14 Modelowanie podstawowych form odzieży


MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Anna Matyga
Modelowanie podstawowych form odzieży
311[34].Z2.04
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Anna Kulińska
mgr Ewa Samojlik
Opracowanie redakcyjne:
Marcin Olifirowicz
Konsultacja:
dr inż. Janusz Figurski
Korekta:
Magdalena Miszczak, Jacek Pacholec
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[34].Z2.04
Modelowanie podstawowych form odzieży zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik technologii odzieży.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Zasady konstrukcji i modelowania form odzieży 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 10
4.1.3. Ćwiczenia 11
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Pomiary antropometryczne 12
4.2.1. Materiał nauczania 12
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 18
4.2.3. Ćwiczenia 19
4.2.4. Sprawdzian postępów 20
4.3.Zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych w standardowych wyrobach 21
odzieżowych. Konstrukcja i modelowanie podstawowych wyrobów odzieżowych
4.3.1. Materiał nauczania 21
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 68
4.3.3. Ćwiczenia 68
4.3.4. Sprawdzian postępów 75
5. Sprawdzian osiągnięć 77
6. Literatura 84
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiadomości dotyczących konstrukcji
i modelowania podstawowych form odzieży.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne czyli wykaz niezbędnych wiadomości i umiejętności, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,
- cele kształcenia jednostki modułowej,
- materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę
oraz inne zródła informacji. W rozdziale zamieszczono ćwiczenia, które zawierają:
" treść ćwiczenia,
" wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,
" pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
" sprawdzian postępów (wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na
pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie).
- przykład sprawdzianu osiągnięć oraz zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie
wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego ćwiczenia jest dowodem
osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela
lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Podczas pobytu w pracowni modelowania musisz stosować się do regulaminów, przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas zajęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Moduł 311[34].Z2
Proces projektowania
i modelowania odzieży
311[34].Z2.01
Wykonywanie rysunku odzieżowego
311[34].Z2.02 311[34].Z2.03
Projektowanie odzieży Stylizowanie ubiorów
311[34].Z3.04
Modelowanie podstawowych form
odzieży
311[34].Z2.05 311[34].Z2.06
Modelowanie form odzieży zgodnie Modelowanie form odzieży
z projektem plastycznym dla sylwetek nietypowych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- określać typy sylwetek ludzkich,
- określać zasady wykonywania pomiarów krawieckich i antropometrycznych,
- wykonywać pomiary krawieckie,
- odczytywać wymiary z tabel pomiarów antropometrycznych,
- posługiwać się terminologią z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,
- określać zasady konstrukcji i modelowania form odzieży,
- charakteryzować metody otrzymywania form odzieży,
- stosować zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych,
- ustalać wielkość dodatków konstrukcyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- posłużyć się terminologią z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,
- scharakteryzować rodzaje modelowania form odzieży,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
wymaganiami ergonomii,
- dobrać materiały, narzędzia oraz przybory kreślarskie i rysunkowe,
- określić położenie podstawowych punktów pomiarowych ciała ludzkiego,
- posłużyć się przyrządami pomiarowymi,
- zapisać pomiary antropometryczne,
- wykonać pomiary krawieckie,
- zapisać pomiary krawieckie,
- porównać wyniki pomiarów krawieckich z tabelami pomiarów antropometrycznych,
- wykonać pomiary niezbędne do wykonania konstrukcji i modelowania podstawowych form
odzieży,
- ustalić wielkość dodatku konstrukcyjnego,
- wykonać konstrukcję i modelowanie form spódnicy podstawowej,
- wykreślić konstrukcyjnie formy spodni damskich, męskich i dziecięcych,
- wykreślić konstrukcyjnie formy bluzki,
- wykreślić konstrukcyjnie formy rękawa podstawowego,
- wykreślić konstrukcyjnie formy kołnierza do bluzki i koszuli męskiej,
- wykreślić konstrukcyjnie formy stanika dziecięcego,
- wykreślić konstrukcyjnie formy kamizelki damskiej i męskiej,
- wykazać różnice między formą a szablonem,
- wykonać i opisać szablon wyjściowy,
- wykonać szablony prostych wyrobów odzieżowych,
- opracować dokumentację konstrukcyjno-modelową dla zaprojektowanego modelu
odzieżowego,
- posłużyć się programem komputerowym wspomagającym konstruowanie
i modelowanie form odzieży oraz stopniowanie szablonów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA NAUCZANIA
4.1. Zasady konstrukcji i modelowania form odzieży
4.1.1. Materiał nauczania
Przystępując do wykonywania form odzieży należy zapoznać się z określeniem
podstawowych pojęć z tego zakresu.
Forma odzieżowa  to płaska część powierzchni wyrobu odzieżowego (na górną lub dolną
część ciała), wykonana z papieru lub folii, uwzględniająca wymiary figury ludzkiej i luz
w odzieży.
Rozróżnia się dwa rodzaje form odzieżowych:
- konstrukcyjną  powstaje w wyniku konstrukcji odzieży,
- modelową  powstaje w wyniku modelowania odzieży.
Szablon odzieżowy  (niem. Schablone)  wzornik wykonany z papieru lub innego tworzywa
o wymiarach naturalnej wielkości, służący do sporządzania układu szablonów i wyznaczania
kształtów wykrojów elementów odzieżowych.
Szablon podstawowy  wzornik opracowany na podstawie rysunku konstrukcyjno-modelowego
będący formą modelową, w której uwzględniono dodatki na szwy i podwinięcia. Odpowiada
wymiarom modelowi odzieżowemu dla reprezentanta danej grupy typologicznej. Szablon
podstawowy zawiera następujące oznaczenia:
- podstawowe linie konstrukcyjne (pachy, talii, bioder, pachową tylną i przednią, środka
przodu),
- szerokości szwów i podwinięć,
- prostokątny układ materiału odzieżowego (nitki osnowy w tkaninie lub kolumienki oczek
w dzianinie zaznaczone liniÄ… prostÄ…),
- punkty montażowe,
- nazwę rodzaju wyrobu odzieżowego,
- nazwę elementu odzieżowego,
- wielkość odzieży i grupę typologiczną,
- ostemplowane krawędzie i naroża.
Szablon podstawowy jest podstawą do opracowania rysunku siatki stopniowania szablonów dla
określonej liczby wielkości odzieży (rys.1).
Szablon pomocniczy  wycinek szablonu przemysłowego służący do nanoszenia pomocniczych
linii i oznaczeń (linii krawędzi wyłogu, punktów montażowych, położenia kieszeni, zaszewek,
rozmieszczenia zapięć) na szablonach przemysłowych i na elementach odzieży
w procesach przygotowania i produkcji odzieży (rys.2).
Szablon przemysłowy  wzornik opracowany na podstawie rysunku siatki stopniowania
szablonów podstawowych, odpowiadający wymiarom wyrobowi odzieżowemu dla określonej
wielkości odzieży i grupy typologicznej. Szablon przemysłowy zawiera następujące oznaczenia:
- prostokątny układ materiału odzieżowego (nitki osnowy w tkaninie lub kolumienki oczek
w dzianinie zaznaczone liniÄ… prostÄ…),
- punkty montażowe,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- klasę wyrobu odzieżowego (na podstawie Systematycznego Wykazu Wyrobów),
- nazwę elementu odzieżowego,
- wielkość odzieży i grupę typologiczną,
- ostemplowane krawędzie i naroża.
Szablon przemysłowy służy do otrzymywania wykrojów elementów odzieżowych (rys.3).
Rys. 1 Rys. 2 Rys. 3
yródło: Parafianowicz Z.: Słwnik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999.
Stopniowanie szablonów
Stopniowanie polega na stopniowym zwiększaniu lub zmniejszaniu rozmiaru wyjściowego.
W wyniku stopniowania zmieniają się wymiary, lecz nie zmienia się kształt modelu. Różnice
między poszczególnymi rozmiarami, to stopnie zasadnicze. Do stopniowania wartości
liczbowych używa się zasad obliczeniowych służących do tworzenia formy konstrukcyjnej.
Stopniowanie ręczne. Z pomocą szablonu tworzy się stopniowo różne wielkości. Odcinki
odpowiadające różnicy między wielkościami zaznacza się przez nakłucie na szablonie,
a następnie łączy powstałe w ten sposób punkty. Otrzymuje się osobny komplet szablonów dla
każdej wielkości.
Stopniowanie sterowane komputerowo. Istnieją dwie możliwości stopniowania
komputerowego:
1. Stopnie między rozmiarami wprowadza się do komputera, który automatycznie wylicza
potrzebne wielkości.
2. Z tabeli wymiarów jest obliczany, zgodnie z zasadami przyjętymi do obliczania odcinków
konstrukcyjnych, szablon przemysłowy dla każdej wielkości osobno.
Wyniki obliczeń wykonanych przez komputer dla poszczególnych części wyrobu można
wywołać na ekranie w postaci rysunku jednego elementu we wszystkich wielkościach
jednocześnie. W ten sposób przeprowadza się kontrolę wykonanych rysunków i można dokonać
ich korekty.
Inne metody stopniowania zależą od wyposażenia technicznego danego zakładu
odzieżowego. Poszczególne części wyrobu komputer przetwarza na monitorze w układ
szablonów. Wynik tego procesu jest wprowadzany do pamięci komputera i następnie służy jako
program automatycznie sterujÄ…cy krojeniem lub drukuje siÄ™ go w skali 1:1 na ploterze i stosuje
jako układ szablonów przy krojeniu ręcznym. Dodatkowo można automatycznie wycinać
szablony.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Rys.4. Stopniowanie komputerowe Rys. 5. Wydruk stopniowania szablonów na ploterze
yródło: Samek P.: Krawiectwo  Technologia. WSiP, Warszawa 1999.
Konstrukcja odzieży  metoda przenoszenia wymiarów antropometrycznych w postaci
odcinków konstrukcyjnych z trójwymiarowej bryły, jaką jest ciało ludzkie, na dwuwymiarową
płaszczyznę, jaką jest siatka i forma konstrukcyjna.
Proces konstrukcji odzieży przebiega w dwóch etapach:
- budowa siatki konstrukcyjnej na podstawie linii prostych, punktów i odcinków
konstrukcyjnych,
- budowa form konstrukcyjnych na podstawie konturowych linii konstrukcyjnych.
Linia konstrukcyjna  odpowiednik podstawowej linii ciała i jej pochodnych, służy do
zbudowania siatki i formy konstrukcyjnej. Rozróżnia się linie konstrukcyjne:
- proste, służące do zbudowania siatki konstrukcyjnej i podziału na odcinki konstrukcyjne,
- konturowe (prosta, łamana, krzywa) ograniczające zewnętrzne kontury elementów form
konstrukcyjnych.
Odcinek konstrukcyjny  odcinek zawarty między dwoma punktami na linii
konstrukcyjnej, o długości równej wymiarowi antropometrycznemu wraz z dodatkiem
konstrukcyjnym. Odcinek konstrukcyjny może być również pochodną wielkości innego odcinka.
Podstawowe odcinki konstrukcyjne do konstrukcji odzieży na górną część ciała to:
- głębokość pachy  SP,
- wysokość łopatki  PC,
- długość pleców  ST,
- głębokość bioder  TB.
Dodatek konstrukcyjny (luz odzieżowy) jest częścią składową odcinka konstrukcyjnego
równą różnicy między długością odcinka konstrukcyjnego a wymiarem antropometrycznym.
Wielkość dodatku konstrukcyjnego zależy od:
- rodzaju i funkcji odzieży,
- rodzaju materiału odzieżowego,
- rodzaju i typu sylwetki,
- aktualnie obowiÄ…zujÄ…cej mody.
Modelowanie odzieży  proces otrzymywania form modelowych na podstawie projektu
plastycznego modelu odzieży. Proces ten polega na kształtowaniu linii konturowych i linii cięć
form modelowych tak, aby otrzymane elementy odzieżowe składające się na całość wyrobu
odzieżowego odpowiadały pod względem proporcji i kompozycji projektowi modelu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Metody otrzymywania form odzieży
Tworzenie formy odzieżowej, nadawanie jej określonego kształtu na podstawie projektu
plastycznego nazywa siÄ™ modelowaniem.
Rodzaje modelowania form odzieży:
1. Modelowanie na płaszczyznie
a) za pomocÄ… siatki konstrukcyjnej,
b) za pomocÄ… formy konstrukcyjnej.
2. Modelowanie przestrzenne.
1. Modelowanie na płaszczyznie  to przeniesienie wymiarów za pomocą odcinków
z trójwymiarowej bryły, jaką jest ciało ludzkie, na dwuwymiarową płaszczyznę, jaką jest
siatka i formy odzieży.
a) modelowanie za pomocą siatki konstrukcyjnej - to wyznaczenie śladów płaszczyzn
antropometrycznych, na których odmierza się odcinki: długości, szerokości, wysokości
i głębokości. Szczegółowe odcinki konstrukcyjne wyznaczają kształt formy.
b) modelowanie za pomocą formy konstrukcyjnej to przekształcanie formy konstrukcyjnej
(podstawowej) na formÄ™ modelowÄ… (fantazyjnÄ…).
MetodÄ™ modelowania formy wykorzystuje siÄ™ do:
- przenoszenia zaszewek,
- umiejscawiania cięć modelowych: karczków, draperii, fałd, zakładek,
- modelowania odzieży: kloszowej, kimonowej, raglanowej,
- modelowania form odzieży dla osób z wadami budowy lub postawy.
2. Modelowanie przestrzenne, zwane modelowaniem na bryle, to kształtowanie form przez
upinanie, wycinanie materiału odzieżowego na manekinie lub figurze ludzkiej.
Metoda modelowania przestrzennego jest najstarszym sposobem wykonywania form odzieży.
Obecnie stosuje się ją wyłącznie w pracowniach ubiorów historycznych dla potrzeb filmu, teatru
itp. Czasem metoda ta znajduje jeszcze zastosowanie w krawiectwie miarowym przy
modelowaniu drobnych elementów odzieży, jak kołnierza, kieszeni.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest forma odzieżowa, szablon odzieżowy?
2. Jakie znasz rodzaje szablonów odzieżowych?
3. Na czym polega ręczne stopniowanie szablonów?
4. Na czym polega komputerowe stopniowanie szablonów?
5. Jakie znasz rodzaje modelowania form?
6. Jakie są różnice między modelowaniem na płaszczyznie a modelowaniem przestrzennym?
7. Co to jest dodatek konstrukcyjny i od czego zależy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
4.1.3.Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określenie wartości dodatków konstrukcyjnych (dk) dla różnych asortymentów odzieży.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wylosować dwie ilustracje z asortymentem odzieży,
2) dobrać do wybranych asortymentów wartości luzu odzieżowego,
3) dobrać próbki tkanin do wybranych asortymentów odzieży,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- ilustracje różnych asortymentów odzieży,
- karteczki z wartościami liczbowymi luzu odzieżowego,
- próbki tkanin,
- arkusze papieru formatu A3.
Ćwiczenie 2
Definiowanie podstawowych pojęć.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,
2) dobrać nazwy do treści definicji,
3) nakleić nazwę przy odpowiedniej treści definicji,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- samoprzylepne kartki z wydrukowanymi nazwami definicji,
- samoprzylepne kartki z treścią definicji,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia?
2) rozpoznać rodzaje asortymentów odzieży?
3) dobrać próbki materiałów do rodzaju asortymentu odzieży?
4) dobrać wartości luzu odzieżowego do danego asortymentu
uwzględniając wybrany materiał?
