Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Nr 7
Lalka i nowele Prusa, Nad Niemnem i Gloria victis Orzeszkowej
Lalka i nowele Prusa, Nad Niemnem i Gloria victis Orzeszkowej
Lalka i nowele Prusa, Nad Niemnem i Gloria victis Orzeszkowej
Lalka i nowele Prusa, Nad Niemnem i Gloria victis Orzeszkowej
Lalka i nowele Prusa, Nad Niemnem i Gloria victis Orzeszkowej
1. Miejsca akcji Lalki to: c. motywu vanitas
d.mitu prometejskiego
a.Warszawa, Berlin, Moskwa
odpowiedz
: a)
b.tylko Warszawa
c. Warszawa, Paryż i Zasławek
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d.Warszawa i podwarszawskie miejscowości
Scena zabawy Rzeckiego lalkami z wystawy sklepu
odpowiedz
: c)
Wokulskiego pojawia się w powieści dwukrotnie i sta-
nowi swoistą klamrę spinającą utwór. Rzecki nakręca
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
mechaniczne zabawki i obserwuje ich schematyczne
Zasadnicza akcja najsłynniejszej polskiej powieści po-
ruchy. Wreszcie stwierdza: Marionetki!& Wszystko
zytywistycznej rozgrywa się w Warszawie. Interesują-
marionetki!& Zdaje im się, że robią, co chcą, a robią
cy jest realizm w opisie miasta. Do dziś można odna-
tylko, co im każe sprężyna, tak ślepa jak one& Są to
lez
ć konkretne adresy, pod którymi mieszkali bohate-
słowa odnoszą się nie tylko do zabawek, ale także do
rowie powieści Prusa. W utworze mowa jest o wielu
świata ludzi. Słowa starego subiekta sugerują, że lu-
miejscach stolicy: A
azienkach, Powiślu, ulicach: Mio-
dzie są marionetkami podporządkowanymi niezna-
dowej, Krakowskim Przedmieściu i wielu innych. Wo-
nej sile wyższej, która pociąga za sznurki. Motyw ten
kulski podróżował nie raz, ale Prus tylko dwukrotnie
 świata jako teatru, pojawiał się już wcześniej w lite-
pokazuje nam go w innych, niż warszawskie, realiach.
raturze, m.in. we fraszkach Kochanowskiego (Czło-
Raz w Zasławiu, w majątku baronowej Zasławskiej
wiek boże igrzysko) i u Szekspira (słynny monolog głów-
i raz w Paryżu, kiedy to Wokulski spotyka się z profe-
nego bohatera Makbeta).
sorem Geistem.
4. W Lalce występuje narrator:
2. Który z bohaterów Lalki brał udział w Wio-
śnie Ludów? a.pierwszoosobowy
b.trzecioosobowy, wszystkowiedzący
a.Tomasz A
ęcki
c. żaden z powyższych
b.Ignacy Rzecki
d.obydwaj wymienieni
c. Stanisław Wokulski
odpowiedz
: d)
d.Julian Ochocki
odpowiedz
: b)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Narracja w Lalce jest bardzo ciekawa. Jej główną
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
warstwę stanowi trzecioosobowy narrator auktorial-
W Wiośnie Ludów brał udział Ignacy Rzecki, Wraca
ny, wszystkowiedzący. Pochodzi on spoza świata przed-
on do tych wydarzeń w swoim pamiętniku. Wspomina
stawionego w powieści. Natomiast drugą, nie mniej
wydarzenia z 1848 roku z Węgier oraz swojego przy-
ważną i nie mniej interesującą warstwę narracji sta-
jaciela Augusta Katza. Rzecki poprzez swój pamięt-
nowi pamiętnik Rzeckiego. Stary subiekt opisuje wy-
nik jest drugim narratorem w Lalce, narratorem bar-
darzenia z własnej, często odmiennej perspektywy.
dzo interesującym, bo posiadającym często szczegól-
Zdarza się, że błędnie interpretuje jakieś wydarzenia
ny punkt widzenia. Dzięki jego relacjom poznajemy
(wątek z panią Stawską) i wprowadza do powieści
wydarzenia z przedakcji powieści. Poznajemy biogra-
wydarzenia spoza właściwej akcji utworu. Dzięki tej
fię nie tylko jego, ale też Stanisława Wokulskiego
pierwszoosobowej narracji poznajemy przeszłość nie
tylko samego autora pamiętnika, ale także jego przy-
3. Scena zabawy Rzeckiego lalkami z wystawy
jaciela i pracodawcy  Wokulskiego. Wprowadzenie
nawiązuje do słynnego:
do utworu dwóch narratorów sprawia, że rzeczywistość
a.toposu świata  teatru
powieściowa staje się wielowymiarowa, a przez to
b.toposu homo  viator
bardziej interesująca.
