Małowodzie,
wielowodzie  fizjologia
płynu owodniowego.
Fizjologia płynu owodniowego
�� I trymestr - we wczesnej ciąży produkowany głównie
przez nabłonek owodni, jest sposobem transportu
elektrolitów, wody, kreatyniny, mocznika( niewielki
udział płodu w produkcji płynu, obecność płynu również
w pustych jajach płodowych),dyfuzja przez skórę płodu
�� II trymestr  2 główne z
ródła produkcji, płuca i nerki
płodu, 2 miejsca jego usuwania  p.pokarmowy
płodu(połykanie) i resorbcja(perfuzja) przez owodnię do
krwi płodu i przez pępowinę do łożyska
�� III trymestr  układ moczowy płodu-główne miejsce
produkcji płynu owodniowego, sekrecja przez płuca  w
trakcie oddychania, w celu rozprężenia rosnących płuc-
wypłukuje lipidy z drzewa oskrzelowego  ozn. stęż.
lecytyny i sfingomieliny  zast. w ocenie stopnia rozwoju
płuc. Usuwanie płynu głównie przez połykanie.
Rola płynu owodniowego
��Ochrona płodu przed wysychaniem, urazami
mechanicznymi, wahaniami temperatury,
ochrona pępowiny i naczyń kosmówki przed
uciskiem
��Transport i wymiana substancji odżywczych
��Umożliwia prawidłowy rozwój i
funkcjonowanie ukł. oddechowego,
moczowego i pokarmowego, a także mięśniowo-
szkieletowego
��Chroni przed infekcjami (rola
bakteriostatyczna)
l� Lizozym, properdyna,
kompleks białkowo-cynkowy, immunoglobuliny
Regulacja ilości płynu
owodniowego
�� Równowaga pomiędzy wytwarzaniem (owodnia, skóra
płodu, ukł. moczowy,ukł. oddechowy) i usuwaniem 
ukł.pokarmowy, ukł. oddechowy, owodniowo-
kosmówkowa powierzchnia styku ze ścianą m. macicy(
wewnątrzbłonowy i przezbłonowy transport)
�� Stan matki  podwyższona, wewnątrznaczyniowa
objętość płynu  wielowodzie, obniżona-małowodzie.
Stopień nawodnienia matki może zwiększyć ilość płynu
owodniowego przez wzrost przepływu
macicznołożyskowego lub masowy transfer wody przez
łożysko. U pacjentek z prawidłową ilością płynu po
podaży 2 l wody osmolalność moczu i surowicy spadla, a
ilośc płynu wzrosła.
Właściwości fizyczne i
biochemiczne płynu owodniowego
��Kolor  jasny i przejrzysty na początku
ciąży, w miarę wzrostu ciąży staje się
opalizujący i pod koniec ciąży mleczno-
mętny (na skutek złuszczania się naskórka
i emulgacji tłuszczów z mazi płodowej)
��Skład elektrolitowy  skład podobny do
składu płynu pozakomórkowego  w ciąży
�!Na, Ca, Mg, i Cl, nieorganicznych
fosforanów i wodorowęglanów, ę!K.
Właściwości biochemiczne c.d
�� Białka wchodzące w skład płynu są produkowane przez
przez tkanki płodu - transferrynę, ą-fetoproteina, �-
mikroglobulina, fibrynogen lub przenikaja do płynu z
organizmu matki  p/c IgG, albuminy, lizozym,
properdyna, składniki ukł. dopełniacza, kompleks
białkowo-cynkowy
�� Lipidy  pochodzenia matczynego i płodowego, w III
trymestrze ich ilość ę! (triglicerydy i fosfolipidy)
�� Hormony  stężenie estriolu ę! w miarę trwania
ciąży,�!pod koniec 40 tyg.; progesteron  w małych
ilościach ,stęż �!w miarę trwania ciąży; inne: kortyzol,
�hcg, testosteron, ACTH, laktogen łożyskowy  ich stęż.
