WPISZ SWÓJ KOD
zDolny ÅšlÄ…zak Gimnazjalista
VIII DOLNOÅšL
SKI KONKURS CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW SZKÓA
GIMNAZJALNYCH
III ETAP  WOJEWÓDZKI część teoretyczna
07.02.2008 r.
Czas trwania 70 minut
Instrukcja dla ucznia
1. Podczas rozwiązywania zadań mo\
esz korzystać z dostępnych z
ródeł informacji  układu okresowego
pierwiastków oraz tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków.
2. Rozwiązania zadań wpisuj w wyznaczonych miejscach arkusza. Nie u\
ywaj korektora. Gdy popełnisz błąd
przekreśl błędną odpowiedz
i napisz poprawnÄ….
3. Dobrze gospodaruj swoim czasem pracy.
śyczymy Ci powodzenia
Wypełnia WKK
Zad. I II III Razem
" T " L
" "
" "
" "
max. pkt.
13 21 6 40 40 80
Podpis sprawdzajÄ…cego & & & & & & & & .
Punkty
uzyskane
ZADANIE I. (13 punktów)
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Woda krÄ…\
Ä…ca w przyrodzie nigdy nie jest chemicznie czysta, bo "
"
"
"
rozpuszcza napotkane substancje, w tym wiele szkodliwych dla roślin,
1 1 1 3 2 5 13
zwierząt i ludzi. W najgorszej sytuacji są rzeki i jeziora. Do nich, oprócz
wód opadowych, spływają często jeszcze nieoczyszczone ścieki
komunalne oraz nawozy mineralne wypłukiwane z przylegających pół uprawnych.
Do oceny jakości wód powierzchniowych stosuje się pięciostopniową skalę czystości. Tabela poni\
ej zawiera
wybrane wskaz
niki czystości pozwalające zakwalifikować badaną wodę do odpowiedniej klasy.
WARTOÅšCI GRANICZNE WSKAy
NIKÓW JAKOŚCI WODY
W KLASACH JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH
Wskaz
nik jakości
Jednostka Wartości graniczne w klasach I-V
wody
I II III IV V
Zawiesiny ogólne mg/l 15 25 50 100 >100
Odczyn pH 6,5-8,5 6,0-8,5 6,0-9,0 5,5-9,0 <5,5 lub >9,0
Tlen rozpuszczony mg O2/l 7 6 5 4 <4
-
Azotany (V) mg NO3 /l 5 15 25 50 >50
-
Azotany (III) mg NO2 /l 0,03 0,1 0,5 1,0 >1,0
3-
Fosforany (V) mg PO4 /l 0,2 0,4 0,7 1,0 >1,0
2-
Siarczany (VI) mg SO4 /l 100 150 250 300 >300
-
Chlorki 100 200 300 400 >400
mg CI /l
y
ródło: Załącznik nr 1 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. (fragmenty)
Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 1
WPISZ SWÓJ KOD
O2 - 5,5mg Å" dm-3
-
NO2 - 0,4mg Å" dm-3
1. Ustal klasę jakości wody o następujących parametrach:
2-
SO4 -155mg Å" dm-3
-
Cl - 240mg Å" dm-3
Woda o podanych parametrach nale\
y do & & & & & & & . klasy jakości wód.
2. Ustal stÄ™\
enie procentowe tlenu w 1 dm3 wody trzeciej klasy jakości dla wartości granicznej.
3. Ustal klasę jakości wody, jeśli w 10 cm3 próbki stwierdzono obecność 0,012 mg azotanu (III) potasu.
4. Oblicz, jaka jest dopuszczalna zawartość chlorku sodu w 1000 cm3 wody trzeciej klasy jakości, jeśli jony
chlorkowe pochodzÄ… w 80 procentach od tej soli.
Zawartość chlorku sodu podaj w gramach z dokładnością do tysięcznych.
