Rozwojówka  wykład nr 1
Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży
4 podstawowe pytania:
 co to jest rozwój? Jaka jest natura rozwoju?
 Jak wyjaśniać rozwój?
 Od czego zależy rozwój? Jakie są uwarunkowania rozwoju? Czynniki wpłuwające na rozwój?
 Jak badać rozwój?
Celem ćwiczeń jest pokazanie prawidłowości rozwojowych w zakresie różnych sfer rozwoju...
Egzamin: a) otwarty, b)test wyboru.
Podstawowa lektura: Psychologia rozwoju człowieka, t.1! Tyszkowa i Przetacznik-Gierowska.
t.2 (charakterystyka poszczególnych etapów rozwojowych) Napierała, Trempała
Trempała  Modele indywidualnego rozwoju człowieka.
Uzupełniająca 
H.Bee ...Psych.rozw.czł.
Miller, vasta i Haith  coś tam.....
Dyżury: wt. p.213 od 11.35 do 13 (?)
Wykład 1
Psychologia rozwojowa (developmental psychology) a psychologia biegu życia (lige-span
psychology)
Psychologia rozwojowa  dział psychologii obejmujący badania poświęcone wyjaśnianiu
wszystkich aspektów ludzkiego rozwoju od poczęcia do adolescencji, w kategoriach zmian
ilościowych i jakościowych zachodzących w poszczególnych sferach rozwoju.
Rozwój prowadzi do osiągnięcia pełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej: intelektualnej,
emocjonalnej, społecznej.
Rozwój intelektualny, dojrzałość intelektualna świadczy o tym, że dostrzegamy problemy i umiemy
rozwiązywać pewne operacje logiczne, jest zdolny do racjonalnego myślenia.
Dojrzałość emocjonalna to bycie niezależnym emocjonalnie. Np. Młodzi ludzi chcą żyć na własną
rękę, ale to właśnie wymaga niezależności emocjonalniej .
Dojrzałość społeczna przejawia się w odpowiedzialności (za siebie i za inne osoby). Dojrzałość
społeczna to bardziej odpowiedzialność za drugiego człowieka.
Proces rozwojowy ma charakter progresywny!!
W psychologii rozwojowej podkreśla się ścisły związek między rozwojem fizycznym/biologicznym
a psychicznym. Często mówiło się o tym, że te lilnie przebiegają równolegle do adolescencji.
Do okresu dorastania rozwój jest regułą, jest zasadą życia!!! Zawsze zachodzi  mniej lub bardziej
intensywnie. Natomiast w póz
niejszym okresie rozwój jest możliwoscią. Jednostka może się
rozwijać, a może się nie rozwijać.
Psychologia biegu życia  dział psychologii obejmujący badania zjawisk rozwojowych w trakcie
całego cyklu życiowego, od poczęcia do śmierci; zmiany rozwojowe ujmowane są w kategoriach
zadań, celów życiowych, pełnionych przez jednostkę ról rodzinnych i zawodowych oraz
uczestniczenia przez nią w zdarzeniach życiowych.
Proces rozwoju jest wynikiem zdarzeń losowych, społecznych, historycznych, typowych dla danej
generacji.
Konieczne jest uwzględnienie generacji/kohort w badaniach rozwojowych !!!
Rozwój prowadzi do układania się ze światem; zmiany rozwojowe mają znaczenie adaptacyjne.
To podejście znajduje zastosowanie jak mówimy o tym jakie zdarzenia wpływały na nasz rozwój.
1Pytanie  czym jest rozwój.
W psychologi na żadne pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ale...
Sposoby ujmowania człowieka w rozwoju:
1.Ontogenetyczny
ukazywanie indywidualnej linii rozwoju człowieka
2.Filogenetyczny
ukazywanie człowieka na linii ewolucji od niżej do wyżej zorganizowanych organizmów.
3.Antropogenetyczny
ukazywanie rodowej historii człowieka i człowiekowatych
FILOGENETyCZNE- poszikiwanie podobieństw u człowieka i zwierząt, robi się to żeby wykazać
pewną złożoność człowieka
Podobieństwo fizjologiczne: człowiek i szympans:
-podobieństwo w budowie DNA (tylko 1% różnic)
-możliwosć zarażęnia się chorobami ludzkimi (żółtaczka, HIV)
-podobieństwo w strukturze układu newowego (lewopółkulowa specjalizacja w przetwarzaniu
zawołań)lewa półkula, skroń -> język
Podobieństwo w funkcjonowaniu umysłu:
 rozpoznawanie siebie w lustrze
 zdolność do uczenia się nowego systemu znaków (język migowy)
 rozróżnianie mniej od więcej,
 komunikacyjne różnicowanie wokalizacji na podstawie charakterystyk czasowych.
Powyżej 7mego miesiąca dziecko różnicuje tylko te fonemy, które są charakterystyczne dla danego
języka.
Jak bardzo różnicują, komplikują się zachowania ludzkie??
 reakcja odroczona: na linii filogenezy można powiedzieć, że im na wyższym szczeblu drabiny
ewolucyjnej tym reakcja jest dłuższa, ponieważ rozwija się umiejętność hamowania.
 Używanie języka. Zarówno zwierzęta, jak i owady posługują się pewnymi systemami
kodowymi (osa, szympans) . Człowiek oprócz nadawania instrukcji potrafi nadawać
komunikaty, które mogą odnosić się do przeszłości, ale może się także odnosić do przyszłości.
Badania o charakterze filogenetycznym wyjaśniają pewne mechanizmy ludzkich zachowań. Nie
zawsze samo badanie człowieka może do tego prowadzić. Często pomagają nam obserwacje
zwierząt.
