ZAJ
CIA 1
ZAJ
CIA 1
mózg i umysł
mózg i umysł
ogólne prawa percepcji
ogólne prawa percepcji
widzenie barwne
widzenie barwne
dr Marek Binder
dr Marek Binder
Zakład Psychofizjologii
Zakład Psychofizjologii
zakres bloku 3
" zajęcia 1:
 mózg i umysł
 ogólne prawa percepcji
 widzenie barwne
" zajęcia 2:
 korowe mechanizmy percepcji wzrokowej i uwagi
 węch
 smak
" zajęcia 3:
 uczenie się i pamięć
" zajęcia 4:
 asymetria funkcjonalna i język
" kolokwium!
zajęcia 1 (BMZ II) 2
Lektura
" James W. Kalat
Biologiczne podstawy
psychologii
Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2006
zajęcia 1 (BMZ II) 3
1
Strona WWW kursu
" http://zpf.psychologia.uj.edu.pl
" nazwa u\
ytkownika: biopsy
" hasło u\
ytkownika: rumelhart
zajęcia 1 (BMZ II) 4
biologiczne wyjaśnienia
zachowania wg Tinbergena
" wyjaśnienia fizjologiczne  mechanizm
fizjologiczny
" wyjaśnienia ontogenetyczne  rozwój osobniczy
zachowania lub struktury
" wyjaśnienia ewolucyjne (filogenetyczne) 
przebieg zmian ewolucyjnych danej struktury lub
zachowania
" wyjaśnienia funkcjonalne  jaką funkcję realizuje
dana struktura lub zachowanie
zajęcia 1 (BMZ II) 5
Mózg a umysł
" problem psychofizyczny
(ang. mind-body problem)  jaki jest związek
pomiędzy umysłem a mózgiem?
 czy nasze myśli i uczucia to nic innego, jak
impulsy elektryczne w mózgu?
" z
ródła problemu psychofizycznego
 nieobserwowalność umysłu
 wyjaśnienia teleologiczne a kauzalne
 problem intencjonalności stanów umysłowych
zajęcia 1 (BMZ II) 6
2
dualizm
" twórca: Kartezjusz
" umysł i ciało to dwie odrębne rodzaje
substancji
" istnieją niezale\
nie od siebie
" mogą na siebie wpływać
 problem: interakcja umysł-ciało narusza
zasadę zachowania energii
" paralelizm
zajęcia 1 (BMZ II) 7
mentalizm
" rozwiązanie monistyczne
" istnieją wyłącznie byty umysłowe
" Berkeley: esse = percipi
 istnieć jest to\
same z byciem spostrzeganym
" spirytualizm
zajęcia 1 (BMZ II) 8
materializm
" rozwiązanie monistyczne
" istnieje wyłącznie materia, na ogół rozumiana jako to, o czym
(aktualnie) mówią fizycy (fizykalizm)
" teoria identyczności - stany umysłowe są identyczne ze stanami
mózgu
" materializm eliminacyjny  psychologia to rodzaj  magicznego
opisu aktywności mózgu
" emergentyzm, epifenomenalizm, teoria podwójnego aspektu
(pomiędzy materializmem a dualizmem)
zajęcia 1 (BMZ II) 9
3
problem świadomości
" krytycy teorii identyczności zwracają uwagę na
istnienie prze\
yć nie dających się opisać w
kategoriach aktywności neuronalnej
 argument z wiedzy
 subiektywność prze\
yć świadomych - jak to jest być
nietoperzem?
" D. Chalmers: łatwe problemy świadomości i
trudny problem świadomości
zajęcia 1 (BMZ II) 10
problem istnienia innych umysłów
" solipsyzm
" świadomość u zwierząt
" ... i robotów
 algorytmy
zajęcia 1 (BMZ II) 11
ogólne prawa percepcji
" etapy percepcji
1. recepcja: absorpcja energii fizycznej przez receptor
2. transdukcja: zamiana pobudzenia receptora na aktywność
neuronalną (potencjał receptorowy)
3. kodowanie: utworzenie przyporządkowania (relacji) pomiędzy
cechami fizycznymi bodz
ca a właściwościami aktywności
neuronalnej
" kod linii oznaczonych  receptory reagują na wąski zakres bodz
ców i
wysyłają impulsy bezpośrednio do mózgu
" kodowanie populacyjne  ka\
dy receptor reaguje na szeroki zakres
bodz
ców i odgrywa rolę przy kodowaniu ka\
dego z ich typów
" treść świadomości - percept
" konstrukcyjny charakter percepcji
 złudzenia percepcyjne
 treść postrze\
eń jest wynikiem syntezy tego, co dociera do mózgu
oraz tego co mózg wie o otoczeniu
 mózg nie tworzy kopii spostrzeganych przedmiotów: aktywność
neuronów nie ma wagi, koloru czy kształtu; wyjątek: czas
zajęcia 1 (BMZ II) 12
4
ogólne prawa percepcji
" prawo specyficznych energii nerwowych
(Johannes M�ller, 1838):
 z pobudzeniem ka\
dego nerwu czuciowego
związane jest powstanie określonej energii,
jednoznacznie mu przypisanej
 wszelka aktywność w danym nerwie zawsze
przenosi (koduje) ten sam rodzaj informacji do
mózgu
zajęcia 1 (BMZ II) 13
ogólne prawa percepcji
" prawo specyficznych energii nerwowych
 eksperymenty Mriganki Sura i wsp.
