w oocyście wykształcają się 2 sporocysty i w ka\
dej po 4 sporozoity
" Sporulacja w przewodzie pokarmowym, wydalane z kałem w postaci
sporulowanej
Sarcocystis spp.
śywiciel pośredni :
" zwierzęta roślino\
erne lub wszystko\
erne
" umiejscowienie: mięśnie
" zara\
enie przez zjedzenie oocyst lub sporocyst znajdujÄ…cych siÄ™ w
środowisku
śywiciel ostateczny
" Pies  S. miescheriana
Kot  S. porcifelis
" Umiejscowienie: komórki nabłonek jelit.
" zara\
enie siÄ™ przez zjedzenie tkanek \
ywicieli pośrednich
Objawy:
" Najczęściej bezobjawowo
" Przy wysokiej intensywności inwazji
 Wzrost temperatury, apatia, bóle mięśniowe, trudności w poruszaniu się i
oddychaniu, niedowłady, wychudzenie oraz ronienia.
Myeloencephalitis (EPM)
" Przyczyna  Sarcocystis neurona
" Powoduje wieloogniskowe zmiany w ośrodkowym układzie
nerwowym
" Jedynym \
ywicielem ostatecznym jest opos
(Didelphis virginia), w Ameryce PD  opos
białouchy (Didelphis albiventris)
" Zara\
one oposy wydalają z kałem sporocysty
" Zara\
enie konia (\
ywiciela pośredniego) drogą
pokarmowÄ…
Sarcocystis neurona - objawy
objawy
" Postać ostra
-objawy rdzeniowe  zwykle występują nagle
-konie nie leczone ginÄ… szybko w ciÄ…gu kilku do kilkunastu godzin
" Postać przewlekła  objawy rdzeniowe
-kulawizny kończyn miednicznych
-zapalenie stawu pęcinowego, sztywność mięśni, pora\
enie m.
czworogłowego, jednostronny zanik mięśni pośladkowych
-trudności w zmianie pozycji w postawie stojącej, trudności
przy nawracaniu konia
-zaburzenia koordynacji ruchu, niezborność kończyn
piersiowych
" Objawy postaci mózgowej
-jednostronne pora\
enie twarzy, chwiejny chód, oczopląs,
ślepota
KRYPTOSPORYDIOZA
Cryptosporidium spp.
" trofozoit 1,5  6 µm
" oocysta 4  6 µm
Lokalizacja -jelito cienkie, układ oddechowy człowieka, a tak\
e niektórych zwierząt
synantropijnych
" zara\
enie przez zjedzenie inwazyjnych oocyst, mo\
liwa droga aerogenna
Cykl rozwojowy
" schizogonia
" gamogonia
" sporogonia
Patogeneza i objawy kliniczne
" uszkodzenie komórek nabłonka jelit
" zaburzenia czynności przewodu pokarmowego
" zaburzenia motoryki jelit i biegunki
" stany zapalne jelit cienkich
ĆWICZENIE VIII
" EIMERIOZY , IZOSPOROZY
" Rodzina Eimeriidae -kury- Eimeria tenella, E. necatrix,
E. maxima, E. brunetti, E. acervulina, E. mitis, E.
praecox, E. hagani, E. mivati.  indyki-Eimeria
adenoides, E. gallopavonis, E. meleagrimitis gęsi E.
anseris , E. kotlani E. truncata -gołębie -E. labbeana
E. columbarum E. columbie- króliki- E. intestinalis, E.
magna, E. stiedai, bydło -E. bovis, E. zuernii konie- E.