5. Jakie jest graniczne stÄ™\
enie molowe jonów siarczanowych (VI) w wodzie drugiej klasy jakości?
6. Do której klasy jakoÅ›ci zaliczysz wodÄ™ zawierajÄ…cÄ… 0,1267 · 1019 jonów fosforanowych (V) i 0,079 · 10-3
mola jonów azotanowych (V) w 1 dm3?
Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 2
WPISZ SWÓJ KOD
ZADANIE II. (21 punktów)
1. Zapisz równania reakcji przedstawione schematem w formie
1. 2. 3. 4.
"
"
"
"
Zad
cząsteczkowej stosując wzory półstrukturalne dla związków organicznych.
10 4 2 4 21
II
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
"
"
"
"
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
2. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
4. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
5. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
6. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
7. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
8. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
9. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
10. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
2. Równania reakcji 6 i 7 zapisz w formie jonowej pełnej i skróconej 6. 7.
"
"
"
"
2 2 4
6. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
7. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. Zapisz nazwy chemiczne (systematyczne) substancji oznaczonych literami X, Y, Z
X & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
X Y Z
"
"
"
"
Y & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
1 1 1 3
Z & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 3
WPISZ SWÓJ KOD
4. Narysuj wzory strukturalne (kreskowe) związków chemicznych zapisanych
1 1 1 1
"4
"
"
"
na schemacie w ramkach.
ZADANIE III. (6 punktów)
W 2,3 g wody w obecności tlenu rozpuszczono 2,3 g tlenku azotu (IV),
1 1 1 1 1 1
"6
"
"
"
otrzymując roztwór kwasu azotowego (V). Jakie jest stę\
enie procentowe tego
roztworu? Zapisz obliczenia.
Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 4
 WPISZ SWÓJ KOD
zDolny ÅšlÄ…zak Gimnazjalista
VIII DOLNOÅšL
SKI KONKURS CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW SZKÓA
GIMNAZJALNYCH
III ETAP  WOJEWÓDZKI część praktyczna (A)
07.02.2009 r.
Czas trwania 60 minut
Instrukcja dla ucznia
1. Zadania laboratoryjne wykonuj uwa\
nie, zgodnie z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi w pracowni
chemicznej, przestrzegaj uwag i wskazówek przekazanych przez Komisję. Do doświadczeń u\
ywaj niewielkich
ilości odczynników. Po wykonaniu doświadczenia umyj ręce.
2. Z zestawu odczynników korzystają równie\
Twoi koledzy. Pamiętaj więc o odstawianiu ich na półkę zaraz po
wykorzystaniu.
3. Podczas rozwiązywania zadań mo\
esz korzystać z dostępnych z
ródeł informacji  układu okresowego
pierwiastków oraz tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków.
4. Rozwiązania zadań wpisuj w wyznaczonych miejscach arkusza. Nie u\
ywaj korektora. Gdy popełnisz błąd
przekreśl błędną odpowiedz
i napisz poprawnÄ….
5. Dobrze gospodaruj swoim czasem pracy. Po zakończeniu pracy oddaj arkusz z rozwiązaniami członkowi
Komisji.
6. Przed opuszczeniem pracowni posprzÄ…taj swoje stanowisko pracy zgodnie z uwagami Komisji.
śyczymy Ci powodzenia
Wypełnia WKK
Zad. IV V
"
"
"
"
max. pkt.
21 19 40
Podpis sprawdzajÄ…cego & & & & & & & & .
Punkty uzyskane
1 2 3A 3B 4
ZADANIE IV. (21 punktów) "
"
"
"
Tlenki nale\
ą do najpopularniejszych związków chemicznych tworzonych przez
8 3 4 4 2 21
prawie wszystkie pierwiastki. Właściwości tlenków mo\
na przewidzieć na
podstawie poło\
enia pierwiastka w układzie okresowym.