zajęcia 1 (BMZ II) 14
Widzenie barwne
" Psychofizyka widzenia barwnego
" z
ródłem barwy są fale elektromagnetyczne z
zakresu długości ~380-740 nm
" mo\
emy spostrzegać kolory nieobecne w
spektrum (tzw. kolory niespektralne, a.
pozaspektralne) - mieszaniny fal o ró\
nej
długości widzimy jako odrębne kolory
zaj 15
barwa ęcia 1 (BMZ ść fali!!
barwa `"długość fali!!
`"długoII)
5
Przestrzenie barw
" RGB (Red-Green-Blue), tj. czerwony-
zielony-niebieski
zajęcia 1 (BMZ II) 16
Przestrzenie barw
" HSV (Hue-Saturation-
Value/Brightness), tj. odcień-nasycenie-
jasność
zajęcia 1 (BMZ II) 17
Neuronalne podło\
e
widzenia barwnego
" Trzy typy czopków, wra\
liwych na
odmienne zakresy długości fal
S  czopki
S  czopki
krótkofalowe
krótkofalowe
M  czopki
M  czopki
średniofalowe
średniofalowe
L  czopki
L  czopki
długofalowe
długofalowe
R - pręciki
R - pręciki
zwróćcie uwagę na nakładające się zakresy
zwróćcie uwagę na nakładające się zakresy
zajęcia 1 (BMZ II) 18
wra\
liwości ka\
dego z czopków oraz zmiany czułości
wra\
liwości ka\
dego z czopków oraz zmiany czułości
6
budowa siatkówki
zajęcia 1 (BMZ II) 19
rozmieszczenie czopków
na siatkówce  ró\
nice
indywidualne
czopki M, L znajdują się głównie w części centralnej
siatkówki, natomiast czopki S na obrze\
ach
(por. niebieskie neony)
zajęcia 1 (BMZ II) 20
Neuronalne podło\
e
widzenia barwnego
" Widzenie fotopowe  przy silnym świetle
 uaktywniają się czopki
" Widzenie skotopowe - przy słabym świetle
 uaktywniają się pręciki (przy du\
ej ilości światła przestają
reagować)
" Widzenie mezotopowe
 uaktywniają się zarówno czopki, jak i pręciki
" zjawisko (przesunięcie) Purkinjego  subiektywna
zmiana jasności powierzchni barwnych przy słabym
oświetleniu
zajęcia 1 (BMZ II) 21
7
teoria trichromatyczna
(Younga-Helmholtza)
" percepcja barw opiera się na ocenie
względnej siły pobudzenia trzech typów
czopków
zajęcia 1 (BMZ II) 22
teoria przeciwstawnych
procesów (Heringa)
" widzenie barw opiera się na
przeciwstawnych parach kolorów:
czerwonego i zielonego, \
ółtego i
niebieskiego oraz białego i
czarnego
 powidoki barwne
" nie dotyczy wyłącznie siatkówki,
ale równie\
kory
zajęcia 1 (BMZ II) 23
mechanizm
przeciwstawności
zajęcia 1 (BMZ II) 24
8
figury pozorne tak\
e mogą
wywoływać powidok
zajęcia 1 (BMZ II) 25
teoria retinex (Landa)
" pozwala wyjaśnić zjawisko stałości barw
" integracja informacji z ró\
nych części
siatkówki
zajęcia 1 (BMZ II) 26
teoria retinex
zajęcia 1 (BMZ II) 27
9
stałość kontrastu
zajęcia 1 (BMZ II) 28
zaburzenia widzenia barwnego
" ślepota barw (daltonizm)
" wskutek defektu genetycznego na chromosomie X
nie powstaje jeden lub dwa typy barwnika
" zob.: www.tsi.enst.fr/~brettel/DaltonDemo/DD0.html
(demonstracje ślepoty barw)
" u niektórych kobiet występują dwa typy czopków
długofalowych, badania Kimberly Jameson (2001)
29
dowodzą, \
e widzązajęcia 1 (BMZ II)
one więcej odcieni czerwieni
ślepota barw
zajęcia 1 (BMZ II) 30
10
zajęcia 1 (BMZ II) 31
11