GadajÄ…ca
G
a
d
a
j
Ä…
c
a
GadajÄ…ca
G
a
d
a
j
Ä…
c
a
3011
3
0
1
1
3011
3
0
1
1
kostka
k
o
s
t
k
a
kostka
k
o
s
t
k
a
Do czego to służy? dz
więku. Do jego sterowania wykorzystano a pojawienie się stanu wysokiego świadczy
Jest to elektroniczna kostka do gry. Służy do- następujące sygnały: PLAYE  zbocze opada- o przepełnieniu pamięci.
kładnie do tego, do czego służy zwykła kost- jące na tym wyprowadzeniu inicjuje odtwa- Na schemacie znajdują się jeszcze dwa
ka sześciościenna, tylko, że... gada. Nie dość, rzanie; REC  stan niski jest warunkiem na- przyciski: Losuj  w trybie losowania przy-
że gada to jeszcze odtwarza dz
więki miesza- grywania komunikatu; A0  gdy na tej koń- cisk ten budzi procesor z trybu uśpienia i ini-
nia oraz rzutu kostkÄ…. Wszystkie te dz
więki cówce znajduje się stan H działanie układu cjuje losowanie. Po jego naciśnięciu odtwa-
należy nagrać samemu i gdy tylko się znudzą ISD jest przyspieszone około 800 razy, rzany jest dz
więk losowania. Po puszczeniu
można je zmienić. umożliwia to szybkie znalezienie odpowie- kończy się losowanie, odtwarzany jest jeden
Kostka ta może się przydać w różnych sy- dniego komunikatu, jeśli znamy tylko kolej- z dz
więków toczącej się kostki a na końcu
tuacjach. Wyobraz
my sobie taki przykład: ność w jakiej wszystkie komunikaty są uło- słowo określające ilość oczek. W trybie na-
znajdujemy się w Egipcie, w piramidzie. Na- żone; A4  gdy H - każde odtwarzanie zaczy- grywania jego krótkie naciśnięcie odtwarza
gle gaśnie latarka i zapadają egipskie ciem- na się w miejscu gdzie zakończyło się po- aktualnie obrabianą próbkę dz
więku. Jego
ności, a my akurat teraz mamy wielką ocho- przednie; w przeciwnym razie odtwarzanie przytrzymanie dłużej niż sekundę powoduje
tę zagrać w jakąś grę planszową. Wszystko zaczyna się na początku pamięci; LED  to zatwierdzenie dz
więku i przejście do następ-
jest OK, ale nie widać kostki! W takiej sytu- wyjście ma podwójną funkcję: w trybie od- nej próbki, co jest sygnalizowane mignię-
acji uratuje nas kostka, którą słychać. twarzania pojawiają się tutaj ujemne impulsy ciem diody. Przycisk Prog  ma znaczenie
za każdym razem, gdy dojdziemy do końca tylko w trybie programowania. Jest dostępny
Jak to działa? aktualnie odtwarzanego komunikatu; w try-
Schemat ideowy przedstawiony został na rysun- bie odtwarzania występuje tutaj stan niski,
ku 1. Układ nie należy do skomplikowanych. Rys. 1 Schemat ideowy
Jest to typowa aplikacja magnetofonu
cyfrowego ISD1420 (ewentualnie
ISD1416) pracujÄ…cego w trybie opera-
cyjnym. Magnetofonem steruje mikro-
kontroler AVR AT90S2313. Element
ten wybrano z kilku powodów:
- umożliwia on wyjście z trybu uśpie-
nia dzięki przerwaniu zewnętrznemu,
- znikomy pobór mocy przez proce-
sor oraz ISD w uśpieniu (dzięki temu
można zrezygnować z wyłącznika
zasilania),
- wewnętrzny układ Power On Reset
pozwala na rezygnacje z kilku ele-
mentów (zmniejszenie układu),
- bardzo ważna sprawa: pakiet BA-
SCOM AVR niewiele różni się od
BASCOM 8051, więc nie ma więk-
szych problemów z napisaniem pro-
gramu.
