PRAWO
MI
DZYNARODOWE
Prawo Unii Europejskiej
PRAWO
WEWN
TRZNE
PRAWO
WSPÓLNOTOWE
KONSTYTUCJA
Starzy kraje członkowskie?
België/Belgique Belgia
Danmark Dania
Deutsland Niemcy
EÄ…"Ä…/Ellada/Greece Grecja
Espana Hiszpana
France Francja
Ireland/Éire Irlandia
Italia WÅ‚ochy
Luxembourg Luksemburg
Nederland Holandia
Östereich Austria
Portugal Portugalia
Sverige Szwecja
Suomi/Finland Finlandia
United Kingdom Wlk. Brytania
B
lgariya, Bulgaria, J;30@8O,
Nowe kraje
Kraje  starej UE
członkowskie???

eská republika, Czech Republic,
Eesti, Estonia,
K1
br1
s (Turkish), šÍÄ„ÁżÂ(Greek),
Cyprus
Latvija, Latvia,
Lietuva, Lithuania,
Magyarország, Hungary,
Malta, Republika ta' Malta,
Polska, Poland
România, Romania
Slovenija, Slovenia
Nowi członkowie UE od 2004 roku
Slovensko, Slovakia
Instytucje Unii Europejskiej
Instytucje Unii majÄ… siedziby w trzech miastach
Zgodnie z traktatami zało\
ycielskimi, organami
(instytucjami) Wspólnot Europejskich są:
- Rada Europejska,
Strasburg
- Rada Unii Europejskiej,
- Parlament Europejski
- Komisja Europejska,
Luksemburg
- Parlament Europejski,
- Europejski Trybunał Sprawiedliwości
- Trybunał Sprawiedliwości
- Trybunał Obrachunkowy
- Trybunał Obrachunkowy.
Bruksela
RadÄ™ i KomisjÄ™ wspierajÄ…: Komitet Ekonomiczno-
- Komisja Europejska i Rada Unii
Społeczny i Komitet Regionów oraz Komitet
Europejskiej
Stałych Przedstawicieli (COREPER).
Rada Europejska
Rada Europejska (nie nale\
y jej mylić z Radą
Europy i Radą Unii Europejskiej), choć nie jest
Na mocy tzw. traktatu fuzyjnego,
w sensie formalnoprawnym organem Wspólnot
od 1967 roku wszystkie trzy Wspólnoty:
Europejskich, jest jednak często uznawana za
najwa\
niejszÄ… instytucjÄ™
w Unii Europejskiej.
" Wspólnota Europejska
Rada wytycza strategiczne cele rozwoju Unii.
" Europejska Wspólnota Węgla i Stali,
" Europejska Wspólnota Energii
Powołana została w 1974 roku,
Atomowej
Odbywa się w formie systematycznych spotkań
mają wspólne organy.
szefów rządów państw członkowskich Wspólnot
Europejskich.
Państwa sprawujące prezydencję
Rada Europejska
SÅ‚owenia Janez Jana
a Dimitrij Rupel
Rada zbiera siÄ™ co najmniej dwa razy w roku, pod
2008
Francja Nicolas Sarkozy Bernard Kouchner
przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu
Mirek Topolánek Karel Schwarzenberg
Czechy
państwa członkowskiego, któremu przypada
(od 8 maja) Jan Fischer (od 8 maja) Jan Kohout
2009
przewodnictwo w Unii Europejskiej. Szwecja Fredrik Reinfeldt Carl Bildt
Hiszpania José Luis Rodríguez Zapatero Miguel Ángel Moratinos
2010
Belgia Steven Vanackere, ...
. Yves Leterme, ..
Przewodnictwo trwa pół roku i zmienia się
Węgry
. Viktor Orbán .. Janos Martonyi ...
rotacyjnie.
2011
Polska Donald Tusk... .Radosław Sikorski..
Dania Villy SÅ‚vndal ..
. Helle Thorning-Schmidt..
Rada Europejska podejmuje uchwały 2012
Cypr Erato Kozakou-Marcoullis
.. Dervi_
Ero
lu .
jednomyślnie, kwalifikowaną wiekszością głosów
Irlandia .. Enda Kenny .. Eamon Gilmore
lub zwyczajną większością głosów - w zale\
ności
2013
Litwa ... ...
od znaczenia omawianego tematu.
Rada Unii Europejskiej
Państwa sprawujące prezydencję Rady
Rada Unii Europejskiej stanowi prawo w Unii
Europejskiej.
Rok 1 I  30 VI 1 VII  31 XII
2011 Węgry Polska
Mo\
e występować w kilku postaciach:
2012 Dania Cypr
2013 Irlandia Litwa - jako Rada do Spraw Ogólnych
2014 Grecja WÅ‚ochy
(ministrowie spraw zagranicznych
2015 A
otwa Luksemburg
państw członkowskich)
2016 Holandia SÅ‚owacja
2017 Malta Wielka Brytania
- lub Rada Specjalna - tzw. bran\
owa
2018 Estonia Bułgaria
(np. ministrowie rolnictwa, przemysłu,
2019 Austria Rumunia
2020 Finlandia Niemcy
spraw wewnętrznych, itd.).
Rada Unii Europejskiej wypracowuje
i koordynuje politykę wewnętrzną i zagraniczną.
Razem istnieje dziesięć mo\
liwych konfiguracji Rady:
Komisja Europejska
Rada ds. Ogólnych
Rada ds. Zagranicznych
Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin)
Nazywana jest  stra\
nikiem traktatów .
Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw
Do jej kompetencji nale\
Ä…:
Wewnętrznych (JHA)
- prawo inicjatywy ustawodawczej
Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia
i Ochrony Konsumentów jako jedyny organ unijny ma prawo tzw.
