Nauka administracji z elementami teorii zarządzania 28.11.2013
Wykład
ROLA USTROJU PAC
STWA W KSZTAA
TOWANIU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Kształtowanie Się Instytucji Państwowych W Zależności Od Stadium Rozwoju Państwa I
Społeczeństwa I Jego Potrzeb:
1. Państwo absolutne
2. Państwo liberalne
3. Państwo socjalne
4. Państwo współczesne
1. Model administracji państwa absolutnego
�� Państwo policyjne
�� Tworzenie się władzy absolutnej i wzrost władzy panującego ą�wzrostu liczbowego kadry
urzędniczej dla wypełnienia zarządzeń władcy i rozwoju państwa policyjnego czuwającego
nad wypełnianiem zarządzeń władcy
Cechy charakterystyczne administracji:
o Oparcie administracji na zawodowej kadrze urzędniczej
o Administracja traktowana, jako zarządzanie państwem
o Działanie administracji zależy tylko od panującego
o Tworzone jest prawo administracyjne, ale jest ono wiążące dla obywatela, nie dla
organów administracji
o Administracja sama tworzy prawo
2. Model administracji państwa liberalnego
Cechy charakterystyczne administracji:
o Ograniczenie wpływu administracji na obywateli w stopniu maksymalnym
o Sprowadzenie państwa i administracji do roli  nocnego stróża --< zapewnienie
porządku, bezpieczeństwa publicznego( służby) i bezpieczeństwa kraju( wojsko)
o Poddanie administracji prawu
o Administracja działa na podstawie i w granicach ustaw
o Trój podział władzy ą� administracja poddana kontroli parlamentu i sądów
o Wytworzenie się sformalizowanego postępowania administracyjnego i sądownictwa
administracyjnego ą� gwarancja ochrony obywateli i realizacji uprawnień obywateli
wobec władzy administracyjnych
3. Model administracji socjalnego państwa prawa
�� Państwo ma być siłą aktywną
�� Państwo ma nie tylko regulować i organizować minimum, ale i rozwijać działalność
gospodarczą i ingerować tam, gdzie kapitał prywatny nie jest w stanie podołać zadaniom
istotnym z punktu widzenia społeczeństwa i całej gospodarki
Cechy charakterystyczne administracji:
o Rozszerzenie funkcji i zadań administracji
o Powstanie funkcji świadczącej ( niewładczej)
o Administracja, jako organizator działań na rzecz dobra powszechnego do jej funkcji
dochodzi zaspokajanie społecznych potrzeb jednostki w dziedzinie socjalnej, oświatowej,
kultury
Administracja //1// �Wojtek Rozpierdalajdo
Nauka administracji z elementami teorii zarządzania 28.11.2013
Wykład
4. Model administracji państwa współczesnego
�� Współczesna Polska
�� Po 89 próby wprowadzenia modelu państwa liberalnego, jako reakcja obronna na
przeszłość m.in. prywatyzacji wielu dziedzin i rodzajów działalności (np. przedszkola,
żłobki)
�� Przywracanie szeregu instytucji publicznych
�� Poszerzenie zakresu aktywności administracji również w zakresie administracji władczej,
jako wynik zmian warunków życia i potrzeb społecznych
�� Nie działa tylko poprzez nakazy, zakazy, pozwolenia, musi działać aktywnie, inicjatorsko i
organizacyjnie
�� Rezultat  jej działania oceniamy pod względem legalności, ale i sprawności,
efektywności czy ekonomiczności działań
ROLA PRAWA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
v� Administracja publiczna w odróżnieniu od prywatnej nie może być kształtowana według
dowolnych wzorców
v� Na pewnym etapie rozwoju państwa uznano, że działalność administracji publicznej musi być
uregulowana prawem
v� [Art. 7 Konstytucji]  Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
v� We współczesnej Rzeczpospolitej Polskiej przyjmuje się, że dokładniej administracja
publiczna działa na podstawie ustaw i w ich granicach i w celu ich wykonywania.
v� Zmienność wpływu norm prawnych na administrację publiczną w rożnych okresach, co do
zasady odpowiednio do zmian ustroju
v� Powód? Prawo stanowi istotny element ustroju państwa, w znacznej mierze odzwierciedla
ten ustrój i zmienia się wraz z jego zmianami dopasowując istniejące instytucje prawne do
potrzeb nowego ustroju społeczno-politycznego i ekonomicznego.
v� Podobnie w przypadku prawa normującego działalność administracji
v� Uwaga- nierzadko szybsze zmiany ustroju niż prawa
v� Niezależnie od ustroju prawo jest zawsze istotnym elementem kształtującym administrację
publiczną i jej działania
v� Prawo określa zadania administracji, organizację aparatu administracji oraz formy czynności
podejmowanych przez organy i jej aparat
v� Dodatkowo sama administracja nie tylko stosuje prawo, ale również je tworzy
v� Problematyka z
ródeł prawa tworzonych przez administrację
Katalog z
ródeł prawa administracyjnego jest określony w Konstytucji RP
Konstytucja RP z 1997r. zawiera w zasadzie zamknięty podmiotowo i przedmiotowo model z
ródeł
prawa powszechnie obowiązującego. Nie można tworzyć żadnych innych aktów prawa powszechnie
obowiązującego niż w Konstytucji y
ródła prawa wewnętrznego są systemem otwartym i obejmują nie
tylko te akty, o których jest mowa wprost w konstytucji
Administracja //2// �Wojtek Rozpierdalajdo
Nauka administracji z elementami teorii zarządzania 28.11.2013
Wykład
Prawo powszechnie obowiązujące  akty prawotwórcze, którymi można regulować sytuację
wszystkich podmiotów prawa w państwie: organów państwowych, organów samorządowych,
różnych instytucji, osób prawnych i tych niemających osobowości prawnej, obywateli
cudzoziemców
Prawo wewnętrzne- akty prawotwórcze, którymi można regulować sytuację tylko wewnątrz
systemu administracji publicznej( prawa i obowiązki różnych podmiotów administracji
publicznej), nie zaś podmiotów usytuowanych poza tą administracją a w szczególności
sytuacji prawnej jednostek, obywateli.
