SAMOBÓJSTWA
SAMOBÓJSTWA
-aspekt społeczny
-aspekt społeczny
i psychologiczny
i psychologiczny
Autorki:
Patrycja Goc (RzPS)
Monika Olbrot (RzPS)
Marta Deczkowska (Pspoł)
Dominika Machyńska (Pspoł)
 SPIS TREÅšCI:
1. Wstęp  podejście do rzeczywistości.
2. Pojęcie samobójstwa.
3. Etyka samobójstwa.
4. Czynniki popychające ku samobójstwu
wg A. Camusa.
5. Czynniki społeczne samobójstw.
6. Czynniki psychologiczne samobójstw.
7. Rodzaje samobójstw.
8. Samobójstwo a religia.
9. Podejście prawne do samobójstwa.
10. Czynniki ryzyka popełnienia samobójstwa.
11. Sławni, zdolni, podziwiani... samobójcy.
12. Statystyki.
13. Podsumowanie.
1. PODEJÅšCIE DO RZECZYWISTOÅšCI:
Rzeczywistość, która otacza człowieka jawi się jako siła niezbadana i zadziwiająca
 czasem złowroga, innym razem przyjazna. Trudno jest pozostać sobą w świecie tylu
zagro\
eń. Co to właściwie znaczy  być sobą ? Być sobą, to być wiernym swoim ideałom,
wzorcom, które wpoili nam rodzice. Umieć trzez
wo oceniać sytuację, nie dać się
sprowokować, widzieć zagro\
enia, przewidywać konsekwencję. Widzieć zło i wystrzegać się
go. Szukać prawdziwych i mądrych przyjaciół, a tak\
e autorytetów. Nale\
y być szczerym w
stosunku do samego siebie i innych, potrafić bronić własnego zdania. Sprzeciwiać się temu,
co krępuje wolność myśli. Wiara w pewne wartości, nadające w rezultacie kierunek i sens
\
yciu, decyduje o jego wielkości i niepospolitości. Wyzwala energię psychofizyczną
jednostek i popycha ku określonym celom i zadaniom. Wią\
e to, co jednostkowe, z tym, co
ogólne, nadając w ten sposób nale\
nÄ… rangÄ™ \
yciu człowieka. Przez zmierzanie do czegoś, co
przekracza wymiar naszej egzystencji, osiągać mo\
emy trwałe zadowolenie i harmonię
wewnętrzną, płynącą z poczucia urealniania wartości. W ka\
dym społeczeństwie jednak
występują zjawiska negatywne i szkodliwe społecznie. Tymi zjawiskami są patologie
społeczne. Zjawiska patologiczne stanowią tylko margines rzeczywistości, ale silnie
oddziałują na kształtowanie postaw społecznych i w związku z tym negatywnie wpływają na
funkcjonowanie całego społeczeństwa. Samobójstwo jest jednym z najmniej
rozpoznawalnych rodzajów zachowań dewiacyjnych. Stanowi jednak powa\
ny problem dla
społeczeństwa, gdy\
w wyniku samobójstwa rocznie ginie tysiące osób i jednocześnie staje
się przyczyną cierpień setek tysięcy tych ludzi od których odeszli bliscy w tak drastyczny
sposób.
Samobójstwo, to świadome pozbawienie się \
ycia. JednÄ… z najbardziej znanych jest
definicja sformułowana przez Emila Durkheima, socjologa francuskiego z przełomu wieków,
autora wielkiego dzieła na temat samobójstwa "Le Suicide", opublikowanego w 1897 r.:
"Samobójstwem nazywa się ka\
dy przypadek śmierci, będący bezpośrednim lub
pośrednim wynikiem działania lub zaniechania, przejawianego przez ofiarę zdającą
sobie sprawę ze skutków swego zachowania".
Często cytowana jest definicja podana przez Edwina Shneidmana:
"We współczesnym zachodnim świecie, samobójstwo jest świadomie podjętym
działaniem mającym na celu samozniszczenie; jest działaniem które mo\
na określić jako
wielowymiarowe zaburzenie występujące u jednostki, której potrzeby nie są
zaspokojone i która sama definiuje problem, w którym samobójstwo spostrzega jako
najlepsze rozwiÄ…zanie".
Nie ma jednak definicji, która byłaby akceptowana i stosowana przez wszystkich
zajmujących się tym zagadnieniem. Niektóre definicje krytykowane są za to, \
e dotyczÄ…
jedynie samobójstw zakończonych śmiercią i nie uwzględniają prób samobójczych lub vice
versa. Inne, wspominające o istnieniu świadomego zamiaru pozbawienia się \
ycia nie sÄ…
przyjmowane przez tych, którzy uznają ambiwalencję i nieświadome komponenty tendencji
autodestrukcyjnych.Jeszcze inne uznawane są za zbyt wąskie i nie obejmujące samobójstw o
podło\
u kulturowym (takich jak na przykład kamikadze i harakiri w Japonii czy sutee w
Indiach) czy samobójstw, w których ofiara nie ma innego wyjścia (na przykład śmierć
Sokratesa).
2. ETYKA:
Zjawisko samobójstwa towarzyszy ludzkości od najdawniejszych czasów. Stanowi
niestety nieodłączny element kulturowy i cywilizacyjny
w historii ludzkości. Samobójstwa występują z ró\
nym
nasileniem i spotykają się z ró\
nÄ… ocenÄ….
W wieku XX nastąpiło znaczne nasilenie tego
zjawiska. Du\
e zmiany cywilizacyjne, du\
e tempo \
ycia,
występowanie gwałtownych przemian i kryzysów
społecznych, gospodarczych i politycznych wpływają
negatywnie na zachowanie człowieka i w wielu
przypadkach prowadzą do zachowań autodestrukcyjnych.
Tak, więc szybko zachodzące zmiany społeczne, takie
jak: industrializacja, wzrost formalizmu \
ycia
społecznego, konflikty interpersonalne, rozluz
nienie
więzi grupowej, ró\
nego rodzaju frustracje zwiÄ…zane z
niemo\
liwością zrealizowania pragnień i ambicji, są
głównymi przyczynami dramatów ludzkich.
Samobójstwo jest w ka\
dej zorganizowanej grupie społecznej zjawiskiem ujemnym.
Giną w sposób nieoczekiwany aktywni społecznie, niekiedy bardzo wartościowi ludzie. Poza
tym akt samobójczy demobilizuje otoczenie, poniewa\
we wstrząsający sposób stawia pod
znakiem zapytania celowość pracy, celowość wysiłków twórczych itp.śycie nie jest tylko
prawem. Jest ono tak\
e obowiązkiem moralnym. śyje się zawsze z kimś i w działaniu dla
kogoś. Samobójstwa obok innych zjawisk, zachowań i sytuacji społecznych uznawanych za
patologiczne zakłócają w większym lub mniejszym stopniu funkcjonowanie systemu
społecznego w skali globalnej.
Zjawisko samobójstwa spostrzegane jest dziś powszechnie jako powa\
ny problem
społeczny. Skutkiem takich zachowań jest zgon wielu osób, który staje się z
ródłem bólu i
cierpienia dla tych, od których ich bliscy tak tragicznie odchodzą.
Społeczeństwo tak\
e nie jest obojętne, jeśli poprzez śmierć samobójczą odchodzi człowiek,
często bardzo młody, w pełni sił witalnych, który mógłby realizować określone zadania
społeczne i swoje cele \
yciowe. Samobójstwo jest uwa\
ane za rodzaj śmierci dobrowolnej,
traktowane jako pewien rodzaj wyboru, świadomie podjętej decyzji. pojawia się jednak
wątpliwość, czy samobójstwo zawsze i w ka\
dym przypadku jest czynem poprzedzony pełną
świadomością decyzji i pełnym wyborem.
Na podstawie badań nad usiłowaniem samobójstwa mo\
na sądzić, \
e w wielu
przypadkach decyzja samobójstwa w gruncie rzeczy jest wyborem między sytuacją, której
człowiek nie mo\
e sprostać, a sytuacją, w której nie będzie trzeba podejmować \
adnych
wysiłków zmierzających do podporządkowania i regulowania swojego stosunku do
otaczającego świata. Jest to, więc działanie mające na celu uniknięcie decyzji i wyborów jako
procesu, który towarzyszy człowiekowi przez całe \
ycie.
Historia filozofii wskazuje, \
e problem samobójstwa był podejmowany przez filozofów
wszystkich epok, poczÄ…wszy od staro\
ytności. W tym, oddajmy głos Albertowi Camus, który
mówi: "Jest tylko jeden problem filozoficzny prawdziwie powa\
ny: samobójstwo. Orzec, czy
\
ycie jest, czy nie jest warte trudu, by je prze\
yć, to odpowiedzieć na fundamentalne pytanie
filozofów. Reszta - czy świat ma trzy wymiary, czy umysł ma dziewięć, czy dwanaście
kategorii - przychodzi póz
niej. To są gry, wpierw trzeba dopowiedzieć".
Śmierć samobójcza wydaje się zawsze czymś niepotrzebnym, a zarazem czymś, czego
mo\
na było zapobiec. Bardzo wiele osób z otoczenia samobójcy ma poczucie winy, sądzi, \
e
były mo\
liwości przeciwdziałania nieszczęścia i \
e mo\
na mu było zapobiec.