1
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
5. Szuman to: 8. Niewielkie rozmiary, rygoryzm formalny, jed-
nowątkowość i dobitnie zaznaczony punkt
a.jeden z subiektów w sklepie Wokulskiego
kulminacyjny to charakterystyczne cechy:
b.lekarz  przyjaciel Wokulskiego
a. powieści
c. arystokrata, konkurent do ręki Izabeli A
ęckiej
b. noweli
d.młody naukowiec
c. opowiadania
odpowiedz
: b)
d. pamiętnika
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
odpowiedz
: b)
Szuman to jeden z przyjaciół Wokulskiego, lekarz,
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Żyd, stary kawaler. Mają z Wokulskim wspólną prze-
szłość  poznali się na Syberii, obaj zesłani po powsta-
We wszystkich wymienionych w pytaniu ósmym punk-
niu styczniowym. Wokulski lubi zasięgać jego rad
tach mamy do czynienia z gatunkami prozy. Często
w trudnych sprawach.. To Szuman właśnie jest auto-
pojawiają się kłopoty, gdy trzeba odróżnić nowelę od
rem celnej charakterystyki Wokulskiego: Stopiło się
opowiadania. Te dwa gatunki łączą niewielkie roz-
w nim, dwu ludzi: romantyk sprzed roku sześćdziesią-
miary, ale opowiadanie ma znacznie swobodniejszą
tego i pozytywista z siedemdziesiątego. Te słowa leka-
budowę. Natomiast nowela ma ściśle określony układ
rza stały się inspiracją dla polonistów: prawie każdy
z punktem kulminacyjnym i jednowątkową budową.
musiał napisać w swoim życiu rozprawkę na nieśmier-
Często pojawia się w noweli motyw sokoła, czyli cen-
telny temat: Wokulski: romantyk czy pozytywista?
tralny motyw utworu, wokół którego zbudowana jest
cała akcja.
6. Które z wydarzeń nie pochodzi z życiorysu Wo-
kulskiego?
9. W jakiej relacji z bohaterami Kamizelki pozostaje
narrator?
a.udział w powstaniu styczniowym
a. jest handlarzem starzyzną
b.przynależność do kół naukowych na Syberii
b. jest sąsiadem bohaterów i ich obserwatorem
c. śmierć żony
c. pozostaje na zewnątrz świata przedstawionego
d.uzależnienie od hazardu
d. jest ich przyjacielem
odpowiedz
: d)
odpowiedz
: b)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Akcja powieści rozpoczyna się w roku 1878, ale pozna-
jemy losy bohaterów o wiele lat wstecz, dzięki pamiętni- Narrator w nowelce Prusa (kamizelka stanowi wyraz
-
kowi starego subiekta. Rzecki opisuje nie tylko swoje ny motyw sokoła) jest pierwszoosobowy. Nie jest
życie, ale też losy Stanisława Wokulskiego: udział w po- wszystkowiedzący, ponieważ pozostaje w świecie
wstaniu styczniowym, zesłanie na Syberię i prowadzoną przedstawionym utworu. Jest sąsiadem małżeństwa
tam działalność naukową, ślub z Małgorzatą Minclową, i ich obserwatorem. Jest też osobą, która kupiła kami-
jej śmierć. Natomiast nie ma ani słowa w pamiętniku, zelkę głównego bohatera po jego śmierci i wypro-
ani w zasadniczej części ksiażki o uzależnieniu od ha- wadzce jego żony.
zardu. Nie o wszystkich wydarzeniach jest w książce
mowa jasno i wprost, niektóre informacje są podane mi-
10. Które z poniższych tytułów to wyłącznie no-
mochodem, w sposób zawoalowany. Trzeba się wczytać!
wele Prusa:
a. Dobra Pani, Kamizelka, Miłosierdzie gminy
7. Tytuł powieści pochodzi od&
b. Powracająca fala, Mendel Gdański, Katarynka, An-
tek, Z legend dawnego Egiptu
odpowiedz
:
c. Kamizelka, Emancypantki, Przygoda Stasia
Tytuł powieści pochodzi od procesu o lalkę.
odpowiedz
: c)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Interpretacja tytułu nie jest do końca jednoznaczna i ist-
nieje kilka jej wersji. Ale na powyższą inspirację wska- Umiejętność przyporządkowania tytułu do autora i od-
zywał sam autor. Taki proces, wprowadzony przez Pru- wrotnie, jest po prostu niezbędna. Niestety, nie jest to
łatwa sprawa w przypadku literatury okresu pozytywi-
sa do powieści, miał naprawdę miejsce w ówczesnej
zmu wobec ogromnej liczby tytułów nowelek i opowia-
Warszawie. Wspomina o nim Prus w swoich Kronikach.