5) zaprezentować i uzasadnić efekty swojej pracy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.2. Pomiary antropometryczne
4.2.1. Materiał nauczania
Pomiary antropometryczne są to szczegółowe i dokładne pomiary wykonywane w celach
naukowych na dużej liczbie osób z różnych środowisk, za pomocą przyrządów pomiarowych.
Proces wykonywania pomiarów antropometrycznych poprzedza wyznaczenie płaszczyzn
ciała, linii ciała oraz punktów pomiarowych na ciele.
Płaszczyzny ciała, zwane też płaszczyznami antropometrycznymi, są to wyobrażalne
płaszczyzny, które, dzieląc ciało człowieka na określone segmenty, wyznaczają równocześnie
ślady w postaci linii.
Na ciele człowieka można wyznaczyć trzy główne płaszczyzny antropometryczne (rys.6):
Rys. 6. Podstawowe płaszczyzny antropometryczne.
yródło: Bily-Czopowa M., Mierowska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży damskiej lekkiej. WSiP, Warszawa
1995
1) strzałkowa środkowa xy  przechodzi pionowo przez wyrostki kolczaste kręgosłupa oraz
środek mostka, dzieląc ciało na część lewą i prawą,
2) czołowa vv  przechodzi pionowo przez oś podłużną ciała, prostopadle do płaszczyzny
strzałkowej, dzieląc ciało na część przednią i tylną,
3) poprzeczna T  przechodzi poziomo w talii, prostopadle do płaszczyzny strzałkowej
i czołowej dzieląc ciało na część górną i dolną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Wszystkie płaszczyzny poziome i pionowe, równoległe do płaszczyzn głównych,
nazywamy płaszczyznami pochodnymi, które odpowiadają liniom ciała. Pochodnymi
płaszczyzny poprzecznej T są następujące płaszczyzny: styczna do wierzchołka głowy  W, szyi
 S, barku  R, pachy  P, klatki piersiowej  X, talii  T, bioder  B, uda  U, kolana  K,
kostki stopy  H, płaszczyzny podstawy  Z, na której stoi osoba mierzona. Pochodnymi
płaszczyzny czołowej vv są dwie płaszczyzny: pachowa tylna  c, przechodząca przez punkty
wcięć pachowych tyłu i pachowa przednia  l, przechodząca przez punkty wcięć pachowych
przodu.
Linie ciała
Płaszczyzny ciała pozostawiają na ciele ludzkim ślady w postaci linii, które oznacza się
literami tych płaszczyzn (rys.7):
- środkowa tylna y  przechodzi pionowo, w tyle wzdłuż kręgosłupa, przez wyrostki kolczyste,
- środkowa przednia x  przechodzi pionowo przez środek mostka,
- boczna v  przechodzi pionowo przez punkty najdalej bocznie położone na ciele,
- pachowa przednia l  przechodzi pionowo przez wcięcie pachowe z przodu,
- pachowa tylna c  przechodzi pionowo przez wcięcie pachowe w tyle,
- wierzchołka głowy W  przechodzi poziomo przez wierzchołek głowy,
- szyi S  przechodzi z przodu powyżej wcięcia szyjnego mostka, a z tyłu powyżej siódmego
kręgu,
- barków R  przechodzi poziomo, przez górne krawędzie główek kości ramieniowych,
- pachy P  przechodzi poziomo pod pachami,
- klatki piersiowej X  przechodzi poziomo przez brodawki piersiowe,
- talii T  przechodzi poziomo, w największym przewężeniu tułowia,
- bioder B  przechodzi poziomo, w miejscu największej wypukłości pośladków,
- uda U  przechodzi poziomo, naokoło uda, na wysokości wcięcia pośladka,
- kolana K  przechodzi poziomo, przez rzepkÄ™,
- kostki stopy H  przechodzi poziomo, przez największą wypukłość kostek przyśrodkowych,
- podstawy  Z.
Punkty pomiarowe, zwane też punktami antropometrycznymi, w większości odpowiadają
punktom leżącym na układzie kostnym i mięśniowym ciała ludzkiego. Pozostałe zaś powstają
w wyniku przecięcia się linii ciała i oznaczone są literami pochodzącymi od nazwy tych linii.
Symbol punktu jest dwuczłonowy (Ty, Tv), przy czym duża litera pochodzi od symbolu
poziomej linii ciała, a mała litera od symbolu pionowej linii ciała. W przypadku punktów
położonych na osi ciała drugi człon przyjmuje symbol o (Uo), a w przypadku punktów
położonych w układzie mięśniowym drugi człon przyjmuje symbol p (Xp, Tp), gdzie
p oznacza przód.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Rys.7. Położenie linii ciała i punktów pomiarowych.
yródło: Bily-Czopowa M., Mierowska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży damskiej lekkiej. WSiP, Warszawa
1995.
Najczęściej stosowanymi przy pomiarach ciała ludzkiego są następujące punkty pomiarowe:
- Wo  wierzchołkowy  leży na wierzchołku głowy,
- Sy  karkowy  leży na wyrostku kolczystym siódmego kręgu szyjnego,
- Sv  szyjny boczny  leży na najdalej bocznie położonym punkcie nasady szyi,
- Rv  ramienny  leży na główce kości ramieniowej,
- Pc  pachowy tylny  leży na wcięciu pachy z tyłu,
- Pl  pachowy przedni  leży na wcięciu pachy z przodu,
- Xp  brodawkowy  leży na brodawce piersiowej,
- Xl  piersiowy boczny  leży na przecięciu linii klatki piersiowej z linią pachową
przedniÄ…,
- Xc  tylny boczny  leży na przecięciu linii klatki piersiowej z linią pachową tylną,
- Ty  talii tylny  leży na przecięciu linii talii z linią środkową tylną,
- Tv  talii boczny  leży najdalej bocznie na linii talii,
- Tx  talii przedni  leży na przecięciu linii talii z linią środkową przednią,
- Tp  talii podpiersiowy  jest rzutem punktu brodawkowego na liniÄ™ talii,
- Uo  krocza  leży w najwyższym miejscu krocza,
- Ko  kolanowy przyśrodkowy  leży na linii kolana od strony przyśrodkowej,
- Nv  rylcowy boczny  leży na najniższym brzegu kości promieniowej, od strony
bocznej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Podstawowe pomiary antropometryczne i przyrzÄ…dy do ich wykonania
Pomiary antropometryczne dzielimy na następujące grupy:
- obwody  są to pomiary dokonywane wzdłuż linii przylegających dookoła mierzonych
części ciała,
- łuki  są to pomiary dokonywane w dowolnym kierunku szerokości lub długości, po
liniach krzywych,
- szerokości  są to odległości między krańcowymi punktami mierzonych części ciała
w kierunku poziomym,
- długości  są to odległości między krańcowymi punktami mierzonych części ciała
w kierunku pionowym,
- wysokości  są to odległości mierzone równolegle do podłużnej osi ciała, od punktów
dolnych do górnych,
- głębokości  są to odległości mierzone równolegle do podłużnej osi ciała od punktu
górnego do dolnego.
W wyniku pomiarów uzyskuje się wymiary, które są oznaczone symbolami punktów
pomiarowych (łuk długości pleców  SyTy), z wyjątkiem obwodów, których symbol
powstaje najczęściej z pierwszych liter tworzących nazwę wymiaru, (obwód szyi  os).
Wielkość uzyskanych wymiarów zapisuje się w centymetrach.
Do wykonywania pomiarów antropometrycznych służą następujące przyrządy pomiarowe:
1. Tablica pomiarowa  do mierzenia wysokości i szerokości, o bardzo prostej konstrukcji,
czyli prostokąt o wymiarach: 200x70, wykreślony na trwałym materiale, z podziałką
centymetrową, na której odległości 5-centymetrowe wykreślono grubszymi liniami
i oznaczono cyframi: 5,10,15.
2. Dwa kątowniki (trójkąty) do odczytywania na tablicy pomiarowej wszystkich wysokości
i szerokości mierzonych w liniach prostych, o wymiarach 50 i 10 cm, oznaczone skalą
centymetrowÄ….
3. Taśma centymetrowa do dokonywania pomiarów przylegających do ciała (obwodów,
łuków, długości i szerokości).
4. Cyrkiel kabłąkowy do mierzenia szerokości i długości w liniach prostych.
Podstawowe wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji odzieży na górną cześć
ciała:
ZWo - wzrost,
os - obwód szyi,
opx - obwód klatki piersiowej,
ot - obwód talii,
obt - obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
SyTy - łuk długości pleców,
XcXc - łuk szerokości tyłu,
PcPl - szerokość pachy,
XlXl - łuk szerokości przodu przez piersi,
SySvXp - łuk długości przodu do piersi,
SySvXpTp - łuk długości przodu przez piersi.
RvNv - łuk długości kończyny górnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Podstawowe wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji odzieży na dolną cześć
ciała:
ZWo - wzrost,
ot - obwód talii,
obt - obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
ZTv - wysokość talii,
ZUo - wysokość krocza,
ZKo - wysokość kolana,
ou - obwód uda.
Ilość i rodzaj wymiarów uzależniona jest od tego, jaką formę odzieży chcemy otrzymać.
Tabele wymiarów kobiet, dziewcząt, mężczyzn i chłopców
Tabela wymiarów ciała jest to tabelaryczny zestaw szczegółowych wymiarów,
charakteryzujących w dostatecznym stopniu fizyczną budowę człowieka, z podziałem na grupy
wiekowe i typy figur.
Tabele wymiarów ciała zawierają również stopnie, tj. przyrosty danego wymiaru,
w zależności od wymiaru wzrostu i wymiaru obwodu klatki piersiowej, albo od obu wymiarów
jednocześnie.
Tabele wymiarów służą do konstrukcji odzieży, stopniowania szablonów oraz do
opracowywania dokumentacji technicznej wyrobu odzieżowego.
U osób dorosłych  kobiet i mężczyzn stosowany jest podział na grupy typologiczne,
które oznaczone są literami alfabetu: A, B, C, D. U kobiet typ budowy wyznacza różnica między
wymiarami obwodu bioder i klatki piersiowej:
" typ figury A, o różnicy 4 cm, oznacza figurę o małym obwodzie bioder w stosunku do
obwodu klatki piersiowej;
" typ figury B, o różnicy 8 cm, oznacza figurę o średnim obwodzie bioder w stosunku do
obwodu klatki piersiowej;
" typ figury C, o różnicy 12 cm, oznacza figurę o dużym obwodzie bioder w stosunku do
obwodu klatki piersiowej;
" typ figury D, o różnicy 16 cm, oznacza figurę o bardzo dużym obwodzie bioder w stosunku
do klatki piersiowej.
U mężczyzn typy figur: A, B, C i D, charakteryzują się stałą różnicą między wymiarami
obwodów klatki piersiowej i pasa:
" typ figury A, o różnicy 14 cm, oznacza figurę o małym obwodzie pasa w stosunku do
obwodu klatki piersiowej,
" typ figury B, o różnicy 10 cm, oznacza figurę o średnim obwodzie pasa w stosunku do
obwodu klatki piersiowej,
" typ figury C, o różnicy 6 cm, oznacza figurę o dużym obwodzie pasa w stosunku do obwodu
klatki piersiowej,
" typ figury D, o różnicy 2 cm, oznacza figurę o bardzo dużym obwodzie pasa w stosunku do
obwodu klatki piersiowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Podział na grupy w zależności od płci rozpoczyna się od wieku szkolnego. Wymiary młodzieży
 dziewcząt i chłopców podzielone są na trzy grupy wiekowe II, III i IV, które charakteryzują się
przedziałem wieku:
II grupa  wiek 6 11 lat,
III grupa  wiek 11 15 lat,
IV grupa  wiek 15 18 lat.
Każda tabela podaje wymiary reprezentantów, tj. osobników o budowie ciała
charakteryzującej się proporcjami odpowiadającymi określonej grupie typologicznej.
Tabela 1. Wyciąg z tabeli wymiarów kobiet  typ A.
Lp. Nazwa Symbol Wymiary w cm Stopnie
wymiaru
ZWo opx
1. Wzrost ZWo 152 158 164 170 6,0 -
Obwód klatki
2. opx 84,0 88,0 84,0 88,0 84,0 88,0 92,0 88,0 92,0 96,0 - 4,0
piersiowej
3. obt 88,0 92,0 88,0 92,0 88,0 92,0 96,0 92,0 96,0 100,0 - 4,0
Obwód bioder
4. ot 64,0 68,0 64,0 68,0 64,0 68,0 72,0 68,0 72,0 76,0 - 4,0
Obwód pasa
5. os 32,0 33,0 32,0 33,0 32,0 33,0 34,0 33,0 34,0 35,0 - 1,0
Obwód szyi
Auk szerokości tyłu
6. XcXc 31,0 32,0 31,0 32,0 31,0 32,0 33,0 32,0 33,0 34,0 - 1,0
na wysokości piersi
7. PcPl 9,5 10,0 9,5 10,0 9,5 10,0 10,5 10,0 10,5 11,0 - 0,5
Szerokość pachy
Auk szerokości
8. XlXl 34,0 36,0 34,0 36,0 34,0 36,0 38,0 36,0 38,0 40,0 - 2,0
przodu przez piersi
Auk długości
9. SySvXp 31,0 32,1 31,4 32,5 31,8 32,9 34,0 33,3 34,4 35,5 0,4 1,1
przodu do piersi
Auk długości
10. SySvXpTp 46,3 47,0 47,7 48,4 49,1 49,8 50,5 51,2 51,9 52,6 1,4 0,7
przodu przez piersi
Auk długości
11. SyTy 36,0 36,0 37,5 37,5 39,0 39,0 39,0 40,5 40,5 40,5 1,5 -
pleców
Auk długości
12. RvNv 52,0 52,0 54,0 54,0 56,0 56,0 56,0 58,0 58,0 58,0 2,0 -
kończyny górnej
13. Wysokość talii ZTv 95,5 95,5 99,5 99,5 103,5 103,5 103,5 107,5 107,5 107,5 4,0 -
14. Wysokość krocza ZUo 71,0 70,5 74,5 74,0 78,0 77,5 77,5 81,0 80,5 80,0 3,5 -0,5
15. Wysokość kolana ZKo 42,0 42,0 44,0 44,0 46,0 46,0 46,0 48,0 48,0 48,0 2,0 -
yródło: Bily-Czopowa M., Mierowska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży damskiej lekkiej. WSiP Warszawa
1995
Pomiary krawieckie
Przy wykonywaniu pomiarów krawieckich posługujemy się następującymi przyrządami:
" taśma centymetrowa,
" ekierka,
" linijka długości 50 cm.
Pomiary krawieckie są wykonywane w ten sam sposób jak pomiary antropometryczne, lecz
z mniejszą dokładnością. Pomiarów dokonuje się na osobach płci żeńskiej ubranych w bluzki lub
sukienki, a na osobach płci męskiej ubranych w koszulę i bez obuwia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Przed przystąpieniem do pomiarów osobę mierzoną należy przewiązać w talii tasiemką
ułożoną poziomo.
Taśma centymetrowa służy do pomiarów:
" obwodów: klatki piersiowej przez piersi  opx, pasa  ot, bioder z uwzględnieniem
wypukłości brzucha  obt, szyi  os, uda  ou (jako pomiar kontrolny);
" łuków: długości pleców  SyTy, długości kończyny górnej RvNv, długości przodu do piersi
SvSvXp, długości przodu przez piersi  SySvXpTp.
Pomiarów szerokości pachowych: XcXc, PcPl, XlXl nie wykonuje się w krawiectwie
miarowym ze względu na trudności związane z dokładnością wykonywania tych pomiarów.
Do obliczenia tych szerokości służą wzory.
Przy wykonywaniu pomiarów obwodów i łuków taśma centymetrowa powinna ściśle
przylegać do figury.