Na temat śmierci samobójczej istnieje bardzo durze piśmiennictwo lekarskie, głównie
psychiatryczne, sÄ…dowe, prawnicze, pedagogiczne, psychologiczne, socjologiczne, a tak\
e
cenne piśmiennictwo literackie. Powieść Goethego o cierpieniu młodego Wertera jest ciągle
czytana i nale\
y do arcydzieł literatury pięknej.
W opinii szerokich mas społecznych samobójstwo pozostało czynem godnym
potępienia, a przez to wstydliwym i w miarę mo\
liwości ukrywanym, rozmaicie
maskowanym. CiÄ…gle istnieje opinia \
e samobójca jest kapitulantem, \
e uchyla siÄ™ przed
wypełnianiem zadania, które nało\
yło na niego społeczeństwo, \
e jest człowiekiem słabego
charakteru, który nie mo\
e mÄ™\
nie znieść trosk i sytuacji trudnych, narzuconych przez \
ycie.
Trudno zgodzić się z tak kategorycznym sądem. Je\
eli bowiem nawet przyjąć, \
e utrata
panowania nad sobą, nieumiejętności rozwiązywania konfliktów, brak hartu potrzebnego do
mÄ™\
nego zniesienia ciosów moralnych, jakich nie brak w \
yciu, sÄ… swego rodzaju
kapitulanctwem samobójcy, to pamiętać trzeba o tym, \
e istnieje samobójstwo dokonywane
przez ludzi mÄ™\
nych. W wielu takich przypadkach obfitowały wojny, m.in. II wojna światowa
i okupacja w Polsce. Nie był tchórzem samobójca, który przeznaczał ostatni nabój dla siebie,
byle nie wpaść w ręce wroga i nie zdradzić w czasie katowania, albo w narkozie, tajemnicy
mu powierzonej.
Tak, więc ocena samobójstwa morze budzić bardzo skrajne oceny, od potępienia, do
pełnej akceptacji. Samobójstwo w poszczególnych przypadkach mo\
e być oceniane jako
tchórzostwo albo jako swoisty rodzaj bohaterstwa. Oceny te zale\
ą od zło\
onego układu
czynników. Istotną tu rolę odgrywa motyw, sposób, okoliczności, a tak\
e cechy biologiczne,
psychiczne i społeczne przez człowieka, który targnął się na swoje \
ycie.
Za względu na zło\
oność przyczyn i sytuacji powodujących samobójstwa niektórzy
autorzy proponują uznanie badań nad tymi problemami za odrębną naukę, którą określa się
mianem suicydologia. Wielu autorów uwa\
a, \
e samobójstwo, będące problemem
społecznym, musi być traktowane jako jeden z przejawów zjawisk ujemnych czy wręcz
patologii społecznych. Nie mo\
na jednak zaprzeczyć, \
e zjawisko to ró\
ni siÄ™ od innych
przejawów patologii \
ycia właśnie, dlatego, i\
wkracza w dziedzinÄ™ dobrowolnego wyboru
śmierci. Nie zawsze te\
mamy całkowitą pewność, czy zawsze i w ka\
dych warunkach
samobójstwo mo\
na zaliczyć do form zachowania dewiacyjnego.
Psycholog, psychiatra i socjolog starają się uchwycić czynniki suicidogenne bądz
w
strukturze osobowości jednostki ludzkiej, bądz
te\
w warunkach zewnętrznych, w jakich
przypadło jej \
yć. W ostatnich latach spotykamy się z tendencją łącznego traktowania obu
grup czynników mówiąc o psychospołecznych determinacjach samobójstw. Częstość
samobójstw jak gdyby sama przez się wskazuje na wagę problemu.
W ciągu ostatnich stu lat mamy do czynienia ze wzrostem samobójstw, co sugeruje, \
e
rozwój cywilizacyjny ludności nie eliminuje, a w wielu przypadkach zwiększa powstawanie
sytuacji powodujących próby samobójcze i samobójstwa.
Samobójstwo w rządnym ze współczesnych społeczeństw nie jest aktem wyizolowanym ani
te\
przejawem szaleństwa osób niepoczytalnych.
Wobec zachowań samobójczych społeczeństwo nie mo\
e przejść obojętnie, poniewa\

godzą one w system przyjętych wartości i norm społecznych, wśród, których jak\
e wysoko
cenione jest zachowanie i przedłu\
enie \
ycia.
Fakt, \
e tyle osób odchodzi w tak dramatyczny sposób i \
e często mo\
na by było temu
zapobiec, jest wystarczającą podstawą wezwania społeczeństwa, aby uczyniło wszystko dla
okazania pomocy zagro\
onym ludziom. Samobójstwo jest, bowiem tragedią indywidualną i
problemem społecznym.
4. CZYNNIKI POPYCHAJ
CE KU SAMOBÓJSTWU
WG. A. CAMUSA:
Wg Alberta Camusa, czynniki samobójstwa mogą być bardzo
ró\
ne. Rzadko jednak zdarza się, by krok ten podjęty był w imię
jakiejś teoretycznej, filozoficznej sprawy. Ludzie popełniają
samobójstwo, gdy uznają, \
e \
ycie nie jest warte trudu prze\
ywania.
Kroplą przepełniającą kielich mo\
e być dowolne zdarzenie -
nieuleczalna choroba, odrzucone uczucie, ale te\
drobna uraza - np.
do przyjaciela, który tego dnia rozmawiał z nami obojętnie.
Wszystkie motywacje Camus sprowadza do doświadczenia absurdu,
które sprawia, \
e "rozsypuje się dekoracja" - świat przestaje być
uporządkowana całością, a w jego pęknięciach ujawnia się absurd.
Camus proponuje konsekwentne przemyślenie tej sytuacji. Tym, co
potęguje rozdarcie i udręczenie, jest nadzieja - \
e w przyszłości uda
się ów pęknięty świat skleić. W pierwszym kroku nale\
y więc
pozbyć się nadziei i sprawdzić, czy myśl mo\
e \
yć na pustyni.
Czy mo\
na \
yć z nieustającą świadomością absurdu? Absurd jest konstytuowany
przez współistnienie dwóch elementów. Pierwszym jest ludzkie pragnienie, drugim
rozczarowanie, które przynosi świat. Rozwiązania, które łagodzą ów konflikt, Camus nazywa
filozoficznym samobójstwem. Zarówno filozofie, które przedstawiają świat jako
uporządkowaną i rozumną całość, jak i systemy przynoszące uspokojenie człowiekowi (np. w
postaci obietnicy zbawienia), są według Camusa przekłamaniem problemu.
W tej perspektywie pojawiajÄ… siÄ™ te\
rozwa\
ania o Bogu. Tutaj Camus przypomina
tradycyjny paradoks: albo Bóg jest wszechmogący, ale wówczas odpowiada za zło, albo
człowiek jest wolny i odpowiedzialny, ale wówczas pod znakiem zapytania staje wszechmoc
Boga. Prawdziwym wyzwaniem jest zbadanie konsekwencji absurdu. Samobójstwo nie jest
właściwym rozwiązaniem. Jest wprawdzie rozwiązaniem absurdu, ale teraz problem sie
odwraca. Nie chodzi ju\
o odpowiedz
na pytanie, czy \
ycie jest warte trudu prze\
ywania go.
Jeśli absurd jest niezbywalnym określeniem sytuacji człowieka w świecie, to filozoficzna
konsekwencja wymusza stwierdzenie, \
e \
ycie jest tym lepsze, im mniej ma sensu.
Na tym jednak nie koniec. Camus stwierdza, \
e \
ycie w poczuciu absurdu wymaga
ciągłego sprzeciwu. Napięcie między ludzkimi chęciami a
mo\
liwościami oferowanymi przez świat jest z
ródłem buntu.
Konsekwencja, której domaga się filozof, polega na tym, by
\
yć razem z absurdem. To tutaj jest miejsce na ludzką wolność
i pasjÄ™.
W ten sposób otrzymujemy pełny obraz ludzkiego \
ycia:
jest to \
ycie bez nadziei na lepszą przyszłość, \
ycie w
świadomości absurdu. Nie ma to jednak nic wspólnego z
rezygnacjÄ…. DobrÄ… ilustracjÄ… tej sytuacji jest dokonana przez
Camusa interpretacja mitu o Syzyfie. Camus powiada, \
e mit
ów jest tragiczny tylko o tyle, o ile bohater jest świadomy swej
sytuacji. Ale kim jest Syzyf? Jest człowiekiem, który kochał
\
ycie - tak bardzo, \
e oszukał bogów. Spotkała go kara - bez
końca i nadaremnie wtacza pod górę głaz, który u szczytu
spada z powrotem na dół. Jak widać, Syzyf nie mo\
e mieć
nadziei. SÄ… jednak chwile, gdy Syzyf tryumfuje - chwile
wytchnienia, gdy schodzi z góry, by ponownie potoczyć kamień.
5. CZYNNIKI SPOA
ECZNE:
W ujęciu wspomnianego ju\
Durkheima samobójstwa są wynikiem dezintegracji
\
ycia społecznego i występują częściej w zbiorowościach, w których istnieją słabsze więzi
społeczne. Jednym z czynników oprócz dezintegracji jest te\
anomia. Odsetek samobójstw
spada w okresach, w których integracja wewnątrz społeczeństwa jest silniejsza, takich jak
wojny czy powstania.
Cechy społeczno-demograficzne samobójców:
Osobami, które częściej popełniają samobójstwa są
mÄ™\
czyz
ni, jednak\
e w ró\
nych społeczeństwach
proporcja liczby mÄ™\
czyzn do liczby kobiet
popełniających samobójstwo jest ró\
na. Jedynym
krajem na świecie w którym liczba samobójstw
popełnionych przez kobiety jest większa od liczby
samobójstw popełnionych przez mę\
czyzn, sÄ… Chiny,
dotyczy to jednak tylko rejonów wiejskich, poniewa\
w
miastach chińskich liczba samobójstw wśród kobiet i
mÄ™\
czyzn jest podobna.
W Polsce na jedną kobietę, która popełniła
samobójstwo przypada 5 mę\
czyzn-samobójców.
Najczęściej popełniane są samobójstwa w wieku 16 21
oraz 45 55 lat. Osoby rozwiedzione czy owdowiałe są
te\
częściej samobójcami, ni\
osoby \
yjÄ…ce w
związkach mał\
eńskich, czy osoby wolne. W tym
przypadku pierwsze próby samobójcze pojawiają się
szybko, do roku od momentu owdowienia czy
rozwiedzenia.
Słabsze więzi społeczne w miastach tłumaczyły
przez długi czas fakt, \
e w miastach odsetek
samobójstw jest wy\
szy, ni\
na obszarach wiejskich.
Jednak\
e w niektórych sytuacjach proporcje są
odwrotne. W Polsce od lat 90. XX w., gdy\
najwięcej
samobójstw występuje w małych miejscowościach 
wioskach i małych miasteczkach, a najmniej w du\
ych
miastach. JednÄ… z przyczyn jest rozluz
nienie więzi
społecznych na wsi.
Efekt Wertera:
Istnieje udowodniony związek pomiędzy nagłośnieniem w mass mediach faktu
popełnienia samobójstwa a wzrostem liczby popełnionych samobójstw. Wzrost ten sięga
średnio 1000% w przypadkach samobójstw sławnych ludzi i kilkaset procent w przypadku
mniej znanych osób, wzrasta tak\
e liczba wypadków samochodowych (zwykle są to
samobójstwa mające upozorować wypadek) i katastrof lotniczych.
Badania potwierdzajÄ…ce powy\
szą korelację przeprowadził
socjolog David Philips w 1974 na Uniwersytecie Kalifornijskim w
San Diego i nazwał ją efektem Wertera, nawiązując do ksią\
ki
Johanna von Goethego, Cierpienia młodego Wertera i podobnego
efektu masowych samobójstw mającego miejsce tu\
po
opublikowaniu ksiÄ…\
ki w 1774 (wówczas w niektórych krajach w
związku z tym faktem zakazano jej dystrybucji). Philips wyjaśniał
efekt Wertera jako skrajny przykład działania jednostki zgodnie z
regułą społecznego dowodu słuszności  fakt popełnienia
samobójstwa przez np. sławną osobę jest wystarczającym
powodem, aby niektórzy ludzie doszli do wniosku, i\
odebranie
sobie \
ycia jest właściwą decyzją.
Dalsze badania, przeprowadzone na podstawie statystyk popełnionych samobójstw od
1947 1968 wykazały, \
e nagłośniony publicznie fakt popełnienia samobójstwa wywołał serię
następnych 58 podobnych samobójstw naśladowczych w czasie do 2 miesięcy po podaniu tej
wiadomości przy czym wzrost liczby samobójstw był tym większy, im więcej czasu
poświęcano w mass mediach na opisywanie i informowanie o popełnionym czynie.
InteresujÄ…cy jest tak\
e fakt, \
e w przypadku nagłaśniania samobójstw, w których ginie więcej
ni\
jedna osoba (np. wskutek morderstwa dokonanego przez samobójcę), wzrasta ilość
podobnych wypadków. Najnowsze badania wykazują, i\
korelacja ta dotyczy informacji o
samobójstwach podawanych zarówno w prasie jak i telewizji, a grupą najbardziej podatną na
naśladowanie nagłośnionego samobójstwa są nastolatkowie i osoby podobne do samobójcy.
W świetle badań Philipsa problemem etycznym pozostaje, czy środki masowego
przekazu powinny w ogóle informować o samobójstwach, gdy\
oprócz potencjalnych
samobójców na odebranie sobie \
ycia decydujÄ… siÄ™ tak\
e osoby które nigdy nie podjęłyby
takiej decyzji. Analizy statystyczne wykazały, i\
nagłaśnianie w środkach masowego
przekazu faktu popełnienia samobójstwa prowadzi do stałej nadwy\
ki samobójstw, poniewa\

po początkowym gwałtownym wzroście ilości samobójstw nie zauwa\
a się póz
niej spadku
ilości samobójstw poni\
ej stałego poziomu dla danej populacji, który powinniśmy
zaobserwować, gdyby pod wpływem wrzawy medialnej samobójstwo popełniali tylko
potencjalni samobójcy. Końcowym efektem nieumiejętnej działalności informacyjnej mediów
w tym zakresie, jest trwały wzrost średniego poziomu popełnianych samobójstw dla danej
populacji.
Wyniki powy\
szych badań spowodowały wydanie w 2003 przez Światową
Organizację Zdrowia raportu:  Zapobieganie samobójstwom: Poradnik dla pracowników
mediów , w którym ostrzega się dziennikarzy przed skutkami informowania o
samobójstwach. Światowa Organizacja Zdrowia wykazała w raporcie, i\
niewłaściwe
informowanie o samobójstwach przyczynia się do śmierci wielu młodych ludzi. W raporcie
dowiedziono, na podstawie badań naukowych, \
e istotnymi czynnikami wpływającymi na
powstanie  efektu Wertera są podawane publicznie w mediach: szczegóły dotyczące
okoliczności samobójstwa, fotografie zmarłych, dokładne opisy powodów oraz samego aktu
odebrania sobie \
ycia, posługiwanie się stereotypami religijnymi, przypisywanie komuś winy,
oraz przede wszystkim ukazywanie samobójstwa w formie atrakcyjnej medialnie sensacji
oraz jako metody rozwiązywania problemów.
6. CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE:
Próba popełnienia samobójstwa jest najczęściej poprzedzona zespołem subdepresyjnym.
WiÄ…\
e się to z zachowaniem pewnej zdolności do działań ruchowych. Nie wszystkie rodzaje
depresji wiÄ…\
ą się jednak z chęcią popełnienia samobójstwa. Samobójstwo popełnia się zazwyczaj
pod wpływem impulsu w pierwszej, ostrej fazie depresji albo po przejściu w fazę utajoną.
Samobójstwa popełniane w pierwszej fazie depresji pourazowej charakteryzują się zwykle
brakiem planowania i są często nieskuteczne. Są to zwykle powa\
ne próby samobójcze i nie wią\
Ä…
się z próbami zwrócenia na siebie uwagi. Samobójstwa te są zazwyczaj popełnianie w przeciągu
kilku tygodni po doznanym urazie psychicznym, spowodowanym zwykle przez jakieÅ›
traumatyczne prze\
ycie, np. wypadek, utratÄ™ zdrowia, pracy, domu, bliskiej osoby.
Inny zupełnie charakter mają samobójstwa popełnianie przez osoby w stanie manii. Stan
ten cechuje się silnym, wewnętrznym odrzucaniem negatywnych uczuć, wynikających często z
niemo\
ności poradzenia sobie ze skutkami pierwotnej depresji reaktywnej. Dotyczy to zwłaszcza
osób, które czują się współwinne zdarzeń, które wywołały u nich uraz psychiczny, np. utrata
bliskich w wypadku samochodowym, który się samemu spowodowało. Osoby z utajoną depresją
zachowują się zupełnie normalnie i mogą nawet wyglądać na zadowolone z \
ycia. Jednocześnie
odczuwają bardzo silną nienawiść do siebie samych. Osoby takie planują starannie akt
samobójstwa (jego czas, miejsce i sposób). Bardzo często po pierwszym nieudanym akcie udają
pełen powrót do zdrowia psychicznego, po czym, w najmniej oczekiwanym przez innych
momencie, dokonują drugiej próby samobójczej. Depresja jest prawdopodobnie przyczyną ponad
połowy wszystkich  skutecznych samobójstw.
Paradoksalnie, depresja przewlekła, występująca czasami po niezaleczonym pierwszym
etapie depresji reaktywnej, lub częściej w wyniku depresji środowiskowej rozwijającej się powoli,
wbrew rozpowszechnionym poglądom, rzadko prowadzi do faktycznych aktów samobójstwa, choć
towarzyszą jej zwykle silne myśli samobójcze i czasami pozorowane, skazane od razu na
niepowodzenie próby samobójcze, nastawione raczej na zwrócenie na siebie uwagi otoczenia.
Prowadzone liczne badania wskazujÄ…, \
e zarówno udane jak i nieudane zamachy
samobójcze podejmują jednostki wykazujące ró\
nego rodzaju trwałe lub przejściowe zaburzenia
osobowości. Zwraca się szczególnie uwagę na tzw. adolescencyjne zachowania samobójcze, które
wiÄ…\
ą się z przejściowymi zaburzeniami osobowości wynikającymi z psychicznego i fizycznego
rozwoju jednostki.
