CZ
ŚĆ I.
Rachunkowość w krajach należących do modelu anglosaskiego: Wielka Brytania i USA
Globalizacja światowej gospodarki powoduje konieczność zmian w zakresie rachunkowości.
Idealnym rozwiązaniem byłoby opracowanie światowego systemu rachunkowości opartego
na jednym zestawie koncepcji, zasad, reguł i procedur.
Sytuacja ta może jednak nie zaistnieć, gdyż systemy rachunkowości występujące w
poszczególnych krajach w istotny sposób różnią się od siebie. Zasady i reguły rachunkowości
w danym kraju powstają bowiem w ściśle określonym środowisku, kształtowanym przez
wieki ich historycznego rozwoju pod wpływem szeregu specyficznych czynników.
Według H. Biener a  Iluzją jest przeświadczenie, że sprawozdania finansowe spółki
niemieckiej i amerykańskiej, sporządzane zgodnie z US GAAP będą całkowicie
porównywalne. Gospodarcze, społeczne i prawne uwarunkowania tych przedsiębiorstw mogą
być tak odmienne, że dla właściwej analizy konieczne jest wzięcie ich pod uwagę .
Mimo widocznych korzyści płynących z ujednolicenia zasad rachunkowości na świecie i
popierających ten proces argumentów, istnieją również istotne przeszkody kwestionujące jego
sukces. Podstawową z nich jest wyraz
ne zróżnicowanie krajowych systemów rachunkowości.
W krajach należących do modelu anglosaskiego zasady rachunkowości tworzone przez
niezależne od państwa organizacje są bardziej szczegółowe. Skrajnym przypadkiem są Stany
Zjednoczone, gdzie opracowywane przez FASB regulacje są tak rozbudowane i drobiazgowe,
że mówi się wręcz o zjawisku  przeładowania standardami . Finansowanie przedsiębiorstw
poprzez kapitał własny sprawia, że raporty finansowe spółek są bardzo obszerne. Dostarczają
bowiem bardzo szczegółowych informacji umożliwiających inwestorom ograniczanie ryzyka
podejmowanych decyzji inwestycyjnych. Poziom edukacji z zakresu rachunkowości jest
uważany za najwyższy na świecie. O jej rozwój dbają  co jest szczególnie widoczne w
Wielkiej Brytanii - liczne i mające długą tradycje zawodowe organizacje grupujące osoby
związane z rachunkowością. Nadrzędne znaczenie ma zasada true and fair view.
W państwach zaliczanych do modelu kontynentalnego regulacje rachunkowości są
stanowione przez rząd i parlament, a organizacje prywatne grupujące osoby zawodowo
związane z rachunkowością maja znaczenia drugorzędne. Skomplikowany i powolny proces
legislacyjny jest mało elastyczny, co utrudnia szybkie wprowadzanie zmian w reakcji na
dynamikę otoczenia gospodarczego. Wytyczne z zakresu rachunkowości są na ogół
nakazowe, bardziej ogólne i sformalizowane, dotyczą też często nie tylko zasad
rachunkowości, ale również prowadzenia ksiąg rachunkowych. Najwyższy stopień
uniformizacji jest widoczny we Francji i przejawia się m.in. stosowaniem Ogólnego Planu
Kont  Plan Comptable General. Często występuje również powiązanie prawa podatkowego i
bilansowego, w skrajnej postaci przyjmujące formę niemieckiej Massgeblichkeitsprinzip. Ze
względu na dominację finansowania przedsiębiorstw poprzez kapitał obcy oraz kulturowo
uwarunkowaną skłonność do dyskrecji, raporty finansowe spółek nie są obszerne. Szczególne
znaczenie ma zasada ostrożności.
Uwarunkowania kulturowe, instytucjonalne, polityczne czy podatkowe podobnie jak poziom
rozwoju rynków finansowych czy edukacji są odmienne w poszczególnych krajach i takie
pozostaną. Pojawia się także wątpliwość czy właściwe jest odgórne założenie, że zasady
rachunkowości ustalone poza danym krajem będą lepsze od tych, które wyrastają z jego
lokalnego środowiska.