Rada ds. Konkurencyjności bezpośredniej inicjatywy legislacyjnej,
Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii
- reprezentacja interesów i koordynacja działań
Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa
Wspólnot (wewnątrz i na zewnątrz Unii Europejskiej),
Rada ds. Åšrodowiska
- kontrola stosowania prawa wspólnotowego
Rada ds. Edukacji, MÅ‚odzie\
y i Kultury.
(europejskiego),
- realizacja postanowień zawartych w traktatach i aktach
PrzewodniczÄ…cym Rady jest minister z kraju
prawnych przyjętych przez Wspólnoty.
sprawujÄ…cego aktualnie prezydencjÄ™.
Prezydencja Rady przypada co pół roku na kolejne
państwo członkowskie.
Komisja tworzy równie\
białe księgi
Parlament Europejski
i
zielone księgi
Jest to największy wielonarodowy parlament na świecie
- Nie stanowi prawa w Unii Europejskiej, ale
Zielone księgi to komunikaty dotyczące
uczestniczy w procesie decyzyjnym.
pewnych dziedzin polityki, skierowane przede
- Ma te\
uprawnienia dotyczÄ…ce uchwalania bud\
etu,
wszystkim do uczestników konsultacji i debat
przyjmowania nowych członków oraz zatwierdzania
na dany temat. Czasami stanowiÄ… impuls do
układów stowarzyszeniowych.
podjęcia działań legislacyjnych.
- Kontroluje pracÄ™ Komisji Europejskiej.
- Mo\
e tak\
e ustanawiać tymczasowe Komitety
Dochodzeniowe, badajÄ…ce ewentualne wykroczenia lub
Białe księgi to dokumenty zawierające
nieprawidłowości w stosowaniu prawa wspólnotowego
propozycje konkretnych działań Unii,
(europejskiego).
opracowywane często po publikacji zielonej
- Wybiera Rzecznika Praw obywatelskich.
księgi rozpoczynającej dyskusję na dany temat.
Trybunał Sprawiedliwości Trybunał Sprawiedliwości
- Zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- Orzeka o zgodności aktów prawnych
(potocznie: Europejski Trybunał
wydawanych przez instytucje Wspólnot
Sprawiedliwości; ang. Court of Justice of the
z traktatami Wspólnot.
European Union, franc. Cour de justice de
- Rozpoznaje spory między państwami lub między Komisją
l'Union européenne)  instytucja sÄ…downicza
Europejską i państwami, wynikające ze stosowania prawa
europejskiego.
Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty
Trybunał składa się z 27 sędziów.
Energii Atomowej, z siedzibÄ… w Luksemburgu.
Przy Trybunale Sprawiedliwości działa tak\
e 8 rzeczników
Składa się z trzech organów sądowniczych:
generalnych.
- Trybunału Sprawiedliwości,
W skład Sądu do spraw Słu\
by Publicznej Unii
Europejskiej wchodzi siedmiu sędziów, mianowanych
- SÄ…du,
przez Radę Unii Europejskiej na okres sześciu lat.
- i SÄ…du do spraw SÅ‚u\
by Publicznej.
Sędzią ETS jest prof. Jerzy Makarczyk, specjalista prawa
Trybunał został ustanowiony w 1952 r., na mocy Traktatu Paryskiego
międzynarodowego publicznego. Przez wiele lat był sędzią
(1951) zawartego przez członków Europejskiej Wspólnoty Węgla
w Europejskim Trybunale Praw Człowieka.
i Stali.
Formalno-prawne etapy tworzenia UE
Prawo obywateli UE do wiedzy o prawie
Traktaty zało\
ycielskie
Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską
Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali
(Pary\
1951)
przewiduje, \
e :"Ka\
dy obywatel Unii i ka\
da
Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty
osoba fizyczna lub prawna majÄ…ca miejsce
Gospodarczej, (Rzym 1957)
zamieszkania lub siedzibę w Państwie
Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej (Rzym
Członkowskim ma prawo dostępu do
1957)
dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady
Zmiany traktatów zało\
ycielskich
i Komisji (Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej  TUE-z 7.II.1992r.
- wszedł w \
ycie 1.XI.1993r- zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty
Traktat o Fuzji Organów (1965)
Gospodarczej na Wspólnotę Europejską  WE, Art. 255)
Jednolity Akt Europejski (1986)
Traktat z Maastricht (1992)
Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 nadało moc prawną temu
Traktat z Amsterdamu (1997)
postanowieniu w Traktacie, ustanawiając w szczególności, \
e te
trzy instytucje powinny udostępnić swoje dokumenty za pomocą
Traktat z Nicei (2001)
rejestru elektronicznego.
Traktat Konstytucyjny (2004)
21 22
Traktat Lizboński (TF UE) z 13 grudnia 2007 r.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Formalne włączenie ochrony środowiska do katalogu
celów EWG nastąpiło stosunkowo póz
no, bo dopiero
w 1987 r., kiedy wszedł \
ycie Jednolity Akt Europejski
(podpisany w lutym 1986 r. na konferencji w Mastricht).
Jednolity Akt Europejski, zmieniał i uzupełniał traktaty
1957- Traktat Rzymski
o utworzeniu EWG, EWWiS, EURATOM-u, czyli traktaty
Brak wzmianki o ochronie środowiska
Paryski (1951) i Rzymski (1957)).
Wówczas poszerzono tak\
e Traktat Rzymski
o specjalny rozdział VII zatytułowany
 Åšrodowisko .