Ekierka i taśma centymetrowa służą do pomiarów:
" wzrostu  ZWo  pomiar ten wykonujemy ustawiając osobę mierzoną tyłem do ściany; do
punktu wierzchołkowego przykładamy pionowo ekierkę, opierając ją prostopadle o ścianę;
" wysokości talii  ZTv  pomiar ten wykonujemy ustawiając osobę mierzoną tyłem do ściany;
do przewężenia tułowia w talii przykładamy poziomo ekierkę, opierając ją prostopadle
o ścianę.
Linijka i taśma centymetrowa służą do pomiaru:
" wysokości krocza ZUo  pomiar ten wykonujemy na osobach płci żeńskiej ubranych
w rajstopy lub spodnie, a na osobach płci męskiej ubranych w spodnie; wynik pomiaru
odczytujemy za pomocą taśmy centymetrowej mierząc od górnej krawędzi linijki
umieszczonej w kroczu równolegle do podstawy.
Pomiaru wysokości kolana  ZKo  nie wykonuje się w krawiectwie miarowym.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jak nazywają się płaszczyzny ciała umownie wyznaczone na ciele ludzkim?
2. Podaj nazwy linii ciała.
3. Co to są punkty pomiarowe? Podaj przykłady.
4. Wymień podstawowe wymiary ciała.
5. Jakich przyrządów używa się do wykonywania pomiarów antropometrycznych
i krawieckich?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj podstawowe i kontrolne pomiary krawieckie na sylwetce. Porównaj wyniki
pomiarów krawieckich z tabelami pomiarów antropometrycznych.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z symboliką i sposobem wykonywania pomiarów krawieckich,
2) zapoznać się z symboliką i sposobem wykonywania pomiarów antropometrycznych,
3) dokonać pomiarów podstawowych i kontrolnych na sylwetce i zapisać je zgodnie
z symbolikÄ…,
4) porównać wyniki przeprowadzonych pomiarów krawieckich z tabelami pomiarów
antropometrycznych; wskazać podobieństwa i różnice,
5) zaprezentować sposób przeprowadzenia wybranych pomiarów krawieckich na sylwetce.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- osoba na której uczeń dokona pomiarów,
- taśma centymetrowa,
- zestaw karteczek samoprzylepnych z symbolami punktów antropometrycznych,
- tabele pomiarów antropometrycznych,
- kartka, długopis.
Ćwiczenie 2
Nazwij oznaczone na sylwetce punkty antropometryczne.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące położenia punktów
antropometrycznych,
2) nazwać oznaczone na sylwetkach punkty,
3) wyjaśnić sposób tworzenia symboli punktów pomiarowych,
4) przedstawić wyniki swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
- karty z ilustracjami sylwetki z oznaczonymi punktami antropometrycznymi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Rys. 8. Przykładowa karta  sylwetka z oznaczonymi punktami antropometrycznymi
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) dobrać przybory i narzędzia do wykonania pomiarów krawieckich?

2) wskazać i nazwać charakterystyczne punkty antropometryczne?

3) dokonać podstawowych pomiarów krawieckich?

4) omówić sposób przeprowadzania pomiarów?

5) nazwać linie ciała?

6) nazwać punkty pomiarowe?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.3. Zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych w standardowych
wyrobach odzieżowych. Konstrukcja i modelowanie
podstawowych wyrobów odzieżowych.
4.3.1. Materiał nauczania
SPÓDNICA PODSTAWOWA
Rys. 9. Spódnica damska podstawowa
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
Opis modelu.
Spódnica damska podstawowa dopasowana do obwodu talii zaszewkami składa się z dwóch
części: przodu i tyłu. W lewym szwie bocznym umieszczony jest zamek błyskawiczny. Góra
wykończona paskiem o szerokości 3,0  3,5 cm zapinanym na jeden guzik. Linia dołu (dół
spódnicy) obrzucona na overlocku i podłożona maszynowo ściegiem krytym.
Do narysowania konstrukcji spódnicy należy zdjąć wymiary lub wykorzystać pomiary
zamieszczone w tabeli wymiarów kobiet.
Wymiary:
ZWo - 164,0 wzrost,
ot  72,0 obwód talii,
obt  96,0 obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
TD  50,0 długość spódnicy zgodnie z modą lub życzeniem klientki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Obliczenia szerokości zaszewek w talii  t
½ obt = 48,0
- ½ ot = 36,0
Różnica 12, 0 : 2
= 6,0 6,0 : 3
szerokość
zaszewki
1/3 2/3
bocznej
szerokości szerokości
zaszewki zaszewki
przodu tyłu
= 2,0 = 4,0
Kontrola obliczenia szerokości zaszewek:
Zaszewka boku - 6,0
Zaszewka przodu - 2,0
Zaszewka tyłu - 4,0
12,0
Tabela 2. Opis wykonania spódnicy
Symbol Nazwa odcinka Sposób wyliczenia lub Podstawianie Wynik
wykonania wymiarów
TB Głębokość bioder 1/10 ZWo + 4,0 16,4 + 4,0 20,4
TD Długość spódnicy Zgodnie z modą - 50,0
BB1 PoÅ‚owa szerokoÅ›ci przodu i tyÅ‚u ½ obt + 1,0 48,0 + 1,0 49,0
spódnicy
BB2 PoÅ‚owa szerokoÅ›ci tyÅ‚u ½ BB1 49,0 : 2 24,5
T2T3 Podwyższenie linii talii na boku Linia równoległa do linii talii Miara stała 1,0
T3T4 = Szerokość zaszewki boku wg ½ szerokoÅ›ci = bok tyÅ‚u 6,0 : 2 3,0
T3T5 wyliczenia ½ szerokoÅ›ci = bok przodu 3,0
TT6 Åšrodek zaszewki w tyle ½ TT4 Zmierzyć i obliczyć -
T1T7 Åšrodek zaszewki w przodzie ½ T1T5 + 2,0 Zmierzyć i obliczyć -
Od T6 Szerokość zaszewki tyÅ‚u wg W obie strony po ½ szerokoÅ›ci 4,0 : 2 Po 2,0
wyliczenia zaszewki
Od T7 Szerokość zaszewki przodu wg W obie strony po ½ szerokoÅ›ci 2,0 : 2 Po 1,0
wyliczenia zaszewki
T6B3 Długość zaszewki w tyle miara przeciętna - 14,0
lub ¾ odcinka TB  1,0 ¾ z 20,4  1,0 14,3
T7B4 Długość zaszewki w przodzie miara przeciętna - 9,0
lub ½ odcinka TB  1,0 ½ z 20,4  1,0 9,2
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 10. Konstrukcja spódnicy podstawowej
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
BLUZKA DAMSKA
W ćwiczeniach do standardu konstrukcji odzieży damskiej wykorzystane zostały wymiary
reprezentantki - typ B.
Wymiary:
ZWo 164,0 wzrost,
opx  96,0 obwód klatki piersiowej,
obt  104,0 obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
ot  78,0 obwód pasa (talii),
os  35,0 obwód szyi,
XcXc- 34,0 łuk szerokości tyłu na wysokości piersi,
PcPl- 11,0 szerokość pachy,
XlXl  40,0 łuk szerokości przodu przez piersi,
SySvXp  35,1 łuk długości przodu do piersi,
SySvXpTp  51,2 łuk długości przodu przez piersi,
SyTy  39,0 łuk długości pleców,
RvNv  56,0 łuk długości kończyny górnej.
Podział połowy obwodu klatki piersiowej
a) na podstawie wymiarów:
połowa szerokości tyłu =1/2 XcXc = 17,0
szerokość pachy =PcPl = 11,0
połowa szerokości przodu =1/2 XlXl = 20,0
połowa obwodu klatki piersiowej =1/2 opx = 48,0
b) na podstawie funkcji opx:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
połowa szerokości tyłu = 1/8 opx +5,0= 17,0
szerokość pachy =1/8 opx  1,0 = 11,0
połowa szerokości przodu = ź opx  4,0 = 20,0
połowa obwodu klatki piersiowej =1/2 opx + 0 = 48,0
Tabela 3. Podział dodatków konstrukcyjnych na linii pachy
Szerokość na opx Suknia, bluzka Żakiet Płaszcz
PoÅ‚owa szerokoÅ›ci tyÅ‚u 1,0÷1,5 1,5 2,0
Szerokość pachy 2,5 3,0 3,5
Połowa szerokości przodu 1,0 1,5 2,0
½ opx 4,5 6,0 7,5
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994
Tabela 4. Wielkości dodatków konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji typy figur A,B,C i D
Odcinek konstrukcyjny Dodatki konstrukcyjne (dk)
Symbol Wzór Bluzka - suknia Żakiet Płaszcz
1 2 3 4 5
Konstrukcja tyłu i przodu
SP 1/15 ZWo+ 1/10 opx +0,5
SC ½ SP
ST SyTy + dk 0 0,5 1,0
TB 1/10 ZWo+3
SD długość wyrobu odzieżowego
TT1 2,0 1,5 2,0 2,0
BB1 2,0 - 2,0 2,0
P1P2 ½ XcXc + dk 1,5 1,5 2,0
P2P3 PcPl + dk 2,0 3,0 3,5
P3P4 ½ XlXl + dk 1,0 1,5 2,0
P1P4 ½ opx + dk 4,5 6,0 7,5
P4P5 1/10 opx + dk 0,5 0,5  1,0 1,0
T5P6 SySvXpTp - SySvXp
SS2 (1/5 os  0,2) + dk 0 0,3 0,5
S2S3 2,0
S1R 1,0
P3R1* P2R- 2,0
RR2 Dk dla opx 92 1,1 1,4 1,6
96 1,0 1,3 1,5
100 0,9 1,2 1,4
R1R3 1/20 opx
R3S4* S3R2  0,7
P6S4 [SySvXp  (SS2+0,5)] + dk 0 1,0 1,8
S4S5 SS2 + dk 0,3 0,3 0,3
S5S6 S4S5 +1,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
P2P9 dk 1,0 1,5 2,0
P9P11* ź P9R + 0,5
P11P12 0,5
P10P13 P9P11  2,0
T4D2 T1D1 + dk 0 0,5 0,5
Konstrukcja rękawa
R4P10* ½(P9R2+ P10R3)  1/20(P9R2+ P10R3)- 2,0
R4N RvNv + dk 1,0 1,5 2,0
NN1 2,0
P10T6* 1/2P10N  2,0
P10P14 P10P13  0,5
R4R5 P2P3 + dk 4,0 4,5 5,0
R5R6 ź R4P10
T7T8 1,0
NN2* T7T8  3,5
R4R7 ½ R4R5 + 1,0
R4R8 ½ R4R7
P14R9* ½ P14R8*
P10P15 ½ R4R5 + 0,5
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
* oznacza, że należy zmierzyć na konstrukcji i obliczyć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Rys. 11. Bluzka damska
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994
Opis modelu.
Bluzka podstawowa zapinana jednorzędowo na 4 guziki. Zaszewka piersiowa przeniesiona
na linię boku. Podkrój szyi wykończony kołnierzem wykładanym. Rękaw długi wykończony
mankietem zapinanym na guzik. Dół bluzki wykończony obrębem.
STANDARD KONSTRUKCJI BLUZKI
Etap I  rysunek siatki konstrukcyjnej
Etap II  modelowanie formy tyłu i przodu
Siatkę konstrukcyjną bluzki wykonuje się w oparciu o tabelę 4   Wielkości dodatków
konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji , według obliczeń na podstawie kolumny 2 i 3.
Modelowanie form tyłu i przodu wykonuje się według oddzielnego opisu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Tabela 5.
Obliczanie długości odcinków do narysowania siatki konstrukcyjnej bluzki.
Etap I
Symbol Nazwa odcinka Sposób wyliczenia, podstawienie wymiarów lub Wynik
sposób wykonania
SP głębokość pachy 1/15 ZWo+ 1/10opx+0,5= ...................... .............
SC wysokość Å‚opatki ½ SP = ..................................................... .............
ST długość pleców SyTy+ dk = ............................................... .............
TB głębokość bioder 1/10 ZWo+3,0 = ...................................... .............
SD długość wyrobu odzieżowego (dowolna) do linii bioder .............
TT1 wcięcie lędzwiowe na linii talii miara przeciętna .............
BB1 wcięcie lędzwiowe na linii bioder miara przeciętna .............
P1P2 poÅ‚owa szerokoÅ›ci tyÅ‚u ½ XcXc+dk= ............................................ .............
P2P3 szerokość pachy PcPl + dk =................................................ .............
P3P4 poÅ‚owa szerokoÅ›ci przodu ½ XlXl + dk=............................................ .............
P1P4 poÅ‚owa obwodu klatki piersiowej ½ opx + dk =........................................... .............
P4P5 połowa szerokości międzypiersiowej 1/10 opx + dk = ...................................... .............
T5P6 wysokość środka piersi SySxXpTp  SySvXp = ............................... .............
SS2 szerokość podkroju szyi tyłu (1/5 os  0,2) + dk = ................................ .............
S2S3 szerokość podkroju szyi tyłu miara przeciętna .............
S1R obniżenie barku tyłu miara przeciętna .............
P3R1* wysokość barku przodu P2R  2,0 = .............................................. .............
Z punktu widzenia P3 zakreślić łuk
o promieniu równym odcinkowi P3R1
RR2 dk dla opx  96,0 Przedłużenie linii barku S3R .............
R2 = punkt barkowy tyłu
S3R2 = długość szwu barkowego tyłu
R1R3 wyznaczenie punktu barkowego 1/20 opx = ............................................... .............
przodu
R3S4* długość szwu barkowego przodu S3R2  0,7 = ............................................ .............
Od długości szwu barkowego tyłu odjąć 0,7; gdzie
0,7 cm to wielkość wdania w szwie barkowym.
Z punktu R3 zakreślić łuk o promieniu równym
odcinkowi R3S4
P6S4 długość przodu do środka piersi Wyznaczenie punktu szczytu barkowego:
[SySvXp  ( SS2 + 0,5)] + dk =
......................................................................
.............
Z punktu P6 zakreślić łuk o promieniu równym
odcinkowi P6S4 do przecięcia się z łukiem
zakreślonym z punktu R3  otrzymujemy punkt S4.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
S4S5 szerokość podkroju szyi przodu SS2 +dk = .................................................... .............
Z punktu S4 zakreślić łuk o promieniu równym
odcinkowi S4S5.
Z punktu P6 zakreślić łuk o promieniu równym
odcinkowi P6P7.
Szczyty łuków połączyć linią prostą. Utworzyć kąt
prosty z punktami S4 i P6
 otrzymamy punkty S5 i P8.
P7P8=szerokośc zaszewki piersiowej.
S5S6 głębokość podkroju szyi S4S5 + 1,0 = ................................................. .............
P2P9 pogłębienie pachy dk .............
P9P11* wyznaczenie punktu ź P9R + 0,5 = .............................................. .............
P11P12 montażowego tyłu z rękawem miara stała
P10P13 wyznaczenie punktu montażowego P9P11 - 2,0 = .................................................. .............
przodu z rękawem
T4D2 wydłużenie przodu nie dotyczy bluzki i sukni .............
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
Etap II
Modelowanie form tyłu i przodu na siatce konstrukcyjnej bluzki damskiej.
P10P16  linia boczna tyłu i przodu = 1/2 P9P10  1,0 = .................................................................
T1T10  linia środka zaszewki tyłu = 1/3 P1P2 + 2,0 = ..................................................................
Obliczanie wielkości  b  przypadającej na wielkości poszerzeń form tyłu i przodu na linii
bioder: b = B1B4  (1/2 obt + 3,0) = .........................................................................................
- gdzie: 3,0 cm  wielkość dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu bioder.
Rozmieszczenie wielkości  b :
B5B6 = B5B7 = 1/2b 1/2b = ........................
Modelowanie zaszewki piersiowej.
Zamknąć zaszewkę konstrukcyjną biorąc za punkt obrotu środek piersi (punkt P6).
Zaszewka konstrukcyjna może być przeniesiona w dowolne miejsce z wyjątkiem linii środka
przodu.
Modelowanie zaszewek dopasowujÄ…cych na linii talii:
Tył
z punktu T10  długość zaszewki w górę = 14,0
długość zaszewki w dół = 14,0
przy T10  głębokość zaszewki obustronnie = 2,5
Przód
od P6 w dół odległość do zaszewki = 3,0
od T5 w dół długość zaszewki = 14,0
przy T5 głębokość zaszewki obustronnie = 3,0
Bok
podwyższyć linię talii = 1,0
od T9 dopasować przód i tył = 1,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Rys.12. Etap I  siatka konstrukcyjna bluzki
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
Rys.13. Etap II  modelowanie formy tyłu i przodu bluzki
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
STANDARD KONSTRUKCJ RKAWA JEDNOCZÅšCIOWEGO
ZE SZWEM WEWNTRZNYM
Etap I  rysunek siatki konstrukcyjnej
Etap II  modelowanie formy rękawa
Siatkę konstrukcyjną rękawa wykonuje się w oparciu o tabelę 4   Wielkości dodatków
konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji według obliczeń na podstawie kolumny 2 i 3.
Modelowanie formy rękawa wykonuje się według oddzielnego opisu.
Tabela 6. Etap I. Obliczanie odcinków do narysowania siatki konstrukcyjnej rękawa
Symbol Nazwa odcinka konstrukcyjnego Sposób wyliczenia, podstawienie wymiarów lub Wynik
sposób wykonania
w cm
R4P10 wysokość główki rÄ™kawa ½ (P9R2 + P10R3)  1/20 (P9R2 + P10R3)  2,0 = .............
............................................................
Odcinki P9R2 i P10R3 sÄ… odmierzone z bluzki
damskiej po liniach prostych.
R4N długość rękawa RvNv + dk = ................................................ .............
NN1 przedłużenie rękawa miara stała .............
P10T6* wysokość Å‚okcia ½ P10N  2,0 = ............................................. .............
P10P14 wyznaczenie punktu montażowego P10P13  0,5 = .............................................. .............
Odcinek P10P13 odmierzyć z konstrukcji bluzki
damskiej.
Punkt P14 jest punktem montażowym rękawa z
punktem P13 przodu bluzki.
R4R5 szerokość wierzchu rękawa P2P3 + dk = ................................................... .............
odcinek P2P3 odmierzyć z bluzki.
R5R6 punkt pomocniczy do narysowania ź R4P10 = ..................................................... .............
główki rękawa
T7T8 zwężenie rękawa na linii łokcia miara stała .............
NN2* szerokość rękawa na linii dołu T6T8  3,5 = .................................................. .............
R4R7 wyznaczenie punktu szczytu główki ½ R4R5 +1,0 ................................................. .............
R4R8 odcinek pomocniczy ½ R4R7 = ...................................................... .............
P14R9* odcinek pomocniczy ½ P14R8 = ..................................................... .............
P10P15 odcinek pomocniczy ½ R4R5 + 0,5 = ............................................. .............
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
- od R6 odmierzyć w kierunku do R7  0,7 cm, otrzymany punkt połączyć linią prostą z P15,
- wykreślić główkę i podkrój rękawa.
Etap II
Modelowanie form rękawa oraz wyznaczenie punktów montażowych z bluzką.
P14 P 12=P13P12
zmierzyć po linii podkroju pachy i przenieść na linię podkroju rękawa;
P 12P17 = 0,5 wielkość wdania na podkroju rękawa;
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Punkt P17 jest punktem montażowym rękawa z punktem P12 pachy tyłu;
P14R10= P13R3;
P17R11= P12R2.
Obydwa odcinki odmierzyć po liniach pachy przodu i tyłu i przenieść na linię główki
rękawa. Powstały odcinek R10R11 jest wielkością wdania rękawa na linii główki. P14R10= P13R3;
R10 R12 =1/2 R10R11.
Punkt R12 jest punktem montażowym rękawa ze szwem barkowym;
P14 P 16=P13P16 +0,2
- gdzie: 0,2 cm = wielkość wdania.
Odcinek P13P16 odmierzyć po linii podkroju pachy i po dodaniu wielkości wdania przenieść na
linię podkroju rękawa. Punkt P 16 wyznacza położenie linii szwu wewnętrznego.
Konstrukcja przedstawia rękaw  zamknięty . Aby go rozłożyć wykonaj następujące czynności:
- odbij na bibułce spodnią stronę rękawa, oznacz linię łokcia i pionową od P 16,
- wytnij spodnią część rękawa, przetnij linię pionową od P 16,
- odwróć otrzymane części tak aby przyklejone wzdłuż linii przerywanych wyznaczały linię
konturową rękawa  otwartego .
Rys. 14. Rys. 15.
Etap I.Siatka konstrukcyjna rękawa Etap II. Modelowanie formy rękawa
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
Modelowanie form kołnierza do bluzki  patrz moduł  Modelowanie form odzieży zgodnie
z projektem plastycznym 311[34].Z2.05
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
KAMIZELKA DAMSKA
Rys. 16 Kamizelka damska
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
Opis modelu.
Kamizelka damska zapinana jednorzędowo na 4 guziki. Dopasowana zaszewkami pionowymi
i piersiowymi przeniesionymi do linii boku. Można ją nosić ze spódnicą lub spodniami. Formy
kamizelki otrzymuje się w wyniku modelowania wtórnego przy wykorzystaniu form bluzki
dopasowanej.
Modelowanie kamizelki damskiej:
1. Przygotuj formę przodu i tyłu bluzki damskiej dopasowanej, a następnie:
- w przodzie, przenieÅ› zaszewkÄ™ konstrukcyjnÄ… na liniÄ™ boku lub w inne miejsce,
- w tyle, zmodeluj zaszewkÄ™ barkowÄ….
2. Przyklej przekształcone formy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Rys. 17. Modelowanie kamizelki damskiej
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
3. Przesuń linię szwu ramieniowego do przodu o 1,0 cm w następujący sposób:
- podnieś równolegle linię ramienia w tyle o 1,0 cm,
- obniż równolegle linię ramienia w przodzie o 1,0 cm.
4. Skróć szew ramieniowy:
- od podkroju szyi w przodzie i w tyle o 1,0 cm,
- od podkroju pachy w przodzie i w tyle o 1,0 2,0 cm,
5. Obniż podkrój pachy na boku, w przodzie i w tyle o 2,0cm.
6. Oznacz głębokość i kształt dekoltu  dowolnie.
7. Oznacz długość i linię modelową dołu  dowolnie.
8. Dodaj na zapięcie 2,0-2,5 cm.
9. Wyznacz dziurki do guzików.
10. Skróć zaszewki: gorsową  3,0 cm, barkową 2,0 cm.
11. Oznacz kontury przodu i tyłu kamizelki.
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
SPODNIE DAMSKIE
Rys. 18. Spodnie damskie
yródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 1994.
Opis modelu
Spodnie damskie podstawowe, długie z zaprasowaną linią kantu. Dopasowane do obwodu talii
zaszewkami w przodzie i w tyle. Zapinane na linii środka przodu na zamek błyskawiczny. Góra
spodni wykoÅ„czona paskiem (o szer. 3÷3,5 cm) zapinanym na 1 guzik. Dół spodni obrzucony na
overlocku, podwinięty i podłożony ściegiem krytym.
Wymiary:
ZWo - 164,0 wzrost,
ot - 78,0 obwód talii,
obt - 104,0 obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
ZTv - 103,5 wysokość talii,
ZUo - 76,0 wysokość krocza,
ZKo - 46,0 wysokość kolana,
ou - 57,0 obwód uda,
szerokość nogawki na linii kolana  22 cm
szerokość nogawki na linii dołu  25 cm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Podział połowy obwodu bioder:
Szerokość przedniej części nogawki = ź obt + 0
Szerokość tylnej części nogawki = ź obt + 1,0
PoÅ‚owa obwodu bioder = ½ obt + 1,0
Wielkość dodatku konstrukcyjnego (luzu odzieżowego) w połowie obwodu bioder wynosi
1,0 cm.
Konstrukcja przedniej części nogawki ( rys.19)
Z prawej strony arkusza prowadzimy prostÄ… pionowÄ…  jest to linia boczna; na niej
wyznaczamy punkt T.
TD = ZTv
Wysokość talii. Z punktu D wystawiamy prostopadłą  jest to linia dołu.
TU = ZTv  ZUo
Głębokość krocza. Z punktu U wystawiamy prostopadłą  jest to linia krocza.
DK = ZKo
Wysokość kolana. Z punktu K wystawiamy prostopadłą  jest to linia kolana.
Położenie wysokości kolana można wyznaczyć za pomocą wzoru:
DK = ½ UD + 8,0.
TT1 = 3,0
Szerokość paska. Z punktu T1 wystawiamy prostopadłą  jest to linia talii.
BB1 = ź obt
Szerokość przedniej części nogawki na linii bioder. Przez punkt B1 prowadzimy
prostopadłą  jest to linia środkowa przednia.
B1B2 = 1/20 obt + 1,0
Szerokość podkroju krocza przedniej części nogawki.
BB3 = ½ BB2
Punkt B3 wyznacza środek przedniej części nogawki. Przez punkt B3 prowadzimy
prostopadłą  jest to linia zaprasowania nogawki.
B1B4 = 0,5
Poszerzenie nogawki na linii bioder.
T2T4 = 1,0
Wielkość wcięcia na linii talii. Punkt T4 łączymy prostą z punktem B4  jest to linia
środka przodu.
T1T5 = 1/10 (obt  ot)
Wielkość wcięcia bocznego przedniej części nogawki. Powstały odcinek T4T5 jest
szerokością przedniej części nogawki na linii talii.
D1D2 = D1D3 = ½ szerokoÅ›ci nogawki  1,0
K1K2 = K1K3 = D1D2 Ä…a
gdzie: a  wielkość zależna od linii nogawki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Rys. 19. Konstrukcja przedniej części nogawki
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Konstrukcja tylnej części nogawki (rys. 20)
Konstrukcję tylnej części nogawki wykreślamy na siatce konstrukcyjnej przedniej części
nogawki.
B3B5 = 1,5
Punkt B5 wyznacza środek tylnej części nogawki.
B5B6 = 1/16 obt
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
UU2 = 1/20 obt  1,0
Z punktu B6 wystawiamy prostopadłą do prostej U2B6  jest to linia środka tyłu.
B6B7 = ź obt + 1,0
Szerokość tylnej części nogawki na linii bioder.
B5B8 = B5B7
Powstały odcinek B6B8 jest szerokością podkroju krocza tylnej części nogawki.
D2D4 = D3D5 = 2,0
K2K4 = K3K5 = 2,0
Poszerzenie tylnej części nogawki od linii kolana do linii dołu.
K1K6 = 1/8 obt + 4,0
Z punktu K6 prowadzimy prostą przez punkt B7, która powoduje zmniejszenie wielkości
wcięcia bocznego.
T6T7 = T1T5
Wielkość wcięcia bocznego tylnej części nogawki. Z punktu T7 prowadzimy prostopadłą
na linię środka tyłu. Powstały odcinek T7T8 jest szerokością tylnej części nogawki na linii
talii.
K5U3 = K3U1
Wyrównanie długości linii wewnętrznych od linii kolana.
T7T9 = ½ T7T8
Linia środka zaszewki.
Obliczanie wielkości t przypadającej na szerokość zaszewek: t = (T4T5+T7T8)-(1/2 ot +1,5)
gdzie: 1,5 cm  dodatek składający się z 0,5 cm  dodatek przeznaczony na wyrównanie linii
podkroju talii, która ulega skróceniu przy jej modelowaniu; 0,5 cm  dodatek przeznaczony na
luz w obwodzie pasa; 0,5  dodatek technologiczny przeznaczony na skurcz występujący przy
wszywaniu paska.
Rozmieszczenie tej wielkości:
- od punktu T3 odmierzamy obustronnie 2,0 cm,
- od punktu T9 odmierzamy obustronnie wielkość (t - 2,0)cm.
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Modelowanie form przedniej i tylnej części nogawki (rys. 21)
Wykreślamy linie zewnętrzne  boczne (szew zewnętrzny  boczny) i wewnętrzne (szew
wewnętrzny) zgodnie z rysunkiem.
Rys. 20. Konstrukcja tylnej części nogawki Rys. 21. Konstrukcja przedniej i tylnej części nogawki
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
KONSTRUKCJA I MODELOWANIE FORM KOSZULI MSKIEJ
W przemyśle odzieżowym produkuje się koszule męskie o trzech rodzajach linii:
- dopasowana,
- lekko dopasowana,
- prosta.
Linia koszuli zależy od wielkości dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu klatki piersiowej
i od wielkości wcięcia linii boku na linii talii.
W tabeli 7 zamieszczono wszystkie odcinki konstrukcyjne według kolejności budowy siatki
konstrukcyjnej wraz z wielkościami dodatków konstrukcyjnych do konstrukcji koszuli o linii
dopasowanej, lekko dopasowanej i prostej.
Wymiary:
ZWo = 176,0
opx = 96,0
os = 38,0
SyTy = 43,5
SySvXpTp = 53,4
RvNv=60
Opis modelu
Koszula męska wykonana z tkaniny bawełnianej lub elanobawełnianej o linii lekko
dopasowanej. Z tyłu odcinany karczek, stanowiący całość z odcinanym karczkiem przodu.
Zapięcie na plisie, nakładane kieszenie. Rękawy i kołnierz koszulowe.
Tabela 7.
Wielkość dodatków konstrukcyjnych do konstrukcji koszuli męskiej dla typów figur: A, B, C i D mężczyzn.
Dodatki konstrukcyjne (dk)
koszula
Symbol Wzór
Dopaso- Lekko prosta
wana
dopasowana
1 2 3 4 5
SP (1/15 ZWo+1/10 opx +0,8) + dk 1,0 1,5 2,0
ST SyTy
SD długość koszuli
PP1 (7/40 opx +1,0) + dk 2,6 3,3 4,0
P1P2 1/8 opx + dk 2,0 2,5 3,0
P2P3 (1/5 opx  1,0) + dk 1,4 2,2 3,0
PP3 (1/2 opx + 0) + dk 6,0 8,0 10,0
SS4 1/5 os
S4S5 2,0
S3S6 1/5 os  1,0
S3S7 1/5 os + 0,5
S8S9 1/10 os  0,6
S1R 2,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
RR2 dk dla opx = 88,0 2,1 2,1 2,1
92,0 1,9 1,9 1,9
96,0 1,7 1,7 1,7
100,0 1,5 1,5 1,5
104,0 1,3 1,3 1,3
108,0 1,1 1,1 1,1
112,0 0,9 0,9 0,9
116,0 0,7 0,7 0,7
120 0,5 0,5 0,5
S6R7 S5R2
P1P4 ½ SP
P4P5 1,0
P2P6 P1P4
PP7 ½ PP3
P2P8 1/3 P1P2
yródło: Piskorska M: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995.
Konstrukcja i modelowanie form tyłu i przodu koszuli męskiej.
Siatkę konstrukcyjną tyłu i przodu wykreślamy na podstawie opisu zamieszczonego
w tabeli 7; dodatki konstrukcyjne dla koszuli lekko dopasowanej wg kolumny 4.
SD = 76,0 długość koszuli
Wykreślamy krzywą podkroju szyi tyłu i przodu, krzywą podkroju pachy oraz linie boku
wg rysunku.
Wielkości wcięć linii boku na linii talii są następujące:
- dla koszuli dopasowanej 2·2,0 cm = 4,0 cm
- dla koszuli lekko dopasowanej 2·1,0 cm = 2,0 cm
- dla koszuli prostej - brak wcięć
SC = 7,0 położenie linii karczka
Z punktu C wystawiamy prostopadłą. Na linii pachowej tylnej odmierzamy 1,5 cm 
skrócenie linii pachy tyłu. Otrzymujemy zaszewkę barkową na linii karczka tyłu. Szew barkowy
przesuwamy do przodu o 1,5 cm, równolegle do linii barku. Projektujemy szerokość plisy,
rozmieszczenie dziurek oraz kształt i położenie kieszeni według rysunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Rys. 22. Konstrukcja i modelowanie form tyłu i przodu koszuli
yródło: Piskorska M: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995.
Konstrukcja i modelowanie formy kołnierza koszulowego z odciętą stójką.
W konstrukcji koszuli długość wykreślonej krzywej podkroju szyi tyłu i przodu
(SS5 +S6S7) powinna być równa wymiarowi os  obwodowi szyi zwiększonemu o 1,0 cm.
KK1 = ½ (os + 1,0)
K1K2 = połowa szerokości plisy.
Z punktu K2 wystawiamy prostopadłą, na której odmierzamy 0,5 cm.
KK3 = 0,75
K1K4 = 4,0
Wykreślamy kształt stójki i kołnierza według rysunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Rys. 23. Konstrukcja i modelowanie form kołnierza koszulowego z odciętą stójką
yródło: Piskorska M: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995.
Konstrukcja i modelowanie formy rękawa koszulowego.
R4P9 = 1/3 OP  0,5
gdzie: OP = obwód pachy zmierzony na rysunku 22 (do obwodu nie należy wliczać
szerokości zaszewki barkowej).
R4N = RvNv + 3,0
R4P10 = R4P 10=1/2 OP  0,3
NN1 = NN1 =14,0
R4R5 = R4R6=1/2 R4P10
P 10R7= 1/3 R4P 10-1
Długość rękawa skracamy o szerokość mankietu.
Wykreślamy krzywą główki rękawa, wyznaczamy szerokość zakładek i długość mankietu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Rys.24. Konstrukcja i modelowanie formy rękawa koszulowego
yródło: Piskorska M: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995.
STANDARD KONSTRUKCJI MARYNARKI
Wymiary w cm:
ZWo = 176,0
opx = 96,0
ot = 86,0
obt = 100,0
os = 38,0
XcXc = 35,6
PcPl = 12,0
XlXl = 36,4
SyTy = 43,5
SySvXpTp = 53,4
RvNv = 60,0
Modelowanie form marynarki jednorzędowej
Opis modelu
Jednorzędowa klasyczna marynarka zapinana na dwa guziki. W marynarce zmianom mody
ulegają linie: barków (podwyższona, obniżona lub o naturalnej linii), talii (podwyższona lub
w naturalnym miejscu), boków (mniej lub bardziej wcięta), proporcje szerokości na linii pachy
i talii, długość marynarki, elementy: liczba zapięć, kształt wyłogów i kołnierza, położenie linii
kieszeni bocznej (prosta lub skośna).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Rys. 25. Projekt plastyczny marynarki jednorzędowej
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Siatkę konstrukcyjną tyłu i przodu należy wykreślić na podstawie opisu podanego w tabeli 8,
z uwzględnieniem następującej zmiany:
- rozsuniecie siatki konstrukcyjnej miedzy liniami pachowymi tylną i przednią na określoną
odległość przeznaczoną na konstrukcję boczka,
- elementu wyrobu odzieżowego okrywającego boczną część tułowia; na wielkość rozsunięcia
składa się szerokość pachy i wielkość: 8 cm  dla marynarki.
Tabela 8.
Wielkości dodatków konstrukcyjnych do standardu konstrukcji marynarki dla typów figur A i B mężczyzn oraz IV
grupy wiekowej chłopców.
Symbol Wzór Dodatek konstrukcyjny (dk)
Konstrukcja tyłu i przodu marynarki
SP 1/15Zwo+1/10opx+0,8
SC ½ SP+dk 0
ST SyTy+dk 0
TB 1/10Zwo+dk 2,0
SD Długość wyrobu odzieżowego
TT1 - 4,0
BB1 - 4,5
SS - 0,5
P1P2 (7/40opx+1,0)+dk 2,5
P2P3 1/8opx+dk 1,8
P3P4 (1/5opx-1,0)+dk 3,2
P1P4 (1/2opx+0)+dk 7,5
T3T4 P3P4+dk IV gr =0
Typ A = 0
Typ B = 1,0
T4T5 1,5
SS2 1/5 os+dk 0,4
S2S3 2,5
S3S4 0,5
T3T6 1/2 T3T4
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
P3P5 ½ P3P4-0,5
T7S5 [SySvXpTp  (SS2+0,5)]+dk 1,0
S5S6 SS2+dk 1,0
S6S7 S5S6
T4D2 T1D1+dk 1,0
S1R 1,5
P3R1 P2R-dk 3,0
RR2 dk dla opx=96 2,0
S5R3 S3R2-0,8
P2P6 dk 2,5
P6P8 ź P6S1+0,5
P8P9 - 1,0
P17P10 P6P8-2,5
P8P11 1,5
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Konstrukcja boczka
Odcinany boczek, jako część boczna marynarki pozwala na zmodelowanie zaszewki
piersiowej i zaszewki kieszeniowej w przodzie marynarki.
T3 K = 1/16 ZWo  3,5
T5K1= T3 K
Z punktu K1 prowadzimy prostÄ… przez punkt K  linia kieszeni
P3P14 = 3,5  szerokość pachy przodu
KK2= 1,5  z punktu K2 prowadzimy równoległą do linii pachowej przedniej, na linii dołu
powstaje punkt D3.
P14P15 = 2,5  rozsunięcie przodu i boczka.
Z punktu P15 prowadzimy równoległą do prostej P14K2 i do prostej K2D3.
Tabela 9.
Wielkości dodatków konstrukcyjnych do standardów konstrukcji boczka do marynarki dla typów figur A i B
mężczyzn oraz IV grupy wiekowej chłopców.
Odcinek konstrukcyjny Dodatki konstrukcyjne (dk)
Symbol Wzór Marynarka
Konstrukcja boczka
T3K 1/16 ZWo - dk 3,5
T5K1 T3K
P3P14 - 3,5
KK2 - 1,5
P14P15 - 2,5
P15P16 1,5
P16P17 P2P3 - P3P14
P17P2 4,0
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
P15P16 = 1,5
Odstawienie boczka:
P16P17 = P2P3  P3P14 szerokość boczka,
gdzie: P2P3 = (1/8 opx + dk)  szerokość pachy
P17P2 = 4,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Rozsunięcie boczka i tyłu.
Na wielkość rozsunięcia siatki konstrukcyjnej między liniami pachowymi tylną i przednią
składają się następujące odcinki konstrukcyjne:
P14P15, P15P16, P17P2 i szerokość pachy  P2P3.
Rys. 26. Konstrukcja boczka
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Modelowanie form tyłu, boczka i przodu.
SD = 76,0 długość marynarki
Kolejność czynności modelowania form jest następująca:
- wykreślenie zaszewki piersiowej i zaszewki brzusznej:
T7T13 = 1,5  położenie zaszewki piersiowej na obniżonej linii talii. Z punktu T13 prowadzimy
równoległą do prostej T7P5 i prostopadłą do linii bioder  powstaje punkt D4.
P18P19 = 6,0  otrzymujemy podcinek T13P19- wysokość zaszewki piersiowej.
T13T14 = 1,5  szerokość zaszewki piersiowej na obniżonej linii talii.
K3K4 = 1,0  szerokość zaszewki piersiowej na linii kieszeni. Od punktu D4 odmierzamy
w prawo szerokość zaszewki brzusznej:
1,0 cm  dla typu figury A i IV grupy wiekowej chłopców,
1,2 cm  dla typu figury B.
Otrzymany punkt Å‚Ä…czymy prostÄ… z punktem K3.
- wykreślenie linii bocznej tyłu i tylnej linii boczka (szew boczny) oraz linii bocznej
przodu i przedniej linii boczka (szew boczka).
Od punktu K2 odmierzamy obustronnie połowę szerokości zaszewki piersiowej na linii kieszeni.
Od punktu D3 odmierzamy w prawo szerokość zaszewki brzusznej.
Obliczenie wielkości t, przypadającej na wielkość wcięć form tyłu, boczka i przodu na obniżonej
linii talii:
t = (T1T2 + T12T11 + T10T14+ T13T5)  (1/2ot+5,5)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
gdzie: 5,5 cm  wielkość dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu pasa.
Rys. 27. Modelowanie form tyłu, boczka i przodu marynarki.
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Rozmieszczenie tej wielkości:
T2T15=1,8
T12T16=2,2
T11T17=0,4
T10T18=0,6
t =5,0
Przy zmianie wielkości dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu pasa należy
zachować proporcjonalność w rozmieszczeniu wielkości t.
Obliczenie wielkości b przypadającej na wielkość wcięcia boczka na linii bioder.
b= (B1B2+ B7B8+ B5B4)  (1/2 obt + 3,5)
gdzie: 3,5 cm  wielkość dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu bioder.
B7B8=b
Przy obliczaniu wielkości b, w zależności od wielkości dodatku konstrukcyjnego w połowie
obwodu bioder zachodzą następujące przypadki:
- przy wielkości dodatniej tylna linia boczka przechodzi przez punkt B8 położony
wewnÄ…trz siatki konstrukcyjnej,
- przy wielkości zerowej tylna linia boczka przechodzi przez punkt B7,
- przy wielkości ujemnej tylna linia boczka przechodzi przez punkt B8 położony na
zewnÄ…trz od linii konstrukcyjnej.
- wykreślenie krzywej podkroju pachy przy złączeniu linii bocznej tyłu i tylnej linii boczka
(szew boczny) oraz linii bocznej przodu i przedniej linii boczka (szew boczka), na
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
krótkich odcinkach; sprawdzenie jej przebiegu przy złączeniu linii barków (szwu
barkowego), należy wykonać wg sposobu podanego na rysunku poniżej.
Rys. 28. Przebieg krzywej podkroju pachy przy złączeniu linii barków.
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
W odległości 1,0 cm (szerokość szwu) od krawędzi pachy wykreślamy linię szycia  linia
przerywana.
- Modelowanie zaszewki kieszeniowej (brzusznej) i zaszewki piersiowej.
Rys. 29. Wykreślenie krzywej podkroju pachy do Rys. 30. Forma konstrukcyjna przodu marynarki
marynarki yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Formy przodu przecinamy według:
- prostych poprowadzonych z punktu P19,
- krawędzi zaszewki piersiowej,
- linii kieszeni,
- krawędzi zaszewki brzusznej.
Zamykamy zaszewkę brzuszną, a szerokość zaszewki piersiowej rozstawiamy do 2,0 cm 
powstaje zaszewka kieszeniowa. Otrzymaliśmy formę konstrukcyjną przodu marynarki do
modelowania form marynarek jednorzędowych, dwurzędowych, sportowych, o różnej liczbie
zapięć.
- Modelowanie kształtu wyłogu
Rys. 31. Forma modelowa przodu marynarki jednorzędowej
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Dodajemy wielkość dodatku na zapięcie i rozmieszczamy dziurki, przedłużamy linię barku.
S5S8= 2,0
Punkt S8 wyznacza położenie linii załamania wyłogu. Od punktu S8 prowadzimy linię wyłogu do
krawędzi przodu na wysokości górnego zapięcia.
- Wykreślenie krzywej wykroju szyi, przy złączeniu linii barków (szwu barkowego) 
według sposobu podanego na rysunku poniżej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
Rys. 32. Wykreślenie krzywej wykroju szyi.
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
KAMIZELKA MSKA
Rys. 33. Kamizelka męska
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Opis modelu.
Jednorzędowa klasyczna kamizelka męska zapinana na 5 guzików. Dekolt i dół przodu
w kształcie litery V. Kieszenie wykończone listewkami.
Modelowanie form kamizelki wykonano na formach konstrukcyjnych tyłu i przodu marynarki
jednorzędowej.
Modelowanie form tyłu i przodu kamizelki męskiej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Ułożenie form przodu w stosunku do formy tyłu:
- przedłużamy linię pachy tyłu,
- z punktu T15 prowadzimy prostą równoległą do linii pachy  linia talii,
- ustawiamy przód według punktu T4 i prostopadłej linii środkowej przedniej.
T1D1 = 10,0
P2P6 = 5,5
Pogłębienie pachy.
P1P15 = (1/2 opx +3,5)  P4P14
gdzie: 3,5 cm  wielkość dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu klatki piersiowej.
T1T19 = (1/2 ot +4,5)  (T4T13 + T14T18)
gdzie: 4,5 cm  dodatek składający się z: 2,5 cm  dodatek konstrukcyjny w połowie
obwodu pasa, 2,0 cm  szerokość zaszewki w tyle.
Z punktu P15 prowadzimy prostÄ… przez punkt T19.
T19D3 = T1D1  1,5
T1T20 = ½ T1T19
Przez punkt T20 prowadzimy prostopadłą do linii dołu.
Rys. 34. Modelowanie form tyłu i przodu kamizelki męskiej
yródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
Konstrukcja odzieży męskiej na dolną część ciała
 I metoda konstrukcji spodni dla różnicy (obt-ot) e"12
Konstrukcja spodni zależy od budowy figury męskiej określonej wymiarami: obwodem bioder
z uwzględnieniem wypukłości brzucha i obwodem pasa. Wielkość różnicy między tymi
wymiarami decyduje o wielkości odcinka występu brzucha.
Figura męska o różnicy wymiarów: obt  ot = 12 nie ma występu brzucha, tzn. wielkość odcinka
na występ brzucha równa się zero. W tym przypadku linia środka przedniej części nogawki jest
prostopadła do linii krocza. W związku z tym metody konstrukcji spodni męskich zależą od
wielkości różnic (obt-ot), a nie zależą od typów figur A, B, C i D.
1) metoda dla różnicy (obt  ot)e"12,0 cm, gdzie nie ma występu brzucha;
2) metoda dla różnicy (obt  ot)<12,0 cm, gdzie jest występ brzucha.
STANDARD KONSTRUKCJI SPODNI MSKICH Z FAADK
Wymiary w cm:
ZWo = 176,0  wzrost
ot = 86,0 - obwód pasa
obt = 100,0 -obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha
ZTv = 110,0 -wysokość talii
ZUo = 84,0 - wysokość krocza
ZKo = 50,0 -wysokość kolana.
Szerokość nogawki na linii dołu  28 cm
Opis modelu:
Spodnie męskie podstawowe długie z zaprasowaną linią kantu, dopasowane do linii talii
zaszewkami w tyle i fałdką w przodzie. Zapinane na linii środka przodu na zamek błyskawiczny.
Góra spodni wykoÅ„czona paskiem (o szer. 3÷3,5) zapinanym na 1 guzik.. Dół spodni obrzucony
na overlocku, podwinięty i podłożony ściegiem krytym.
Tabela 10.