leuckarti świnie  E. scabra, E. Suis, Isospora suis
koty- Cystoisospora Felis, C. rivolta psy-
Cystoisospora canis, C. ohioensis C. burrowsi
Królestwo : Protista
Podkrólestwo : Protozoa
Typ : Apicomplexa
Gromada: Sporozoea
Podgromada: Coccidia
RzÄ…d: Eucoccideiidae
Rodzina: Eimeriidae
Rodzaj : Eimeria
Rodzaj : Isospora
kokcydia
" cykl rozwojowy  schizogonia
 gamogonia
" oocysta  forma przetrwalnikowa
" w środowisku zewnętrznym- sporogonia
Rodzaj Eimeria -w oocyście tworzą się 4 sporocysty a w nich po
2 sporozoity
Rodzaj Isospora - w oocyście tworzą się 2 sporocysty a w nich po
4 sporozoity
Kokcydioza drobiu
E. tenella
Patogeneza
E. necatrix
" Uszkodzenie mechaniczne jelita 
E. maxima
Ograniczenie absorpcji substancji
pokarmowych i trawienia
E. brunetti
" Niedobory
E. acervulina
" Wynaczynienia - anemia
E. mitis
" Zmiany przepuszczalności bł.
E. praecox
śluzowej -hipoproteinemia
E. hagani
" Zaburzenie funkcji układu
E. mivati
immunologicznego jelit  wtórne
infekcje
KOKCYDIOZA JELIT ÅšLEPYCH
" E. tenella
" Oocysta - 19-28 x 16-25µm
" Objawy:
1. krwawa biegunka
2. apatia, nastroszone pióra
3. brak apetytu
4. wzmo\
one pragnienie
Zmiany anatomopatologicze:
" treść jelit z krwią i skrzepami
" błona śluzowa zmieniona zapalnie
" zapalenie krwawe i dyfteroidalne jelit
" widoczne ogniska martwicowe
Kokcydioza jelit cienkich
" Eimeria maxima 30 x 20 µm
" Eimeria necatrix 22 x 17 µm
" Eimeria praecox 21 x 17 µm
Objawy:
" niechęć do ruchu
" utrata apetytu , zwiększone pragnienie
" biegunka z domieszką krwi lub śluzu
Zmiany anatomopatologiczne:
" Nie\
ytowe lub krwotoczne zapalenie jelita cienkiego
" Zgrubienie błony śluzowej
" Silna wybroczynowość
" Szarobiałe ogniska przeświecające przez błonę surowiczą
Kokcydioza jelita prostego i steku
" E. brunetti
-przebieg Å‚agodny, objawy typowe dla kokcydiozy
Zmiany anatomopatologiczne
" Nie\
ytowo krwotoczne zapalenie tylnego odcinka jelita cienkiego, ujścia
jelit ślepych, prostego i steku
" Ujścia jelit ślepych zwykle zatkane serowatą masą
" Obecność licznych wybroczyn pod błoną surowiczą jelita prostego i
steku
Kokcydioza królików
" KOKCYDIOZA JELIT
E. intestinalis
E. magna
E. perforans
E. coecicola
E. piriformis
E. flavescens
E. exiqua
E. vejdovskyi
" KOKCYDIOZA W
TROBOWA
E. stiedai
Kokcydioza jelitowa królików
objawy:
" Zmniejszony apetyt
" Depresja
" Odwodnienie
" Bóle okolicy brzucha
" Blade błony śluzowe
" Obfita biegunka(4-6dni po zaka\
eniu)
mo\
liwa domieszka krwi i śluzu
Kokcydioza wątrobowa królików
" zobojętnienie
" spadek apetytu, zahamowanie wzrostu
" zwiększone pragnienie
" wychudzenie
" powiększenie brzucha
" wzrost poziomu bilirubiny, ALT, AST, AP
Kokcydioza prze\
uwaczy
" bydło : E. zuerni
E. bovis
" owce: E. arloingi
E. faurei
E. intricata
Eimeria bakuensis (ovina)
Eimeria ovinoidalis
Eimeria ninakohlyakimovae
Eimeria parva
Eimeria alijevi
Umiejscowienie: komórki j. cienkiego, j. ślepego i okrę\
nicy
Kokcydioza prze\
uwaczy
Objawy postaci ostrej 
" Biegunka, wodnista i cuchnÄ…ca