Rozdział ten składał się z artykułów od 130r do 130 t, które
weszły w \
ycie 1 lipca 1987.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Jednym z podstawowych zało\
eń polityki
ekologicznej Wspólnoty Europejskiej jest
A zatem Wspólnota przed wydaniem
polityka prewencyjna, której następujące
jakiegokolwiek obowiÄ…zujÄ…cego przepisu
czynniki określono w Jednolitym Akcie
w zakresie ochrony środowiska musi
Europejskich (Single European Act):
ka\
dorazowo uprzednio ocenić jego zgodność
dostępne dane naukowe i techniczne;
ze tymi wszystkimi czterema czynnikami.
warunki ekologiczne panujące w ró\
nych regionach
Unii (zró\
nicowanie środowiska);
Pomimo ró\
nych ograniczeń Jednolity Akt
potencjalne korzyści lub koszty i straty podjęcia lub
zaniechania działań proekologicznych; Europejski zdołał stworzyć podstawy prawne
dla wspólnej europejskiej polityki ekologicznej
rozwój gospodarczy i społeczny wspólnoty oraz
i podwaliny dla zwiększenia jej skuteczności.
trwały i zrównowa\
ony rozwój (ekorozwój) jej
regionów.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Akty prawne
Przełomowym wydarzeniem dla usytuowania
Artykuły 100 i 235 Traktatu Rzymskiego
prawa środowiska w unijnym systemie
prawnym było podpisanie w 1992 roku równie\

w Mastricht traktatu o Unii Europejskiej, który
1987 Single European Act
formalnie zrównał wspólnotowe zadania
ochrony środowiska i zadania rozwoju Artykuły 139 r  130 t
gospodarczego, opierajÄ…c go po raz pierwszy
na zasadzie ekorozwoju.
Traktat z Maastricht
Traktat z Mastricht został ostatecznie
Artykuły 130 R  130 T
ratyfikowany przez 12 państw i wszedł w \
ycie
Artykuły 130r do 130t zostały zastąpione nowymi
1 listopada 1993 roku.
artykułami 130R do 130T
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Nową podstawową zasadą polityki Wspólnoty
Europejskiej, dotyczącą ochrony środowiska,
stała się zasada umieszczana ponad wszystkimi
Artykuł 130 R wcześniejszymi zasadami  czyli zasada działań
wyprzedzajÄ…cych.
O ile zasada prewencji wymaga wyeliminowania
wykrytych elementów stanowiących zagro\
enie,
Zasada działań wyprzedzających
to zasada działań wyprzedzających nakazuje
przedsięwzięcie kroków wykluczających
wystąpienie zanieczyszczeń nawet przed
ustanowieniem na drodze naukowej zale\
ności
przyczynowo - skutkowej pomiędzy określonym
związkiem a faktyczną szkodą dla środowiska.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Artykuł 130 R
Artykuł 130 S
Polityka środowiskowa Wspólnoty
Europejskiej pomo\
e:
Zapobiegać, chronić i poprawiać stan
środowiska naturalnego,
Większość kwalifikowana
podczas głosowania
Chronić zdrowie ludzkie,
nad sprawami dotyczÄ…cymi
Rozsądnie o racjonalnie wykorzystywać
ochrony środowiska
bogactwa naturalne,
Podjąć kroki pozwalające na regulację kwestii
środowiskowych w skali regionalnej
i światowej.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Nowy artykuł 130S zapewnia, \
e oprócz
określonych wyjątków, nie ma obecnie
Artykuł 130 S
konieczności zachowania jednomyślności
pomiędzy państwami członkowskimi przed
Mniej zamo\
ni członkowie mogą mieć
wprowadzeniem przepisów dotyczących
trudności z wdro\
eniem postanowień
ochrony środowiska.
i muszą mieć więcej czasu lub uzyskać
pomoc finansowÄ…
Większość przepisów dotyczących ochrony
środowiska mo\
e być teraz wprowadzona
przy wykorzystaniu procedury głosowania
Artykuł 130 T
obejmującej kwalifikowaną większość
głosów, dzięki czemu poszczególne państwa
Członkowie mogą wprowadzić bardziej
członkowskie nie mogą wykorzystać prawa
rygorystyczne przepisy w swoich państwach
veta i powstrzymać rozwoju polityki
Wspólnoty w tej kwestii.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Polityka Wspólnoty Europejskiej dotycząca
Zgodnie z zało\
eniami artykułu 130T,
ochrony środowiska była w pewnym sensie
\
adne kroki przedsięwzięte przez
nieco spóz
nionÄ… reakcjÄ…, warto jednak
wspólnotę Europejską w kwestii ochrony
pamiętać, \
e stała się ona podstawą
środowiska nie powinny powstrzymywać
opracowania zasady, która obecnie ma
państw członkowskich przed
znaczenie dla polityki Wspólnoty w ka\
dej
utrzymaniem lub wprowadzeniem
dziedzinie, nie tylko w odniesieniu do ochrony
bardziej rygorystycznych kroków na
środowiska i jest to zasada podległości.
własnym obszarze.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
W traktacie, podpisanym 2 listopada 1997 r.
Je\
eli cele mogą zostać zrealizowane lepiej na
w Amsterdamie, zawierajÄ…cym uzgodnienia
poziomie Wspólnoty ni\
na poziomie
poszczególnych państw członkowskich to Konferencji Międzynarodowej, zawarto
Wspólnota podejmuje działania. A państwa
tak\
e odrębny Tytuł XIX (d. XVI)
członkowskie bez uprzedzeń w stosunku do
zatytułowany  Środowisko naturalne ,
niektórych kroków powziętych przez
w którym artykuł 174 (130R) określa
Wspólnotę, będą równie\
finansować
Politykę Wspólnoty dotyczącą środowiska
i wdra\
ać inne kroki.
naturalnego.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
TYTUA
XIX (dawny Tytuł XVI)
ÅšRODOWISKO NATURALNE
2. Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska
Artykuł 174 (dawny artykuł 130r) naturalnego stawia sobie za cel wysoki poziom
ochrony, z uwzględnieniem ró\
norodności sytuacji
1. Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska w ró\
nych regionach Wspólnoty. Opiera się na
naturalnego przyczynia siÄ™ do osiÄ…gania zasadzie ostro\
ności oraz na zasadach działania
następujących celów: zapobiegawczego, naprawiania szkody
- zachowania, ochrony i poprawy jakości w pierwszym rzędzie u z
ródła i na zasadzie
środowiska naturalnego;  zanieczyszczający płaci .