Wielkości dodatków konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji spodni męskich
 I metoda dla różnicy (obt  ot)e"12
Odcinek konstrukcyjny Dodatki konstrukcyjne (dk)
Symbol Wzór Rodzaj spodni
z fałdką bez fałdki
1 2 3 4
Podział połowy obwodu bioder:
BB1 ź obt + dk 1,0 0
B5B7 ź obt + dk 2,5 2,0
½ obt + dk 3,5 2,0
Konstrukcja przedniej części nogawki
TD ZTv
TT1 3,5
TU ZTv - ZUo
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
UB 1/20 obt + 3,0
DK ZKo
DD1 2,0
BB1 ź obt + dk 1,0 0
B1B2 1/20 obt - dk 0 0,5
BB3 ½ BB2
D1D2 BB3 + 1,5
B1A ź UB
AA1 0,5 -
T2T3 - 1,0
T1T4 1/10 (obt  ot) - dk 0,8 0,5
D3D4 ½ szerokość nogawki  1,0
D3D5
K1K2
D3D4 Ä… a
K1K3
Konstrukcja tylnej części nogawki
B3B4 1,8
b B5B7+[(1/4 obt - dk)  B1B2] 5,0 6,0
B4B5 ź b
B4B6
B5B7 ź obt + dk 2,5 2,0
78o
"Ä…
T5T6 1/20 obt  1,5
D4D6 2,0
D5D7
K2K4 2,0
K3K5
K4B5 + K2B + BT4
+B5T7
T7T8 T1T4 + 0,5
K5U2 K3U1
T6T9 ½ T6T8
t (T4T3 + T6T8)  (1/2 ot + 1,5)
Szerokość - 3,0 -
fałdki
Szerokość t  3,0 -
zaszewki
Szerokość t -
zaszewki
yródło: Parafianowicz Z., Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
Konstrukcja przedniej części nogawki
Dodatki konstrukcyjne podano w postaci symboli dk. Przy wykreślaniu siatki konstrukcyjnej
spodni należy posługiwać się tabelą 10, która zawiera wielkości dodatków konstrukcyjnych dla
standardu konstrukcji dwóch rodzajów spodni.
Podział połowy obwodu bioder:
Szerokość przedniej części nogawki = ź obt + dk
Szerokość tylnej części nogawki = ź obt + dk
PoÅ‚owa obwodu bioder = ½ obt + dk
Z prawej strony arkusza prowadzimy prostą pionową  jest to linia boczna; na której
wyznaczamy punkt T.
TD = ZTv Wysokość talii.
TT1 = 3,5 Szerokość paska.
Z punktu T1 wystawiamy prostopadłą  jest to linia talii.
TU = ZTv - ZUo Głębokość krocza.
Z punktu U wystawiamy prostopadłą  jest to linia krocza.
UB = 1/20 obt + 3,0
Otrzymujemy odcinek TB  głębokość bioder. Z punktu B wystawiamy
prostopadłą  jest to linia bioder.
DK = ZKo Wysokość kolana
PoÅ‚ożenie linii kolana można wyznaczyć za pomocÄ… wzoru: DK = ½ UD + 8,0
DD1 = 2,0
Wyznaczenie długości spodni.
Wielkość ta jest zależna od szerokości nogawki na linii dołu. Dla szerokich
nogawek wielkość ta jest mniejsza, a dla wąskich - większa. Z punktu D1
wystawiamy prostopadłą.
BB1 = ź obt + dk
Szerokość przedniej części nogawki na linii bioder. Przez punkt B1 prowadzimy
prostopadłą  jest to linia środkowa przednia, powstaje punkt oznaczony dwoma
symbolami: T2 i T3.
B1B2 = 1/20 obt  dk
Szerokość podkroju krocza przedniej części nogawki.
BB3= ½ BB1
Punkt B3 wyznacza środek przedniej części nogawki.
D1D2 = BB3 + 1,5
gdzie: 1,5 cm  wielkość przesunięcia środka przedniej części nogawki na linii dołu.
Przesunięcie to powoduje skrócenie długości linii wewnętrznych, poprawiając układalność
spodni na figurze.
Z punktu D2 prowadzimy prostÄ… przez punkt B3  jest to linia zaprasowania nogawki.
Z punktu D1 prowadzimy prostopadłą do linii zaprasowania nogawki  jest to linia dołu.
Z punktu K prowadzimy prostopadłą do linii zaprasowania nogawki  jest to linia kolana.
B1A = ź UB
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
Z punktu A wystawiamy prostopadłą.
AA1 = 0,5
Punkt A1 łączymy prostą z punktem T2 = T3  jest to linia środka przodu.
T1T4 = 1/20 (obt  ot)  dk
Wielkość wcięcia bocznego przedniej części nogawki. Powstały odcinek T4T3 jest szerokością
przedniej części nogawki na linii talii.
D3D4 = D3D5 = ½ szerokoÅ›ci nogawki  1,0
K1K2 = K1K3 = D3D4 Ä… a
gdzie: a  wielkość zależna od linii nogawki.
Rys. 35. Konstrukcja przedniej części nogawki
yródło: Parafianowicz Z., Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997
Konstrukcja tylnej części nogawki
Konstrukcję tylnej części nogawki wykreślamy na siatce konstrukcyjnej przedniej części
nogawki.
B3B4 = 1,8
Punkt B4 wyznacza środek tylnej części nogawki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
Obliczenie wielkości odcinka b, który składa się z sumy szerokości: tylnej części nogawki na
linii bioder i podkroju krocza tylnej części nogawki:
b = (1/4obt + dk) + [(1/4 obt  dk)  B1B2]
gdzie: (1/4 obt + dk)  szerokość tylnej części nogawki na linii bioder,
(1/4 obt  dk)  B1B2  szerokość podkroju krocza tylnej części nogawki,
(1/4 obt  dk)  szerokość podkroju krocza nogawki,
B1B2  szerokość podkroju krocza przedniej części nogawki,
B4B5 = B4B6 = 1/2b
Z punktu K prowadzimy prostą przez punkt B5, która powoduje zmniejszenie wielkości
wcięcia bocznego.
B5B7 = ź obt + dk
Szerokość tylnej części nogawki na linii bioder.
Ä… = 78°
Kąt nachylenia linii środka tyłu (linii szwu środkowego tyłu)
T5T6 = 1/20 obt  1,5
Podwyższenie tylnej części nogawki od linii talii.
D4D6 = D5D7 = 2,0
K2K4 = K3K5 = 2,0
Poszerzenie tylnej części nogawki od linii kolana do linii dołu.
K4B5 + B5T7 = K2B + BT4
Wyrównanie długości linii zewnętrznych (bocznych) od linii kolana.
T7T8 = T1T4 + 0,5
Wielkość wcięcia bocznego tylnej części nogawki. Powstały odcinek T6T8 jest
szerokością tylnej części nogawki na linii talii.
K5U2 = K3U1
Wyrównanie długości linii wewnętrznych od linii kolana.
T6T9 = ½ T6T8
Z punktu T9 wystawiamy prostopadłą  jest to linia środka zaszewki.
Obliczenie wielkości t przypadającej na szerokość zaszewki i fałdki:
t = (T4T3 + T6T8)  (1/2 ot + 1,5)
gdzie: 1,5 cm  dodatek składający się z: 0,5 cm  dodatek przeznaczony na wyrównanie
linii podkroju talii, która ulega skróceniu przy jej modelowaniu; 0,5 cm  dodatek przeznaczony
na luz w obwodzie pasa; 0,5 cm  dodatek technologiczny przeznaczony na skurcz występujący
przy wszywaniu paska.
t  3,0 = szerokość zaszewki
gdzie: 3,0  szerokość fałdki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
Modelowanie form przedniej i tylnej części nogawki
Wykreślamy linie zewnętrzne  boczne (szew zewnętrzny  boczny) i wewnętrzne (szew
wewnętrzny) zgodnie z rysunkiem. Wykreślamy krzywą podkroju krocza przodu za pomocą
Å‚uku o promieniu A1U1.
Rys. 36. Konstrukcja tylnej części nogawki Rys. 37. Formy przedniej i tylnej części nogawki
yródło: Parafianowicz Z., Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1997.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
KONSTRUKCJA STANIKA PODSTAWOWEGO DLA I GRUPY DZIECI
Rys. 38. Projekt plastyczny stanika podstawowego
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995.
Stanik podstawowy dziecięcy jest najprostszą formą górnej części ubioru dla dzieci
w wieku 2-6 lat. Służy jako podstawa do modelowania na płaszczyznie innych wzorów odzieży
lub jako forma podstawowa do konstrukcji innych form, jak sukienki, bluzki, kurtki, przy
zaprojektowaniu zróżnicowanych luzów. Forma stanika jako taka ma stosunkowo niewielkie
zastosowanie  służy jako część górna sukienek dziewczęcych, posiadających marszczone
spódniczki lub plisowane, czasem kloszowe. Do konstrukcji stanika zastosowano luzy,
odpowiadające takim właśnie sukienkom; wynoszą one 6,0 cm w połowie obwodu klatki
piersiowej. Wymiary w cm:
ZWo = 98,0 - wzrost
opx = 56,0 - obwód klatki piersiowej przez piersi
os = 26,0 - obwód szyi,
SyTy = 24,0 - łuk długości pleców,
SySvXpTp = 31,7 - łuk długości przodu
RvRv = łuk szerokości barków tyłu,
RvSxRv = 24,8 - łuk szerokości barków przodu
Tabela 11. PodziaÅ‚ ½ opx i luzu odzieży
Nazwy odcinków Funkcja Zaprojekto- Wyliczenie Wynik
konstrukcyjnych wane luzy
opx
PoÅ‚owa szerokoÅ›ci tyÅ‚u 3/16 opx+ 0,25 2,0 56,0:16·3+0,25+2,0= 12,7
Szerokość pachy 1/8 opx  0,5 3,5 56,0:8  0,5+3,5 = 10,0
PoÅ‚owa szerokoÅ›ci przodu 3/16 opx + 0,25 0,5 56,0:16·3 +0,25 +0,5 = 11,3
Razem ½ opx Ä… 0 6,0 56,0:2 +6,0 = 34,0
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995.
Opis konstrukcji
Z prawej strony arkusza wykreślamy prostą pionową, która będzie linią środka tyłu. W górnej
części wyznaczamy punkt S.
SP głębokość pachy = (1/15 ZWo+1/10opx-2,6) + 2,5 = 12,0
ST długość pleców SyTy = 24,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
SP1 wysokość łopatek = 1/30 ZWo + 3,5 = 6,8.
Przez punkty: P1, P, T prowadzimy prostopadłe.
SS1 odchylenie środka tyłu od pionu = 1/8 opx = 0,7. Punkty P1 i S1 łączymy prostą. Przez
punkt S1 prowadzimy prostopadłą.
S1S2 poÅ‚owa szerokoÅ›ci tyÅ‚u na linii barków = ½ RvRv + 1,0 = 14,4. Dodatek szerokoÅ›ci 1,0
cm przeznaczony jest na szew pachy.
S1S3 szerokość szyi tyłu = 1/5 os + 0,2 = 5,4. Przez punkt S3 prowadzimy prostopadłą.
S3S4 wysokość podkroju szyi tyłu = 1/3 S1S3 + 0,2 = 1,9. Wykreślamy linię szyi przez punkty:
S1 i S4.
PP2 połowa szerokości tyłu wg wyliczenia = 12,7
S2S5 obniżenie barków tyłu = 0,5. Aączymy prostą punkty: S4 i S5.
S4S6 wyznaczenie zaszewki na szwie barkowym = 1/3 S4S5 = 3,0
P1P4 wyznaczenie wierzchoÅ‚ka zaszewki barkowej = ½ P1P3 = 7,0
P2P5 szerokość pachy tyłu wg wyliczenia wynosi 10,0 : 2  0,5 = 4,5. Wartość ujemna oznacza
przesunięcie szwu bocznego w kierunku tyłu. Przez punkt P5 prowadzimy prostopadłą,
otrzymujemy punkt T1.
P2P6 =1/4 P2S5 = 2,8. Z punktu P6 wystawiamy prostopadłą.
P6P7 = 0,5÷1,0. Punkt P7 wyznacza miejsce spotkania tyÅ‚u z rÄ™kawem (szew Å‚okciowy) oraz
służy do wykreślenia krzywej podkroju pachy tyłu (przez punkty: S5, P3, P7, do P5).
Z lewej strony arkusza wykreślamy linię pionową, która będzie linią pomocniczą środka
przodu. Do niej przedłużamy z rysunku tyłu linie poziome: linię głębokości pachy  P
i liniÄ™ talii  T. Wyznaczamy punkt T2.
T2S7 łuk długości przodu  (SySvXpTp + 2,0)  S1S4 = 27,4; dodatek zapewnia luz na linii
długości przodu. Od wymiaru długości przodu należy odjąć odcinek szyi tyłu S1S4
mierzony po łuku. Z punktu T2 zakreślamy łuk o promieniu równym odcinkowi T2S7.
S7S8 głębokość podkroju szyi = 1/5 os + 0,3 = 5,5. Przez punkt S8 prowadzimy prostopadłą.
S8S9 odchylenie środka przodu od pionu = 1/24 opx + 0,3 = 2,6. Z punktu T2 prowadzimy
prostÄ… przez punkt S9, otrzymujemy punkty: P8, S10.
S10S11 szerokość podkroju szyi = S1S3 + 0,3 = 5,7. Z punktu S10 zakreślamy łuk o promieniu
równym odcinkowi S10S11. W miejscu przecięcia się łuków: T2S7 i S10 S11  wyznaczamy
punkt S11, prowadzimy prostopadłą, otrzymujemy punkt S12.
S12S13 połowa szerokości barków przodu = RvSxRv + 1,0 lub S1S2  1,0 = 13,4. Z punktu S12
zakreślamy łuk o promieniu równym odcinkowi 13,4 cm, otrzymujemy punkt S13.
S12S14= S12S9+ 0,5 = 5,1. Punkt S14 wyznaczamy na dwusiecznej kąta: S9S12S11. Wykreślamy
podkrój szyi przodu, łącząc prostą punkty: S11, S14, S9.
P8P9 połowa szerokości przodu wg wyliczenia = 11,3. Aączymy prostą punkty: S13 i P9  linia
pachowa przednia.
P9P10 szerokość pachy przodu wg wyliczenia = 10,0: 2 + 0,5 = 5,5. Dodatek poszerza pachę
przodu o 1,0 cm w stosunku do pachy tyłu. Przez punkt P10 prowadzimy prostopadłą,
otrzymujemy punkt T3.
S13S15 obniżenie barku przodu = S3S4+ S2S5+1,0÷1,2 = 3,4÷3,6. Punkty: S11 i S15 Å‚Ä…czymy prostÄ…
 linia opadu barku przodu.
P9P11= 1/5 P9S15 = 1,9÷2,0. Przez punkt P11prowadzimy prostopadÅ‚Ä….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
P11P12 = 0,5÷0,7. Punkt P12 wyznacza miejsce spotkania przodu z rÄ™kawem.
S11S16 dÅ‚ugość szwu barkowego przodu = S4S5 (z rysunku tyÅ‚u)  0,3÷0,5 w zależnoÅ›ci od
stopnia wdania = 9,1 9,3.
S16S17 obniżenie szwu barkowego = 0,3 0,5; zapewnia prawidłowe ułożenie się szwu
w stosunku do główki rękawa. Punkty: S17 i S11 łączymy lekko wypukłym łukiem.
Wykreślamy linię pachy przodu przez punkty: S17, P12 do P10.
T2T4 przedłużenie linii środka przodu = 0,3 0,5. Linię dołu wykreślamy lekko wypukłym
Å‚ukiem Å‚Ä…czÄ…c punkty: T4 i T3.
a)
b)
Rys. 39. Konstrukcja stanika podstawowego dziecięcego dla I grupy:
a) formy konstrukcyjne tyłu i przodu, b) modelowanie zaszewki barkowej
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995.