1. Uzupełnij następujące zdania:
Tlenki dzielimy na dwie zasadnicze grupy tj. na tlenki & & & & & & & .. i & & & & & & & & Tlenki metali
są zazwyczaj substancjami występującymi w & & & & & & & & . stanie skupienia, natomiast tlenki niemetali
mogą być substancjami & & & & & & , & & & & & & . lub & & & & & .. . W układzie okresowym charakter
chemiczny tlenków zmienia się w okresie od typowo & & & & ., przez amfoteryczny do typowo
& & & & & & & . .
Szczególnym rodzajem tlenków są nadtlenki, w których występuje tzw. mostek tlenowy.
2. Narysuj wzór strukturalny nadtlenku wodoru H O2 i nadtlenku baru BaO2 .
2
Dlaczego BaO2 nazywamy nadtlenkiem baru, natomiast SnO2 nazywamy tlenkiem cyny (IV)?
Wersja A Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 1
 WPISZ SWÓJ KOD
3. Wykonuj doświadczenia według poni\
szej instrukcji uzupełnionej schematycznymi rysunkami.
Do dwóch probówek wlej po ok. 5 cm3 wody destylowanej, a następnie do jednej dodaj 2-3 krople
fenoloftaleiny, a do drugiej 2-3 krople oran\
u metylowego. Do ka\
dej probówki wsyp niewielką ilość (około
0,5 g  pół ły\
eczki) tlenku wapnia i zamieszaj pręcikiem szklanym. Obserwuj barwy wskaz
ników.
Doświadczenie powtórz dodając kolejno tlenków: Al2O3, SiO2 , P4O10 .
Obserwacje zestaw w formie tabelarycznej.
A. Obserwacje zapisz w poni\
szej tabeli
Barwa wskaz
nika Odczyn wodnego
Badany tlenek
fenoloftaleina oran\
metylowy roztworu
CaO
Al2O3
SiO2
P4O10
B. Wnioski:
Poczynione obserwacje wyjaśnij zapisując odpowiednie równania reakcji i wnioski. Sformułuj wniosek
ogólny, który wynika z przeprowadzonych doświadczeń.
4. Najbardziej rozpowszechnione tlenki w przyrodzie to woda i krzemiany. Wszystkie nieorganiczne materiały
budowlane począwszy od skał naturalnych takich jak np. granit do tworzyw pochodzenia mineralnego takich jak
cegły, szkło czy ceramika to krzemiany i krzemionka.
W pierwszej połowie XIX wieku sól przedstawiano w postaci dwóch tlenków, np. siarczan (VI) potasu miał wzór
K2O Å" SO3 .
Szkło butelkowe jest mieszaniną krzemianu sodu, krzemianu wapnia i krzemionki czyli
Na2SiO3 Å"CaSiO3 Å" 4SiO2 co mo\
na zapisać wzorem tlenkowym Na2O Å"CaO Å" 6SiO2
Ortoklaz K2 Al2Si6O16 i kaolinit Al2Si2O5 (OH )4 sÄ… naturalnymi surowcami u\
ywanymi do produkcji porcelany
i ceramiki.
Wersja A Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 2
 WPISZ SWÓJ KOD
Zapisz wzory tlenkowe ortoklazu i kaolinitu na podstawie podanych wy\
ej wzorów sumarycznych.
A. Ortoklaz:
B. Kaolinit:
1. 2. 3. 4. 5. 6
ZADANIE V. (19 punktów) "
"
"
"
1 1 2 1 3 11 19
Obecność soli wapnia i magnezu w wodzie jest przyczyną twardości
wody. Rozró\
nia się dwa rodzaje twardości wody:
" twardość przemijającą (węglanową), która jest spowodowana obecnością w wodzie wodorowęglanów: wapnia
 Ca(HCO3)2 i magnezu Mg(HCO3)2
" twardość trwałą (niewęglanową), spowodowaną pozostałymi, rozpuszczalnymi związkami wapnia i magnezu
(głównie obecnością chlorków oraz siarczanów (VI)).