- ochrony zdrowia ludzkiego;
- ostro\
nego i racjonalnego wykorzystywania
zasobów naturalnych;
- promowania na płaszczyz
nie międzynarodowej
środków, zmierzających do rozwiązywania
regionalnych lub światowych problemów
środowiska naturalnego.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
3. Przy opracowywaniu polityki w dziedzinie środowiska
W tym kontekście środki harmonizujące odpowiadające
naturalnego Wspólnota uwzględnia:
wymogom w dziedzinie ochrony środowiska
- dostępne dane naukowo-techniczne;
obejmujÄ…, w odpowiednich przypadkach, klauzulÄ™
- warunki środowiska naturalnego w ró\
nych
zabezpieczającą, która pozwala Państwom
regionach Wspólnoty;
Członkowskim na podejmowanie,
- potencjalne korzyści i koszty, które mogą wynikać
z pozagospodarczych względów związanych ze
z działania lub zaniechania działania;
środowiskiem naturalnym, środków tymczasowych,
- gospodarczy i społeczny rozwój Wspólnoty jako
podlegających wspólnotowej procedurze
całości i zrównowa\
ony rozwój jej regionów.
kontrolnej.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Artykuł 175 (dawny artykuł 130s)
4. W zakresie swoich odpowiednich kompetencji
1. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną
Wspólnota i Państwa Członkowskie współpracują
w artykule 251 i po konsultacji z Komitetem
z państwami trzecimi i kompetentnymi
Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem
organizacjami międzynarodowymi. Warunki
Regionów, decyduje o działaniu słu\
Ä…cym
współpracy Wspólnoty mogą stanowić przedmiot
osiągnięciu celów określonych w artykule 174, które
umów między Wspólnotą i zainteresowanymi
ma być podjęte przez Wspólnotę.
stronami trzecimi, negocjowanych i zawieranych
2. Na zasadzie odstępstwa od procedury decyzyjnej
zgodnie z artykułem 300.
przewidzianej w ustępie 1 i bez uszczerbku dla
artykułu 95 Rada, stanowiąc jednomyślnie na
Poprzedni akapit nie narusza kompetencji Państw
wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem
Członkowskich do negocjowania w organach
Europejskim, Komitetem Ekonomiczno-Społecznym
międzynarodowych i zawierania umów
i Komitetem Regionów, uchwala:
międzynarodowych.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
- przepisy przede wszystkim o charakterze
3. W innych dziedzinach ogólne programy działania
fiskalnym;
określające cele priorytetowe, które mają być
- środki dotyczące zagospodarowania
osiągnięte, uchwalane są przez Radę, stanowiącą
przestrzennego, przeznaczenia
zgodnie z procedurą określoną w artykule 251 i po
gruntów, z wyjątkiem kwestii zarządzania
konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym
odpadami i środków o charakterze ogólnym,
oraz Komitetem Regionów.
jak równie\
zarzÄ…dzania zasobami wodnymi;
- środki wpływające znacząco na wybór Państwa
Rada, stanowiÄ…c na warunkach przewidzianych
Członkowskiego między ró\
nymi z
ródłami
w ustępie 1 lub ustępie 2, zale\
nie od przypadku,
energii i ogólną strukturę jego zaopatrzenia
przyjmuje środki niezbędne do urzeczywistnienia
w energiÄ™.
tych programów.
Rada, stanowiÄ…c na warunkach przewidzianych
w poprzednim akapicie, mo\
e określić te kwestie, o których
mowa w niniejszym ustępie, co do których decyzje
powinny być podejmowane większością kwalifikowaną.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
4. Bez uszczerbku dla niektórych środków mających
Artykuł 176 (dawny artykuł 130t)
charakter wspólnotowy, Państwa Członkowskie
finansują i wykonują politykę w zakresie środowiska
Środki ochronne przyjęte na podstawie artykułu 175 nie
naturalnego.
stanowią przeszkody dla Państwa Członkowskiego
w utrzymaniu lub ustanawianiu bardziej rygorystycznych
5. Bez uszczerbku dla zasady, i\
zanieczyszczający płaci,
środków ochronnych.
gdy środek oparty na ustępie 1 niesie ze sobą koszty
uznane za nieproporcjonalne dla władz publicznych
Środki te muszą być zgodne z niniejszym Traktatem. Są
Państwa Członkowskiego, Rada ustanawia, w akcie
one notyfikowane Komisji.
dotyczącym przyjęcia takiego środka, właściwe
przepisy w formie:
- tymczasowych derogacji i/lub
- wsparcia finansowego z Funduszu Spójności
utworzonego zgodnie z artykułem 161.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Formalno-prawne etapy rozszerzania UE
Traktaty o przystÄ…pieniu
Siła Unii, a przez to mo\
liwość
sprostania wyzwaniom XXI wieku,
1972 - Dania, Wielka Brytania, Irlandia
zale\
y od:
1979 - Grecja
1985 - Hiszpania i Portugalia
stałego, zrównowa\
onego wzrostu
1994 - Austria, Finlandia, Szwecja
gospodarczego,
2003 - Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia,
Litwa, A
otwa, Estonia, Malta, Cypr
konkurencyjności,
2006  Bułgaria i Rumunia
zahamowania bezrobocia,
2013  Chorwacja (planowane od 1 lipca)
podnoszenia \
ycia obywateli.
