Pedagogika porównawcza
PROCES BOLOC
SKI
Struktura wykładu
Charakter i cele Procesu Bolońskiego
Podstawowe dokumenty
ECTS
Suplement do dyplomu
Ramy kwalifikacji
Instrumenty wdrażania i waloryzacji Procesu 
programy międzynarodowe
Informacje ogólne
Proces Boloński jest ogólnoeuropejskim
przedsięwzięciem, zapoczątkowanym podpisaniem w
1999 r. przez ministrów odpowiedzialnych za
szkolnictwo wyższe w 29 krajach europejskich
dokumentu zwanego Deklaracją Bolońską. Istotą
tego procesu są zmiany w systemach szkolnictwa
wyższego w Europie, a ostatecznym celem jest
utworzenie do 2010 r.  w wyniku uzgodnienia
pewnych ogólnych zasad organizacji kształcenia 
Europejskiego Obszaru Szkolnictwa
Wyższego (European Higher EducationArea).
Informacje ogólne
Znaczenie Procesu Bolońskiego dla Europy dobrze
ilustrują słowa zawarte w niedawno opublikowanym
dokumencie dotyczącym jego przyszłości:
 No other initiative has mobilized so many
people, apart from the creation and
development of the EU
Cele Procesu Bolońskiego
Celem Procesu Bolońskiego  międzyrządowego procesu
realizowanego w ścisłej współpracy ze środowiskiem
akademickim  nie jest stworzenie standardów, którym
podlegałyby systemy szkolnictwa wyższego w
poszczególnych krajach. Tworzenie EOSW oznacza
przede wszystkim wypracowywanie zasad współdziałania
i wdrażanie mechanizmów porównywania rozwiązań
funkcjonujących w Europie, z uwzględnieniem
zróżnicowania i autonomii poszczególnych państw i
uczelni. Ujmując to inaczej, Proces Boloński jest próbą
zorganizowania systemu szkolnictwa wyższego w Europie
tak, aby stał się on powszechnie zrozumiały i godny
zaufania, a jednocześnie pozostał zróżnicowany, czy
wręcz szczycący się swą różnorodnością
Cele szczegółowe
W Deklaracji Bolońskiej (1999) określono następujące cele:
Przyjecie systemu czytelnych i porównywalnych tytułów
zawodowych/stopni, również poprzez wdrożenie Suplementu
do dyplomu,
wprowadzenie systemu opartego na dwóch głównych cyklach
kształcenia: studiach I stopnia (licencjackich/inżynierskich) i studiach II
stopnia (magisterskich),
ustanowienie systemu punktów zaliczeniowych, takiego jak
ECTS  jako odpowiedniego środka promowania jak
największej mobilności studentów,
promowanie mobilności studentów i pracowników uczelni,
rozwój współpracy europejskiej w zakresie zapewniania
jakości kształcenia,
promowanie wymiaru europejskiego w szkolnictwie wyższym
(współpracy miedzy-uczelnianej, programów wymiany, zintegrowanych
programach studiów).
Cele szczegółowe
W Komunikacie Praskim (2001) wprowadzono
dodatkowo jeszcze trzy cele:
promowanie kształcenia przez całe życie (lifelong
learning),
zwiększenie zaangażowania studentów oraz instytucji
szkolnictwa wyższego na rzecz realizacji Procesu Bolońskiego,
promowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru
Szkolnictwa Wyższego poza Europą.
Cele szczegółowe
W Komunikacie Berlińskim (2003), uznając
znaczenie badań jako integralnej części szkolnictwa
wyższego, przyjęto dwa cele:
rozszerzenie systemu studiów o trzeci stopień  studia
doktoranckie,
wzmocnienie współpracy w ramach Europejskiego Obszaru
Szkolnictwa Wyższego i Europejskiej Przestrzeni Badawczej.
Cele szczegółowe
Komunikat z Leuven(2009) podsumowuje dotychczasowe osiągnięcia w
ramach Procesu Bolońskiego oraz wskazuje priorytety dla Europejskiego
Obszaru Szkolnictwa Wyższego na następne dziesięciolecie, którymi są:
wymiar społeczny szkolnictwa wyższego - równy dostęp i możliwość ukończenie
studiów,
uczenie się przez całe życie w tym wdrożenie krajowych ram kwalifikacji,
zatrudnialność i współpraca uczelni z rynkiem pracy,
kształcenie ukierunkowane na studenta,
powiązanie edukacji, badań i innowacji,
umiędzynarodowienie studiów,
wzrost mobilności poprzez tworzenie tzw. "okienek mobilności" oraz wspólne
kształcenie,
potrzeba zbierania danych dla monitorowania postępu w zakresie mobilności,
wymiaru społecznego i zatrudnialności,
opracowanie mechanizmów ułatwiających identyfikowanie i porównywanie
instytucji szkolnictwa wyższego w Europie (klasyfikacje i rankingi szkół
wyższych),
zwrócenie uwagi na finansowanie szkolnictwa wyższego.