Twardość przemijającą mo\
na usunąć, ogrzewając wodę do około 800 C. W tych warunkach z dobrze
rozpuszczalnych wodorowęglanów powstają słabo rozpuszczalne węglany.
1. Napisz równanie reakcji zachodzącej podczas termicznego usuwania twardości przemijającej.
2. Oprócz gotowania twardość przemijającą mo\
na usunąć przez dodanie wody wapiennej. Zapisz
równanie zachodzącej reakcji.
3. Twardość trwałą spowodowaną zawartością chlorków mo\
na usunąć za pomocą sody  węglanu sodu.
Napisz równanie reakcji (w formie cząsteczkowej i jonowej) usuwania twardości spowodowanej obecnością
chlorku magnezu.
4. Woda twarda ma nie tylko zły smak i dra\
ni skórę, ale powoduje te\
straty energii podczas jej ogrzewania i
straty mydła podczas jej stosowania do mycia.
W trakcie u\
ytkowania czajnika dochodzi z czasem do strat energii podczas ogrzewania w nim wody.
Wyjaśnij, dlaczego do tego dochodzi.
5. Wlanie octu do czajnika mo\
e usunąć problem straty energii. Wyjaśnij dlaczego i uzasadnij stwierdzenie
odpowiednim równaniem reakcji chemicznej zapisanej w formie cząsteczkowej i jonowej.
6. Mydła kosmetyczne są solami sodowymi wy\
szych kwasów tłuszczowych głównie stearynowego,
palmitynowego i oleinowego.
Wersja A Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 3
 WPISZ SWÓJ KOD
A. Napisz równanie reakcji zmydlania trioleinianu glicerolu u\
ywając wzorów półstrukturalnych
(uproszczonych). Po stronie produktów we wzorze cząsteczki otrzymanego mydła zaznacz poło\
enie
wiązania podwójnego miedzy atomami węgla.
B. Wykonaj doświadczenie wg instrukcji podanej w formie schematycznego rysunku podanego poni\
ej.
Zawartość probówek nale\
y wstrząsnąć po dodaniu do roztworu mydła wskazanych
Punkt 6
"
"
"
na rysunku substancji. "
3 11
Równanie r.
zmydlania
4
Obserwacje
2
Równania
2
Wnioski
Obserwacje:
Probówka A
Probówka B
Probówka C
Probówka D
Wnioski
Napisz odpowiednie równania reakcji w formie jonowej, które przebiegają w probówkach B i C przyjmując,
\
e roztwór mydła to stearynian sodu. Wyjaśnij, na jaką  przeszkodę napotykają mydła w swym działaniu
myjącym i piorącym. Uzasadnij obserwacje poczynione w probówce D.
Wersja A Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 4
 WPISZ SWÓJ KOD
zDolny ÅšlÄ…zak Gimnazjalista
VIII DOLNOÅšL
SKI KONKURS CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW SZKÓA
GIMNAZJALNYCH
III ETAP  WOJEWÓDZKI część praktyczna (B)
07.02.2009 r.
Czas trwania 60 minut
Instrukcja dla ucznia
1. Zadania laboratoryjne wykonuj uwa\
nie, zgodnie z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi w pracowni
chemicznej, przestrzegaj uwag i wskazówek przekazanych przez Komisję. Do doświadczeń u\
ywaj niewielkich
ilości odczynników. Po wykonaniu doświadczenia umyj ręce.
2. Z zestawu odczynników korzystają równie\
Twoi koledzy. Pamiętaj więc o odstawianiu ich na półkę zaraz po
wykorzystaniu.
3. Podczas rozwiązywania zadań mo\
esz korzystać z dostępnych z
ródeł informacji  układu okresowego
pierwiastków oraz tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków.
4. Rozwiązania zadań wpisuj w wyznaczonych miejscach arkusza. Nie u\
ywaj korektora. Gdy popełnisz błąd
przekreśl błędną odpowiedz
i napisz poprawnÄ….