Układ wykorzystuje dziewięć ak-
tywnych wyprowadzeń mikrokontro-
lera. Pięć z nich steruje procesorem
Elektronika dla Wszystkich
Styczeń 2002 19
dopiero po otwarciu obudowy. Jego naciśnię- tabela1 precyzyjna podstawka). Montaż należy roz-
cie powoduje rozpoczęcie nagrywania począć od dwóch zworek. Następnie montu-
dz
więku na aktualnej pozycji. Nagrywanie 0  jeden jemy przygotowane podstawki i prawie do
jest sygnalizowane świeceniem diody. 1  jedynka końca działamy standardowo  montując
Zwora  Prog. normalnie powinna być 2  dwa oczka elementy o coraz to większych gabarytach.
zwarta. Włączenie zasilania przy rozwartej 3  dwójka Kończymy na połączeniu kabelkami punk-
zworce powoduje wejście w tryb programo- 4  trójka tów A z A i B z B . Płytkę mamy gotową.
wania, o czym poinformuje nas trzykrotne 5  trzy oczka Gotowa płytka będzie zbyt wysoka, aby
miganie diody LED. 6  czwóreczka dała się zamknąć w obudowie. Bolce oraz
To tyle części sprzętowej. Cała reszta kry- 7  cztery wypustki na śruby w części dolnej należy
je się w oprogramowaniu. W dalszej części 8  pięć spiłować lub przyciąć o około 2-3mm. Do-
artykułu nie będzie prezentowania kodu 9  piątka brze jest na tym etapie sprawdzić czy wszy-
z
ródłowego. Z grubsza opisano tylko zasadę 10  sześć oczek stko już pasuje. Gdy obudowa daje się już za-
działania programu. 11  szucha mknąć, płytkę przykręcamy dwoma blacho-
Po starcie i po inicjacji zmiennych, które 12 Mieszanie wkrętami. Z boku należy wypiłować niewiel-
tego wymagają, sprawdzany jest stan zworki 13 Stuk 1 ki rowek, przez który  przejdzie kabelek do
i podejmowana jest decyzja w jakim trybie 14 Stuk 2 głośnika. Głośnik przyklejamy na zewnątrz
uruchomić kostkę. Tryb programowania jest obudowy. Świetnie do tego nadaje się klej na
względnie łatwy do analizy. Tryb losowania W tabeli 1 wątpliwość może wzbudzić ciepło z pistoletu.
natomiast jest trudniejszy ze względu na wy- rozmieszczenie komunikatów  na końcu Układ zasilany jest z trzech baterii R03 -
korzystanie kilku przerwań, bez których nie- umieszczone są dz
więki odtwarzane na po- inaczej AAA. Wymaga to jednak samodziel-
które części kodu nie mają sensu. Poniżej czątku. Powoduje to nieco zakłóceń przez nego stworzenia uchwytów pod baterie, co
wyjaśniono tylko część kodu, pracującą pod- przedłużenie czasu przewijania. Zwiększa przedstawia rysunek 2. Rysunek a) pokazuje
czas losowania. jednak wygodę programowania. Po słowach, ogólną idee zamocowania jednej baterii; b)
Na początku aktywowane jest przerwanie raczej standardowej długości, możemy eks- widok z boku na ustawienie baterii wzglę-
Int0 i ustawiane jest do reagowania na po- perymentować z różnymi wersjami dz
wię- dem układu; c) widok z góry razem z ukła-
ziom niski. Po tej czynności procesor jest ków mieszania oraz toczących się kostek. dem połączeń. Są to po prostu blaszki przy-
usypiany. Z uśpienia, według dokumentacji, klejone do obudowy mocnym klejem. Nie-
można go wybudzić poprzez: przerwanie Montaż i uruchomienie wielka ilość miejsca zmusza do umieszczenia
watchdoga, przerwanie zewnętrzne ustawio- Płytka drukowana jest widoczna na rysunku 3. jednej baterii wyżej od pozostałych.