ulega zmianom w trakcie ciaży
Ocena ilości płynu owodniowego
Pomiar ilości płynu
owodniowego
��Chambarlain
l� MVP /maximal vertical pocket/
" Pomiar maksymalnej kieszonki płynu owodniowego
w największym wymiarze pionowym
" Norma  2  8 cm
��Phalen
l� AFI /Amniotic fluid index/
" Suma pomiarów MVP z 4 kwadrantów macicy
" Mniejsza ilość płynu w dolnych kwadrantach zwiększa ryzyko
ucisku pępowiny i główki w trakcie porodu (Myles and
Strassner)
l� Norma: 50  180mm /250/ (5  20cm)
Objętość płynu owodniowego
��Rośnie do 38Hbd
��38  42Hbd gwałtownie maleje
��Średnia objętość płynu owodniowego
wg Queenana
l� 25 - 26 Hbd  669ml
l� 33  34 Hbd  984ml
l� 38  40 Hbd  836ml
l� 41  42Hbd  544ml
Małowodzie (oligohydramnion)
��Definicja  objetość płynu owodniowego
mniejsza niż 200ml.
��Zupełny brak płynu  bezwodzie
(ahydramnion)
��Występuje w ok. 2% ciąż
��AFI d" 5 cm, MVP < 2 cm
Oligohydramnion
�� Małowodziem nazywamy sytuację kliniczną w której
AFI<50mm oraz:
l� Występują inne ultrasonograficzne objawy małowodzia
l� Występują kliniczne objawy małowodzia
Objawy
�� KLINICZNE
�� ULTRASONOGRAFICZNE
l� Mała objętość macicy
l� AFI<50mm
l� Brak swobody ruchowej
l� Małe wartości profilu Manninga
płodu
l� Brak swobody ruchowej płodu
l� Mały obwód brzucha
l� Trudna do oceny anatomia
ciężarnej
płodu
l� Obniżony przyrost masy
l� Nieprawidłowe wartości
ciała ciężarnej
biometrii związane
l� A
atwo wyczuwalne części
z kompresją płodu
płodu
l� Trudności
w przemieszczaniu
części przodującej płodu
Podział
��IDIOPATYCZNE ��NIEIDIOPATYCZNE
��Brak uchwytnej ��Znana przyczyna
przyczyny
��Występuje w każdym
��Rozwija się po 36Hbd okresie ciąży
��Brak konsekwencji ��Często konsekwencje
płodowych płodowe
Przyczyny małowodzia
�� Wady rozwojowe płodu: agenezja nerek, dysplazja
nerek, zastawka cewki tylnej.
�� PROM
�� Przewlekła niewydolność łożyska
�� IUGR
�� TTTS
�� Ciąża przenoszona
�� Ciężka hypowolemia ciężarnej
�� Jatrogenne /inhibitory syntezy prostaglandyn, inhibitory
ACE/
�� Idiopatyczne
Skutki małowodzia
�� Cord compression syndrome
�� Nieprawidłowe zapisy KTG
�� Nieprawidłowe wyniki profilu biofizycznego
�� Patologiczny przepływ krwi w naczyniach płodu i popłodu
" /BSE, AEDVF/
�� MAS
�� Hipoksja, hipoksemia, asfiksja płodu
�� Niższy Apgar
�� Wzrost odsetka porodów zabiegowych
�� Obumarcie wewnątrzmaciczne lub śmierć okołoporodowa płodu
�� Hipoplazja płuc płodu
�� Zespół taśm owodniowych
�� Zespół zniekształceń płodu
�� Hypotrofia płodu
Zespół zniekształceń płodu
��Dysmorfia twarzoczaszki
��Nieprawidłowe położenie kończyn
��Zwichnięcie stawów biodrowych
��Nadmierna ilość skóry
��Mała klatka piersiowa powodująca
hipoplazję płuc (brak płynu i ruchów
oddechowych powoduje zaburzenia w