DEPRESJA:
W depresji pacjent najczęściej cierpi z powodu
obni\
onego nastroju, utraty zainteresowań i zdolności do
radowania siÄ™, wzmo\
onej męczliwości a co za tym idzie
- zmniejsza się jego aktywność. Do często spotykanych
objawów nale\
ą: osłabienie koncentracji i uwagi, niska
samoocena i mała wiara w siebie, poczucie winy i małej
wartości, czarne widzenie przyszłości, myśli i czyny
samobójcze, zmniejszony apetyt. Objawy depresji
wykazują spore zró\
nicowanie międzyosobnicze. U
niektórych chorych na pierwszy plan wysuwa się lęk,
dystres, podniecenie ruchowe, u innych z kolei widoczne
sÄ… zaburzenia nastroju.
SCHIZOFRENIA:
Nazwa schizofrenia oznacza dosłownie rozpad umysłu lub serca. Zaburzenia
schizofreniczne to grupa zaburzeń mających pewne wspólne cechy. Do głównych objawów
schizofrenii nale\
Ä…:
" postępująca utrata kontaktu ze światem i przewaga zainteresowania prze\
yciami
wewnętrznymi
" zobojętnienie uczuciowe prowadzące do pustki uczuciowej i utraty związków
emocjonalnych z otoczeniem
" rozpad osobowości objawiający się brakiem kontaktu intelektualnego z rzeczywistością,
brakiem zgodności treści uczuć i myśli, jednoczesnym występowanie dwóch sprzecznych
sądów, uczuć, lub dą\
eń, objawami wytwórczymi.
Ocenia siÄ™, \
e ryzyko zachorowania jest takie samo na całym świecie i wynosi ok. 1%. Tak
samo często chorują mę\
czyz
ni i kobiety. Pierwszy epizod u mÄ™\
czyzn występuje najczęściej
pomiędzy 15-25 roku \
ycia., natomiast u kobiet odpowiednio: 25-35 roku \
ycia.
Nie znana jest przyczyna powstawania tych zaburzeń, istnieje jednak wiele hipotez.
Rozwa\
a się tło genetyczne - geny schizofreniczne lokalizuje się na chromosomach 6, 8 i 22. Być
mo\
e powodem są zmiany w pracy komórek nerwowych. Hipoteza wirusowa mówi, \
e zara\
enie
mózgu przez wirus (np. w okresie płodowym) mo\
e dać odległe następstwa w postaci choroby.
Przyczyn upatruje się równie\
w mikro uszkodzeniach układu nerwowego, jakie mogą powstawać
w czasie rozwoju płodowego. W końcu istnieją koncepcje mówiące, i\
zaburzenia schizofreniczne
mają przyczyny psychogenne. Według koncepcji psychoanalitycznej schizofrenia to powrót do
narcystycznego okresu dzieciństwa. Nowym sposobem rozumienia istoty choroby jest traktowanie
jej jako zaburzenia funkcji poznawczych (czyli mówiąc ogólnie procesów myślenia), prowadzące
do jego rozpadu. śeby rozpoznać schizofrenię, jej objawy muszą być obecne przez pewien okres
(1 miesiąc). Wyró\
nia się kilka rodzajów zaburzeń schizofrenicznych, które mają inne leczenie i
rokowanie:
" w schizofrenii paranoidalnej objawami dominującymi są urojenia (najczęściej o treści
prześladowczej, niewierności, ksobnej, wielkościowej) i omamy (najczęściej słuchowe o treści
gro\
Ä…cej lub rozkazujÄ…cej)
" schizofrenia hebefreniczna charakteryzuje siÄ™ dziecinnym i zdezorganizowanym
zachowaniem chorego, jego uczuciowość jest płytka i niedopasowana do sytuacji, zaś jego
wypowiedzi i zachowania sÄ… chaotyczne i bezcelowe
" dla schizofrenii katatonicznej najbardziej charakterystyczny jest obraz zahamowania
ruchowego, chory usztywnia siÄ™ i przybiera nienaturalne pozycje (np. stanie na jednej nodze,
unoszenie głowy powy\
ej poduszki), które utrzymuje przez godziny a nawet dni; w tym czasie
chory nie przyjmuje posiłków stąd jest to stan zagro\
enia \
ycia; ten stan nazywany jest
osłupieniem; osłupienie mo\
e być nagle przerwane gwałtownym pobudzeniem się chorego,
które mo\
e być zagro\
eniem dla \
ycia lub zdrowia chorego lub jego otoczenia
" schizofrenia prosta wyró\
nia się brakiem objawów wytwórczych oraz powolnym lecz
postępującym pogarszaniem się codziennego funkcjonowania pacjenta, jego wyników w pracy
lub szkole; ta postać schizofrenii ma złe rokowanie;
" schizofrenia rezydualna lub inaczej ubytkowa to stan po wygaśnięciu schizofrenii, kiedy
u chorego nie występują objawy wytwórcze, obecne są za to tzw. objawy negatywne (np.
spowolnienie myślenia, mowy i ruchów, apatia, brak troski o wygląd, obni\
enie
uczuciowości).
Niezwykle istotne jest, \
e występowanie pojedynczego objawu któregokolwiek z
wymienionych zaburzeń schizofrenicznych nie jest równoznaczne z rozpoznaniem
schizofrenii. Rozpoznanie powinien postawić wyłącznie lekarz psychiatra.
7. RODZAJE SAMOBÓJSTW:
Samobójstwo jest aktem woli sprzecznym z podstawowym, pierwszym prawem
biologicznym, wynikającym z popędu samozachowawczego, czyli prawem zachowania \
ycia.
Instynkt samozachowawczy uznaje się za dominujący nad popędem seksualnym i innymi
potrzebami biologicznymi. Decyzja o samobójstwie jest aktem woli pojmowanym w ramach
świadomości \
ycia, a nie śmierci. Motywację samobójstwa charakteryzuje świadomość i
dobrowolność podjęcia decyzji pozbawienia się \
ycia. Dobiera się wtedy takie środki i takie
okoliczności, które warunkują powodzenie tego czynu. Są jednak samobójstwa, w których nie
ma takiego jasnego przekonania i takiej wyraz
nej intencji.
Wyró\
nia się cztery podstawowe rodzaje samobójstw:
1. Samobójstwo egoistyczne  będące wynikiem zbyt słabej integracji jednostki z grupą i
społecznością. Samobójstwo to uwa\
ane jest z reguły za negatywny produkt współczesnych
społeczeństw konsumpcyjnych, w których wysokim wskaz
nikom rozwoju cywilizacyjnego
towarzyszy często silne poczucie środowiskowego wyobcowania, dramat ludzi  samotnych \
w tłumie .
2.Samobójstwo altruistyczne  będące, przeciwnie, skutkiem zbyt silnej integracji ze
środowiskiem, zbyt silnej identyfikacji z celami, interesami i oczekiwaniami grupy, zbyt daleko
posuniętej socjalizacji. Samobójstwo to klasycy zagadnienia egzemplifikowali najczęściej
dobrowolną śmiercią starców w społeczeństwach pierwotnych czy obyczajem  sati . Oba te
rytuały odeszły ju\
w przeszłość. Nie znaczy to jednak, \
e kodeksami honorowymi
prowadzÄ…cymi a\
do samozniszczenia kierowano się tylko we wspólnotach pierwotnych.
Przeciwnie. Jeśli nawet pominiemy tu masowe samobójstwa sekt religijnych, to w tej kategorii
mieszczą się najpewniej samobójstwa na wieść o przegranej wojnie, protestacyjne samospalenie.
A tak\
e samobójcze loty  kamikaze bądz
majÄ…ce na celu zniszczenie wroga, albo polegajÄ…ce
jednocześnie na samozniszczeniu, zamachy bombowe terrorystów z Hamasu. Podło\
em
samobójstwa altruistycznego jest nadmierna identyfikacja ludzi z obowiązującymi normami
społeczno-obyczajowymi.
3. Samobójstwo anomiczne  będące przejawem zakłócenia ładu społecznego, wskaz
nikiem
jego rozregulowania, sytuacji w której zachowania jednostki są w za małym stopniu
kontrolowane i stymulowane przez społeczeństwo. Inaczej mówiąc, jest to sytuacja dezintegracji
społecznej, której efektem  a tym samym wskaz
nikiem  jest m.in. narastanie samobójstw.
4. Samobójstwo fatalistyczne  związane z sytuacją jednostkową. Jest to samobójstwo
człowieka znajdującego się w sytuacji tragicznej, z której wyjścia są zablokowane równie\

perspektywicznie. Samobójstwo to nie jest jednak kategorią czysto teoretyczną. Zagro\
eni sÄ…
nim bowiem rzeczywiście  i we własnym odczuciu  uwięzieni w niechcianej sytuacji
\
yciowej: bez wyjścia i bez perspektyw. Durkheim egzemplifikował ten typ samobójstwa
przypadkiem nie pogodzonego z losem niewolnika. Wiek XX dawał  i wcią\
daje  nowe
przykłady tego stanu rzeczy. Dotyczą one zwłaszcza więz
niów systemów totalitarnych,
nazistowskich czy komunistycznych. To, \
e śmierć samobójcza w obozach koncentracyjnych
zdarza się relatywnie rzadko, nie przekreśla celowości wyodrębnienia tego typu samobójstwa.
Choćby jako wyró\
nika sytuacyjnego gwałtownego wzrostu samobójstw po wprowadzeniu stanu
wojennego w Polsce. Oczywiście nie nale\
y wykluczać analizowania tego zjawiska w świetle
teorii anomii  jako samobójstwa jednocześnie anomicznego. Jako samobójstwo fatalistyczne
postrzegana jest tak\
e samobójcza śmierć na \
yczenie człowieka beznadziejnie chorego i
cierpiÄ…cego ponad normÄ™. Do kategorii fatalistycznych zaliczane sÄ… te\
samobójstwa zbiorowe 
dokonywane z reguły przez członków rozmaitych sekt religijnych.
8. SAMOBÓJSTWO A RELIGIA:
W katolicyzmie samobójstwo jest grzechem, przez wieki uznawanym za grzech
śmiertelny  skazujący samobójcę na wieczne potępienie. W świetle współczesnej nauki
Kościoła samobójcy mogą osiągnąć zbawienie, je\
eli samobójstwo jest wynikiem działania
diabła, silnego stresu, poświęcenia, depresji lub innego zaburzenia czynności psychicznych.
W takiej sytuacji mo\
e w ogóle nie dojść do popełnienia grzechu śmiertelnego.
Wg  Katechizmu Kościoła Katolickiego Bóg dał człowiekowi \
ycie i tylko On mo\
e
decydować o tym, kiedy ono ma się skończyć. śycie jest największym darem, wartością
podstawową. Jest niczym skarbiec, do którego wsypuje się ró\
nego rodzaju kosztowności;
jest jak komputer, bez którego gry czy inne programy nie mają znaczenia. Samobójstwem nie
jest tylko i jedynie pozbawienie siebie \
ycia. Mo\
na bowiem zabijać siebie na raty lub tylko
częściowo, np. przez ró\
ne szkodliwe u\
ywki, przez nara\
anie siebie na śmiertelne
niebezpieczeństwo bez słusznej potrzeby, a nawet przez zaniedbywanie własnego zdrowia
oraz fizycznego, intelektualnego oraz duchowego rozwoju. Kościół zdecydowanie sprzeciwia
się czynom samobójczym. Jednak nie potępia się człowieka, który się takiego czynu dopuścił.
Dlaczego? Nigdy nie wiemy, z jakiej przyczyny ktoś stał się zdolny do samobójczego czynu.
Wiemy, \
e ka\
dy w sposób naturalny chce \
yć i tylko jakieś niesamowicie wielkie cierpienie,
przede wszystkim cierpienie psychiczne, którego nie mo\
emy zmierzyć, popycha człowieka
do odebrania sobie \
ycia.
W judaizmie \
ycie posiada najwy\
szą wartość.
Talmud (kolekcja staro\
ytnych \
ydowskich praw i
tradycji, które regulują stosunki społeczne i religijne)
stwierdza, \
e wszyscy pochodzimy od jednej, jedynej
osoby i dlatego niszczÄ…c jedno, jedyne \
ycie, niszczy siÄ™ w
rzeczywistości cały świat, gdy tymczasem uratowanie
jednego \
ycia jest jednoznaczne z uratowaniem całego
świata. Tak jak chrześcijanie, śydzi równie\
wierzÄ…, \
e
Bóg jest stwórcą wszystkiego, a więc wyłącznie do niego
nale\
y decyzja, kiedy jakaÅ› osoba powinna ju\
umrzeć. Samobójstwo jest dla śydów przeciwne
nauczaniu ich Pisma Świętego. śycie jest dla nich tak bardzo cenne, \
e jest zabronione uczynienie
czegokolwiek, co mogłoby przyspieszyć śmierć, nawet w celu uniknięcia cierpienia. Dlatego
prawo \
ydowskie zabrania równie\
eutanazji i jakiejkolwiek innej pomocy w przyspieszeniu
czyjegoś zgonu, uznając je za zabójstwo. śycie osoby ludzkiej nie nale\
y do niej samej, ale do
Tego, kto je człowiekowi dał i tylko On, Bóg, mo\
e domagać się tego \
ycia z powrotem.
Pozbawienie kogokolwiek \
ycia, nawet z powodu miłosierdzia, jest interwencją w rzeczywistość,
która wykracza poza ten świat. Jednak\
e w przypadku, kiedy śmierć ma ju\
wkrótce nastąpić, jest
całkowicie pewna i \
ycie jest tylko zachowywane w sposób sztuczny, to Prawo \
ydowskie
pozwala na przerwanie stosowania środków mających na celu tylko utrzymania przy \
yciu osoby
w celu przedłu\
enia jej stanu wegetacji.
Co do islamu, to ten całkowicie jest przeciwny samobójstwu. Tak samo jak chrześcijanie i
śydzi muzułmanie wierzą, \
e to Allah stworzył wszelkie istniejące postacie \
ycia i wszystko
wyłącznie do niego nale\
y. Święta księga islamu,  Koran", stwierdza, \
e \
ycie zostało uświęcone i
nikt nie ma prawa go naruszyć. Nikt nie posiada prawa, aby zadecydować, kiedy powinien umrzeć.
Kiedy nadejdzie godzina śmierci, nikt ju\
nie będzie w stanie przedłu\
yć czasu własnego \
ycia, ale
równie\
nikt nie mo\
e umrzeć bez zezwolenia ze strony Allaha. Dlatego równie\
i eutanazja jest
przez muzułmanów potępiona. Kiedy nie mo\
na ju\
znieść cierpienia, to poleca się, aby zwrócić
się o pomoc z cierpliwością i w modlitwie do Allaha. Islam potępia równie\
duszę samobójcy na
wieczne cierpienie, bowiem, jak miał powiedzieć prorok Mahomet, kto nastaje na własne \
ycie, to
pójdzie do piekła.
Co do podejścia buddyzmu wobec problemu
samobójstwa, to jedna z głównych zasad
nauczanych przez Buddę głosi, \
e nie mo\
na
zabijać lub czynić jakiegokolwiek zła rzeczom
\
ywym, w tym samemu sobie. Buddyzm nie naucza
wyłącznie, aby być ostro\
nym wobec innych, by nie
uczynić nikomu \
adnego zła, ale głosi równie\

potrzebę zachowania zdrowego ciała i zdrowego
umysłu. Samobójstwo jest widziane jako coś
moralnie błędnego i ma swoje negatywne
konsekwencje w  karmie", czyli będzie miało
negatywny skutek w następnej inkarnacji. Jednak\
e,
jak we wszelkich postawach ocenianych z moralnego punktu widzenia, skala ciÄ™\
kości czynu
zale\
y od ró\
nych czynników, jak np. od stanu zdrowia psychicznego samobójcy, czy te\
od
zewnętrznej presji. Ró\
ne mogą być bowiem powody samobójstwa, jak chocia\
by maniakalna
depresja, głębokie rozczarowanie uczuciowe, czy te\
poświęcenie własnego \
ycia, aby uratować
\
ycie kogoÅ› innego. Co jakiÅ› czas mo\
na bowiem usłyszeć w środkach masowego przekazu o
samobójstwie dokonanym przez jakichś mnichów buddyjskich, walczących np. przeciw religijnym
prześladowaniom, którzy dokonali samospalenia.
Na koniec przedstawimy podejście do samobójstwa w hinduizmie. Kto z nas wspomni w tej
chwili przypadki popełniania samobójstwa przez wdowy, które rzucały się w ogień spalający
zwłoki ich mę\
ów, o Sati, mógłby pomyśleć, \
e ta religia musi pozwalać na samobójstwo.
Tymczasem prawda wcale tak nie wyglÄ…da. Powy\
ej wspomniana praktyka nie była a\
tak
powszechna i ograniczała się tylko do niektórych kast hinduskiego społeczeństwa. W
rzeczywistości Sati została zakazana przed około 180 laty i chodzi o okrutny rytuał, który bardziej
ma związek ze społecznym statusem kobiety w dawnej hinduistycznej społeczności, ani\
eli z
religijnymi nakazami. Bowiem w rzeczywistości hinduizm potępia samobójstwo. Hindus wierzy,
\
e \
ycie jest czymś bardzo cennym, rzadką sposobnością, aby osiągnąć wy\
sze poziomy
świadomości. Według takiego podejścia samobójstwo byłoby groz
nym błędem, który
przeszkodziłby w duchowym postępie i
zmusiłby samobójcę do ponownego prze\
ycia
tego, i to w sposób o wiele gorszy, od czego
chciał uciec odbierając sobie \
ycie. Według
hinduskich wierzeń, jeśli ktoś popełnił
samobójstwo, to jego duch błądzi po Ziemi a\

do czasu skompletowania brakujÄ…cego czasu
\
ycia, który został przerwany. Następnie jest on
wyrzucony do miejsca cierpień i ponownie się
rodzi, aby skompletować swoją poprzednią,
przerwanÄ… przez siebie karmÄ™.