J. Bowlby  dziewczynki w okresie dorastania charakteryzyją się pewnymi zaburzeniami w
zakresie emocji. Wyjaśnienie tego problemu pomogły mu badania filogenetycznym.
Harry Harlow  dzieci rezusów  izolacja małpiatek od matek. Matka z materiału i matka z drutu 
dwie grupy. Czy do wytworzenia przywiązania do matki wystarczy zaspokajanie pokarmowe.
Wskaz
niki: czas przebywania z matką w ciągu doby, oraz zachowanie w sytuacji zagrożenia.
Materiał 16 h
Drut 1 h
zagrożenie
m  chroniły się , a potem eksplorowały (czuły się bezpiecznie)
d  przywierały do podłogi (nie szukały pomocy u matki), a po ustąpieniu zagrożenia długo się nie
podnosiły.
Ostatecznie
m  spoko
d  kłopoty z nawiązywaniem kontaktów z innymi członkami stada póz
niej.
Przywiązanie jest związane z potrzebą przywierającego kontaktu.
metoda kangurowa
Było to wszystko związane dość mocno z behawioryzmem
-------------
Antropogenetyczne ujmowanie człowieka
pokazywanie różnych form rozwoju człowieka. Pochodzimy od driopiteków 3 mln lat temu.
Australopitek przyjmował już postawę wyprostowaną, był roślinożerny do 1,7 mln lat temu, miał
profil zpionizowany
Pitekantropus do 250 tys. Lat temu  miał budowę ciała zbliżoną do człowieka, posługiwał sie
narzędziami wytwarzanymi lub obrabianymi przez człowieka, był mięsożny, odkrył ogień.
Neandertalski do 50 tys. Lat temu  narzędzia, wszystko żerny, używał ubrania, narzędzi, mniejsze
owłosienie, rytuały społeczne  grzebanie zmarłych
Człowiek współczesny  od 50 tys. Do teraz.
Zmiany objętości mózgu:
australopitek 500 cm3
pitekantropus 1000 cm3
neandertalczyk 1400 cm3
współczesny 1350 g
Wyróżnia człowieka współczesnego  posługiwanie się systemami symbolicznymi. - rodowa
historii człowieka.
Ujęcie ontogenetyczne  indywidualna linia rozwoju
Charekterystyka zmian...
E. Hurlock  zmiany rozwojowe można opisać stosując 4 rodzaje wskaz
ników, a mianowicie
a)wzrost sfer fizycznej (masa ciała)
b)proporcje (głowa do tłowia)
prenatalne  2 miesiąc (� ciała to głowa, a po urodzeniu głowa zajmuje ź długości ciała)
c)pojawianie się nowych cech fizyczne (zarost, mutacja itp.)
d)-zanikanie starych cech fizycznie (zęby mleczne)
a)wskaz
nik wzrostu sfery psychicznej (zasób słów)
1  4-5 słów
6lat - 4500słów
b)proporcje (aktywność)
praca nauka zabawa (najpierw zabawa dominuje, potem nauka, a ostatecznie prawie sama praca)
c) obrazy umysłowe powjawiają się dopiero w drugiej poł. 2 roku życia
d) zanikanie cech
synkretyzm spostrzegania (pierwotny)  nieumiejętność odróżniania figury od tła,
traktowanie tego wszystkiego jako całość, dzieci w okresie niemowlęcym (przed 9
miesiącem  rozwój percepcji i manipulacji, przeciwstawianie kciuka palcowi
wskazującemu).
Rozwój to jest proces zmian. Co to znaczy ta zmiana?
Zmiana rozwojowa
Zmiana jest funkcją czasu
Różnica między stanem, który obserwowaliśmy póz
niej w stosunku do stanu wcześniejszego
Zmiana rozwojowa to róznica w stanie danego obiektu ub organizacji struktury psychicznej
obserwowana z biegiem czasu.
Ale nie zawsze tak jest.
Zmiana rozwojowa jest:
 jednokierunkowa (progresywna)
 trwała, nieodwracalna
 prowadzi do uniwesalnie uporządkowanej sekwencji zmian ukierunkowanych na osiągnięcie
określonego celu końcowego.
Rodzaje zmian rozwojowych
Zmiany uniwersalne  powszechnie występujące w rozwoju każdego człowieka w określonym
wieku
Zmiany wspólne  charakterystyczne dla grypy osób podzielających wspólne doświadczenia.
Np. bliz
niaki jednojajowe zaczynają mowić póz
niejszym
Zmiany indywidualne  specyficzne dla danej jednostki
Formy zmian rozwojowych (j. Flavell)
 dodawanie  kumulowanie się kolejnych zmian
 substytucja  stan wcześniejszy zastępowany jes w części lub całości przez stan póz
niejszy
( kiedy dziecko już chodzi to nie raczkuje przecież...)
 modyfikacja- stan póz
niejszy powstaje w wyniku różnicowania się stanu wcześniejszego
( tworzenie znaczenie słowa pies hau hau-małe i brązowe  a potem pies jako zwierze itd.)
 inkluzja- stan wcześniejszy wchodzi w pewnym stopniu zmodyfikowany w stan póśniejszy
(dodawanie  wykonywane w przedszkolu, a dodawanie na maturze, jest włączone, ale i
bardziej skomplikowane)
 mediacja-stan wcześniejszy pośredniczy w powstawaniu stanu nowego, bardziej zaawansowane
(klasyfikowanie  czynność umysłowa polegająca na tworzeniu grup obiektów wg
podobieństwa, najpierw dziecko tworzy takie grupy na podstawie jednej cechy, natomiast z
czasem zaczyna uwzględniać coraz to większą liczbę cech dla danej klasy).