rozprężaniu i prawidłowym wzroście płuc)
Leczenie małowodzia
��Objawowe ��Przyczynowe
l� Amnioinfuzja l� Leczenie choroby
terapeutyczna będącej przyczyną
małowodzia
l� Amnioinfuzja
pośrednia
" Podaż płynów
infuzyjnych
l� Leczenie
spoczynkowe, �-
mimetyki, leki
poprawiające przepływ
maciczno-łożyskowy
Amnioinfuzja
��Podanie do worka owodniowego
sztucznego płynu owodniowego
l� 0,9%NaCl
��TYPY AMNIOINFUZJI
��Diagnostyczna
ż�Przezbrzuszna
��Terapeutyczna
ż�Przezszyjkowa
��Profilaktyczna
Wskazania
�� Amnioinfuzja diagnostyczna
l� Ocena morfologii płodu w ciąży powikłanej małowodziem
" poprawa warunków badania USG
�� Amnioinfuzja profilaktyczna
l� Poprawa przepływu pępowinowego /CCS/
l� Profilaktyka hipoplazji płuc
l� Profilaktyka MAS
�� Amnioinfuzja terapeutyczna
l� Nieprawidłowy zapis KTG
l� Nieprawidłowy przepływ w AU, MCA, DV
l� Niskie wartości profilu biofizycznego
l� Grożąca zamartwica płodu
Powikłania
��Wystąpienie czynności skurczowej
��PROM
��Przedwczesne odklejenie łożyska
��Infekcja wewnątrzmaciczna
��Uszkodzenie pępowiny lub płodu
��Wypadnięcie pępowiny
��Zator wodami płodowymi
Wielowodzie - Polihydramnion
��Sytuacja kliniczna w której AFI wg Phalena
wynosi powyżej 180mm /250mm/, ilość płynu
owodniowego 1200  3000ml)
��MVP > 8 cm
��0.1  3.5% ciąż
��OBJAWY KLINICZNE
l� Duszność
l� Tachypnoae
l� Powiększenie obwodu brzucha
l� Napięcie powłok brzusznych  wzmożony tonus
macicy
l� Przedwczesna czynność skurczowa
Przyczyny wielowodzia
�� Idiopatyczne  60%
�� Wady wrodzone  19%
l� OUN (anencephalia, hydrocephalia, z.Dandy-Walker a)
l� Przewód pokarmowy ( atrezja przełyku, prepuklina przeponowa,
gastroschisis, omphalocele, rozszczep podniebienia)
l� Serce (zwęż.zastawek i niedomykalność,anomalia Ebstaina)
l� Płuca (ccalm  zwyr. Gruczolakowato-torbielowate płuc)
l� Układ kostno-mięśniowy (dystrofie mięśniowe)
�� Ciążą mnoga  7,5%
l� TTTS
�� Cukrzyca  5%
�� Naczyniaki kosmówki
�� Inne  8,5%
l� Zakażenia wewnątrzmaciczne (CMV, kiła, parvovirus B 19)oraz
uogólniony obrzęk płodu (konflikt serologiczny)
l� NIHF  uogólniony obrzęk nieimmunologiczny płodu
Powikłania wielowodzia
��PROM
��Wypadnięcie pępowiny
��Przedwczesne odklejenie łożyska
��Poród przedwczesny
��Niedotlenienie wewnątrzmaciczne
��Osłabienie porodowej czynności
skurczowej
��Atonia macicy
��Krwotoki III okresu porodu
Leczenie
�� ZACHOWAWCZE
��ZABIEGOWE
l� Indometacyna
" Zmniejszenie wydalania
moczu przez płód
��Seryjne
" Resorpcja płynu
owodniowego przez błony
amnioredukcje
płodowe
l� Przedwczesne
odbarczające
zamknięcie przewodu
tętniczego
l� Niewydolność nerek
u płodu
" Co 3 dni echokardiografia
" AFI co 7 dni (jeśli
zmniejszy się ilość płynu o
2/3 to kończymy terapię)
" 50 mg p.r
" 4 x 25 mg p.o