JESTEM POA
OŻN
| Kampania  Dobry poród  wspólna sprawa
Komunikacja
w położnictwie
foto: FOTOLIA
ocenę umiejętności medycznych, o czym w swoim własnym imieniu. Komunikat
Czy wiesz, co to znaczy aktywnie słuchać,
wiedzą ubezpieczyciele w USA, którzy  ja stwarza bezpieczną sytuację dla
wyrażać uczucia przy użyciu frazy
pobierają mniejsze składki od lekarzy rozmówcy, pozwala uniknąć niepo-
z zaimkiem  ja , dbać o granice i terytoria
lubianych przez pacjentów  wiadomo trzebnych dyskusji. Przydatną umiejęt-
własne i pacjenta, unikać barier komuni- bowiem, że są oni rzadziej oskarżani nością jest unikanie nieporozumień za
o popełnianie błędów medycznych. pomocą parafrazy, czyli np. sformuło-
kacyjnych (werbalnych i niewerbalnych),
wań  Rozumiem, że&  ,  Czy masz na
parafrazować wypowiedzi pacjenta?
Praca z innymi wymaga od nas myśli, że& ?  pozwala to sprawdzić,
sprawdzania, czy dobrze rozumie- czy naprawdę rozumiemy, co ktoś do
I dlaczego powinna to wiedzieć położna?
my nawzajem swoje komunikaty. nas mówi, a drugiej osobie daje szan-
Siłą rzeczy to, co mówimy, naznaczone sę na doprecyzowanie  to rozmowa
jest naszym doświadczeniem, rolą, jaką o tym, jak wygląda piłka podopiecznej.
mgr KATARZYNA OLEŚ
pełnimy i  jeśli nie zadbamy o to, że- Trudno uniknąć w naszej pracy sy-
byśmy mówili o tej samej albo chociaż tuacji, kiedy czyjeś zachowanie budzi
Wszyscy wiemy, jak wygląda piłka, podobnej piłce  to może się okazać, że w nas negatywne emocje. Zwykle uwa-
prawda? Więc wyobraz
sobie piłkę. Za- nie dojdziemy do porozumienia. A pod- żamy, że lepiej ukrywać je tak długo
mknij oczy i opisz, jak wygląda. Moja jest stawowy warunek współpracy brzmi: jak tylko się da  jednak ryzykujemy
W
duża i kolorowa  taka, jaką bawią się zrozumieć i być zrozumianym. wtedy, że skumulowane wybuchną
dzieci na plaży. Twoja wygląda inaczej? Na szczęście możemy skorzystać w niekontrolowany sposób. Lepiej za-
To piłka do kosza, a może mała piłeczka z opisanych przez psychologów spo- pobiec erupcji wulkanu, póki się da.
tenisowa? Do gry w piłkę nożną? Która sobów ułatwienia sobie zbudowania Szansę daje prosta i skuteczna technika
z nich jest lepsza? Czy ktoś, kto wyobraził relacji z drugim człowiekiem. Bardzo o wdzięcznej nazwie FUKO  konstruk-
sobie piłkę inną niż moja jest niemądry? przydaje się prawidłowo skonstruowana tywne przekazywanie informacji
Ten artykuł jest o tym, jak wybrać tę informacja zwrotna  z pozytywną zwrotnej. Podczas jej stosowania pa-
piłkę i grę, w którą będziemy mogli grać intencją, odnosząca się do zachowania, miętamy o posługiwaniu się znanym już
razem  czyli o sensie dobrej komunikacji a nie osoby, przedstawiona w formie komunikatem  ja oraz o utrzymywaniu
między ludz
mi. Zdolność nawiązywania opinii, najlepiej w formie komu- kontaktu wzrokowego. Prosty schemat
kontaktów międzyludzkich wpływa na nikatu  ja , czyli wypowiadania się tej interwencji wygląda tak:
38
MAGAZYN PIEL
GNIARKI I POA
OŻNEJ Ł� 01 02/2015
 Fakty   Od ponad godziny krzy-
NAJCZ
STSZE BA

DY KOMUNIKACYJNE
czy pani niemal cały czas .
Zbyt dużo informacji na raz  im dłuższe wyrazy i zdania, tym trudniej zapamiętać treść.
Ustosunkowanie się   Zależy
Używanie niezrozumiałych dla słuchającego określeń (posługiwanie się słownictwem fachowym bez
mi na tym, żeby pani pomóc .
upewnienia się, czy jest ono zrozumiałe dla słuchającego).
Konsekwencje   Jeśli nie uda się
Brak zaangażowania w kontakt z osobą, do której się mówi (rozmawianie z podopieczną przy
tego zmienić, to będzie pani wyczerpa-
jednoczesnym wypisywaniu dokumentacji  brak kontaktu wzrokowego, pozbawienie się możliwości
na, dziecko gorzej zniesie poród, a mnie
obserwowania jej reakcji, komunikat pozawerbalny  Ważniejsze są dla mnie papiery niż pani ).
będzie trudniej się panią zajmować .
Oczekiwania  Na początek za-
proponuję pani kilka pozycji, pokażę, Pora zająć się komunikacją nie- Przekroczenie bez przyzwolenia
jak może pani oddychać, ale oczekuję werbalną. Tym bardziej że wypo- strefy intymnej uniemożliwia nawią-
współpracy z pani strony . wiadane przez nas słowa stanowią zanie kontaktu, bo odbierane jest jako
Komunikacja przebiega w prosty jedynie 7% docierających informa- agresja i wywołuje reakcję obronną.
sposób: nadawca  informacja  od- cji, a reszta to przekaz pozawerbalny  Uwagę powinny zwrócić takie sygnały,
biorca. Celem nadawcy jest poinfor- 55% to gesty, a 38% ton głosu (O Con- jak wykonanie kroku do tyłu, skrzy-
mowanie odbiorcy o swoich uczuciach, nor, Seymour 1996). Nasze spojrzenie, żowanie rąk na piersi, przyspieszenie
potrzebach, przeżyciach, myślach. mimika, postawa ciała, gesty, sygnały i spłycenie oddechu, napięcie mięśni.
Nadawca robi to, używając dostępnych wegetatywne (np. ziewanie), czy też Niechęć do przyjmowania dotyku po-
sobie zasobów pojęciowych i słowniko- ubiór składają się na odbieraną przez jawia się, kiedy jest się obserwowanym
wych. Odbiorca przyjmuje informację, innych informację. Ważniejsze okazuje albo nie ufa się osobie dotykającej. Brak
korzystając ze swoich zasobów. Nie się też nie to, CO mówisz, ale JAK mó- respektowania tych barier powodu-
zawsze o tym pamiętamy, bo jeden wisz. Może trudno w to uwierzyć, ale je, że kontakt fizyczny nosi znamiona
z najczęstszych zarzutów w stosunku do przecież wszyscy potrafimy sobie wy- gwałtu. Niestety, wiele kobiet w wyni-
personelu medycznego to używanie nie- obrazić sytuację, kiedy ktoś przemawia ku doświadczeń z położnictwem pozba-
zrozumiałych zwrotów. Każda położna do nas w nieznanym języku, a pomimo wionym empatii tak właśnie kwalifikuje
wie, jaką treść zawiera zdanie  Część to wiemy, czy jest nam przyjazny, czy swoje przeżycia  ze wszystkimi tego
przodująca płodu jest już w próżni . Co nie. Sygnały pozawerbalne odczytuje- konsekwencjami, włącznie z zespołem
słyszy wtedy nasza podopieczna? Warto my bowiem instynktownie. To bardzo stresu pourazowego (PSS).
zapytać, bo pewnie nie to, że jej dziecko istotna informacja w kontekście to- Dotyk ma także moc terapeutycz-
dobrze sobie radzi i jego główka poko- warzyszenia przy porodzie  rodząca ną. W trudnych sytuacjach dobrze jest
nała już połowę drogi na świat. Żargon w ograniczonym stopniu korzysta bo- mieć kogo trzymać za rękę czy przytu-
medyczny pomaga komunikować się wiem z logicznego myślenia, pozostając lić się. Dobry kontakt fizyczny buduje
precyzyjnie nam profesjonalistom, po- w świecie instynktów. relację, a odpowiedzialność za jego
zostaje jednak hermetyczny dla osób Wszystkie osoby towarzyszące ko- zbudowanie leży po stronie profesjo-
spoza środowiska. Pamiętam drama- bietom oczekującym dziecka, rodzącym nalistów. Warto też w tym kontekście
tyczne opowieści moich znajomych na i po porodzie doświadczają jeszcze jednej zastanowić się nad swoimi własnymi
temat tego, co przeżyły, otrzymując od formy kontaktu  mam na myśli kontakt granicami i zadać sobie pytanie, jaki ro-
położnej informację, że  dziecko spadło fizyczny, który jest ważnym elementem dzaj kontaktu fizycznego jest dla mnie
z wagi , albo że  to hipotrofik . relacji międzyludzkiej. Dotyk może być do przyjęcia w różnych sytuacjach za-
Dialog. Greckie słowa  dia i  lo- odbierany jako wyraz bliskości, ale także wodowych, a potem pilnować, by nikt
gos można tłumaczyć jako  przepływa- jako agresja. Żeby lepiej zrozumieć ten bez uzasadnienia tych granic nie prze-
nie znaczenia . Porozumienie możliwe mechanizm, warto się przyjrzeć pro- kraczał. To bardzo ważne dla zachowa-
jest tylko we wspólnej przestrzeni nadaw- blemowi z perspektywy stref komfortu, nia równowagi wewnętrznej, unikania
cy i odbiorcy, znalezienie jednego języka, czyli bezpiecznej odległości od drugiej wypalenia, ochrony własnej psychiki.
zbudowanie przestrzeni daje komfort osoby. Wiadomo, że większość z nas za Praca z drugim człowiekiem wymaga
i poczucie bezpieczeństwa obydwu stro- wygodne uznaje: od nas ciągłej pracy z sobą samym, ale
nom dialogu. Szczególna potrzeba dialogu 3,6 m  odległość oficjalna (np. też i dbania o swoją kondycję psycho-
pojawia się u osób znajdujących się w nie- słuchanie przemówień), fizyczną  o czym często zapominamy.
codziennych, trudnych sytuacjach  czyli 3,6 1,2 m  dystans socjalny (np. A spełniona, zadowolona położna to
u naszych podopiecznych. Choć samo codzienne spotkania i rozmowy z kole- ktoś, o kim marzy każda kobieta. p�
słowo  dialog zakłada, że uczestniczy żankami z pracy),
w nim więcej niż jedna osoba, nie zawsze 1,2 0,6 m  przestrzeń osobista
wydaje się to jasne, kiedy słuchamy kogoś (temat rozmowy prywatny, rozmowa
Katarzyna Oleś  położna, coach, działaczka społeczna,
 rozmawiającego w ten sposób, że zada- półgłosem  rodzina, bliscy znajomi), współzałożycielka i prezeska Stowarzyszenia  Dobrze
urodzeni , które zrzesza niezależne położne z całej Polski.
je komuś pytania, a potem sam udziela na 0,6 m  do powierzchni skóry  to
Od 1992 roku przyjmuje porody rodzinne. Członkini organizacji
nie odpowiedzi. Aby uniknąć tej pułapki, tak zwana strefa intymna (szept, dotyk
Ashoka, skupiającej innowatorów społecznych na całym
dobrze skupić się na uważnym słuchaniu. tylko najbliższej osoby, kontakt intymny,
świecie. Ekspert wielu portali rodzicielskich oraz autor licznych
To duża umiejętność. erotyczny). publikacji o tematyce okołoporodowej.
39
01 02/2015 �� MAGAZYN PIEL
GNIARKI I POA
OŻNEJ