50
Znaczenie prawa w UE (2)
Znaczenie prawa w UE (1)
Proces ten opiera się na takich wartościach jak wolność
Unia Europejska jest całkowicie nowym tworem, który
i równość, których ochronę zabezpiecza prawo.
odró\
nia się od poprzednich prób stworzenia
zjednoczonej Europy, głównie, dlatego, \
e działa
Regulacje prawne dotyczą stosunków między:
korzystając z zasad prawa a nie siły czy dominacji.
obywatelami i władzami publicznymi państw
członkowskich, między obywatelami a organami UE,
Prawo ma za zadanie działać tam, gdzie przemoc od wielu
między państwami członkowskimi, między państwami
wieków zawodziła.
członkowskimi a organami UE, między organami UE
i wreszcie między państwami członkowskimi i UE
Jedynie społeczność oparta na zasadach prawa i wspólnie
a krajami trzecimi.
podejmowanych decyzjach mo\
e być trwałą strukturą.
Całokształt tych regulacji to tzw. dorobek prawny UE czyli
acquis communautaire.
51 52
Znaczenie prawa w UE (3)
Znaczenie prawa w UE (4)
Prawo wspólnoty stanowi niezale\
ny system prawa oparty
Określa on tak\
e stosunki między krajami
na międzynarodowych traktatach oraz na własnej legislacji.
i wspólnotą.
Wspólne \
ycie gospodarcze i społeczne obywateli Unii nie
jest dyktowane przez siłę, lecz prawo.
Kraje muszą przedsięwziąć wszystkie mo\
liwe
środki, które zapewnią wypełnianie obowiązków
Jest to podstawa systemu instytucjonalnego.
wynikających z traktatów lub działań instytucji
Pod jurysdykcją prawa unijnego znajduje się coraz więcej Unijnych.
obszarów \
ycia codziennego obywateli Unii. Daje im to
prawa, ale tak\
e nakłada na nich obowiązki.
Kraje członkowskie są te\
odpowiedzialne za
wszelkie szkody powstałe w wyniku naruszania
Jako obywatele zarówno kraju jak i wspólnoty, mamy nad
prawa Unijnego.
sobą całą hierarchę prawa.
53 54
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Polityka Wspólnoty Europejskiej dotycząca
ochrony środowiska jest prowadzona przede
wszystkim w oparciu o instrument znany jako
 Dyrektywa .
Artykuł 189 Traktatu rzymskiego stwierdza, i\
Dyrektywa
określa rezultat, który ma zostać osiągnięty, jednak
ka\
demu z państw członkowskich pozostawia wolną
rękę co do najbardziej odpowiedniej metody i formy
osiągnięcia danego rezultatu  dotyczy to dyrektyw
typowych;
WDROśENIE PRAWA EU
Zasady stosowania prawa
Zasady stosowania prawa
W PRAWIE WEWN
TRZNYM
wspólnotowego
wspólnotowego
" przyjęcie lub zmiana krajowych przepisów (tzw.
transpozycja prawa) 
" RozporzÄ…dzenia  stosowanie
 umo\
liwienie bezpośredniego stosowania
rozporządzeń
bezpośrednie
 transpozycja dyrektyw
" Dyrektywy 
" zapewnienie instytucji i bud\
etów koniecznych
do wykonania ustaw i innych przepisów
 transpozycja
("wdra\
anie", "implementacja" lub "praktyczne
 implementacja
zastosowanie" dyrektywy);
" Decyzje  stosowanie
" zapewnienie koniecznych środków kontroli i kar
w celu zapewnienia pełnego i właściwego
bezpośrednie przez adresatów
przestrzegania prawa (egzekwowanie).
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Dyrektywa musi zatem:
RozporzÄ…dzenie (dyrektywa w formie przepisu,)
jest nakazem prawnym, który musi zostać
być wystarczająco jasna i precyzyjna (dotyczy to
wprowadzony w ka\
dym państwie członkowskim zarówno treści jak i znaczenia);
w stanie nie zmienionym  bez klauzuli
nie mo\
e wymagać dalszych działań od innego
dowolności metod, za pomocą których
organu ni\
dane państwo członkowskie;
osiągnięte zostaną odpowiednie cele;
być bezwarunkowa;
Dyrektywy ramowe  jest to dyrektywa
limit czasowy, w którym miała ona zostać
szkieletowa, zawierająca ogólną politykę, do
wprowadzona w \
ycie musiał upłynąć.
szkieletu dołączane są póz
niej szczegółowe
wymagania.
Sankcje za niedopełnienie obowiązku
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
implementacji prawa wspólnotowego
Obowiązek państw członkowskich UE - zapewnienie
Egzekwowanie prawa Wspólnoty
skuteczności przepisów prawa unijnego.
dotyczącego ochrony środowiska
W przypadku naruszenia tego obowiÄ…zku  organy UE
mogą wszcząć procedurę i sankcje w celu zmuszenia
Opinia Komisji
państwa do realizacji zobowiązań wynikających z prawa
UE.
SÄ…d Europejski
Podstawa  art. 228 Traktatu z Maastricht, zmodyfikowany
w Traktacie Lizbońskim - jako art. 260.
Kary pieniÄ™\
ne (traktat z Maastricht 
Wykładnia stosowania art. 228 i 260:
artykuł 171)
Communication from the Commission  Application of
Article 228 of the Treaty SEC(2005)1658.
Communication from the Commission  Implementation of
Article 260(3) of the Treaty (2011/C 12/01).
Postępowanie prowadzące Postępowanie prowadzące
do nało\
enia przez ETS kary finansowej do nało\
enia przez ETS kary finansowej
" Komisja Europejska kieruje pismo do państwa
"  Jeśli państwo nie zastosuje się do opinii Komisji
członkowskiego, zarzucające mu naruszenie prawa
Europejskiej w terminie określonym przez Komisję,
wspólnotowego  są to tzw. zarzuty formalne (tzw. letter of
mo\
e ona wnieść sprawę do Trybunału
formal notice).
Sprawiedliwości . Sprawa wkracza wówczas w fazę
sÄ…dowÄ….
" Zarzucając naruszenie zobowiązań traktatowych, Komisja
musi równocześnie umo\
liwić temu państwu przedstawienie
" W tej fazie Komisja przedstawia Europejskiemu
swoich uwag.
Trybunałowi Sprawiedliwości zarzuty przeciwko
państwu i proponuje wysokość kary finansowej.
" Komisja wskazuje termin na odpowiedz
na zarzuty 
z reguły 2 miesiące
" Jeśli państwo to nie zdoła obronić swego stanowiska
i nie przekona sędziów Trybunału do swoich racji,
" Jeśli w wyznaczonym terminie państwo podejmie działania
wydaje on wyrok o charakterze deklaratywnym.
zalecone przez KomisjÄ™, sprawa w zasadzie jest
W wyroku tym określone są - podobnie jak wcześniej
zakończona. Jeśli natomiast początkowe podejrzenia
w uzasadnionej opinii Komisji - środki, które państwo
Komisji nie potwierdzą się, sprawa kończy się
powinno podjąć, by zakończyć naruszanie prawa.
automatycznie.
Postępowanie prowadzące Postępowanie prowadzące
do nało\
enia przez ETS kary finansowej do nało\
enia przez ETS kary finansowej
" Jeśli w wyznaczonym przez ETS terminie
" OkresowÄ… karÄ™ pieniÄ™\
nÄ… nalicza siÄ™ za
państwo nie zastosuje się do wyroku w sprawie
ka\
dy dzień opóz
nienia w wykonaniu
naruszenia prawa wspólnotowego, Komisja mo\
e
drugiego wyroku Europejskiego Trybunału
ponownie przekazać sprawę do Trybunału.
Sprawiedliwości w danej sprawie,
Równocześnie określa ona wysokość okresowej
poczÄ…wszy od daty zapoznania siÄ™ z nim
kary pieniÄ™\
nej lub kary ryczałtowej, którą - jak
uwa\
a - winno zapłacić państwo stosownie do przez państwo członkowskie,
okoliczności.
a zakończywszy na momencie, w którym
państwo to w pełni zastosuje się do
" W razie potwierdzenia przez ETS faktu
wyroku ETS, usuwajÄ…c uchybienie.
niezastosowania siÄ™ do poprzedniego wyroku, na
państwo mo\
e zostać nało\
ona, okresowa kara
pieniÄ™\
na lub/i kara ryczałtowa.
Sankcje - Polska
Wysokość kary i ryczałtu
" Komisja Europejska wdro\
yła procedurę
o naruszenia prawa unijnego wobec Polski
Dobowa kara pieniÄ™\
na
w dniu 27 stycznia 2011 roku i ponowiła
" min. 4.332 EUR/dzień,
wezwanie do nadrobienia zaległości w dniu
16 czerwca 2011 roku.
" maks. 259.920 EUR/dzień.
" Przyczyna - brak pełnej transpozycji
dyrektywy ramowej o odpadach do polskiego
Dobowy ryczałt
prawa, której termin upłynął w grudniu 2010
Min. 1444 EUR/dzień
roku.
Maks. 28.880 EUR/dzień
A
Ä…czna kwota nie ni\
sza ni\
3.610.000 EUR
Sankcje - Polska
Sankcje - Polska
" W kwietniu 2012 roku, na wniosek komisarza
ds. środowiska Janeza Potocznika, Komisja Niezale\
nie od procedury dotyczącej opóz
nienia
Europejska zwróciła się do ETS o nało\
enie transpozycji dyrektywy ramowej, Polsce grozi
kar finansowych na cztery kraje członkowskie wszczęcie innej procedury dotyczącej
w wysokości:
naruszenia wymagań dyrektywy składowiskowej,
- 67 tys. 314 euro dziennie na Polskę dotyczącego osiągania wymaganych poziomów
redukcji składowania odpadów komunalnych
- 27 tys. 316 euro dziennie na Węgry
ulegajÄ…cych biodegradacji.
- 15 tys. 220 euro dziennie na Bułgarię oraz
- 17 tys. 136 euro dziennie na SÅ‚owacjÄ™.
W tym przypadku, usunięcie naruszeń jest
znacznie trudniejsze i bardziej kosztowne ni\

Aktualnie ustawa o odpadach została uchwalona
transpozycja dyrektywy ramowej,
przez Sejm 14 grudnia 2012 r.
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
dyrektywa PE i Rady
dyrektywa PE i Rady
1997 r.  strategia EU w
DYR.
DYR.
2008/98/WE
2008/98/WE DYR. oleje
DYR.
2006/12 O ODPADACH postępowaniu z odpadami
2006/12
75/439 odpadowe
75/439
z dnia 19 listopada
z dnia 19 listopada
dec.
dec.
lista odpadów
94/3
94/3
Stosowanie Dyrektyw i rozporządzeń
2008 r. w sprawie
2008 r. w sprawie
DYR. przemysł
DYR.
ROZP.
przemieszczanie odpadów
78/176
78/176 tlenków tytanu
DYR.
DYR. odpady 259/93
(przepisów) musi być zgodne z traktatami odpadów oraz
odpadów oraz wewnątrz i na zewnątrz EU
91/689
91/689 niebzpieczne
uchylająca niektóre
uchylająca niektóre
europejskimi, których wykładnią zajmuje się DYR. Dec. kontrola przy wywozie poza OECD
DYR. osady ściekowe Dec.
94/575
86/278 94/575
86/278 w rolnictwie
dyrektywy
dyrektywy
Dec. dokumenty przy transporcie
Dec.
Trybunał Sprawiedliwości.
94/774
94/774
DYR. DYR.
DYR. DYR. baterie i Dec. przyjęcie zmian w Konw. Bazylejskiej
składowanie odpadów Dec.
99/31 91/157 97/640
99/31 91/157 akumulatory 97/640
Od decyzji kraju zale\
y, czy wprowadzi lub
DYR. spalanie odpadów ROZP.
DYR.
przemieszczanie odpadów
zmieni pojedynczy akt prawny czy przyjmie DYR.
