Boletus (borowik)


www.grzyby.pl| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Boletaceae
| Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |

Boletus Dill.: Fr. - borowik

Owocniki
  Owocniki zazwyczaj duże, o trzonie masywnym, zgrubiałym pośrodku lub u postawy; jest on zwykle pokryty siateczkowatym wzorkiem. Hymenofor rurkowy. Miąższ i rurki niektórych gatunków przebarwiają się po uszkodzeniu. Wysyp zarodników oliwkowobrązowawy. Zarodniki wrzecionowate, gładkie.

Występowanie
  W Europie ok. 30(25) gatunków (w Polsce ok. 15). Wyrastają na ziemi. Tworzą związki mikoryzowe z drzewami szpilkowymi i liściastymi.

Wartość
  Większość gatunków jadalna. Część gatunków jest gorzka w smaku lub (jak nie występujący w Polsce lub b. rzadko borowik szatański) wymaga długiego gotowania lub duszenia aby była jadalna. Borowik szatański jest trujący w stanie surowym [11], ale wbrew obiegowej opinii nie występuje na terenie Polski.


Klucz do rodzaju Boletus (borowik)Klucz oparto o:

Moser, M., 1983, Die Roehrlinge und Blaetterpilze (Polyporales, Boletales, Agaricales, Russulales) in Kleine Kryptogamenflora, Band IIb/2.




gatunekcechy charakterystycznesiedliskowystępowanie
1. Pory początkowo białawe, potem żółte, dojrzałe oliwkowożółte. Sekcja: Boletus
1.1. Kapelusz ciemno czerwono-brązowy do czarnobrązowego i prawie czarnego.
aereus (ciemnobrązowy)k. ciemny, czarno- do czekoladowo-brązowego; t. brązowypod dębami i kasztanowcem jadalnym 
pinicola (sosnowy (=pinophilus))k. ciemno czerwono-brązowy, zamszowaty lub nagi; t. jaśniej czerwonobrązowy, z czerwonobrązową siateczkąlasy iglaste; zwłaszcza pod sosnami 
1.2. Kapelusz jasno-kremowy, kremowobrązowy do jasno-czerwono-brązowego lub orzechowo-brązowego.
edulis (jadalny)  k. jasno do ciemnobrązowego, młody nieco lepki; t. biały do jasno-brązowego z białą siateczką w górnej połowielasy iglaste i liściastepospolityod początku lata
aestivalis (usiatkowany (=reticulatus))k. b. jasny, kremowy do orzechowo brązowego; t. biały do brązowawego z grubą białą siateczką sięgającą podstawylasy liściaste 
betulicola (brzozowy)k. bardzo jasny białawy, ochrowy, t. jasnypod brzozami 
carpinaceus (grabowy)k. szarawy, t. brązowypod grabami 
2. Pory czerwone, pomarańczowe, pomarańczowożółte. Sekcja: Luridi
2.1. Trzon z wyraźną siateczką.
luridus (ponury)   
satanas (szatański)  ciepłolubny; w Polsce raczej nie występuje
torosus   
splendidus   
rhodopurpureus   
rhodoxanthus   
2.2. Trzon bez siateczki o powierzchni nagiej, drobnokosmkowej lub łuseczkowatej.
dupainiicały owocnik ciemno-karminowo-krwisto zabarwiony; k. początkowo lepki potem suchylasy liściaste i mieszane 
lupinusk. szarobiaławy, szaroochrowy, z wiekiem czerwono lub purpurowo plamisty, na brzegu ciemnożółty, filcowaty; t. z jasno czerwonawymi, z wiekiem brązowymi, kłaczkami-punkcikami na żółtawym tlepod bukami 
erythropus (ceglastoczerwony)  k. ciemnobrązowy, zamszowy; miąższ szybko i intensywnie siniejelasy iglaste i liściastedość częstyod późnej wiosny
queletiik. brązowy do oliwkowego lub pomarańczowoczerwonego; m. słabo siniejącylasy liściaste 
3. Pory od początku żółte.
3.1. Trzon dość cienki i zwykle zwężający się ku podstawie.
pulverulentus (omglony)  wszystkie części owocnika momentalnie sienieją i czernieją; k. zmiennej barwy, zwykle ciemno-kasztanowobrązowy, miedzianobrązowy; t. w górnej części żółty, ku podstawie czerwonawobrązowylasy liściaste i iglaste, na glebach piaszczystych, kwaśnychniezbyt częstyod lata do jesieni
3.2. Trzon grubszy i zwykle z rozszerzoną podstawą.
3.2.1. Trzon bez siateczki; w lasach liściastych
junquilleusmiąższ cytrynowożółty, u podstawy trzonu winnoczerwony, silnie siniejący; k. żółtkowożółty  
impolitusk. bladoochrowy do brązowego; miąższ bladożółty, niezmienny, o nieprzyjemnym zapachu karbolu  
fragransk. blado-umbra do ciemnobrązowego  
3.2.2. Trzon z siateczką, przynajmniej w górnej części.
3.2.2.1. Smak miąższu gorzki
calopus (grubotrzonowy)t. czerwony z czerwoną lub białą siateczką; k. szary do szaro- lub ochrowobrązowego.  
radicans (korzeniasty)żółte rurki, taki też trzon; kapelusz jasny szary do szarobrązowego; miąższ silnie siniejący i mniej lub bardziej wyraźnie gorzkipod bukami i dębami na glebach wapiennych lub obojętnychrzadkilatem
3.2.2.2. Smak miąższu łagodny
3.2.2.2.1. Kapelusz różowy lub czerwony
regius   
speciosus   
3.2.2.2.2. Kapelusz nie jest różowy lub czerwony
fechtnerit. cytrynowożółty, w części środkowej karminowy; k. srebrzystoszary, z wiekiem ciemnieje; miejsca uciśnięte brązowieją; miąższ żółty, +-siniejącygleby wapienne, pod bukami 
appendiculatus (przyczepkowy)t. cytrynowy do chromowożółtego bez akcentów czerwonych; k. jasno do ciemnobrązowego; t. zwykle korzeniasto zakończonylasy liściaste i mieszane 






| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Boletaceae
| Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |