Edukacja zdrowotna w szkole w Polsce.
Zmiany w ostatnich dekadach i nowa propozycja
Szkoła jest odpowiedzialna za prowadzenie i efekty edukacji zdrowotnej, ponieważ każde dziecko ma
prawo do edukacji zdrowotnej, zdrowie to nieodłączny warunek osiągnięć szkolnych, edukacja zdrowotna
w szkole stanowi element polityki zdrowotnej państwa. Niestety pomimo próśb edukacja zdrowotna jest
traktowana jako przedmiot dodatkowy a nie priorytet.
Edukacja zdrowotna w szkole w ostatnich dekadach
1787r. , G. Piramowicz  wyznaczenie nauczycielom obowi ązku  wychowania co do zdrowia
1982r. - wydanie pierwszego, formalnego dokumentu Ministerstwa Oświaty i Wychowania (określony był
zakres, struktura, organizacja wychowania zdrowotnego)
XX i XXI w  otwarcie  drzwi szkoły dla edukacji zdrowotnej
1973r. -  Uchwała w sprawie stanu zdrowia dzieci i młodzieży szkolnej, opieki higieniczno  lekarskiej i
warunków zdrowotnych w placówkach oświatowo wychowawczych oraz doskonalenia orzecznictwa dla
potrzeb ucznia i szkoły
1982 r.   Wytyczne programowe do realizacji wychowania zdrowotnego w szkole podstawowej i
ponadpodstawowej
1997 r.  edukacja zdrowotna, po raz pierwszy w historii szkolnictwa w Polsce, została włączona do
podstaw programowych kształcenia ogólnego wszystkich typów szkół.
1999 r.  w wyniku reformy strukturalnej i programowej systemu edukacji, do podstawy programowej
kształcenia ogólnego wprowadzono ścieżkę edukacyjną  edukacja prozdrowotna
2002 r.  w wyniku kolejnej modyfikacji podstawy programowej, ścieżka edukacyjna  edukacja
prozdrowotna została włączona do podstawy programowej kształcenia ogólnego szkół wszystkich typów
. W tym samym roku szkoły zostały zobowiązane do opracowywania programów profilaktyki
W 2007 r. nowy Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall zainicjowała prace nad reformą
programową, w tym opracowaniem nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego.
Rozporządzenie w tej sprawie zostało podpisane przez Ministra Edukacji Narodowej 23 grudnia 2008r.
Założeniem było m. in. likwidacja ścieżek edukacyjnych i uznanie iż będą one realizowane w ramach
biologii i w-f. (marzec 2008  zwrócenie się do MEN z postulatem włączenia do podstawy programowej
przedmiotu o nazwie m in.  zdrowie propozycji nie przyjęto)
Następnie autorka artykułu została zaproszona do zespołowej pracy, efektem był nowy status i miejsce ed.
Zdrowotnej w podstawie programowej w gimnazjum i szkołach ponadgimnazjalnych (m.in. zwiększenie
godzin w-f  zajęcia klasowo lekcyjne i do wyboru sportowe, rekreacyjne, taneczne, turystyczne)
Miejsce i status edukacji zdrowotnej w nowej podstawie programowej
Preambu ła podstawy programowej :  Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja zdrowotna,
realizowana przez nauczycieli wielu przedmiotów, której celem jest kształtowanie u uczniów umiejętności
dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz tworzenie zdrowego środowiska .
Szko ły podstawowe:
Edukacja zdrowotna realizowana w edukacji wczesnoszkolnej oraz w klasach IV-VI w wielu
przedmiotach. Status ed. Zdr. nie uleg ł zmianie, jednak nie ma wyodrębnionych godzin na ten przedmiot..
Gimnazja i Szkoły ponadgimnazjalne:
Wymagania dot. aspektów ed. Zdr. znajduj ą się w wielu przedmiotach. Wyodrębniono blok tematyczny
 edukacja zdrowotna w podstawie programowej w-f....
Korzyści wynikające z nowego statusu i miejsca edukacji zdrowotnej w szkole
- u świadamianie potrzeby realizacji przedmiotu edukacja zdrowotna, zapis w podstawie
programowej
- okre ślenie liczby godzin w szkoła gimnazjalnych i wyższych
- wiod ącą rolę w szkolnej edukacji zdrowotnej pełni nauczyciel w-f,
- rozszerzenie zakresu edukacji zdrowotnej o aspekty zdrowia psychospo łecznego, ze szczególnym
uwzględnieniem umiejętności życiowych
- (edukacja seksualna realizowana na WD ŻWR  są to jeszcze kwestie 'tabu' w polskich szkołach)
Szanse i bariery
W łączenie bloku edukacja zdrowotna do podstawy programowej w-f jest sukcesem i ma znaczenie
historyczne. Jest to szansa na stopniową poprawę realizacji edukacji zdrowotnej uczniów, a także
zwiększenie prestiżu nauczycieli WF. Zmiany te mogą powodować zmniejszenie długotrwałych zwolnień
lekarskich u uczniów (ponieważ mają większy wybór na w-f) Jest to proces długotrwały i nie można
zostawić szkoły sam na sam z nowym zadaniem.
Strategia wdrażania nowych rozwiązań w edukacji zdrowotnej w szkole
Strategia wdra żania edukacji zdrowotnej w szkole powinna obejmować 4 grupy działań:
1. Utworzenie w resorcie edukacji o środka organizującego, koordynującego i monitorującego przebieg
wdrażania edukacji zdrowotnej w szkole (w Pl - CMPPP)
2. Stworzenie systemu doskonalenia nauczycieli wychowania fizycznego w zakresie edukacji
zdrowotnej
3. Uwzgl ędnienie edukacji zdrowotnej w kształceniu przeddyplomowym nauczycieli
4. Opracowanie materia łów (podręczników metodycznych i innych pomocy) dla nauczycieli (!)
Wspieranie szkoły i nauczycieli w realizacji edukacji zdrowotnej
Wspieranie ze strony ró żnych organizacji, agencji rządowych i pozarządowych a także samorządów
lokalnych, również Policja i Straż Pożarna, różne firmy. Włączenie tak dużej ilości instytucji i organizacji
doprowadziło do 'wyręczania' szkół w realizacji edukacji zdrowotnej jako własnego, ważnego zadania.
Pozostają więc pytania czy nauczyciele wychowania fizycznego podejmą koordynację, czy zostaną oni też
wsparci przez dyrekcję szkół, a także czy tę sytuację zrozumieją Ci którzy oferują programy edukacyjne
(spoza szkoły).