DYR. usuwanie
2000/76/EC 1013
2000/76/EC
96/59
96/59 PCB i PCT
/2006
szereg nowych aktów prawnych lub wprowadzi
DYR.
DYR.
wraki samochodowe
DYR.
2000/53 DYR. odpady z
2000/53
zmiany do aktów istniejących, aby spełnić ujednolicenie raportów
94/62
94/62 opakowań DYR.
DYR.
Państw w/s gospodarki
91/692
91/692
DYR.
DYR. złom elektryczny i odpadami
wymagania określonej dyrektywy. Mo\
e równie\

2002/96
2002/96 elektroniczny Dec.
Dec.
oznakowanie opakowań
97/129 Dec. kwestionariusze o implementacji
97/129 Dec.
zdecydować się na implementację kilku dyrektyw 94/741 dyrektyw
DYR. 94/741
DYR. Odpady
2006/21 Dec.
2006/21 wydobywcze Dec.
sporzÄ…dzanie informacji
97/138
97/138
jednym aktem prawnym
ROZP.
DYR. statystyki odpadów
DYR.
baterie i 2150
2006/66
2006/66
© Marek Górski
akumulatory /2002
Dyrektywa Parlamentu
Dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady
Europejskiego i Rady
2008/98/WE
2008/98/WE
z 27 kwietnia 2001r.
z dnia 19 listopada 2008 r.
z dnia 19 listopada 2008 r.
w sprawie odpadów oraz
w sprawie odpadów oraz
uchylajaca niektóre
uchylajaca niektóre
dyrektywy
dyrektywy
z 27 k w i et n ia
20 0 1 r .
PRZEPISY
Dz.Urz.UE z 22.11.2008 nr L 312/3
Dz.Urz.UE z 22.11.2008 nr L 312/3
UZUPEA
NIAJ
CE
PRZEPISY
transpozycja  12.12.2010
transpozycja  12.12.2010
SZCZEGÓA
OWE
PRAWO ATOMOWE z 2000 r.
© Marek Górski
z 13 września 1996 r.
USTAWA
O NORMALIZACJI
USTAWA O PORTOWYCH URZ
DZENIACH
DO ODBIORU ODPADÓW ZE STATKÓW
USTAWA O RECYKLINGU POJAZDÓW z 12 września 2002
WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI z 12.09.2002
USTAWA
z 20.01.2005
O PLANOWANIU I
USTAWA O ZUśYTYM SPRZ
CIE
ZAGOSPODAROWANIU
USTAWA
ELEKTRYCZNYM I ELEKTRONICZNYM z
PRZESTRZENNYM
29.07.2005
O SYSTEMIE ZGODNOÅšCI
z 27 marca 2003
USTAWA O ODPADACH
z 30 sierpnia 2002
USTAWA O MI
DZYNARODOWYM
WYDOBYWCZYCH Z 10.07.2008
OBROCIE ODPADAMI
USTAWA O BATERIACH
z 29 czerwca 2007
USTAWA
I AKUMULATORACH Z & ..2009 USTAWA
PRAWO BUDOWLANE
O OGÓLNYM BEZPIECZEC
STWIE
USTAWA O NAWOZACH I NAWOśENIU z 10.07.2007
z 7 lipca 1994
PRODUKTÓW
z 30 grudnia 2003
USTAWA O SUBSTANCJACH ZUBOśAJ
CYCH WARSTW
OZONOW
z 20.04.2004
USTAWA O ZAKAZIE STOSOWANIA WYROBÓW ZAWIERAJ
CYCH AZBEST z 19.06.1997
© Marek Górski © Marek Górski
Dyrektywy często umo\
liwiajÄ… rzÄ…dom
Thematic Strategy on waste prevention
and recycling
wprowadzanie ostrzejszych ograniczeń
w odniesieniu do działalności przynoszących
Framework Legislation
szkody środowisku.
Waste Framework Waste Shipment
Sposób transpozycji postanowień dyrektyw zale\
y
Directive Regulation
(2008/98/EC) (EEC/259/93)
od u\
ytych sformułowań i konstrukcji. Precyzyjnie
Waste Treatment Operations
określone wymagania zawarte w postanowieniach
dyrektywy muszą być transponowane przez kraje
Incineration Directive Landfill Directive recycling standards
(2000/76/EC) (1999/31/EC) (future, based on
członkowskie bez zmian.
WFD)
Dotyczy to np. wymagań zawartych w dyrektywach
Waste Streams
dotyczących minimalnych standardów jakości,
definicji podstawowych pojęć czy wymagań
Sewage Batteries & Packaging & Mining Waste End-of-Life Electrical & PCBs
Restrictions on the
Sludge Accumulators Packaging (2003/319/ Vehicles Electronic (96/59/EC)
Use of Hazardous
(86/278/EEC) (2006/66/EC) Waste EC) (2000/53/EC) Equipment
Substances in WEEE związanych z udzieleniem zezwoleń.
(94/62/EC) (2002/96/EC)
(2002/95/EC)
tabela przedstawiająca główne formy prawa
Je\
eli dyrektywa zezwala na określony zakres
wtórnego Wspólnoty
ró\
nych krajowych działań, tak jak w przypadku
adresat moc wiÄ…\
ąca wejście w \
ycie
szczegółów dotyczących procedur udzielania
zezwoleń lub konsultacji ze społeczeństwem lub
państwa obowiązujące we z reguły 15 dni po
rozporzÄ…dzenie
członkowskie i wszystkich publikacji
w wyznaczeniu obszarów geograficznych objętych
obywatele częściach
dyrektywą, kraje członkowskie mają większą
tylko państwa obowiązująca tylko po implementacji
dyrektywa
członkowskie wobec celów przez państwa
swobodÄ™, ograniczonÄ… jednak celami dyrektywy
członkowskie
i ogólnymi postanowieniami Traktatu.