9. PODEJÅšCIE PRAWNE:
Historycznie i w ró\
nych kulturach zmieniało się
podejście prawne do samobójstwa. W okresie
średniowiecza i póz
niejszym, w licznych europejskich
systemach prawnych próba samobójstwa była karana
śmiercią, zadawaną często w męczarniach. Wpływ na to
miało niewątpliwie uznanie samobójstwa przez
chrześcijaństwo za grzech cię\
ki. W przypadku udanych
prób samobójstwa, symboliczną  karę wykonywano
niekiedy na zwłokach. Z drugiej strony, w innych
kulturach, jak w feudalnej Japonii, samobójstwo było
honorowym rodzajem śmierci (seppuku). We
współczesnych systemach prawnych samobójca nie
podlega karze za próbę samobójczą. W polskim prawie
nigdy nie uznawano samobójstwa za czyn zabroniony,
nie jest czynem zabronionym równie\
próba
samobójcza. Wg polskiego prawa przestępstwem jest
namowa lub pomoc w samobójstwie (art.151  Kodeksu karnego   Kto namową lub przez
udzielenie pomocy doprowadza człowieka do targnięcia się na własne \
ycie, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 ). Natomiast jeśli następstwem znęcania się jest
targnięcie się na własne \
ycie, to sprawca (czyli ten znęcający się psychicznie lub
fizycznie)odpowiada z art.. 207 par.3  Kodeksu karnego  zagro\
enie od 2 do 12 lat.
Zastanowić się równie\
nale\
y, czy samobójstwo w Polsce (jak i w większości państw)
jest w pełni dozwolone? Wszak na słu\
bach ratunkowych spoczywa obowiÄ…zek ratowania
samobójców. Gdyby prawo w pełni pozwalało na samobójstwo, nie byłoby takiego
obowiązku. Równie\
powy\
ej przedstawione artykuły kodeksu karnego wskazują, \
e prawo
przeciwstawia się (choć pośrednio) samobójstwom. Tak\
e przepisy kodeksu cywilnego
wyłączają mo\
liwość wypłaty odszkodowania za śmierć osoby, która targnęła się na własne
\
ycie.
10. CZYNNIKI RYZYKA POPEA
NIENIA SAMOBÓJSTWA:
" pora roku: wiosna i jesień;
" dni tygodnia: poniedziałek i wtorek;
" wiek powy\
ej 45 roku \
ycia;
" płeć męska;
" rozwód lub owdowienie;
" osamotnienie;
" zła sytuacja materialna;
" utrata pracy;
" samobójstwo wśród osób bliskich;
" przewlekłe choroby somatyczne;
" przewlekłe bóle;
" nieuleczalne choroby;
" sygnały samobójstwa;
" złowieszczy spokój;
" depresja o ciÄ™\
kim nasileniu, z poczuciem winy, niską samooceną, lękiem, bezsennością
i myślami samobójczymi;
" nadu\
ywanie alkoholu;
" schizofrenia zwłaszcza z omamami słuchowymi rozkazującymi;
" zaburzenia osobowości.
11. SA
AWNI, ZDOLNI, PODZIWIANI...SAMOBÓJCY:
Adolf Hitler- Polityk niemiecki, kanclerz Niemiec od 1933 roku,
fuhrer i kanclerz Reszy od 1934, przywódca Narodowo-
Socjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników, ideolog
niemieckiej odmiany faszyzmu, twórca i dyktator III Rzeszy
Niemieckiej, zbrodniarz wojenny, odpowiedzialny za zbrodnie
przeciwko ludzkości. Śmierć Adolfa Hitlera nastąpiła 30 kwietnia
1945 roku pomiędzy godziną 15:30 a 15:50 w jego gabinecie w
tzw. bunkrze Führera pod ogrodem Starej Kacelarii Rzeszy w
Berlinie przy Wilhelmstraße 77. Wkrótce po tym, ciaÅ‚a jego i \
ony
zostały spalone u wyjścia ewakuacyjnego bunkra przez
najbli\
szych współpracowników Hitlera przy u\
yciu około 160
litrów benzyny. Powszechnie uwa\
a siÄ™, \
e przyczyną śmierci
Hitlera był strzał samobójczy bądz
samobójstwo przez otrucie,
dopuszczalna jest tak\
e wersja zabójstwa przez któregoś z
adiutantów.
Piotr "Magik" A
uszcz polski raper,
członek zespołu Kaliber 44 i Paktofonika.W
1994 r. powstała grupa Kaliber 44, w skład
której wchodzili Magik, Abra dAb i Joka
(brat dAba). Po wydaniu singla
zatytułowanego  Magia i Miecz w 1996 r.
ukazał się pierwszy album zespołu  Księga
Tajemnicza. Prolog .
Du\
ą popularność zdobył solowy utwór
Magika z tej płyty   Plus i minus , którego
treść dotyczy obaw przed tym, czy Magik
jest nosicielem wirusa HIV. Po wydaniu
płyty Kalibra 44  W 63 minuty dookoła
świata Magik odszedł ze składu.
Wkrótce Magik wraz z Fokusem
i Rahimem zało\
yli PaktofonikÄ™.
Po dwóch latach współpracy, 18 grudnia 2000 r., wydali płytę  Kinematografia . Osiem dni
po premierze płyty, 26 grudnia o godzinie 6.15, Magik wyskoczył przez okno ze swojego
mieszkania w Katowicach- Bogucice. Około godziny 6.45 zmarł w katowickim szpitalu,
pozostawiajÄ…c \
onę Justynę i trzyletniego syna, Filipa.Idea śmierci jest często idealizowana
jako obiecujący  stan Nirwany, stan wolności od \
Ä…dzy, niepokoju i zale\
ności .Nale\
y
jednak pamiętać, \
e \
ycie człowieka nigdy nie jest jednoznaczne: w pełni dobre albo zupełnie
złe. Ci, którzy uwa\
ajÄ…, \
e mo\
na przejść przez \
ycie i nie upaść ani razu, mają rozum
niemowlaka i serce Królowej Śniegu. śycie nie jest bowiem zadaniem prostym i jak pisała
Wisława Szymborska  Choć byśmy uczniami byli najtępszymi w szkole świata, nie będziemy
repetować \
adnej zimy ani lata. Ka\
dy odpowiada za samego siebie. Jeśli potrafi
odpowiedzialnie decydować o swoim losie, je\
eli umie zachować niezale\
ność od cudzej
opinii, otoczenia, jeśli jest panem samego siebie, jeśli najwa\
niejszym w jego \
yciu jest nie
zejść z obranej drogi, nie wyrzec się wyznawanych wartości i przyjętej obyczajowości 
wtedy wygra swoje \
ycie.
Edward Stachura- polski poeta, pisarz, pieśniarz i
wędrowiec (outsider). Nale\
ał do tzw. pokolenia
"Współczesności", uznawany za jednego z poetów
wyklętych. Popełnił samobójstwo we własnym domu przy
ulicy Rębkowskiej w Warszawie (za\
ył te\
sporą ilość
tabletek na uspokojenie). Parę miesięcy wcześniej 
w kwietniu, najprawdopodobniej próbował popełnić
samobójstwo (rzucił się pod nadje\
d\
ający elektrowóz,
w wyniku czego stracił cztery palce prawej dłoni).Po tym
wypadku przez jakiś czas leczył się w szpitalu
psychiatrycznym w Drewnicy z rozpoznaniem psychozy
depresyjno-urojeniowej. Przez kilka miesięcy przed
tragiczną śmiercią pisał dziennik pt. Pogodzić się ze
światem, który stanowi wstrząsające świadectwo zmagania
siÄ™ poety z cierpieniem. Monroe
Marilyn Monroe- Amerykańska aktorka filmowa, legenda
kina, sexbomba lat 50 i 60 XX wieku. Nadu\
ywała alkoholu i
barbituranów, popadała w coraz częstsze i dłu\
sze depresje,
chorowała na bulimię, sprawiała coraz większe problemy na
planie, opóz
niając realizację filmów.Znaleziona martwa w
swoim domu w Los Angeles ze słuchawką telefoniczną w
dłoni, prawdopodobnie na skutek przypadkowego
przedawkowania środków nasennych, choć nadal
niewyjaśnione są tajemnicze okoliczności jej śmierci. Istnieją
hipotezy, \
e to nie przypadek, tylko celowe przedawkowanie
lub celowy mord (zaaplikowanie leków) z powodu jej
związków z członkami rodziny Kennedych.
Judasz Iskariota (grecka forma imienia Juda) o przydomku
Iskariota (mÄ…\
z Kariotu) - jeden z 12 apostołów, według
przekazów czterech ewangelistów wydał Jezusa Chrystusa w
ręce Sanhedrynu za trzydzieści srebrników, po czym popełnił
samobójstwo. Według Mateusza (Mt 27,5) powiesił się
"Rzuciwszy srebrniki ku przybytkowi oddalił się, potem poszedł
i powiesił się" Według Piotra pękł (Dz 1,16) "spadłszy głową na
dół, pękł" Natomiast według Papiarza umarł z roztycia "zdrajca
tak się roztył, i\
nie mógł tam, gdzie łatwo przeje\
d\
ał wóz,
przejść nawet z pochyloną głową". Chrześcijanie wierzą, \
e fakty
te zostały przepowiedziane w Starym Testamencie (zob. Mt
27,3-10; 13,18-19; Dz 1,15-20).
12. STATYSTYKI:
Najwięcej aktów samobójczych popełniają ludzie w wieku 16 21 lat.
Drugim, niebezpiecznym okresem jest wiek 45 55 lat. Wbrew rozpowszechnionym sÄ…dom
samobójstwa w Polsce (oraz w większości innych państw świata) częściej popełniają
mÄ™\
czyz
ni n i\
kobiety, we wszystkich grupach wiekowych. Zarówno w pierwszej (16 21 lat)
jak i w drugiej grupie wiekowej (45 55 lat) mÄ™\
czyz
ni majÄ… zdecydowanÄ… przewagÄ™.