Sugeruje się, że to Izabela A
ęcka jest tytułową boha- dań. Ale nie ma na nie innej rady, jak& zapamiętać.
terką powieści  lalką, a więc postacią pustą, bez serca,
bez uczuć. Nie jest to jednak interpretacja właściwa 
11. Język ezopowy to:
ocena tej bohaterki nie jest w powieści tak jednoznacz-
a. język aluzji, niedomówień, przemilczeń
nie negatywna. Często wskazuje się również na scenę
b. język wyższych sfer w powieści Orzeszkowej  mię-
zabawy Rzeckiego lalkami ze sklepowej wystawy jako
dzy innymi Zygmunta Korczyńskiego
klucz do interpretacji tytułu powieści.
2
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Komentarz:
c. niezrozumiała dla Korczyńskich mowa chłopów Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d. aluzja do bajkowych kłamstw Teofila Różyca
Dwie mogiły to centralne motywy w Nad Niemnem.
odpowiedz
: a) Nie bez powodu, to właśnie te fragmenty, w których
jest o nich mowa, zostały umieszczone w spisie lek-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
tur do matury (poziom podstawowy). Te dwa miejsca
Język ezopowy to język aluzji, niedopowiedzeń, prze-
wiążą się w nadniemeńskiej przestrzeni z polskością,
milczeń, alegorii. Nazwa pochodzi od imienia staro-
tradycją, szacunkiem dla przodków i historii. Oby-
żytnego pisarza Ezopa. Orzeszkowa zastosowała
dwa te miejsca pamięci Justynie pokazuje Jan Boha-
w Nad Niemnem mowę ezopową w odniesieniu do po-
tyrowicz.
wstania styczniowego. W czasach, kiedy ukazała się
ta powieść, nie można było o powstaniu mówić wprost
15. Co łączy w powieści Orzeszkowej: Bolesława
ze względu na rosyjską cenzurę. Dlatego w utworze
Kirłę, Zygmunta Korczyńskiego, Emilię Kor-
nie pada nazwa: powstanie styczniowe, jest ono jed-
czyńską i Teofila Różyca?
nak cały czas obecne, poprzez pamięć o nim i motyw
mogiły powstańczej. W powieści używa się nazwy czasy
a. wszyscy są potomkami Jana i Cecylii
wielkiego pożaru.
b. każdy z nich pochował w mogile powstańczej kogoś
bliskiego
12. Pierwotnie Nad Niemnem miało nosić tytuł:
c. nic ich nie łączy
d. są bohaterami negatywnymi, ponieważ nie szanują
a. Dwie mogiły
etosu pracy
b. Mezalians
odpowiedz
: d)
c. Bohatyrowicze
d. Echa powstańcze
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
odpowiedz
: b)
Wszystkie postaci utworu można podzielić na dwie
przeciwstawne grupy. Kryterium tego podziału jest
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
stosunek bohaterów do pracy, ponieważ ona stanowi
Według pierwotnego zamysłu pisarki miał powstać
w Nad Niemnem główną wartość. Można mówić
romans obyczajowy kreślący historię miłości panny
o kulcie pracy, która nobilituje i uszlachetnia. Wy-
z dworu i schłopiałego szlachcica z zaścianka. Dlate-
mienieni w pytaniu piętnastym bohaterowie Orzesz-
go najpierw dzieło miało nosić tytuł: Mezalians. Do-
kowej są postaciami negatywnymi, ponieważ unikają
piero w trakcie pracy nad utworem, powieść rozrosła
pracy, są próżniakami. Inni bohaterowie, tacy jak:
się do rozmiarów epopei przedstawiającej obraz życia
Jan i Anzelm Bohatyrowiczowie, Witold, Justyna,
polskiego na kresach.
Marta są godni naśladowania, ponieważ praca przy-
nosi im nie tylko chleb, ale też zdrowie, ład moralny,
13. Marta Korczyńska jest dla Justyny:
satysfakcję i szczęście.
a. babką
b. ciotką
16. Jakie wydarzenia historyczne obecne są
c. dalszą krewną w przedakcji powieści Orzeszkowej?
d. nie są spokrewnione
a.powstanie kościuszkowskie
odpowiedz
: c)
b.koronacja Władysława Jagiełły
c. powstanie styczniowe
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d.koronacja cara Mikołaja I
Justyna Orzelska jest krewną Korczyńskich, a więc
odpowiedz
: c)
także Marty Korczyńskiej. Matka Justyna była z do-
mu Korczyńska, a jej ojciec (czyli dziadek Justyny)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
i ojciec Marty byli braćmi. Koligacje i stosunki rodzin-
Powstanie styczniowe i pamięć o nim są cały czas
ne w utworze Orzeszkowej są dość istotną sprawą,
obecne w utworze. Stosunek do powstania to kolejny
warto więc jeszcze dodać, że nieżyjącym już senio-
wyznacznik wartościujący bohaterów powieści. W mo-
rem rodu był Dominik Korczyński, który miał trzech
gile powstańczej leżą ciała poległych w roku 1863.