Podstawowe dokumenty
Z formalnego punktu widzenia najistotniejszymi
dokumentami określającymi charakter Procesu
Bolońskiego są deklaracje i komunikaty
sygnowane przez ministrów odpowiedzialnych za
szkolnictwo wyższe w krajach europejskich
Podstawowe dokumenty
Podstawowe dokumenty
ECTS
System transferu (przenoszenia) i rozliczania
osiągnięć studenta oparty na standardzie ECTS
był początkowo traktowany jako narzędzie ułatwiające
 wycenę i uznawanie przedmiotów zaliczonych przez
studenta podczas pobytu w innej uczelni (najczęściej
zagranicznej). Zaliczenie w innej uczelni przedmiotów,
którym przypisano odpowiednią liczbę punktów ECTS,
było traktowane jako alternatywna forma realizacji
odpowiedniej części wymagań programowych
obowiązujących w uczelni macierzystej. Porównywalność
osiągnięć uzyskanych w różnych uczelniach osiągnięto
dzięki powszechnie przyjętemu założeniu, że roczny
nakład pracy studenta studiów stacjonarnych odpowiada
60 punktom ECTS.
ECTS
Przyporządkowanie punktów przedmiotom powinno
odbywać się poprzez rzetelną ocenę nakładu pracy
studenta związanego z zaliczeniem danego
przedmiotu, dokonywaną z udziałem samych
studentów oraz ocenę założonych efektów kształcenia
Formalnym potwierdzeniem prawidłowego
stosowania w uczelni systemu ECTS jest ECTS
Label  certyfikat przyznawany począwszy od 2004
r. przez Komisję Europejską uczelniom, w których
wszystkie programy studiów I i II stopnia rozliczane
są w punktach ECTS.
Suplement do dyplomu
Suplement do dyplomu jest dokumentem, który ma
pomóc w uznawaniu i obiektywnej ocenie
kwalifikacji absolwentów uczelni wyższych przez ich
przyszłych pracowników w kraju i za granicą, jak
również ułatwić im dalszą karierę akademicką.
Zawiera opis rodzaju, poziomu, treści i statusu
odbytych studiów
Ramy kwalifikacji
Europejskie/krajowe ramy kwalifikacji
Europejskie ramy kwalifikacji są wspólnymi
europejskimi ramami odniesienia, wiążącymi
systemy kwalifikacji poszczególnych krajów;
Funkcjonują jako instrument przełożenia, dzięki
któremu kwalifikacje stają się bardziej czytelne i
łatwiejsze do zrozumienia w różnych systemach i
państwach w Europie;
Cele: promocja mobilności, ułątwianie uczenia się
przez całe życie
Ramy kwalifikacji
Kilka definicji:
Kwalifikacja oznacza formalny wynik oceny i walidacji
uzyskany w sytuacji, w której właściwy organ stwierdza, że
dana osoba osiągnęła efekty uczenia się zgodnie z określonymi
standardami;
Krajowy system kwalifikacji oznacza wszystkie aspekty
działalności państw członkowskich związane z uczenia się i
inne mechanizmy łączące kształcenie i szkolenie z rynkiem
pracy i społeczeństwem obywatelskim;
Krajowe ramy kwalifikacji oznaczają narzędzie służące do
klasyfikowania kwalifikacji na wyszczególnione według
przyjętego zespołu kryteriów poziomy osiągnięć w uczeniu się
Ramy kwalifikacji
Efekty uczenia się oznaczają określenie tego, co uczący się
wie, rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia
się, które dokonywane jest w kategoriach wiedzy, umiejętności
i kompetencji
Wiedza oznacza efekt przyswajania informacji poprzez
uczenie się. Wiedza jest zbiorem faktów, teorii i praktyk
związanych z dziedziną pracy lub nauki
Umiejętności oznaczają zdolność do stosowania wiedzy i
korzystania z know-how w celu wykonywania zadań i
rozwiązywania problemów. W kontekście ERK umiejętności
dzielą się na kognitywne oraz praktyczne
Ramy kwalifikacji
Kompetencje oznaczają udowodnioną zdolność stosowania
wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych, społecznych lub
metodologicznych uzyskanych w pracy lub nauce, lub karierze
zawodowej i osobistej
Ramy kwalifikacji - WIEDZA
Ramy kwalifikacji - WIEDZA
Ramy kwalifikacji - WIEDZA
Ramy kwalifikacji - UMIEJ
TNOŚCI
Ramy kwalifikacji - UMIEJ
TNOŚCI
Ramy kwalifikacji - UMIEJ
TNOŚCI
Ramy kwalifikacji - KOMPETENCJE
Ramy kwalifikacji - KOMPETENCJE
Ramy kwalifikacji - KOMPETENCJE
Instrumenty wdrażania i waloryzacji Procesu 
programy międzynarodowe
Waloryzacja  upowszechnianie i wykorzystanie
wyników programu
Uczenie się przez całe życie:
Comenius  edukacja przedszkolna i szkolna
Erasmus  szkolnictwo wyższe
Leonardo da Vinci  kształcenie szkolne i zawodowe
Grundtvig  edukacja dorosłych
Wizyty studyjne  wyjazdy dla kadr eksperckich
Wizyty przygotowawcze LLP
Międzynarodowy aspekt kształcenia
Młodzież w działaniu  wspiera edukację
pozaformalną
Akcja 1  wymiany, projekty młodzieżowe
Akcja 2  wolontariat indywidualny i grupowy
Akcja 3  kraje partnerskie (wymiany i szkolenia)
Akcja 4  szkolenia i tworzenie sieci
Akcja 5  polityka młodzieżowa