Modelowanie zaszewki barkowej.
W celu wyrównania linii środka tyłu do pionu oraz uwzględnienia luzu na wypukłość łopatki
otwieramy zaszewkÄ™ konstrukcyjnÄ… oznaczonÄ… symbolem S6P4 na linii szwu barkowego, na linii
S4S5.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
Czynności przy modelowaniu zaszewki barkowej:
- odkalkowujemy formę tyłu stanika (lub jego górną część, np. do linii głębokości pachy),
oznaczamy linię: P1P3 oraz punkty: P4, S6 i oznaczamy odpowiednio poszczególne części: T1, T2,
T3  jak na rysunku (aby zapobiec odwróceniu formy podczas modelowania).
- rozcinamy formę po linii zaszewki i linii wypukłości łopatki,
- do prostej pionowej przykładamy i naklejamy części: T1 i T2, a następnie dosuwamy część T3
w ten sposób , aby utworzyła się ciągła linia pachy, a punkt P4 na obu częściach (T1 i T3)
znajdował się na równym poziomie (aby krawędzie zaszewki były jednakowej długości),
- obrysowujemy kontury formy stanika z zaszewką na szwie barkowym, jednocześnie skracamy
dÅ‚ugość zaszewki o 2,0÷2,5 cm  jak na rysunku.
KONSTRUKCJA SUKIENKI PODSTAWOWEJ DLA DZIEWCZT I GRUPY
MODELOWEJ
Sukienka podstawowa dziewczęca to prosta forma o lekko poszerzonych
bokach. Najczęściej formę podstawową sukienki używa się do modelowania na
płaszczyznie innych wzorów odzieży ponieważ rzadko kiedy sukienki
dziewczęce są tak mało urozmaicone.
Rys. 40. Projekt plastyczny sukienki.
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Wymiary w centymetrach:
ZWo - 98,0
opx - 56,0
os - 26,0
RvRv - 26,8
RvSxRv - 24,8
SySvXpTp - 31,7
SyTy - 24,0
RvNv - 32,0
on - 14,0
Opis konstrukcji:
Tył
1 1
SP = ( ZWo + opx  2,6) + 2,5 ÷ 3,0 = 12,0 ÷ 12,5
15 10
ST = SyTy = 24,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
3
SB = ZWo + 4,0 = 33,4
10
1
SK  dowolna ZWo  3,0 ÷ 6,0 = 52,0 ÷ 55,0
2
1
SP1 = ZWo + 3,5 = 6,8
30
1
SS1 = opx = 0,7
80
1
SS2 = RvRv + 1,4 = 14,8
2
1
S1S3 = os + 0,2 ÷ 0,3 = 5,4 ÷ 5,5
15
1
S3S4 = S1S3 + 0,2 = 1,9
3
PP2 połowa szerokości tyłu według wyliczenia = 13,2
S2S5 = 0,3
1
S4S6 = S4S5 = 3,1
3
1
P1P4 = P1P3
2
P2P5 szerokość pachy tyÅ‚u wedÅ‚ug wyliczenia = 11,0 ÷ 11,5 : 2  0,5 = 5,0 ÷ 5,3
1
P2P6 = P2S5
4
P6P7 = 0,8 ÷ 1,2
K1K2 = 3,0 ÷ 4,5
K2K3 = 0,8 ÷ 0,9
Przód
T2S7 = (SySvXpTp + 2,0)  S1S4 = 27,9
1
S7S8 = os + 0,3 ÷ 0,4 = 5,5 ÷ 5,6
5
1
S8S9 = opx + 0,3 = 2,6
24
S10S11 = S1S3 + 0,3 ÷ 0,4 = 5,7 ÷ 5,8
1
S12S13 = RvSxRv + 1,2 ÷ 1,3 lub S1S2  0,8 = 13,6 ÷ 13,7
2
S12S14 = S12S9 + 0,5 Punkt S14 wyznacza dwusiecznÄ… kÄ…ta S9S12 S11
P8P9 poÅ‚owa szerokoÅ›ci przodu wedÅ‚ug wyliczenia = 11,8 ÷ 12,4
P9P10 szerokość pachy przodu wedÅ‚ug wyliczenia = 11,0 ÷ 11,5 : 2 + 0,5 = 6,0 ÷ 6,2
S13S15 = S3S4 + S2S5 + 0,8 ÷ 1,0
S11S15 = S4S5 - 0,3 ÷ 0,5
S15S16 = 0,3 ÷ 0,5
P9P11 = P2P6  0,5
P11P12 = 1,0 ÷ 1,5
K5K6 = 1,5 ÷ 2,0
K4K7 = 0,3 ÷ 0,5
K6K8 - według tyłu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
Rys. 41. Konstrukcja sukienki podstawowej dla dziewczÄ…t I grupy.
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Modelowanie zaszewki barkowej
W celu wyrównania środka tyłu do pionu oraz uwzględnienia luzu na wypukłości łopatki
otwieramy zaszewkÄ™ konstrukcyjnÄ… oznaczonÄ… symbolem S6P4 na linii szwu barkowego, to jest
na linii S4S5. kolejność czynności przy modelowaniu zaszewki barkowej została omówiona przy
konstrukcji stanika dziecięcego.
Konstrukcja rękawa podstawowego jednoczęściowego do sukienki dla dziewcząt I grupy
modelowej
SN = RvNv + 2,0 ÷ 2,5 = 34,0 ÷ 35,0
NN1 = 2,0 ÷ 2,3
1
SP wysokość główki rÄ™kawa = V - (2V + V1 )+ 0,5 ÷ 1,0 = 10,1 ÷ 10,5
10
1
ST = RvNv + 5,0 = 21,0
2
PP1 = P2P5 + P9P10 + 2,0 ÷ 2,5 = 13,5 ÷ 14,0
N1N2 = P1P2 - 1,5 ÷ 2,0 = 11,0 ÷ 12,5
T1N3 = TN1 + 1,5 ÷ 2,0
Kształt pachy z rysunku pomocniczego nanosimy na siatkę konstrukcyjną rękawa w ten
sposób, aby odcinek P9P10 pokrył się z odcinkiem PP1 a krawędz pachy szwu przodu była
styczna do prostej PS.
T1T2 = P1P10  0,5
Odcinek P10N4 wyznacza linię szwu rękawa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
1
SS2 = SS1 + 0,5
2
1
SS3 = SS1
4
1
S1S4 = S1P1  0,5
3
PP2 = P9P11  0,5
S4S5 = 0,5
Z punktu S5 kreślimy styczną do podkroju pachy.
1
S4S6 = S2S4
2
1
S6S7 = S2S4
10
Wykreślamy krzywą główki rękawa, nanosimy punkty spotkania z pachą sukienki. Za pomocą
odkalkowanej tylnej i przedniej części rękawa otrzymamy rękaw rozłożony. Sprawdzamy
płynność krzywej główki i pachy rękawa. Wyznaczamy punkty spotkania rękawa ze szwem
barkowym, rozliczając wielkość liczbową tak aby 1/3 przeznaczyć na wdanie do pachy przodu, a
2/3 wielkość wdania na pachę tyłu.
Mankiet do rękawa
NN1 = on + 1,0 ÷ 1,5 = 15,0 ÷ 15,5
N1N2  dodanie na zapięcie = 2,0
NN3 dodanie na zÄ…bek = 2,0 ÷ 2,5
N2N4 = N3N5  szerokość mankietu = 2,5 ÷ 3,5
b)
a)
c)
Rys.42. Konstrukcja rękawa podstawowego jednoczęściowego do sukienki dla dziewcząt I grupy
a) odkalkowany kształt pachy, b) forma konstrukcyjna rękawa, c) mankiet
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
Kołnierz do sukienki
KK1 wysokość podkroju = 6,0 ÷ 7,0 cm
K1K2 dÅ‚ugość krzywej podkroju szyi + 0,3 ÷ 0,4
K1K3 szerokość koÅ‚nierza na linii Å›rodka tyÅ‚u = 6,0 ÷ 8,0
K2K4 szerokość koÅ‚nierza na linii przodu = K1K3 + 0,5 ÷ 0,8
K4K5 = 2,5 ÷ 2,8
K1K6 wysokość stójki = 1,5 ÷ 2,0
Rys. 43. Konstrukcja kołnierza do sukienki
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
KONSTRUKCJA SPODNI DAUGICH DLA I GRUPY DZIECI
Rys. 44. Projekt plastyczny spodni dziecięcych długich dla I grupy
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995.
Opis modelu
Spodnie dziecięce długie składają się z dwu części: przodu i tyłu. W talii zmarszczone
gumą regulującą obwód. Z przodu zapinane na suwak. Kieszenie funkcjonalne, nakładane mają
podwójną kolorową stębnówkę; dół spodni z zastębnowanym obrębem, pozwalającym na
ewentualne podłużenie spodni.
Aby podwyższyć spodnie górą  zastosujemy wymiar wysokości talii ZTv. Spowoduje to
wyższe umieszczenie spodni na figurze dziecka, co zabezpieczy przed wysuwaniem się bluzki
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
lub koszuli podczas gwałtowniejszych ruchów lub skłonów. Zależnie od zastosowanej tkaniny
i przeznaczenia spodni ustalamy wielkość luzu. Zaprojektowane spodnie są wykonane z grubszej
tkaniny weÅ‚nianej, a luz wynosi 5,0 ÷ 6,0 cm w poÅ‚owie obwodu bioder, zaÅ› luz na linii
gÅ‚Ä™bokoÅ›ci krocza 1,5 ÷ 2,0 cm.
Wymiary w cm:
ZWo = 98,0 -wzrost,
ot = 52,0 -obwód pasa,
obt = 58,0 - obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
ZTv = 58,0 - wysokość talii,
ZUo = 41,0 - wysokość krocza,
ZKo = 25,0 - wysokość kolana.
Tabela 12. PodziaÅ‚ ½ obt i luzu odzieży
Nazwa odcinków Funkcja Zaprojektowane Wyliczenie Wynik
konstrukcyjnych obt luzy
Połowa szerokości przodu na linii ź obt
1,0÷1,5 58,0:4+1,0÷1,5= 15,5÷16,0
bioder
Połowa szerokości tyłu na linii ź obt
4,0÷4,5 58,0:4+4,0÷4,5= 18,5÷19,0
bioder
Razem ½ obt
5,0÷6,0 58,0:2+5,0÷6,0= 34,0÷35,0
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995.
Konstrukcja przedniej części.
Z prawej strony arkusza wykreślamy prostą pionową, która oznacza linię boczną spodni.
W dolnej części wyznaczamy punkt H  podstawa pomiaru.
HT wysokość talii = ZTv+1,0÷2,0 = 59,0÷60,0
HH1 skrócenie doÅ‚u nogawki (odlegÅ‚ość spodni od podstawy) = 2,0 ÷ 4,0
HK linia kolana = ZKo = 25,0
HU linia gÅ‚Ä™bokoÅ›ci krocza =ZUo 1,0÷2,0=39,0÷40,0. Wielkość liczbowa (ujemna) zapewnia
większą swobodę ruchów.
HB linia bioder = ZUo+1/20 ZWo  0,5= 45,9. Z punktu: H1, K, U, B, i T prowadzimy
prostopadłe.
BB1 szerokość przodu na linii bioder wedÅ‚ug wyliczenia = 15,5÷16,0. Przez punkt B1
prowadzimy prostopadłą, otrzymujemy punkt T1.
B1B2 szerokość podkroju krocza = 1/20 obt+1,5 = 4,4
B2B3 Å›rodek przedniej części  nitka prosta, linia zaprasowania = ½ BB2 = 9,9÷10,2. Przez
punkt B3 prowadzimy prostopadłą, otrzymujemy punkty: K1 i H2.
H2H3 = H2H4 = ½ szerokoÅ›ci przedniej części na linii doÅ‚u  1,0 cm
K1K2 = K1K3 ½ szerokoÅ›ci przedniej części na linii kolana  wymiar dowolny, np.H2H3 i H2H4
+ 0,5÷1,0 cm.
Punkty: H3 i K2, H4 i K3 oraz K2 i B2, K3 i B Å‚Ä…czymy prostymi. Wyznaczamy punkty: U1, U2.
Z punktu H2 odmierzamy do góry 0,5 cm i wykreślamy podkrój dołu przedniej nogawki
 jak na rysunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66
TT2 = 0÷0,5. Przez punkty: T2, B, U1, K3 wykreÅ›lamy liniÄ™ boku przedniej części spodni.
B1B4 = 0,5. Wykreślamy prostą, łączącą punkty T1 i B4 oraz krzywą podkroju krocza przez
punkty: B4 i U2.
Z punktu T3 prowadzimy prostopadłą, do prostej B4T1. Od punktu T3 umieszczamy
faÅ‚dkÄ™ szerokoÅ›ci 1,0÷1,5 cm  jak na rysunku. KsztaÅ‚t i wielkość kieszeni rysujemy
według podanych na rysunku wymiarów.
Rys. 45. Konstrukcja spodni dziecięcych długich dla I grupy:
przednia i tylna część spodni wykreślona na części przedniej
yródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995.
Konstrukcja tylnej części.
Konstrukcję tylnej części wykreślamy na rysunku części przedniej.
H3H5 = H4H6 = poszerzenie tylnej części na linii dołu = 2 cm.
K2K4 = K3K5 = poszerzenie tylnej części na linii kolana = 2,0.
Punkty: H5 i K4 oraz H6 i K5 łączymy prostymi. Wykreślamy podkrój dołu (odmierzając
od punktu H2 0,5 cm do dołu)  jak na rysunku.
B3B5 linia środka tylnej części = 1,0. Aączymy prostą punkty: K1 i B5, przedłużamy do góry 
linia zaprasowania.
BB6 1/16 obt  0,5÷1,0= 2,6÷3,1. Z punktu K5 kreÅ›limy prostÄ… przez punkt B6, przedÅ‚użajÄ…c
do linii talii. Przenosimy odcinek K3T na linię K5B6 i przedłużamy do linii talii,
wyznaczamy punkt T5.
B5B7 = B5B6+0,5÷1,5. Punkty: B7 i K4 Å‚Ä…czymy prostÄ….
K4U3 = K2U2  0,2÷0,3. Wielkość liczbowa jest zależna od ciÄ…gliwoÅ›ci tkaniny. Punkty: U3
i U2 Å‚Ä…czymy prostÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
67
B6B8 szerokość tylnej części na linii bioder wg wyliczenia = 17,8÷18,3.
T5T6 = B6B8  0,5. Z punktu T5 zakreślamy łuk promieniem B6B8. Przez punkty: T6 i B8
wykreślamy prostą. Z punktu T5 rzutujemy prostopadłą do przedłużenia prostej B8T6,
otrzymujemy punkt T7.
T5T8 = 0,5÷1,0. Przez punkty: T8, B6, K5 wykreÅ›lamy liniÄ™ boku tylnej części  jak na rysunku.
U3U4 = U2U5 = ½ (U2U3  2,0). Wielkość liczbowa 2,0 cm równa siÄ™ odcinkowi K2K4
 poszerzenia tylnej części. Punkty: U4 i K4 oraz U5 i K2 łączymy prostymi.
K2U6 = K4U4. Aączymy liniami równoległymi (lekkim łukiem) punkty: U4 i K4 oraz U6 i K2.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakich pomiarów należy dokonać przed przystąpieniem do wykonania konstrukcji spódnicy
podstawowej?
2. Jaka jest kolejność czynności przy konstrukcji i modelowaniu bluzki damskiej
podstawowej?
3. Jak opisałbyś wygląd spodni damskich na podstawie rysunku modelowego, żurnalowego lub
fotografii?
