Podstawy prawoznawstwa
Wykład 5 05.11.2013
Rodzaje norm postępowania
Ze względu na sposób określania adresata normy dzielimy
Normy generalne  określają adresata nazwą generalną
Normy indywidualne  określają adresata nazwą indywidualną, czyli taką, która wymienia
adresata z imienia i nazwiska
Przykład normy generalnej
Art. 11.1
Art. 18. 3
Przykłady normy indywidualnej
Art. 14 ust.1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy
Ze względu na sposób określania zachowania adresata normy dzielimy
Normy abstrakcyjne  określają zachowanie się nakazane czy zakazane w sposób
niezindywidualizowany np. nie wolno zabijać człowieka, trzeba zapłacić podatek od
nieruchomości.
Normy konkretne  określają zachowanie się nakazane czy zakazane w sposób
zindywidualizowany, np. nie wolno zabić Kowalskiego, każdy musi zapłacić 30 zł za wdychanie
świeżego powietrza w dniu 06.0.666.
Przykłady normy abstrakcyjnej
Art. 161 Kodeksu Pracy
**TIP ** CECHA CHARAKTERYSTYCZNA Normy wyżej wymienione krzyżują się ze sobą
**TIP** Na egzaminie podanie normy, wyjaśnienie dlaczego tak ją kategoryzujemy
Ze względu na to, dla kogo normodawca stanowi normy postępowania dzielimy
Autonomiczne- normy stanowione przez normodawcę dla samego siebie ( np. normy
moralne )
Heteronomiczna  normy stanowione przez normodawcę dla innych podmiotów
Zakres zastosowania norm
Zakres zastosowania danej normy- klasa możliwych przyszłych sytuacji, w których norma znajduje
zastosowanie ( a więc dany adresat lub adresat o określonych cechach spotyka się z przewidzianymi
przez normę okolicznościami ).
� W o j t e k S t r o n a 1 | 3
Podstawy prawoznawstwa
Wykład 5 05.11.2013
Zakres zastosowania danej normy zawiera:
1. Wskazanie adresata normy oraz jego cechy:
" Jego wiek, stan zdrowia, sytuację rodzinną, sytuację majątkową, sytuację zawodową
itp.
2. Może także szczegółowo wskazywać :
" Cel działania podmiotu prawa ( w celu obalenia ustroju , w celu przywłaszczenia, w
celu zawarcia umowy ) ,
" Sposób działania( jeżeli umowa zawarta została na czas określony .. w sposób
szczególnie zuchwały.. przez włamanie.. w porozumieniu z innymi )
3. Stany, zjawiska lub wydarzenia w stosunku do adresata zewnętrzne:
" Mogą to być określenia pewnych zachowań ludzkich:  Jeżeli na licytacji nikt nie
przystąpił do przetargu..
" Mogą to być stany lub zjawiska wynikające z działania praw przyrody,
funkcjonowania gospodarki itp. ( np. powódz
, stan zagrożenia epidemiologicznego )
4. Okoliczności
" Miejsce działania   miejsce publiczne ;  na terenie zakładu pracy
" Czas, moment działania   w czasie wojny ;  po złożeniu zeznać przez oskarżonego
Zakres normowania
Zakres normowania danej normy- klasa możliwych przyszłych zachowań adresata nakazywanych
albo zakazywanych przez daną normę.
Sposoby postępowania w zakresie normowania formułowane są w różny sposób
" Wskazanie nazwy wymaganego postępowania
" Wskazanie bardzo ogólnej charakterystyki wymaganego postępowania ( art. 148 ż 1 KK )
" Wskazanie szerszych opisów zachowań, niekiedy kazuistycznie ( art. 163 Kodeksu Karnego )
Norma postępowania
Adresat -> Okoliczności -> Nakaz/Zakaz -> Zachowanie się
Zakres zachowania ----------- Zakres normowania
**TIP**Pytanko na egzamin
Norma  student w czasie sesji zobowiązany jest przystąpić do egzaminu w terminie* , podaj zakres
zastosowania(klasa studentów) i normowania(ma obowiązek przystąpić w terminie).
Norma prawna
Norma prawna
Norma prawna
Norma prawna
Norma postępowania ustanowiona ( lub uznana ) przez kompetentny organ władzy publicznej.
� W o j t e k S t r o n a 2 | 3
Podstawy prawoznawstwa
Wykład 5 05.11.2013
Koncepcja pary norm sprzężonych
Jeżeli w systemie obowiązuje norma N1, która coś zakazuje lub nakazuje, a nie obowiązuje
jednocześnie norma, która by komuś innemu nakazywała w ujemny sposób reagować na
niezrealizowanie normy N1, to norma N1 nazywana jest lex imperfecta
Art. 23 KRIO
Norma sankcjonowana �� �� �� Norma sankcjonująca
Jeśli nie ma takiej pary to norma nazywa się lex imperfecta.
Art. 206 Kodeksu Karnego
Kto zawiera małżeństwo, pomimo ,że pozostaje w związku małżeńskim, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Norma sankcjonowana
N1: Każdemu pozostającemu w związku małżeńskim zakazuje się zawierania małżeństwa.
Norma sankcjonująca
N2: Sąd w okolicznościach naruszenia art. 206 KK ma nakaz ukarania sprawcy karą grzywny, karą
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Norma lex imperfecta -norma dla której w systemie prawnym, prawodawca nie ustanowił normy
sankcjonującej.
Normy interwencyjne
W układzie społecznym normy sankcjonujące nie funkcjonują samodzielnie.
Zanim bowiem dojdzie do zastosowania takiej normy ( czego oczywistym prawarunkiem jest
niezrealizowanie normy sankcjonowanej przez jej adresata) , konieczne jest niekiedy zrealizowanie
bardzo długiego łańcucha norm, które można nazwać normami interwencyjnymi.
Normy postsankcjonujące
Normy postsankcjonujące nakładają na określone podmioty ( głownie organy państwa ) obowiązek
zareagowania na zrealizowane normy sankcjonującej ( np. nakładają obowiązek na organy
penitencjarne, by  po spełnieniu pewnych dodatkowych warunków wezwały skazanego do odbycia
kary). Bez funkcjonowania tego rodzaju norm norma sankcjonująca na ogół nie miałaby realnej
doniosłości.
� W o j t e k S t r o n a 3 | 3