Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Justyna Orzelska,
bohaterka Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej
Justyna Orzelska to jedna z głównych bohaterek Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
O utworze z
ródłowym
Przedstawicielka zbiedniałej szlachty, rezydentka w domu swojego wuja. Kobieta nie-
Autorka zamierzała napisać histo-
mal idealna  jedna z niewielu tego typu bohaterek w naszej literaturze  może poza
rię miłości panny z dworu i schło-
Marynią Połaniecką, bohaterką Rodziny Połanieckich Henryka Sienkiewicza oraz He-
piałego szlachcica, niedługi ro-
leną Stawską, bohaterką Lalki Bolesława Prusa.
mans obyczajowy. Planowała za-
tytułować tę powieść Mezalians.
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci Ale powieśc rozrosła się do roz-
Znaczenie postaci
miarów epopei (i co ważniejsze,
Niebezpiecznie bliska ideału a może nawet idealna Justyna Orzelska nie jest postacią
taką zyskała rangę). Przedstawia
 papierową . Została skonstruowana przez autorkę tak, że wydaje się kobietą z krwi
obraz życia Polaków (głównie
i kości, a nie tylko  nośnikiem idei pozytywistycznych , jak Witold Korczyński, bohater
szlachty) na kresach, a miłość
tej samej powieści. Przeżywa rozterki i wahania, dość długo nie może dojść do siebie po
Jana i Justyny jest tylko jednym
rozstaniu z Zygmusiem Korczyńskim i nawet gdy odmawia mu dalszych spotkań w spo-
z wątków  choć bez wątpienia
sób definitywny  cierpi. Orzeszkowa ukazuje ewolucję Justyny  od dziewczyny, która
ważnym. W powieści dużą rolę
chciałaby coś zrobić ze swoim życiem, ale nie wie dokładnie co, do zdecydowanej, pew-
odgrywają idee pozytywistyczne 
nej swoich racji kobiety, która stawia czoła uprzedzeniom społecznym. Pewnej siebie
pracy organicznej i pracy u pod-
i umiejącej walczyć o swoje szczęście.
staw. Deklaracje ideowe bohate-
rów brzmią jednak nieco sztucz-
CV  biografia
CV  biografia
CV  biografia
CV  biografia
CV  biografia
nie i papierowo  łamiącym się
ze wzruszenia głosem Justyna
Justynę poznajemy w momencie, gdy wraca z kościoła ze swoją ciotką, Martą. Obie
oświadcza, że zamierza uczyć wiej-
kobiety łaczy serdrczny stosunek, rozmawiają o sprawach osobistych, np. o zawiedzio-
skie dzieci czytać i pisać (czyli
nych nadziejach Justyny na małżeństwo z bogatym krewnym, Zygmuntem Korczyńskim.
realizować się poprzez pracę
Justyna zadomowiła się we dworze Benedykta, ale nienajlepiej czuje się z tym, że jest
u podstaw); Witold w czułej roz-
tylko uboga krewną. Martwi ją, że goście pani Emilii (zwłaszcza kpiarz i lekkoduch
mowie sam na sam ze słodką
w złym stylu, Bolesław Kirło), bawią się kosztem jej zdziecinniałego, łakomego ojca,
blondyneczką Marynią proponu-
a ten nie widzi, że jest ofiarą okrutnych żartów.
je jej, by razem żyli i pracowali
Gdy wychodzi z imienin pani Emilii i spaceruje bez celu, spotyka Jana Bohatyrowi-
dla naszych drogich idei.
cza, przystojnego i miłego blondyna, którego znała z widzenia już wcześniej. Mężczy-
zna zaprasza ją do swojego domu i już wtedy rodzi się między nimi uczucie. Serdeczny
Nad Niemnem łączy cechy powie-
i otwarty Jan wydaje jej się bliższy niż salonowe towarzystwo zgromadzone u pani Emi-
ści realistycznej i tendencyjnej.
lii. Prosi, by Jan i Anzelm zabrali ja ze sobą na grób Jana i Cecylii, założycieli rodu
Bohatyrowiczów. W ten sposób dziewczyna zdobywa serce starego Anzelma, który do tej
pory odnosił się do niej raczej nieufnie. Znajomość z Janem rozwija się dość szybko  co
bardzo niepokoi Martę.
Zaniepokojona starsza kobieta opowiada o dawnej miłości jej i Anzelma Bohatyro-
wicza, zakończonej rozstaniem. Przestrzega Justynę przed zbytnim zaangażowaniem
się w znajomość z bratankiem Anzelma.
Tymczasem Zygmunt Korczyński nie poddaje się  znudzony swą zakochaną w nim
bez pamięci żoną, przesyła Justynie książki i liściki. Ale dziewczyna pozostaje twarda.
Nie wie jeszcze, że poważnie jest nią zainteresowany pewien,  dekadencki arystokrata
 morfinista (autorka pisze o tym ze zgrozą) Teofil Różyc, który wypytuje o nią swą
kuzynkę Marię Kirłową. Planuje się nawet oświadczyć.