" Domieszki krwi w kale,
" Osłabienie, niechęć do ruchu
" Utrata apetytu wzrost pragnienia (odwodnienie)
" śmierć w ciągu 1-2dni - cię\
kie przypadki
Objawy postaci przewlekłej 
" Okresowa biegunka
" Papkowaty kał z du\
ą ilością śluzu (rzadko krew)
" Utrata apetytu ogólne osłabienie
" Postępujące wyniszczenie
Kokcydioza świń
przebieg
Rodzaj Eimeria
" Schizognia -w jelitach cienkich
" Sporulacja w środowisku zewn. 7  10 dni
Eimeria scabra
" Objawy:
Eimeria suis
" biegunki
Eimeria debliecki
" bolesność jamy brzusznej
Eimeria spinosa
" brzuch podkasany
" słabe przyrosty
Eimeria polita
" Wychudzenie
Eimeria porci
Zmiany anatomopatologiczne:
" Nie\
ytowe lub krwotoczne zapalenie jelit
Rodzaj: Isospora
Isospora suis
CYSTOIZOSPOROZA
" Kokcydioza kotów
Cystoisospora felis
Cystoisospora rivolta
" Kokcydioza psów
Cystoisospora canis
Cystoisospora ohioensis
Cystoisospora burrowsi
Cystoisospora neorivolta
" Lisy hodowlane:
Cystoisospora canivelocis
Cystoisospora vulpina
Cystoizosporoza
Oocysty eliptyczne, owalne 21  40 x 17  32 µm
W sporulowanych oocystach znajdujÄ… siÄ™ po 2
sporocysty, zawierajÄ…ce po 4 sporozoity
Zara\
enie zwierząt mięso\
ernych następuje przez zjedzenie
inwazyjnych oocyst znajdujących się w środowisku
zewnętrznym.
CYSTOIZOSPOROZA
RozwijajÄ…ce siÄ™ w jelitach pierwotniaki
uszkadzają komórki nabłonka
doprowadzają do zaniku kosmków i
rozrostu krypt jelitowych. Upośledza to
funkcje wydzielnicze i resorpcyjne jelita.
ĆWICZENIE IX
" BABESZJOZY MALARIA AMEBOZY
" Rodzina Babesiidae Babesia canis, B.
gibsoni, B. divergens, B. major, B. bovis, B.
bigemina, B. caballi, B. (Theileria) equi, B.
microti)
" Rodzina Plasmodiidae Plasmodium malariae,
P. ovale, P. vivax, P. falciparum Rodzina
Entamooebidae Entamoeba histolytica
" Rodzina Vahlkampfidae Naegleria fowleri
Rodzina Acanthamoebidae Acanthamoeba
castellani.
Królestwo : Protista
Podkrólestwo : Protozoa
Typ : Apicomplexa
Rodzina : Babesiidae
Rodzaj : Babesia (B. canis, B. gibsoni, B.
divergens, B. major, B. bovis, B. bigemina, B.
caballi, B. (Theileria) equi, B. microti)
Rodzina : Plasmodiidae
Rodzaj : Plasmodium (P. malariae, P. ovale,
P. vivax, P. falciparum)
Typ : Sarcomastigophora
Rodzina : Entamooebidae
Rodzaj : Entamoeba (Entamoeba histolytica)
Babesia spp.
śywiciel pośredni (pies, bydło, konie ...)
Lokalizacja: erytrocyty, rzadko w osoczu
" formy gruszkowate od 1 do 4-5 s
m,
formy ameboidalne, formy pierścieniowate
śywiciel ostateczny kleszcz
Lokalizacja: jelito (gamonty, gamety, zygota,
ookineta)
ślina kleszcza : sporozoity
Babeszjoza psów
Babesia canis
Babesia canis
canis
Babesia canis rossi
Babesia canis
vogeli
Babesia gibsoni
Babeszjoza psów
Objawy
wzrost ciepłoty ciała do 40-41 C,
apatia,
zaburzenia krÄ…\
enia i oddychania,
hemoglobinuria, białkomocz,
anemia,
\
ółtaczka,
powiększenie wątroby,
biegunka,
wymioty,
zaburzenia nerwowe
Babeszjozy bydła
Babesia bigemina
Babesia bovis
Babesia divergens
Babesia major
" W Polsce - europejska hemoglobinuria
powodowana przez B. divergens.