5. Dobrze gospodaruj swoim czasem pracy. Po zakończeniu pracy oddaj arkusz z rozwiązaniami członkowi
Komisji.
6. Przed opuszczeniem pracowni posprzÄ…taj swoje stanowisko pracy zgodnie z uwagami Komisji.
śyczymy Ci powodzenia
Wypełnia WKK
Zad. IV V
"
"
"
"
max. pkt.
19 21 40
Podpis sprawdzajÄ…cego & & & & & & & & .
Punkty uzyskane
1. 2. 3. 4. 5. 6
"
"
"
"
ZADANIE IV. (19 punktów)
1 1 2 1 3 11 19
Obecność soli wapnia i magnezu w wodzie jest przyczyną twardości
wody. Rozró\
nia się dwa rodzaje twardości wody:
" twardość przemijającą (węglanową), która jest spowodowana obecnością w wodzie wodorowęglanów: wapnia
 Ca(HCO3)2 i magnezu Mg(HCO3)2
" twardość trwałą (niewęglanową), spowodowaną pozostałymi, rozpuszczalnymi związkami wapnia i magnezu
(głównie obecnością chlorków oraz siarczanów (VI)).
Twardość przemijającą mo\
na usunąć, ogrzewając wodę do około 800 C. W tych warunkach z dobrze
rozpuszczalnych wodorowęglanów powstają słabo rozpuszczalne węglany.
1. Napisz równanie reakcji zachodzącej podczas termicznego usuwania twardości przemijającej.
2. Oprócz gotowania twardość przemijającą mo\
na usunąć przez dodanie wody wapiennej. Zapisz
równanie zachodzącej reakcji.
3. Twardość trwałą spowodowaną zawartością chlorków mo\
na usunąć za pomocą sody  węglanu sodu.
Napisz równanie reakcji (w formie cząsteczkowej i jonowej) usuwania twardości spowodowanej obecnością
chlorku magnezu.
Wersja B Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 1
 WPISZ SWÓJ KOD
4. Woda twarda ma nie tylko zły smak i dra\
ni skórę, ale powoduje te\
straty energii podczas jej ogrzewania i
straty mydła podczas jej stosowania do mycia.
W trakcie u\
ytkowania czajnika dochodzi z czasem do strat energii podczas ogrzewania w nim wody.
Wyjaśnij, dlaczego do tego dochodzi.
5. Wlanie octu do czajnika mo\
e usunąć problem straty energii. Wyjaśnij dlaczego i uzasadnij stwierdzenie
odpowiednim równaniem reakcji chemicznej zapisanej w formie cząsteczkowej i jonowej.
6. Mydła kosmetyczne są solami sodowymi wy\
szych kwasów tłuszczowych głównie stearynowego,
palmitynowego i oleinowego.
A. Napisz równanie reakcji zmydlania trioleinianu glicerolu u\
ywając wzorów półstrukturalnych
(uproszczonych). Po stronie produktów we wzorze cząsteczki otrzymanego mydła zaznacz poło\
enie
wiązania podwójnego miedzy atomami węgla.
B. Wykonaj doświadczenie wg instrukcji podanej w formie schematycznego rysunku podanego poni\
ej.
Zawartość probówek nale\
y wstrząsnąć po dodaniu do roztworu mydła wskazanych
Punkt 6
"
"
"
na rysunku substancji. "
3 11
Równanie r.
zmydlania
4
Obserwacje
2
Równania
2
Wnioski
Obserwacje:
Probówka A
Probówka B
Probówka C
Probówka D
Wersja B Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 2
 WPISZ SWÓJ KOD
Wnioski
Napisz odpowiednie równania reakcji w formie jonowej, które przebiegają w probówkach B i C przyjmując,
\
e roztwór mydła to stearynian sodu. Wyjaśnij, na jaką  przeszkodę napotykają mydła w swym działaniu
myjącym i piorącym. Uzasadnij obserwacje poczynione w probówce D.