Justynie coraz bardziej podobaja się sąsiedzi Jana  uczynni, życzliwi, gościnni lu-
dzie. Pomaga im przy żniwach i idzie jej całkiem dobrze. Zostaje zaproszona na wesele
Tematy, do których omówienia
miłej przyjaciółki przyrodniej siostry Janka  Elżuni. Ona i Jan bawią się bardzo dobrze,
może przydać się bohaterka
ma dojść już do wyznań& Lecz atmosferę psuje postępek rywalki Justyny, od dawna
zakochanej w Janku Jadwigi Domuntówny, bogatej i urodziwej chłopki. Zazdrosna dziew- " kobieta
" praca
czyna rzuca w Justynę kamieniem (na szczęście chybia). Romantycznyy nastrój powraca
wieczorem  para wyznaje sobie w końcu miłość i Justyna i Jan zaręczają się. " idee pozytywizmu
1
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Lecz nastepnego dnia los szykuje kolejną niespodzianke dla Justyny  Maria Kirło-
wa prosi o jej rękę w imieniu swojego krewnego, Teofila Różyca, oczarowanego jej
chmurną urodą i dumą. Justyna wyznaje, że jest już zaręczona. Teresa i pani Emilia są
zdruzgotane tym, że dziewczyna odrzuca tak wspaniałą propozycję  biednej szlachcian-
ce nie mogło się przecież zdarzyć nic lepszego!
Cieszą się za to Witold, Benedykt, początkowo przeciwna tej znajomości Marta,
a nawet& oświadczająca się w imieniu Różyca Kirłowa. Następuje happy end, zmącony
brzydkim zachowaniem ojca Justyny  który jest oburzony, że razem z córką będzie
odtąd musiał mieszkać wśród prostaków, w niewygodnej chacie. Benedykt uspokaja go
jednak, że może nadal pozostać w Korczynie i staruszek uspokaja się. On i Justyna udają
się do domu Jana.
Najważniejsze momenty w życiu bohaterki
Najważniejsze momenty w życiu bohaterki
Najważniejsze momenty w życiu bohaterki
Najważniejsze momenty w życiu bohaterki
Najważniejsze momenty w życiu bohaterki
" Ślub Zygmunta Korczyńskiego, romantycznego adoratora Justyny, z Matyldą  czyli
Inni o Justynie
koniec romansu
(& ) dziewczyna pełnoletnia, energiczna i nie-
" Zawarcie znajomości z Jankiem Bohatyrowiczem  początek wzajemnej sympatii, głupia (& ) (Benedykt Korczyński)
a nawet fascynacji
Prostaczka! (Zygmunt Korczyński na
" Pierwsza wizyta w domu Jana; poznanie jego stryja Anzelma
wieść o jej zaręczynach z Janem)
" Opowieść ciotki Justyny, Marty, o miłości łączącej kiedyś ją i Anzelma Bohatyrowi-
cza (zakończonej rozstaniem zakochanych  ślub dobrze urodzonej szlachcianki ze
Justynko! jak to? ty taka dumna!ty,co przez
schłopiałym szlachcicem uchodził za mezalians) dumę nic ode mnie przyjąć nie chciałas, kiedy ja
ciebie, jak wypadało, ubierać pragnęłam! ty, co
" Wizyta na grobie Jana i Cecylii oraz na mogile powstańców w towarzystwie Janka
przez dume najniewinniej z siebie żartować nie
i Anzelma
pozwalałaś! ty odrzucasz teraz los świetny,
" Praca przy żniwach razem z chłopami
wysokie stanowisko w świecie, a wyjść chcesz
za chłopa& tak! za chłopa& (Emilia Kor-
" Zabawa na wiejskim weselu; wiejskie życie coraz bardziej podoba się Justynie (tak
czyńska na wieść o jej zaręczynach z Janem)
jak i młody Bohatyrowicz)
" Justyna i Jan wyznają sobie miłość  od tej pory są narzeczonymi
(& ) melancholiczka jesteś& i dumna jak
" Zaręczona już dziewczyna odrzuca propozycję małżeństwa złożoną przez Różyca (za
księżniczka. Od wujostwa nic przyjmować nie
pośrednictwem Marii Kirłowej), czym wywołuje zgorszenie większości zgromadzo- chcesz, ze swoich procencików ubierasz sie-
bie i ojca, trzewiki nawet oszczędzasz, tak że
nych osób.
czasem boso chodzisz, kapelusza i rękawiczek
" Benedykt Korczyński, jej opiekun, razem ze szczęsliwą Justyną idą z  przedmał-
nie nosisz& (Marta Korczyńska do
żeńską wizytą do domu Jank
Justyny)
Piękna panna (Teofil Różyc)
Związki bohaterki z innymi postaciami utworu
Związki bohaterki z innymi postaciami utworu
Związki bohaterki z innymi postaciami utworu
Związki bohaterki z innymi postaciami utworu
Związki bohaterki z innymi postaciami utworu
(& ) Justysia jest krewną męża mego, córka
" półsierota (jej matka, siostra cioteczna Benedykta, zmarła dość dawno temu)
jego ciotecznej siostry. Ojciec jej, pan Orzelski,
" opiekunka zdziecinniałego ojca
przez nieszczęśliwe zdarzenia stracił swój
" podopieczna Benedykta i rezydentka w jego domu; wuj bardzo ją lubi i ma do niej
majątek, a wkrótce potem owdowiał. Od tego
wyraz
ną słabość
czasu oboje u nas mieszkają. justynka, kiedy
przybyła do nas,miała lat czternaście, a w tym
" jej ciotką jest Marta Korczyńska; to nie tylko krewna, ale i powiernica, dobra koleżanka
wieku już są przyzwyczajenia, skłonności, któ-
" jej kuzynem jest Witold, syn Benedykta  panują między nimi dobre stosunki
rymi pokierować trudno& Jest ona zresztą
" miała romans z Zygmuntem Korczyńskim, ale okazała się nieodpowiednią partią dla dobrą, bardzo dobrą, tylko oryginalną, ale to tak
oryginalną, że nie wiem już, doprawdy, skąd jej
niego
to się wziąć mogło& Zawsze robi inaczej niż
" jest nią zafascynowany Teofil Różyc
wszyscy. (Emilia Korczyńska)
" ona z kolei jest zafascynowana Janem Bohatyrowiczem
2