y
ródło prawa powszechnie obowiązującego art. 87 Konstytucji
�� Konstytucja RP
�� Ustawy
�� Ratyfikowane umowy międzynarodowe
�� Rozporządzenia o charakterze wykonawczym
�� Akty prawa miejscowego
�� Rozporządzenie Prezydenta RP z mocą ustawy
y
ródła prawa według art. 93 Konstytucji:
�� Uchwały Rady Ministrów
�� Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i poszczególnych ministrów
�� Katalog ten jest otwarty
y
ródła prawa administracyjnego
Najwyższym aktem jest Konstytucja
Znaczenie dla administracji:
1. Wszystkie inne z
ródła prawa muszą powstawać zgodnie z Konstytucją
2. Wszystkie organy państwa muszą działać zgodnie z przepisami Konstytucji, nie wolno
podejmować działań czy rozstrzygnięć, które w jakikolwiek sposób naruszałyby postanowienia
Konstytucji [ Art. 7 Konstytucji   Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach
prawa
3. Konstytucja określa pozycję prawną, strukturę, zakres kompetencji i wzajemne relacje między
organami administracji z jednej strony, a drugiej strony między tymi organami a władzą
ustawodawczą.
4. Rozdział 7 ą�  Samorząd terytorialny . Konstytucja upoważnia terenowe organy administracji
rządowej i jednostki samorządu terytorialnego do wydawania aktów prawa miejscowego
obowiązujących w jednostkach podziału terytorialnego państwa.
y
RÓDA
A PRAWA POWSZECHNIE OBOWI
ZUJ
CEGO
USTAWA
�� Akt prawotwórczy powszechnie obowiązujący, uchwalany na drodze ustawodawczej przez
parlament.
�� Może regulować wszystkie sprawy, których nie normuje Konstytucja, poza tym brak
formalnych ograniczeń, co do spraw.
�� W odniesieniu do administracji: regulują ogólnie sprawy związane z funkcjonowaniem
administracji: określają prawa i obowiązki obywateli w stosunku do administracji; określają
podstawy ingerencji administracji w różne sfery życia publicznego
Administracja //3// �Wojtek Rozpierdalajdo
Nauka administracji z elementami teorii zarządzania 28.11.2013
Wykład
Rozporządzenia
Jedyny akt prawny pochodzący od administracji centralnej o mocy powszechnie obowiązującej, o
charakterze prawa powszechnie obowiązującego.
Różne akty prawne, o różnym charakterze i randze prawa.
1. Rozporządzenie z mocą ustawy- jest aktem normatywnym, wydawanym przez organ władzy
wykonawczej- Prezydenta. [Art. 234 Konstytucji, jedynie w czasie stanu wojennego, o ile Sejm
nie może się zebrać na posiedzenie]
2. Rozporządzenie, które mają charakter wykonawczy  kategoria z
ródeł prawa stanowionych
przez organy władzy publicznej!
To klasyczna forma udziału władzy wykonawczej w stanowieniu władzy publicznej:
a) Potrzeba dostosowania regulacji prawnej generalnie zarysowanej w ustawie do
realnych sytuacji występujących w administrowaniu
b) Zapobieganie nadmiernej szczegółowości ustaw
c) Zapewnienie stabilności ustaw  ograniczenie zmienności ustaw
Rozporządzenie wykonawcze  cechy
1. Wydawane przez organy wskazane w Konstytucji  lista zamknięta:
�� Prezydent
�� Rada Ministrów
�� Prezes Rady Ministrów
�� Ministrowie kierujący określonymi działaniami administracji rządowej( ministrowie
działowi)
�� Przewodniczący określonych w ustawach komitetów, powołani w skład Rady
Ministrów
�� Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
2. Podstawa wydania- tylko szczegółowe upoważnienie ustawowe, zawierające określenie:
�� Organu właściwego do wydania rozporządzenia,
�� Zakresu spraw do uregulowania
�� Wytycznych dotyczących treści aktu
Bez takiego upoważnienia nie można wydać rozporządzenia!
Rozporządzenie nie może wyjść poza ten zakres(organ, sprawy, treść)
3. Celem rozporządzenia winno być wykonanie ustawy. Treść rozporządzenia nie może być
konkurencyjna lub autonomiczna wobec ustawy.
4. Tylko organ wskazany w ustawie jest kompetentny do wydania rozporządzenia i kompetencji
tej nie może przekazać.
Administracja //4// �Wojtek Rozpierdalajdo