SZKOA
A GA
ÓWNA HANDLOWA
W WARSZAWIE
KATEDRA ANALIZY RYNKÓW I KONKURENCJI
prof. dr hab. Roman Sobiecki
Podstawy teorii
przedsiębiorstwa
Plan wykładu
1. Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarczy sfery
realnej
2. Przedsiębiorstwo jako system
1. podsystem ekonomiczny
2. podsystem finansowy
3. podsystem produkcyjny
4. podsystem prawny
5. podsystem społeczny
6. podsystem technologiczny
7. podsystem organizacyjny
8. podsystem cybernetyczny
9. podsystem etyczny
Plan wykładu
3. Prawne formy jednostek gospodarczych
4. Sektory przedsiębiorstw i ich rola w gospodarce
3. duże przedsiębiorstwa
4. średnie przedsiębiorstwa
5. małe przedsiębiorstwa
6. mikro przedsiębiorstwa
5. Otoczenie przedsiębiorstwa
3. mikrootoczenie
4. makrootoczenie
6. Strategie konkurowania przedsiębiorstwa
7. Przedsiębiorstwo globalne
8. Kluczowe pytania
Przedsiębiorstwo jako system
Kryteria oceny podsystemów
a) podsystem ekonomiczny: efektywność
b) podsystem finansowy: rentowność
c) podsystem produkcyjny: produktywność
d) podsystem prawny: zdolność do korzystania z praw
i wywiązywania się z obowiązków
e) podsystem społeczny (behawioralny): rola człowieka
jako głównego aktywu
f) podsystem technologiczny: wydajność technologiczna
g) podsystem organizacyjny: sprawność decyzyjna
h) podsystem cybernetyczny: żywotność (długość trwania)
i) podsystem etyczny: zgodność zachowań z normami etycznymi
Prawne formy jednostek gospodarczych
1. Przedsiębiorstwa jednoosobowe (jednego właściciela)
2. Spółki
¨ð spółka cywilna
¨ð spółki prawa handlowego
- spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa,
komandytowo-akcyjna)
- spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna)
- spółka europejska
3. Spółdzielnie
4. Spółdzielnia europejska
5. Przedsiębiorstwa państwowe
6. Przedsiębiorstwa samorządowe (mogą być w formie spółek
komunalnych, funduszy, jednostek samorzÄ…du terytorialnego)
Osobowość prawną posiadają spółki kapitałowe, spółdzielnie i
przedsiębiorstwa państwowe oraz samorządowe
Kapitał zakładowy (minimalny)
W Polsce wynosi on od 8 stycznia 2009 według Kodeksu spółek
handlowych:
¨ð 5 000 zÅ‚ w wypadku spółki z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ…,
¨ð 50 000 zÅ‚ w wypadku spółki komandytowo-akcyjnej,
¨ð 100 000 zÅ‚ w wypadku spółki akcyjnej.
W pozostałych formach prowadzenia działalności
gospodarczej w Polsce występowanie minimalnego kapitału
zakładowego przewidziano także w:
¨ð spółdzielni europejskiej  30 000 euro,
¨ð spółce europejskiej  120 000 euro.
Sektory przedsiębiorstw i ich rola w
gospodarce
Kryteria wyodrębniania przedsiębiorstw
Przedsiębiorstwo Mikro Małe Średnie
Zatrudnienie > 10 osób > 50 osób > 250 osób
Przychody netto ze >2 mln EURO > 10 mln EURO > 50 mln EURO
sprzedaży
Suma Aktywów > 2 mln EURP > 10 mln EURO > 43 mln EURO
Przedsiębiorstwo rodzinne
Przedsiębiorstwem rodzinnym jest podmiot gospodarczy, spełniający
kryteria mikro-, małego lub średniego przedsiębiorstwa, w którym:
1) wyłącznym lub dominującym bezpośrednim właścicielem jego
majÄ…tku jest rodzina jedno- lub wielopokoleniowa,
2) nie występuje oddzielenie własności od zarządzania,
3) członkowie rodziny sami pracują w swojej firmie.