Najwięcej
Liczba samobójstw w Polsce
(dane KGP)
Na 5625 zamachów samobójczych:
otrucie gazem 43 0,76%
Rok Ogółem Mę\
czyz
ni Kobiety
za\
ycie trucizny 22 0,39%
2007 3530 2924 606
środki nasenne 188 3,34%
2006 4090 3444 646
uszkodzenie ukł.
2005 4621* 3885 736
108 1,92%
krwionośnego
2004 4893 4104 789
inne samookaleczenie 136 2,41%
2003 4634 3890 744
rzucenie się z wysokości 400 7,11%
2002 5100 4215 885
utopienie siÄ™ 97 1,72%
2001 4971 4184 787
powieszenie 4221 75,04%
2000 4947 4090 857
rzucenie siÄ™ pod pojazd 128 2,27%
1999 4695 3967 728
zastrzelenie siÄ™ 52 0,92%
1998 5502 4591 911
pora\
enie siÄ™ prÄ…dem
7 0,12%
1997 5614 4622 992
elektrycznym
1996 5334 4392 942
zadanie sobie ran kłutych
na szczycie głowy z
1995 5485 4465 1020
1 0,017%
przebiciem pokrywy
1994 5538 4541 997 czaszki
1993 5569 4519 1050 inne 223 3,96%
1992 5453 4426 1027
1991 4159 3388 771
13. PODSUMOWANIE:
Zjawisko to staje się coraz bardziej niepokojące jeśli zauwa\
ymy rosnącą gwałtownie liczbę
dokonanych samobójstw wśród małych dzieci i młodzie\
y. Najmniejszy odsetek prób
samobójczych odnotowuje się u dzieci poni\
ej 14 roku \
ycia. Jednak takie przypadki sÄ…. Z
danych statystycznych policji wynika, \
e trzykrotnie wzrosła liczba samobójstw wśród dzieci w
przedziale 10-14 lat. Odnotowano równie\
kilka przypadków samobójczych u dzieci w wieku 5-
9 lat, które zakończyły się zgonem. Gwałtowny wzrost zamachów na swoje \
ycie zanotowano
wśród młodzie\
y w wieku od 15 do 19 lat. Najbardziej chyba smutnym faktem jest to, \
e
samobójstwa stanowią podstawową przyczynę zgonów wśród młodzie\
y zaraz obok wypadków.
Przyczyny zachowań autodestrukcyjnych u dzieci nie są takie same jak u osób dorosłych.
Wyró\
nia się dwa główne motywy tego zjawiska wśród dzieci. Są to problemy szkolne oraz złe
stosunki z rodzicami. Podaje siÄ™ te\
odrzucenie przez środowisko i utratę bliskiej osoby.
Åšwiadczy to o wyraz
nym wpływie czynników zewnętrznych na fakt podjęcia zamachu
samobójczego.
Jest kilka podstawowych czynników ryzyka podejmowanych przez młodzie\
prób
samobójczych. Są to czynniki biologiczne, psychopatologiczne, jak równie\
funkcjonowanie
społeczne. Do czynników biologicznych zalicza się m.in. organiczne uszkodzenie lub mikro
zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego. W wyniku tych zaburzeń dochodzi do
nieprawidłowego rozwoju osobowości i zaburzeń adaptacji. Je\
eli na to nało\
y siÄ™ niekorzystne
warunki środowiskowe mo\
e to doprowadzić do zachowań samobójczych. Do czynników
biologicznych zalicza się równie\
zaburzenia psychiczne w rodzinie, które mogą w istotny
sposób wpływać na funkcjonowanie rodziny. Takie czynniki psychopatologiczne jak zaburzenia
depresjami, u\
ywanie/nadu\
ywanie alkoholu, zaburzenia zachowania, zaburzenia lękowe,
impulsywność, cechy niedojrzałości emocjonalnej mają du\
y związek z próbami samobójczymi.
Jeśli chodzi o funkcjonowanie społeczne, to nale\
y brać pod uwagę funkcjonowanie dziecka na
płaszczyz
nie rodzinno- szkolnej. Badania przeprowadzone na terenie A
odzi w Klinice Ostrych
Zatruć Instytutu Medycyny Pracy wykazały, \
e znaczna część młodych niedoszłych samobójców
pochodzi z rodzin niepełnych, albo rozbitych. Stwierdzono równie\
patologiÄ™ rodzinnÄ… w
większości przypadków, która objawiała się głównie alkoholizmem jednego albo obojga
rodziców, zaburzenia psychiczne rodziców. Wpływ na zachowanie dzieci miały te\
samobójstwa
usiłowane bądz
dokonane u rodziców lub innych członków rodziny. Zauwa\
ono te\
zwiÄ…zek z
nieprawidłowymi relacjami dzieci z rodzicami, którymi były głównie konflikty, ograniczenie
swobody przez rodziców, jak równie\
brak oparcia w rodzinie, brak akceptacji. To zaÅ› wiÄ…\
e siÄ™
ze zmieniającą funkcją rodziny w społeczeństwie. W dzisiejszych czasach bowiem rodzice są
zapracowani, często nieobecni w domach. Młodzi ludzie nie bardzo wiedzą gdzie mają się
zgłaszać ze swoimi problemami i przez to czują się zagubieni. Młody człowiek chce zwrócić na
siebie uwagę rodziców, otoczenia na swój stan emocjonalny, psychiczny, na swoje troski i
problemy. Manifestuje swoją obecność, chce być zauwa\
ony. Próba samobójcza wydaje się
jedyną drogą do osiągnięcia tego celu. W literaturze zgodnie stwierdzano, \
e na próby
samobójcze wśród dzieci i młodzie\
y nie miały wpływu czynniki ekonomiczne. Większość
młodocianych samobójców miało powa\
ne problemy szkolne. Były to przewa\
nie wagary i
trudności w nauce. U dzieci, które podejmują zamachy na swoje \
ycie wyró\
nia siÄ™ takie cechy
charakterystyczne jak wy\
szy poziom lęku, depresji, agresji, oraz większe nasilenie zachowań
aspołecznych.
Mimo licznych badań nie znaleziono do tej pory jednego dającego się wyodrębnić
czynnika odpowiedzialnego za zamachy samobójcze u dzieci i młodzie\
y. Psycholodzy sÄ…
jednak zgodni co do tego, \
e działania profilaktyczne w tej grupie społeczeństwa powinny
skupiać się na promocji zdrowia psychicznego jednostki i rodziny. Głównym zadaniem powinno
być wzmacnianie pozytywnych cech charakteru, umiejętność rozpoznawania przez rówieśników
i rodziny symptomów zachowań rezygnacyjnych. Dodatkowymi działaniami powinny być
pogadanki z dziećmi i młodzie\
ą na temat czynników zewnętrznych i wewnętrznych
sprzyjającym zamachom samobójczym i w jaki sposób dawać sobie z nimi radę.
Ka\
dym społeczeństwem wstrząsa informacja o samobójstwie dzieci, młodzie\
y i młodych
matek. Samobójstwa osób w wieku starczym ju\
tak nie szokują. Wiek podeszły powszechnie
określany jest jako starość. Jest to nieuchronny etap \
ycia ka\
dego człowieka. Jednak etap ten
postrzegany jest negatywnie. Uto\
samiany jest z chorobami, niepełnosprawnością fizyczną w
zakresie narzÄ…du ruchu, demencjÄ… czy te\
zaburzeniami psychicznymi. Starzenie powinno siÄ™
rozpatrywać jako proces biomedyczno -społeczno- psychologiczny. Jest to proces, który
obejmuje zmiany w bezpośrednich interakcjach międzyludzkich oraz obejmujący problemy
ekonomiczne i kulturowe.
AnalizujÄ…c dane statystyczne mo\
na
stwierdzić, \
e wraz z wiekiem maleje liczba
prób samobójczych a rośnie liczba
samobójstw dokonanych. Ryzyko samobójstw
częściej występuje wśród ludzi przewlekle
chorych w wieku podeszłym Tak zwaną grupę
ryzyka stanowiÄ… osamotnieni starzy wdowcy
lub rozwiedzeni, którzy nie umieją odnalez
ć
się w społeczeństwie i rodzinie. Dla osób
owdowiałych śmierć współmał\
onka jest
przyspieszeniem własnej śmierci. Odnotowuje
siÄ™, \
e liczba samobójstw wśród tej grupy jest
największa w okresie od 6 do 12 miesięcy po
utracie bliskiej osoby. Wskaz
nik samobójstw jest dwa razy wy\
szy u samotnych mÄ™\
czyzn ni\
u
samotnych kobiet.
Do innych wa\
nych czynników ryzyka suicydalnego zalicza się zaburzenia psychiczne (tj.
depresje, schizofrenie, stres, lęk, choroby psychiczne, choroby przewlekłe) oraz pogorszenie
sytuacji ekonomicznej w wyniku przejścia na emeryturę, zmiana statusu społecznego, utrata
pozycji w rodzinie, a wiÄ…\
e się z tym spadek poczucia własnej wartości i niekorzystny bilans
\
yciowy. Nowy układ społeczny wymaga często samodzielności i odpowiedzialności za swoje
decyzje. Pokolenie ludzi starych, wychowanych i funkcjonujÄ…cych w poprzednim systemie nie
potrafi zmienić swojego podejścia do \
ycia. Psychologia wymienia dodatkowo takie
uwarunkowania jak osłabienie więzi rodzinnych, sąsiedzkich; poczucie izolacji, odosobnienia i
postępujące procesy dezintegracyjne.