ne na wyzwalanie poziomem lub poprzez re- Została ona przystosowana do obudowy KM-
set. Układ watchdog jest wyłączany już na 22. Obudowa KM-22 składa się z dwóch
starcie programu, wejście reset nie jest identycznych części. Jedną z nich potraktuje- Rys. 2 Mocowanie baterii
w ogóle podłączone. Wykorzystujemy więc my jako  część górną , drugą jako  dolną .
drugą możliwość  do wejścia Int0 podłączo- Z górnej części należy usunąć bolce podtrzy-
ny jest przycisk Losuj. Jego naciśnięcie spo- mujące płytkę oraz miejsca na śruby. Następ-
woduje przejście do obsługi przerwania, nie wykonujemy otwory pod przycisk Loso-
gdzie w tym momencie nic się nie dzieje. wania i pod diodę. Można w tym celu posłu-
Program od razu opuszcza podprogram, a ca- żyć się płytką drukowaną jako wzorem.
ła  akcja spoczywa na pętli głównej. Teraz Montaż płytki drukowanej nie jest typo-
ustawiona zostaje zmienna bit_losowanie, Ti- wy. Na płytce zamontowano niektóre z ele-
mer0 zostaje uruchomiony  dzięki niemu mentów między nóżkami scalaków. Pod-
odbywa się losowanie, Int0 przestawione zo- stawki pod układy scalone będą konieczne,
staje tak, aby następna reakcja nastąpiła przy trzeba jednak je odpowiednio przygotować 
puszczeniu przycisku  zdarzenie to zostanie polega to na usunięciu wewnętrznego
obsłużone w procedurze przerwania dzięki wzmocnienia. Można też zamiast podstawek
ustawionej zmiennej bit_losowanie. Po od- DIP użyć złączy SIP (taka jednorzędowa
tworzeniu dz
więku mieszania program ocze-
kuje na zwolnienie przycisku, przy czym je-
śli stało się to wcześniej natychmiast odtwa- Rys. 3 Schemat montażowy
rzany jest jeden z dz
więków upadającej kost-
ki a następnie słowo określające ilość oczek,
która  wypadła .
Komentarza wymaga jeszcze zakres lo-
sowanej liczby, który wynosi 0  23. Naj-
młodszy bit decyduje o tym, który dz
więk
stukania będzie odtwarzany. Po podzieleniu
przez dwa otrzymujemy numer odtwarzane-
go komunikatu. Oznacza to, że komunika-
tów jest 12. Dlaczego? Żeby było ciekawiej:
dużo tłumaczy tabela 1, w której przedsta- Nauka mówienia
wione jest to, co powinno znajdować się Jeśli zasilanie jest włączone - wyłączamy je.
w pamięci ISD. Powtarzające się numery Czekamy aż kondensatory rozładują się
oczek powodują, że raz usłyszymy na przy- (może to potrwać kilka sekund). Usuwamy
kład  dwa oczka , kiedy indziej  dwa . zworkę Prog i ponownie załączamy układ.
Elektronika dla Wszystkich
20 Styczeń 2002
Wejście w tryb programowania zostanie za- czyło się z powodu przepełnienia pamięci), lub Uwaga! Plik z
ródłowy programu i pro-
sygnalizowane trzykrotnym mignięciem dio- próba przewinięcia (zatwierdzenia) takiego ko- gram wynikowy (bas i bin) można ściągnąć
dy. Teraz posługując się wcześniej wspo- munikatu spowoduje zawieszenie się progra- ze strony internetowej www.edw.com.pl/
mnianÄ… tabelÄ… 1 tworzymy kolejne dz
więki. mu, ponieważ będzie on oczekiwać na ujemny library/pliki/gadkosrk.zip
Interfejs jest w miarę prosty. Przycisk Prog  impuls na wyjściu LED U1, który nigdy nie
nagrywanie, Losuj  (krótkie naciśnięcie) od- nadejdzie. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest
twarzanie aktualnego dz
więku, (przytrzyma- wyłączenie i ponowne włączenie zasilania.