4) rozwój przedsiębiorstwa jest w interesie rodziny (rodzina ma
poczucie partycypacji w firmie, klarowne sÄ… rozwiÄ…zania w sferze
corporate governance i obowiÄ…zuje zasada sukcesji rodzinnej
(władza i własność przekazywane są kolejnym pokoleniom w
oparciu o kryteria społeczne.
Makrootoczenie przedsiębiorstwa
Strategie konkurowania ze względu na rodzaj
przewagi konkurencyjnej
a) strategia lidera kosztowego
b) strategia wyróżniania  wzorem, marką,
cechami wyrobu, obsługą posprzedażną, siecią
sprzedaży
c) strategia koncentracji
Strategie ze względu na traktowanie innych
firm
a) strategia walki
b) strategia imitacji
c) strategia kooperacji
d) strategia luk rynkowych  typu imitacyjnego lub
innowacyjnego
e) strategia wycofywania siÄ™ z rynku
Kluczowe pytania
1. Jaka jest rola przedsiębiorstwa w gospodarce?
2. Co to znaczy, że przedsiębiorstwo jest systemem składającym się z
podsystemów?
3. W jakich prawnych formach mogą działać jednostki gospodarcze?
4. Jakie są kryteria wyodrębniania różnych sektorów przedsiębiorstw:
dużych, średnich, małych, mikro oraz jakie znaczenie odgrywają w
gospodarce?
5. Co składa się na makro i mikrootoczenie przedsiębiorstwa?
6. Jakie są główne strategie konkurowania przedsiębiorstwa?
7. Jakie cechy posiada przedsiębiorstwo globalne?
Antymonopolowa polityka państwa
Praktykami monopolistycznymi, zgodnie z ustawÄ… o ochronie
konkurencji i konsumenta sÄ…:
1. Narzucenie uciążliwych warunków umów, przynoszących podmiotowi
narzucającemu nieuzasadnione korzyści
2. Nabywanie udziałów lub akcji spółek bądz
majątku podmiotów gospodarczych,
jeśli skutkiem takiego nabycia mogłoby być istotne ograniczenie konkurencji
3. A
ączenie przez tą samą osobę funkcji dyrektora, członka zarządu, członka rady
nadzorczej lub komisji rewizyjnej w konkurujÄ…cych ze sobÄ… podmiotach
gospodarczych, z których co najmniej jeden posiada ponad 10% udziału w
rynku
4. Ustalenie, bezpośrednio lub pośrednio, cen lub zasad ich kształtowania między
konkurentami w stosunkach oz osobami trzecimi
5. Podzial rynków według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub
podmiotowych
Antymonopolowa polityka państwa
Praktykami monopolistycznymi, zgodnie z ustawÄ… o ochronie
konkurencji i konsumenta sÄ…:
6. Ustalenie lub ograniczenie wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu
towarów
7. Ograniczenie dostępu do rynku lub eliminowanie z rynku podmiotów
gospodarczych nie objętych porozumieniem
8. Ustalenie przez konkurentów warunków umów zawieranych a osobami
trzecimi
9. Nadużywanie pozycji dominującej, zwłaszcza:
1. przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądz
rozwoju
konkurencji
2. sprzedaż towarów w sposób powodujący uprzywilejowanie niektórych podmiotów
gospodarczych
3. nieuczciwe oddziaływanie na kształtowanie cen, w tym odsprzedaży oraz sprzedaży poniżej
kosztów w celu eliminacji konkurentów
Antymonopolowa polityka państwa
Podmiotom gospodarczym zajmujÄ…cym pozycjÄ™
dominującą zakazuje się także:
1. Ograniczanie, pomimo posiadanych możliwości, produkcji lub sprzedaży
lub skupu towarów, w szczególności prowadzące do podwyższania cen
2. Wstrzymywanie sprzedaży towarów prowadzące do podwyższania cen
3. Pobierania nadmiernie wygórowanych cen (np. lichwa)