poszczególne obowiązująca we po dostarczeniu lub
decyzja
państwa wszystkich opublikowaniu
członkowskie lub częściach
osoby
organy Wspólnoty, nie obowiązujące -
zalecenie
państwa
członkowskie lub
osoby
organy Wspólnoty nie obowiązujące -
opinia
lub państwa
członkowskie
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
Acquis Communautaire 
dorobek prawny Wspólnoty
Doktryna bezpośredniego działania
Tam gdzie dyrektywie przypisuje siÄ™
Polityki wspólnotowe
bezpośrednie działanie mo\
e ona być sterowana
Prawo wspólnotowe
przez jednostki, dzięki czemu mo\
liwe jest
wprowadzenie prawa Unijnego
Orzecznictwo ETS
w poszczególnych państwach członkowskich
(artykuł 169 Traktatu Rzymskiego)
Prawo zwyczajowe
82
Wspólnotowe prawo pierwotne
Wspólnotowe prawo pochodne (wtórne)
Traktaty zało\
ycielskie
Wydane przez jeden lub kilka organów Wspólnot
Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali
(Pary\
1951) Europejskich
Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty
Gospodarczej, (Rzym 1957)
Oparte na kompetencji udzielonej w pierwotnym
Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej (Rzym
1957)
akty prawne
Zmiany traktatów zało\
ycielskich
Traktat o Fuzji Organów (1965)
RozporzÄ…dzenia
Jednolity Akt Europejski (1986)
Dyrektywy
Traktat z Maastricht (1992)
Traktat z Amsterdamu (1997)
Decyzje
Traktat z Nicei (2001)
Zalecenia
Traktat Konstytucyjny (2004)
83 84
Traktat Lizboński (TF UE) z 13 grudnia 2007 r.
Opinie
RozporzÄ…dzenia
Dyrektywy
Mają zastosowanie ogólne Wią\
ą pod względem zamierzonego
celu ka\
de państwo członkowskie,
do jakiego sÄ… skierowane
ObowiÄ…zujÄ… we wszystkich swoich
częściach
Pozostawiają władzom krajowym
wybór formy i metod włączenia do
Stosuje się je bezpośrednio
systemu prawa krajowego
w ka\
dym państwie członkowskim
85 86
Decyzje Opinie i zalecenia
NiezobowiÄ…zujÄ…ce akty prawne
ObowiÄ…zujÄ… we wszystkich swoich
MajÄ… charakter polityczny i moralny
częściach tych, do których są
skierowane Zalecenie wydawane jest z własnej
inicjatywy, mo\
e być adresowana do
państw członkowskich, organów
Obowiązują bezpośrednio
Wspólnoty lub osób
Mogą być Rady lub Komisji
Opinia wydawana jest na zapytanie,
nie mo\
e dotyczyć osób
87 88
Wewnętrzne prawo wspólnotowe
Akty nienazwane (sui generis)
Regulaminy wewnętrzne
Uchwały
Projekty
Wyjaśnienia
Wspólne deklaracje
Memoranda
Zawiadomienia
Porozumienia międzyinstytucjonalne
Komunikaty
Rezolucje
Sprawozdania
Programy
zawierają wspólne intencje i opinie na temat
Plany
ogólnego procesu integracji
89 90
wyznaczają kierunek przyszłych prac Rady UE
Porozumienia międzynarodowe
Deklaracje i programy działań
Deklaracje Umowy Wspólnot Europejskich
1. Ogólne, dotyczące rozwoju Wspólnoty,
demokracji lub praw fundamentalnych
Umowy mieszane UE i państwo
2. Uchwalane w ramach procesu decyzyjnego
Rady UE i dotyczą interpretacji decyzji członkowskie ze stroną trzecią
podejmowanych w Å‚onie Rady
(np. z RosjÄ…)
Programy działań
Umowy państw członkowskich UE
mają na celu realizację programów
legislacyjnych i ogólnych celów traktatowych
91 92
Polityka Unii Europejskiej dotycząca ochrony środowiska
TRAKTAT JEDNOÅšCI EUROPEJSKIEJ Z 1986 r.
TRAKTAT Z MAASTRICHT Z 1992 r.
Jeden ze znanych komentatorów
TRAKTAT Z AMSTERDAMU Z 1997 r.
zasugerował, i\
:
 Gdyby nie polityka Wspólnoty
dotycząca ochrony środowiska, w wielu
państwach członkowskich ochrona
ZANIECZYSZCZENIA I UCI
śLIWOŚCI
PRZESTRZEC
,
środowiska nadal byłaby jedynie
" Bezpieczeństwo nuklearne
REGULACJE
ÅšRODOWISKO I ZASOBY
i ochrona przed
OGÓLNE,
NATURALNE
promieniowaniem
ORGANIZACYJNE sloganem bez \
adnego znaczenia czy
" ZarzÄ…dzanie wodami i ich ZarzÄ…dzanie i racjonalne
I PROGRAMY
ochrona u\
ytkowanie przestrzeni
" Monitoring zanieczyszczeń wyrazu . (Kramer)
i zasobów
atmosferycznych
Ochrona dzikiej flory i fauny
" Ochrona przed hałasem
Gospodarowanie odpadami
" Chemikalia, ryzyko
i techniki oczyszczania
przemysłowe
i biotechnologie
Postępowanie w sprawach naruszenia przepisów UE w
zakresie ochrony środowiska wg sektorów (czerwiec 2011)
waste
nature
(86) 23%
(79) 21%
liability
(1) 0%
chemicals
(33) 9%
impact assessments
(38) 10%
impact nature
air
(4) 1%
DG ENV website on waste:
(40) 11%
impact waste
(1) 0%
http://ec.europa.eu/environment/waste/index.htm
http://ec.europa.eu/environment/waste/index.htm
water
information
(89) 24%
(3) 1%
miscellaneous
(1) 0%