Wykaz elementów
nie aż do mignięcia diody LED) zatwierdze-
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
&!
nie i przejście do następnej pozycji, Zworka Parę uwag końcowych R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
Prog  zerowanie licznika pozycji. Jeśli LED (niekoniecznie) na serio R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
k
&!
zgaśnie podczas nagrywania, znaczy to W modelu pojawił się pewien problem: gdy R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&!
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
,
6
k
&!
o przepełnieniu pamięci. Jeśli podczas próby zasilanie  padnie podczas odtwarzania układ R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5,6k&!
C
1
,
C
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
1
6
V
zatwierdzenia mignie cztery razy oznacza to, może nagrać jakieÅ› bzdury do ISD. Jest to C1,C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V
C
2
,
C
3
,
C
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
n
F
że następna próbka jest 15  a taka nie istnie- prawdopodobnie spowodowane tym, że zasto- C2,C3,C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220nF
C
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
c
e
r
a
m
i
c
z
n
y
je, w związku z czym nie można jej obrabiać. sowany mikrokontroler AT90S2313-10 pracu- C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
C
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
µ
F
/
1
6
V
Rada: nie Å›piesz siÄ™! 20 sekund to dużo je poprawnie przy napiÄ™ciu 4-6V, a resetuje siÄ™ C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220µF/16V
C
8
,
C
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
p
F
jak na 14 komunikatów. Dużo lepiej brzmią przy 2,2V. Aby tego uniknąć można użyć C8,C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33pF
D
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
d
i
o
d
a
L
E
D
słowa wypowiadane wyraz
nie i w miarę po- układu AT90S2313-4. Będzie to wymagało D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dioda LED
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
I
S
D
1
4
2
0
(
e
w
.
I
S
D
1
4
1
6
)
woli niż szybkie. zmiany kwarcu na 4MHz, lecz nie powinno to U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ISD1420 (ew. ISD1416)
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
T
9
0
S
2
3
1
3
Przyjęty sposób programowania umożli- mieć większego wpływu na działanie układu U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .AT90S2313
X
1
.
.
.
.
.
.
.
n
i
s
k
o
p
r
o
f
i
l
o
w
y
r
e
z
o
n
a
t
o
r
k
w
a
r
c
o
w
y
6
M
H
z
wia zmianę próbek od wybranego momentu. (nie trzeba będzie zmieniać programu). X1 . . . . . . .niskoprofilowy rezonator kwarcowy 6MHz
S
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
m
i
n
i
a
t
u
r
o
w
y
p
r
z
y
c
i
s
k
z
k
l
a
w
i
s
z
e
m
Na przykład, jeśli będziemy chcieli zmienić Można spróbować także podjąć się skon- S1 . . . . . . . . . . . . .miniaturowy przycisk z klawiszem
S
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
µ
S
w
i
t
c
h
1
m
m
dz
wiÄ™ki losowania i stukania nie musimy struowania gadajÄ…cej planszy do gry, gadajÄ…- S2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .µSwitch 1mm
Z
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
x
G
o
l
d
p
i
n
z
j
u
m
p
e
r
e
m
w tym celu zmieniać dz
więków określają- cych pionków oraz gadającej latarki, która Z2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2x Goldpin z jumperem
cych ilość oczek. Wystarczy wszystkie je poinformuje nas, że zgasła i przynajmniej bę-
 zatwierdzić . dziemy mieli w tej sprawie jasność.
Komplet podzespołów z płytką jest
Uwaga: Odtworzenie komunikatu, który Chętnie poznam posiadacza słuchającej
dostępny w sieci handlowej AVT jako
nie kończy się znacznikiem EOM (może się to kostki.
kit szkolny AVT-3011
zdarzyć na przykład jeśli nagrywanie zakoń- Radosław Koppel
Elektronika dla Wszystkich
Styczeń 2002 21