W wieku podeszłym często występują choroby takie jak depresje, choroba
Alzheimera, choroba Parkinsona. Choroby te predysponują do podejmowania prób
samobójczych. Depresje występujące w wieku podeszłym pogarszają współistniejące choroby
somatyczne i w związku z tym zwiększają częstotliwość występowania samobójstw. Chorzy z
depresjÄ… wyra\
ają to przez pewne sygnały m.in. częste rozmowy dotyczące pochowku,
rozstawanie się z rzeczami, które mają dla nich du\
ą wartość sentymentalną. Depresja jest
chorobą mózgu mająca wpływ na takie zachowania, jak czynności psychiczne, somatyczne,
psychomotoryczne i poznawcze. Osoby starsze niechętnie przyznają się do problemów natury
psychicznej. Często choroba psychiczna przebiega pod osłoną choroby somatycznej. Jest to
przyczyna, która utrudnia szybkie rozpoznanie stanu psychicznego jednostki i rozpoczęcie
terapii. Wa\
ne jest to zwłaszcza u osób z depresją, gdy\
nie leczona depresja sprzyja próbom
samobójczym.
Wczesnymi symptomami myśli samobójczych w tej grupie wiekowej są skargi na
bezsenność, zmęczenie, osłabienie, brak koncentracji, apatia, nagłe izolowanie się od otoczenia
albo przeciwnie nagłe odwiedziny dalszej rodziny, przyjaciół. Dane statystyczne wskazują, \
e u
osób cierpiących na depresję odsetek samobójstw jest dwukrotnie wy\
szy, ni\
w pozostałych
grupach wiekowych. Według WHO około połowa samobójców to osoby, które po raz drugi
próbowały pozbawić się \
ycia. B.Hołyst uwa\
a, \
e jest to nawet 60% osób. Osoba w wieku
podeszłym podejmując decyzję o kroku ostatecznym wybiera skuteczny sposób do osiągnięcia
swojego celu.
Motywacja samobójstwa w wieku podeszłym ma przede wszystkim podło\
e ekonomiczne,
zdrowotne, rodzinne i społeczne. Wbrew pozorom problem zdrowia i choroby nie jest
najwa\
niejszą przyczyną podejmowania ostatecznej decyzji. Nagłe przejście na emeryturę bez
wcześniejszego przygotowania psychicznego i ekonomicznego zwłaszcza osób bardzo
aktywnych w \
yciu społecznym, rodzinnym mo\
e być jedną z przyczyn myśli samobójczych.
Osoby, które rozpoczynają \
ycie w domach pomocy społecznej znajdują się w nowych, obcych
sytuacjach. Przy istniejących chorobach psychicznych zaczynają się potęgować stany
maniakalne i depresyjne. O osobach starszych często mówi się, \
e są to ludzie niedołę\
ni,
zale\
ni, wymagający opieki. Takie osoby tracą role społeczne, zawodowe i rodzinne. Człowiek
stary często w rodzinie nie jest przez nią zauwa\
any, \
yje niejako na jej marginesie. Ze starością
wiÄ…\
e siÄ™ obni\
enie sprawności psychofizycznej. Często zauwa\
a siÄ™ w wyniki wy\
ej
wymienionych czynników brak samoakceptacji u osób starszych oraz spostrzeganie siebie jako
osoby niezaradnej, niedołę\
nej, zale\
nej i potrzebujÄ…cej opieki.
Współczesne standardy to pozytywne myślenie, sukces, kariera. Mówi się o tym, \
e
społeczeństwo jest nastawione obojętnie do samobójców. Chciałabym teraz rozwinąć tą myśl.
Na tle kształtujących się we współczesnym świecie wartości, wydaje mi się, \
e zjawisko to
spotyka się z całkowitym brakiem zrozumienia. Ludzie nie chcą patrzeć na smutną, pogrą\
onÄ… w
rozpaczy osobę. Milczenie takiej osoby irytuje ludzi, a pragnienie śmierci staje się niewygodnym
ciÄ™\
arem. Społeczeństwo unika osoby pogrą\
onej w depresji, poniewa\
boji siÄ™
odpowiedzialności czy te\
wyrzutów sumienia
wynikających z własnej bezsilności. We
współczesnym społeczeństwie jest powszechna
opinia o wszechmocy człowieka, o jego zdolności
kierowania własnym \
yciem w sposób całkowicie
kontrolowany. Opinia taka zrzuca całą
odpowiedzialność za niepowodzenia na jednostkę,
która okazała się zbyt słaba, za mało kreatywna,
nieudolna. Często zamiast współczucia i gestu
pomocy osoba nara\
ona jest na pogardÄ™ i
potępienie. Czasami jednak wystarczy dobre słowo,
drobny dobry gest. Syndrom presuicydalny powoduje, \
e taki desperat widzi świat jako
bezkresny ocean cierpienia, a on sam znajduje się po środku tego oceanu i nie widzi lądu. Grupa
społeczna unika pomocy jednostce pogrą\
onej w rozpaczy jednocześnie jednak oczekuje od tej
jednostki podwójnej walki: z własnym cierpieniem i z obojętnością społeczeństwa.
Społeczeństwo nie chce zrozumieć, nawet nie próbuje zrozumieć samobójstwa i w
wyniku tego izoluje siÄ™ od niego. To zaÅ› powoduje, \
e społeczeństwo wytwarza szereg mitów
postaw usprawiedliwiających swoją obojętność, ignorancję czy te\
wrogość do tego zjawiska.
Najbardziej rozpowszechnione mity to:
- Ludzie, którzy mówią o samobójstwie, nie odbierają sobie \
ycia.- Jest to błędne rozumowanie,
gdy\
ró\
ne badania wykazały, \
e około 80% samobójców ostrzegało wcześniej o swoich
zamiarach.
- Samobójcy nie chcą umrzeć tylko chcą manipulować swoim otoczeniem.- To te\
błędne
myślenie, poniewa\
ludzie ci chcą zwrócić często na siebie uwagę, na swoje problemy, w ten
sposób oczekując na pomoc, wsparcie.
- Poprawa samopoczucia po próbie samobójczej oznacza koniec zagro\
enia.- To mo\
e być tylko
rzekoma poprawa nastroju.
.
Sposoby popełnienia samobójstwa w roku 2006:
" otrucie gazem 31 (27)
" za\
ycie trucizny 26 (20)
" za\
ycie środków nasennych 187 (86)
" uszkodzenie układu krwionośnego 140 (114)
" inne samookaleczenie 116 (87)
" rzucenie się z wysokości 366 (228)
" utopienie siÄ™ 104 (48)
" powieszenie siÄ™ 3.798 (3.315)
" rzucenie siÄ™ pod pojazd 96 (74)
" zastrzelenie siÄ™ 36 (36)
" inny sposób 252 (139)
W 2.415 (2.067) zdarzeniach rozpoznanie metody było
niemo\
liwe.
Natomiast przyczyny popełnienia samobójstwa, jakie udało się ustalić to:
" w 841 (557) - zamachach przyczyna była choroba psychiczna
" w 571 (460) - nieporozumienia rodzinne
" w 305 (241) - przewlekła choroba
" w 294 (249) - warunki ekonomiczne
" w 256 (210) - zawód miłosny
" w 94 (82) - nagła utrata z
ródeł utrzymania
" w 96 (70) - śmierć bliskiej osoby
" w 63 (36) - problemy szkolne
" w 26 (22) - trwałe kalectwo
" w 3 (3) - chory na AIDS
" w 0 (0) - niepo\
Ä…dana ciÄ…\
a
Idea śmierci jest często idealizowana jako obiecujący "stan Nirwany, stan wolności
od \
Ä…dzy, niepokoju i zale\
ności". Nale\
y jednak pamiętać, \
e \
ycie człowieka nigdy nie jest
jednoznaczne: w pełni dobre albo zupełnie złe. Ci, którzy uwa\
ajÄ…, \
e mo\
na przejść przez
\
ycie i nie upaść ani razu, mają rozum niemowlaka i serce Królowej Śniegu. śycie nie jest
bowiem zadaniem prostym i jak pisała Wisława Szymborska  Choć byśmy uczniami byli
najtępszymi w szkole świata, nie będziemy repetować \
adnej zimy ani lata. Ka\
dy
odpowiada za samego siebie. Jeśli potrafi odpowiedzialnie decydować o swoim losie, je\
eli
umie zachować niezale\
ność od cudzej opinii, otoczenia, jeśli jest panem samego siebie, jeśli
najwa\
niejszym w jego \
yciu jest nie zejść z obranej drogi, nie wyrzec się wyznawanych
wartości i przyjętej obyczajowości  wtedy wygra swoje \
ycie.
Bibliografia:
" Nowa Encyklopedia Powszechna, PWN, Warszawa 2004r.
" Erwin Ringel, Samobójstwo, wołanie o pomoc, PTZ, Warszawa 1992 r.
" www.samobojcy.org
" Religie wobec samobójstwa
" Kazimierz DÄ…browski Trud Istnienia, Wiedza Powszechna, Warszawa 1975 r.
" B.Hołyst  Samobójstwo-przypadek czy konieczność
" Kodeks karny
" M.Jarosz  Samobójstwa-ucieczka przegranych