synów: Stanisława, ojca Marty i dziadka Justyny. Sta-
W powstaniu brali udział przedstawiciele obu zwaśnio-
nisław zaś był ojcem Andrzeja, Dominika, Benedykta
nych rodów: Korczyńskich i Bohatyrowiczów. Poległ
i Jadwigi (z męża Darzeckiej).
wówczas między innymi ojciec Jana Bohatyrowicza 
Jerzy oraz ojciec Zygmunta Korczyńskiego, brat Be-
14. Z jakimi wydarzeniami wiążą się dwie mogi-
nedykta  Andrzej.
ły z Nad Niemnem?
odpowiedz
:
17. Co łączy następujące utwory: Nad Niemnem
Elizy Orzeszkowej, Noce i dnie Marii Dą-
Jedna mogiła wiąże się z historią o Janie i Cecylii 
browskiej, Pana Tadeusza Adama Mickie-
protoplastach rodu Bohatyrowiczów, a druga z powsta-
wicza?
niem styczniowym.
3
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Test z wiedzy o lekturach
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
a. pochodzą z tej samej epoki 19. Co oznacza tytuł noweli Orzeszkowej: Glo-
ria victis?
b. akcja rozgrywa się w tym samej okolicy
c. mamy do czynienia z podobnym typem głównego
odpowiedz
:
bohatera
Tytuł noweli Orzeszkowej oznacza z łaciny: chwała
d. ukazują specyfikę życia w polskim dworku
zwyciężonym.
odpowiedz
: d)
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Słowa te stanowią zaprzeczenie rzymskiemu hasłu:
Wszystkie trzy wymienione utwory: Nad Niemnem
vae victis (biada zwyciężonym). Orzeszkowa chciała
Elizy Orzeszkowej, Noce i dnie Marii Dąbrowskiej,
poprzez taki właśnie tytuł podkreślić fakt, że pomimo
Pana Tadeusza Adama Mickiewicza ukazują specyfi-
poniesionej klęski, powstanie styczniowe było potrzeb-
kę życia w polskich dworkach szlacheckich. To jeden
ne, a śmierć jego uczestników nie była niepotrzebną
z bardzo ważnych motywów naszej narodowej kultury
ofiarą.
i szlacheckiej tradycji.
Do mitu polskiego dworku nawiązywali także mię-
dzy innymi: Stefan Żeromski w Przedwiośniu, Witold
20. Które z poniższych utworów są wyłącznie au-
Gombrowicz w Ferdydurke oraz Czesław Miłosz w Do-
torstwa Orzeszkowej?
linie Issy.
a. Dobra Pani, Kamizelka, Tadeusz, A& B& C&
b. Nad Niemnem, Rozdzióbią nas kruki, wrony& , Na-
18. Romuald Traugutt z utworu Gloria victis, to
sza szkapa
postać:
c. Gloria victis, Dobra Pani, Marta, Pan Graba
a. historyczna
d. Dobra Pani, Nad Niemnem, Latarnik
b. mityczna
odpowiedz
: c)
c. legendarna
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
d. fikcyjna
Tutaj znów należy wykazać się encyklopedyczną
odpowiedz
: a)
wiedzą. Pamiętaj, że jeśli nie znasz wszystkich
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
utworów, staraj się znalez
ć odpowiedz
na takie
pytanie metodą eliminacji. Punkt a) odpada z po-
Romuald Traugutt to postać historyczna, przywódca
wodu znanej Ci świetnie Kamizelki Prusa, w punk-
powstania styczniowego, który został aresztowany
przez carskie władze i skazany na śmierć przez powie- cie b) zaplątało się opowiadanie Żeromskiego,
szenie wraz z czterema współtowarzyszami. Został stra- a w punkcie d) znalazł się Latarnik Sienkiewicza.
cony 5 sierpnia 1864 roku w warszawskiej Cytadeli. Te utwory powinieneś mieć w pamięci. I w ten spo-
Postać ta była bliska Elizie Orzeszkowej, ponie- sób zakreśliłeś prawidłową odpowiedz
, nie mając
waż przez jakiś czas ukrywała ona bohatera w mająt- wcześniej pojęcia, że Orzeszkowa napisała Martę
ku swojego męża  Piotra Orzeszki. i Pana Grabę.
4