1 2 3A 3B 4
ZADANIE V. (21 punktów) "
"
"
"
Tlenki nale\
ą do najpopularniejszych związków chemicznych tworzonych przez
8 3 4 4 2 21
prawie wszystkie pierwiastki. Właściwości tlenków mo\
na przewidzieć na
podstawie poło\
enia pierwiastka w układzie okresowym.
1. Uzupełnij następujące zdania:
Tlenki dzielimy na dwie zasadnicze grupy tj. na tlenki & & & & & & & .. i & & & & & & & & Tlenki metali
są zazwyczaj substancjami występującymi w & & & & & & & & . stanie skupienia, natomiast tlenki niemetali
mogą być substancjami & & & & & & , & & & & & & . lub & & & & & .. . W układzie okresowym charakter
chemiczny tlenków zmienia się w okresie od typowo & & & & ., przez amfoteryczny do typowo
& & & & & & & . .
Szczególnym rodzajem tlenków są nadtlenki, w których występuje tzw. mostek tlenowy.
2. Narysuj wzór strukturalny nadtlenku wodoru H O2 i nadtlenku baru BaO2 .
2
Dlaczego BaO2 nazywamy nadtlenkiem baru, natomiast SnO2 nazywamy tlenkiem cyny (IV)?
3. Wykonuj doświadczenia według poni\
szej instrukcji uzupełnionej schematycznymi rysunkami.
Do dwóch probówek wlej po ok. 5 cm3 wody destylowanej, a następnie do jednej dodaj 2-3 krople
fenoloftaleiny, a do drugiej 2-3 krople oran\
u metylowego. Do ka\
dej probówki wsyp niewielką ilość (około
0,5 g  pół ły\
eczki) tlenku magnezu i zamieszaj pręcikiem szklanym. Obserwuj barwy wskaz
ników.
Doświadczenie powtórz dodając kolejno tlenków: Al2O3, SiO2 , P4O10 .
Obserwacje zestaw w formie tabelarycznej.
Wersja B Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 3
 WPISZ SWÓJ KOD
A. Obserwacje zapisz w poni\
szej tabeli
Barwa wskaz
nika Odczyn wodnego
Badany tlenek
fenoloftaleina oran\
metylowy roztworu
MgO
Al2O3
SiO2
P4O10
B. Wnioski:
Poczynione obserwacje wyjaśnij zapisując odpowiednie równania reakcji i wnioski. Sformułuj wniosek
ogólny, który wynika z przeprowadzonych doświadczeń.
4. Najbardziej rozpowszechnione tlenki w przyrodzie to woda i krzemiany. Wszystkie nieorganiczne materiały
budowlane począwszy od skał naturalnych takich jak np. granit do tworzyw pochodzenia mineralnego takich jak
cegły, szkło czy ceramika to krzemiany i krzemionka.
W pierwszej połowie XIX wieku sól przedstawiano w postaci dwóch tlenków, np. siarczan (VI) potasu miał wzór
K2O Å" SO3 .
Szkło butelkowe jest mieszaniną krzemianu sodu, krzemianu wapnia i krzemionki czyli
Na2SiO3 Å"CaSiO3 Å" 4SiO2 co mo\
na zapisać wzorem tlenkowym Na2O Å"CaO Å" 6SiO2
Ortoklaz K2 Al2Si6O16 i kaolinit Al2Si2O5 (OH )4 sÄ… naturalnymi surowcami u\
ywanymi do produkcji porcelany
i ceramiki.
Zapisz wzory tlenkowe ortoklazu i kaolinitu na podstawie podanych wy\
ej wzorów sumarycznych.
A. Ortoklaz:
B. Kaolinit:
Wersja B Konkurs zDolny Ślązak Gimnazjalista 2008/2009, finał VIII DKCh 4