" Objawy kliniczne silniej zaznaczone u
zwierzÄ…t starszych.
" Obecnie stwierdzana lokalnie, ogniskowo.
Babeszjozy koni
Babesia (Theileria) equi
Babesia caballi
" W Europie w krajach śródziemnomorskich.
" Choroba przewlekła lub śmierć po kilku,
kilkunastu dniach.
Babeszjozy ludzi
Babesia microti, B. bovis, B. divergens
" Objawy: wzrost ciepÅ‚oty ciaÅ‚a do 40°C
bóle głowy
dreszcze
bóle gardła
fotofobia
anemia
hemoglobinuria
" Okres wylęgania 1-4 tyg. (do 12 miesięcy)
Malaria (zimnica)
Plasmodium vivax zarodziec ruchliwy
Plasmodium malariae zarodziec pasmowy
Plasmodium falciparum zarodziec sierpowy
Plasmodium ovale zarodziec owalny
Malaria
" śywiciel ostateczny KOMAR (Anopheles
spp.)
" pobiera wraz z krwiÄ… gametocyty
" w jelicie -mikrogamety i makrogamety
" po połączeniu gamet - ookineta
" pod nabłonkiem jelita - oocysta
" gruczoły ślinowe- sporozoity
" Rozwój trwa 8-35 dni
Malaria
" śywiciel pośredni CZA
OWIEK
" sporozoity ze śliną komara- krew
" hepatocyty i makrofagi- schizogonia
" erytrocyty- schizonty, merozoity, mikro-
lub makrogametocyty
Pobrane przez komara przekształcają się w
jego jelicie w gamety
Malaria
OBJAWY
" Napady malaryczne (trwają kilkanaście minut):
- Uczucie zimna
- Dreszcze
- Poty
- GORACZKA
Co 48 godzin P. vivax, P. ovale
Co 72 godziny P. malariae
" Anemia
" Uszkodzenie nerek
" Obrzęk płuc
" Splenomegalia
" Hipoglikemia
" Kwasica
Ameboza
pełzakowica
PATOGENNA : Entamoeba histolytica
" Jelito grube
Trofozoit
" kilkanaÅ›cie -kilkadziesiÄ…t µm wielkoÅ›ci
" zmienny kształt, porusza się dzięki
nibynó\
kom
" wra\
liwy na warunki środowiska
Cysta
" Okrągła, owalna, jedno  kilka jąder
" Postać przetrwalnikowa, inwazyjna !!!
Ameboza
OBJAWY
" Ostra ameboza jelitowa
" Biegunka  kał z domieszką śluzu i krwi
" Ból brzucha
" Wymioty
" Wychudzenie
" Przewlekła ameboza jelitowa
" A
agodna biegunka
" Zaparcia
" Utrzymywanie objawów przez kilka lat
" WrzodziejÄ…ce zapalenie jelita
Ameboza
Objawy
" Pełzakowe zapalenie wątroby
" Pełzakowy ropień wątroby
- wynik przeniesienia pełzaków do wątroby z krwią
" Postać płucna -ropnie zwykle w prawym
płucu
" Postać mózgowa  ropnie, bóle głowy
wymioty, napady padaczkowe, zmiany
osobowości
Ameboza wywoływana przez pełzaki
fakultatywnie paso\
ytnicze
" Naegleria fowleri- objawy zbli\
one do infekcji
układu oddechowego, zapalenie mózgu i
opon mózgowych
" Acanthamoeba spp.-
" Zapalenie mózgu
" Zapalenie rogówki
" Zapalenie płuc
" Ziarniniaki w skórze