4. Jakie są podstawowe wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji odzieży na górną
część ciała?
5. Jakie są podstawowe wymiary antropometryczne stosowane w konstrukcji odzieży na dolną
część ciała?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Nazwij linie na siatce konstrukcyjnej spódnicy damskiej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
68
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) nazwać linie ciała ludzkiego,
2) wyjaśnić sposób wykonywania konstrukcji spódnicy,
3) rozróżnić linie na siatce konstrukcyjnej,
4) nazwać linie konstrukcyjne i wpisać je w miejsca na rysunku,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura zgodna z p. 6,
- rysunek siatki konstrukcyjnej spódnicy,
- ołówek, długopis.
Ćwiczenie 2
Wykreśl siatkę konstrukcyjną i wykonaj modelowanie form spódnicy podstawowej na
wymiary przeciętne.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy spódnicy,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach
164/88/96
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych i obliczyć szerokości zaszewek
dopasowujących spódnicę na podstawie  Opisu wykonania konstrukcji spódnicy
podstawowej ,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną spódnicy,
6) wyznaczyć szerokości zaszewek na konstrukcji i wykreślić linie konturowe spódnicy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
69
Ćwiczenie 3
Wykreśl siatkę konstrukcyjną i wykonaj modelowanie form spódnicy podstawowej według
własnych wymiarów.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy spódnicy,
2) sporządzić opis modelu,
3) zdjąć wymiary do wykonania konstrukcji spódnicy,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych i obliczyć szerokości zaszewek
dopasowujących spódnicę na podstawie  Opisu wykonania konstrukcji spódnicy
podstawowej ,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną spódnicy,
6) wyznaczyć szerokości zaszewek na konstrukcji i wykreślić linie konturowe spódnicy,
7) wskazać różnice w konstrukcji spódnicy na wymiary przeciętne i spódnicy na wymiary
własne.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 4
Wykreśl konstrukcyjnie formy bluzki podstawowej na wymiary reprezentantki typu figury B
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy bluzki,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach
164/88/96,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji bluzki,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną bluzki,
6) wykonać modelowanie bluzki na siatce konstrukcyjnej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
70
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 5
Wykreśl konstrukcyjnie formy rękawa do bluzki podstawowej dla reprezentantki typu figury B
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy bluzki,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach
164/88/96,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji rękawa do bluzki,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną rękawa,
6) wykonać modelowanie rękawa do bluzki na siatce konstrukcyjnej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 6
Wykreśl konstrukcyjnie formy kołnierza do bluzki podstawowej dla reprezentantki typu
figury B.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy bluzki,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach
164/88/96,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji kołnierza do
bluzki,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną kołnierza,
6) wykonać modelowanie kołnierza do bluzki na siatce konstrukcyjnej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
71
Ćwiczenie 7
Wykreśl konstrukcyjnie formy kamizelki damskiej dla reprezentantki typu figury B.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy kamizelki damskiej,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach
164/88/96,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji bluzki damskiej,
5) sporządzić konstrukcję bluzki damskiej,
6) wyliczyć długości odcinków do wykonania modelowania kamizelki damskiej,
7) wykonać modelowanie kamizelki damskiej w oparciu o formy bluzki podstawowej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 8
Wykreśl konstrukcyjnie formy spodni damskich dla reprezentantki typu figury B.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy spodni damskich,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach
164/88/96,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji spodni damskich,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną spodni,
6) wykonać modelowanie spodni damskich na siatce konstrukcyjnej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 9
Wykreśl konstrukcyjnie formy koszuli męskiej na wymiary reprezentanta typu figury B
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
72
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy koszuli męskiej,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentanta mężczyzn typu figury B o wymiarach
176/92/82
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji koszuli,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną koszuli,
6) wykonać modelowanie koszuli męskiej na siatce konstrukcyjnej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 10
Wykreśl konstrukcyjnie formy spodni męskich dla reprezentanta typu figury B.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy spodni męskich,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentanta mężczyzn typu figury B o wymiarach
176/92/82
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji spodni męskich,
5) wykreślić siatkę konstrukcyjną spodni,
6) wykonać modelowanie spodni męskich na siatce konstrukcyjnej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 11
Wykreśl konstrukcyjnie formy kamizelki męskiej dla reprezentanta typu figury.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy kamizelki męskiej,
2) sporządzić opis modelu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
73
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentanta mężczyzn typu figury B o wymiarach
176/92/82,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji marynarki
jednorzędowej,
5) sporządzić konstrukcję marynarki jednorzędowej,
6) wyliczyć długości odcinków do wykonania modelowania kamizelki męskiej,
7) wykonać modelowanie kamizelki męskiej w oparciu o formy marynarki jednorzędowej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 12
Wykreśl konstrukcyjnie formy staniczka dziecięcego dla dzieci I grupy modelowej
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy staniczka dziecięcego,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary reprezentanta I grupy modelowej,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji staniczka
dziecięcego,
5) wykreślić konstrukcyjnie formy stanika dziecięcego
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 13
Wykreśl konstrukcyjnie formy spodni dziecięcych dla dzieci I grupy modelowej
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wykonać rysunek modelowy spodni dziecięcych,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary reprezentanta I grupy modelowej,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji spodni
dziecięcych,
5) wykreślić konstrukcyjnie formy spodni dziecięcych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
74
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- zeszyt przedmiotowy,
- ołówki różnej twardości,
- gumka,
- taśma centymetrowa,
- arkusz papieru formatu A0.
Ćwiczenie 14
Sporządz szablon spodni damskich podstawowych według własnych wymiarów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zdjąć wymiary potrzebne do wykonania konstrukcji spodni,
2) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych i wykonać konstrukcję spodni podstawowych
na własne wymiary,
3) na podstawie wykonanej konstrukcji sporządzić szablon spodni:
" dodać odpowiednie dodatki na szwy i podwinięcia,
" opisać gotowy szablon.
4) wskazać różnice w wyglądzie formy i szablonu odzieżowego spodni.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru formatu A0,
- przybory kreślarskie,
- ołówki różnej twardości,
- taśma centymetrowa.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji
spódnicy?
2) sporządzić opis modelu spódnicy podstawowej?
3) wykonać rysunek modelowy spódnicy podstawowej?
4) obliczyć długości odcinków konstrukcyjnych niezbędnych do
wykreślania konstrukcji spódnicy?
5) rozróżnić linie na konstrukcji spódnicy?
6) wyliczyć wartość przypadającą na zaszewki i dokonać rozliczenia
tej wielkości?
7) zbudować siatkę konstrukcyjną spódnicy?
8) wykreślić linie konturowe spódnicy podstawowej?
9) nazwać elementy spódnicy?
10) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji
bluzki damskiej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
75
11) sporządzić opis modelu bluzki damskiej?
12) obliczyć długości odcinków konstrukcyjnych niezbędnych do
wykreślania konstrukcji bluzki damskiej?
13) rozróżnić linie na konstrukcji bluzki damskiej?
14) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji
spodni damskich?
15) sporządzić opis modelu spodni damskich?
16) obliczyć długości odcinków konstrukcyjnych niezbędnych do
wykreślenia konstrukcji spodni damskich?
17) rozróżnić linie na konstrukcji spodni damskich?
18) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji
koszuli męskiej?
19) sporządzić opis modelu koszuli męskiej?
20) obliczyć długości odcinków konstrukcyjnych niezbędnych do
wykreślenia konstrukcji koszuli męskiej?
21) rozróżnić linie na konstrukcji koszuli męskiej?
22) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji
spodni męskich?
23) sporządzić opis modelu spodni męskich?
24) obliczyć długości odcinków konstrukcyjnych niezbędnych do
wykreślenia konstrukcji spodni męskich?
25) rozróżnić linie na konstrukcji spodni męskich?
26) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji
staniczka dziecięcego?
27) obliczyć długości odcinków konstrukcyjnych niezbędnych do
wykreślenia konstrukcji staniczka dziecięcego?
28) rozróżnić linie na konstrukcji staniczka dziecięcego?
29) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji
spodni dziecięcych?
30) obliczyć długości odcinków konstrukcyjnych niezbędnych do
wykreślenia konstrukcji spodni dziecięcych?
31) rozróżnić linie na konstrukcji spodni dziecięcych?
32) wykonać modelowanie kamizelki damskiej?
33) nazwać linie na formach kamizelki damskiej?
34) wykonać modelowanie kamizelki męskiej?
35) nazwać linie na formach kamizelki męskiej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
76
5. SPRAWDZIAN OSIGNIĆ
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 16 zadań dotyczących modelowania podstawowych form odzieży. Pytania: 1,
2, 3, 4, 7, 11 są to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedz jest prawidłowa;
pytania: 5, 9 to zadania z luką, w zadaniach: 6, 8, 10, 12, i 15 należy udzielić krótkiej
odpowiedzi, w zadaniach 13, 14 wyjaśnić symbole, a zadanie 16 polega na wyliczeniu
odcinków konstrukcyjnych.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
" w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedz X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedz zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedz prawidłową);
" w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedz w wyznaczone pole;
" w zadaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na pózniej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
pytania: 8, 12, 13, 14, 15, 16 gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 min.
Materiały dla ucznia:
" instrukcja,
" zestaw zadań testowych,
" karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
77
ZADANIA TESTOWE
TEST NR 1
1. Symbolem T oznaczana jest linia:
a) środka tyłu,
b) talii,
c) szyi,
d) poniżej talii.
2. Symbolem x oznaczana jest linia:
a) środkowa przednia,
b) pachowa tylna,
c) kolana,
d) nadgarstka.
3. Punkt Sy leży na skrzyżowaniu:
a) linii talii z linią środkową tylną,
b) linii szyi z liniÄ… bocznÄ…,
c) linii szyi z linią środkową tylną,
d) linii talii z liniÄ… bocznÄ….
4. Pomiary dokonywane wzdłuż linii przylegających dookoła mierzonych części ciała to:
a) obwody,
b) Å‚uki,
c) głębokości,
d) długości.
5. Uzupełnij zdanie:
Forma odzieżowa to ....................
6. Nazwij szablony przedstawione na rysunkach:
a)................................. b).................................. c)....................................
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
78
7. Różnica między wymiarami odzieży a wymiarami ciała to:
a) odcinek konstrukcyjny,
b) luz odzieżowy,
c) wymiar kontrolny,
d) punkt antropometryczny.
8. Wielkość dodatku konstrukcyjnego zależy od:
a) ........................................
b) ........................................
c) ........................................
d) ........................................
9. Uzupełnij zadanie:
Modelowanie odzieży to .........................
10. Jakie znasz rodzaje modelowania:
a) ........................................
b) ........................................
11. Kształtowanie form przez upinanie i wycinanie materiału odzieżowego na manekinie lub
figurze ludzkiej to:
a) modelowanie na płaszczyznie,
b) modelowanie przestrzenne,
c) modelowanie za pomocÄ… siatki konstrukcyjnej,
d) modelowanie wtórne.
12. Nazwij za pomocą symbolu poziome linie ciała oznaczone na sylwetce.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
79
13. Wyjaśnij symbole:
RvRv  & & & & & & & & &
SySvXp  & & & & & & & &
obt  & & & & & & & & & &
PcPl  & & & & & & & & & .
y  & & & & & & & & & & .
14. Masz podane symbole wymiarów. Wpisz nazwy tych wymiarów do tabeli,
a następnie przyporządkuj na sylwetce miejsce zdejmowania tych pomiarów.
1. ZWo
2. ot
3. obt
4. ZTv
5. ZUo
6. ZKo
7. ou
15. Rysunek przedstawia siatkę konstrukcyjną spódnicy damskiej. Nazwij wskazane linie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
80
16. Korzystając z podanych wymiarów oblicz odcinki konstrukcyjne do wykonania konstrukcji
przedniej nogawki spodni damskich.
Wymiary:
ZWo - 164,0 wzrost,
ot - 72,0 obwód talii,
obt - 96,0 obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
ZTv - 103,5 wysokość talii,
ZUo - 76,0 wysokość krocza
ZKo - 46,0 wysokość kolana,
ou - 57,0 obwód uda
szerokość nogawki na linii dołu  25 cm
Symbol Sposób wyliczenia Wynik
TD = ZTv
TU =ZTv-ZUo
DK =ZKo
TT1 - 3,0
BB1 =ź obt
B1B2 =1/20 obt +1,0
BB3 =1/2 BB2
B1B4 - 0,5
T2T4 - 1,0
T1T5 =1/10(obt-ot)
D1D2 = D1D3 = ½ szerokoÅ›ci
nogawki  1,0
K1K2 =K1K3=D1D2Ä…a
gdzie a=1,5
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
81
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ..................................................................
Modelowanie podstawowych form odzieży 311[34].Z2.04
Punktacja
Nr
(0 lub 1)
pyt. Odpowiedz
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. Forma odzieżowa to ....................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
6. a..................................... b..................................... c.........................................
7. a b c d
8. a............................... b............................... c............................... d..............................
9. Modelowanie odzieży to ............................................................................................................
....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
10. a ............................................................... b ...................................................................
11. a b c d
12.
& & & & & .... , & & & & & .... , & & & & & .... , & & & & & .... , & & & & & .... ,
& & & & & .... , & & & & & .... , & & & & & .... , & & & & & .... , & & & & & .... ,
& & & & & .... .
13. RvRv  ...............................................................
SySvXp  ............................................................
obt  ...................................................................
PcPl  .................................................................
y  ......................................................................
14. ZWo  .............................................................
ot  .................................................................
obt  ...............................................................
ZTv  .............................................................
ZUo  .............................................................
ZKo  .............................................................
ou  ................................................................
15. a  & & & & & & & & & & &
b-& & & & & & & & & & &
c-& & & & & & & & & & &
d-& & & & & & & & & & &
e-& & & & & & & & & & &
f-& & & & & & & & & & &
g-& & & & & & & & & & &
h-& & & & & & & & & & &
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
82
16. TD=& & & & & & & & & & &
TU=& & & & & & & & & & &
DK=& & & & & & & & & & &
TT1=& & & & & & & & & & &
BB1=& & & & & & & & & & &
B1B2=& & & & & & & & & & &
BB3=& & & & & & & & & & &
B1B4=& & & & & & & & & & &
T2T4=& & & & & & & & & & &
T1T5=& & & & & & & & & & &
D1D2=& & & & & & & & & & &
K1K2=& & & & & & & & & & &
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
83
6. LITERATURA
1. Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
2. Fałkowska-Rękawek E: Podstawy projektowania odzieży. WSiP, Warszawa 2000
3. Krysińska S: Szycie i konserwacja odzieży. WSiP, Warszawa 1995
4. Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży damskiej. Zeszyt ćwiczeń. Część 1 i 2.
SOP, Toruń 1994
5. Parafianowicz Z., Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP,
Warszawa 1997
6. Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999
7. Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
8. Samek P.: Krawiectwo  Materiałoznawstwo. WSiP, Warszawa 1999
9. Samek P.: Krawiectwo  Technologia. WSiP , Warszawa 1999
10. Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Część 1. WSiP, Warszawa 1992
11. Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Część 2. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
84


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
12 Modelowanie form odzieży zgodnie z projektem
16 Modelowanie form odzieży dla sylwetek nietypowych
15 Modelowanie form odzieży zgodnie z projektem
Modelowanie podstawowych elementów programie SolidWorks 2006
2013 14 SWPS Podstawy pomocy psychologicznej 2010 2011
11 Konstruowanie i modelowanie form podstawowych
Blender Podstawy modelowania blenpo
CATIA Podstawy modelowania powierzchniowego i hybrydowego?tmph

więcej podobnych podstron