Wirusowe zapalenie wÄ…troby
dr n. med. Agnieszka Skierczyńska
Wydział Pielęgniarstwa AWF
Ostre zapalenie wÄ…troby
Ostre zapalenie wÄ…troby
Ostre zapalenie wÄ…troby cechujÄ… szybko rozwijajÄ…ce
siÄ™ zmiany martwicze i zapalne w wÄ…trobie,
wywoływane przez wirusy
PIERWOTNIE hepatotropowe


Wirusy zapalenie wÄ…troby A-E
WTÓRNIE hepatotropowe - w tej grupie zapalenie
wątroby jest jednym z objawów zakażenia
ogólnoustrojowego


wirus mononukleozy zakaz
nej (EBV)


cytomegalowirus (CMV)


różyczki......
Przewlekłe zapalenie wątroby
Przewlekłe zapalenie wątroby
Przewlekłe zapalenie wątroby  jest to przewlekła > 6
miesięcy choroba wątroby, charakteryzująca się
zmianami martwiczo-zapalnymi, wywołana
przewlekłym zakażeniem wirusami.
Wirusowe zapalenie wÄ…troby
Wirusowe zapalenie wÄ…troby
Wirusowe zapalenie wątroby ( wzw ) jest często potocznie
nazywane niesłusznie  żółtaczką".
Jest to jednak określenie nieprawidłowe i nie medyczne 
częściej wirusowe zapalenie wątroby przebiega bez
żółtaczki.
Żółtaczka rzadko pojawia się w przypadku zakażenia
wirusem zapalenia wÄ…troby .
Dobrze poznanych jest 5 wirusów zapalenia wątroby:
Obraz kliniczny WZW
Obraz kliniczny WZW
Objawy chorobowe występujące w przebiegu WZW są
podobne we wszystkich typach WZW niezależnie od
wywołującego je wirusa.
Objawy kliniczne


często przebieg bezobjawowy a wtedy o przebytym zakażeniu
dowiadujemy się dopiero przy okazji przypadkowych badań kontrolnych.


ogólne osłabienie


objawy dyspeptyczne  brak apetytu, nudności, wymioty


pobolewanie, rozpieranie w prawym podżebrzu
wywołane powiększeniem wątroby


ból mięśni i stawów


świąd skóry w postaci z cholestazą
Diagnostyka i leczenie WZW typu A
Diagnostyka i leczenie WZW typu A
Diagnostyka:


badania lab. Aspat, Alat, bilirubina, parametry
cholestazy (GGTP, fosfataza alkaliczna)


badania serologiczne (przeciwciała anty-HAV, RNA HAV, przeciwciała anty-HBs
i anty-HBc, antygen HBe i HBs, przeciwciała anty-HCV, DNA HCV )


badanie histologiczne (biopsja)
Leczenie:
Leczenie objawowe :


odpoczynek


dieta i płynoterapia


unikanie leków metabolizowanych w wątrobie, alkoholu
Leczenie przyczynowe przewlekłego WZW typu B i C


leki przeciwwirusowe
Zapalenie wÄ…troby WZW typu A
Zapalenie wÄ…troby WZW typu A
Czynnikiem etiologicznym jest wirus WZW A (HAV)
Zakażenie to jest przyczyną 50% wszystkich
zachorowań na WZW na świecie.
Jedynym rezerwuarem jest człowiek.
Najczęściej chorują dzieci w wieku 10-14 lat.
Droga zakażenia:


najczęściej na drodze pokarmowej


drogą płciową


przez skażone narzędzia (igły u narkomanów)
Wirus HAV nie powoduje zapalenia przewlekłego.
Nie ma nosicielstwa HAV.
Profilaktyka WZW typu A
Profilaktyka WZW typu A
Skutecznym sposobem zabezpieczenia siÄ™ przed
zachorowaniem na WZW typu A jest
szczepienie ochronne
zapewnia długotrwałą odporność.
Szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie.
Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania
rozpowszechnianiu siÄ™ HAV jest higiena.
Zapalenie wÄ…troby WZW typu B
Zapalenie wÄ…troby WZW typu B
Czynnikiem etiologicznym jest wirus WZW B (HBV).
Jedynym rezerwuarem jest człowiek.
Droga zakażenia:


pozajelitowo głównie przez krew, skażone narzędzia


drogą płciową


okołoporodowa
Wirus HBV powoduje zapalenie przewlekłe.
Nosicielstwo HBV.
Następstwa zakażenia WZW typu B
Następstwa zakażenia WZW typu B
OSTRE ZAKAŻENIE
OSTRE ZAKAŻENIE
10-70%okołoporodowe
95%
95%
WYZDROWIENIE dorośli WYZDROWIENIE
dzieciństwo
30-90% 5%
PRZEWLEKA
E ZAKAŻENIE
PRZEWLEKA
E ZAKAŻENIE NIEAKTYWNE NOSICIELSTWO
PRZEWLEKA
E ZAKAŻENIE
2-10%
NIEWYRÓWNANA MARSKOŚĆ
MARSKOŚĆ
3%
2-8%
RAK
ZGON/PRZESZCZEP
wątrobowokomórkowy
Profilaktyka WZW typu B
Profilaktyka WZW typu B
Skutecznym sposobem zabezpieczenia siÄ™ przed
zachorowaniem na WZW typu B jest
szczepienie ochronne
zapewnia długotrwałą odporność.
Przestrzeganie zasad zapobiegania zakażeniom w służbie
zdrowia i poza nią (gabinety kosmetyczne, tatuażu)
-stosowanie sprzętu jednorazowego użytku, sterylizacja
narzędzi, zabezpieczenie materiałów skażonych krwią,
badanie dawców krwi.
Zapalenie wÄ…troby WZW typu D
Zapalenie wÄ…troby WZW typu D
Czynnikiem etiologicznym jest wirus WZW D (HDV).
Jedynym rezerwuarem jest człowiek.
HDV jest wirusem niepełnowartościowym, gdyż otoczka
jego zbudowana jest z HbsAg  replikacja tylko w
obecności HBV.
1. Jednoczesne zakażenie wirusem HBV i HDV.
2. Nadkażenie HDV nosiciela HBV  co powoduje
zaostrzenie zakażenia HBV.
Droga zakażenia jak przy HBV:


pozajelitowo głównie przez krew, skażone narzędzia


drogą płciową


okołoporodowa
Zapalenie wÄ…troby WZW typu C
Zapalenie wÄ…troby WZW typu C
Czynnikiem etiologicznym jest wirus WZW C (HCV).
Jedynym rezerwuarem jest człowiek.
Droga zakażenia:


pozajelitowo głównie przez krew, skażone narzędzia


drogą płciową


okołoporodowa (?)
Wirus HCV powoduje zapalenie przewlekłe.
Nosicielstwo HCV.
Następstwa zakażenia WZW typu C
Następstwa zakażenia WZW typu C
25%
OSTRE ZAKAŻENIE WYZDROWIENIE
75%
PRZEWLEKA
E ZAKAŻENIE
PRZEWLEKA
E ZAKAŻENIE STABILNE NOSICIELSTWO
PRZEWLEKA
E ZAKAŻENIE
ALKOHOL
HBV
20%
HIV
75%
MARSKOŚĆ POWOLNY POST
P
MARSKOŚĆ
25%
RAK
ZGON
wątrobowokomórkowy
PRZESZCZEP
Następstwa zakażenia WZW typu C
Następstwa zakażenia WZW typu C
Nazywany jest  cichym zabójcą , gdyż działa w
ukryciu, a zakażenie przebiega bezobjawowo.
Każdy może być nosicielem wirusa HCV!
Wirus ten został zaliczony do klasy
1 czynników wywołujących nowotworów.
Następstwa zakażenia WZW typu C
Następstwa zakażenia WZW typu C
CHOROBA DEKADOWA
OSTRE PRZEWLEKA
E MARSKOŚĆ RAK
OSTRE
WZW TYPU C
WZW TYPU C WZW TYPU C W
TROBY W
TROBY
10 lat 10 lat 10 lat
LATA
100 osób 80 osób 20 osób 1-2 osoby
LICZBA CHORYCH
Profilaktyka WZW typu C
Profilaktyka WZW typu C
Przeciwko wirusowi HCV
do tej pory
nie wynaleziono szczepionki
głównie z powodu dużej zmienności wirusa
Można się zaszczepić na WZW A i WZW B
Profilaktyka WZW typu C
Profilaktyka WZW typu C
BRAK szczepienia ochronnego


zachowanie podstawowych zasad higieny osobistej  własna
szczoteczka do zębów, golarka, ręcznik itd.


zwracanie uwagi na zachowania personelu
medycznego  praca w rękawiczkach, zmiana
rękawiczek po każdym pacjencie, stosowanie sprzętu
jednorazowego użytku


właściwa sterylizacja i dezynfekcja sprzętu
medycznego wielokrotnego użytku


unikanie ryzykownych zachowań  przyjmowanie
narkotyków drogą dożylną, kontakty z wieloma
partnerami seksualnymi bez zabezpieczenia.
Zapalenie wÄ…troby WZW typu E
Zapalenie wÄ…troby WZW typu E
Czynnikiem etiologicznym jest wirus WZW E (HEV)
Jedynym rezerwuarem jest człowiek.
Droga zakażenia:


na drodze pokarmowej najczęściej poprzez wypicie
skażonej wody
Wirus HEV nie powoduje zapalenia przewlekłego.
Nie ma nosicielstwa HEV.
Brak szczepionki
Marskość wątroby
Agnieszka Skierczyńska
Wydział Pielęgniarstwa AWF
WÄ…troba
WÄ…troba
Podstawowe funkcje:
Øð
produkuje najważniejsze białka
Øð
produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie
trawienia
Øð
produkuje czynniki krzepnięcia krwi
Øð
rozkłada szkodliwe toksyny
Øð
bierze udział w zwalczaniu infekcji
Definicja
Definicja
Marskość wątroby  to stan w którym w następstwie
uogólnionego uszkodzenia miąższu wątroby
dochodzi do włóknienia i przemiany prawidłowej
architektury narządu w strukturalnie nieprawidłowe
guzki regeneracyjne.
redukcja czynnego miąższu
ZDROWA
postępujące zaburzenia czynności
W
TROBA
nieprawidłowe połączenia naczyniowe
MARSKOŚĆ
W
TROBY
Marskość wątroby
Marskość wątroby
Choroby przewlekłe
alkohol
postępujące włóknienie
wzw typu B, C
marskość wyrównana
i przebudowa guzkowa
cholestaza
autoimmunologiczne
marskość niewyrównana
RAK
Powikłania
krwotok z żylaków
wodobrzusze
encefalopatia
ZGON
żółtaczka
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
Zależą od czasu trwania choroby, ilości czynnego
miąższu , zaburzeń krążenia wrotnego.
Objawy ogólne:


osłabienie i łatwa męczliwość


stany podgorÄ…czkowe


utrata łaknienia i spadek masy ciała


charakterystyczna sylwetka ciała: szczupłe kończyny
(zanik mięśni z niedożywienia) i powiększony obwód brzucha
(wodobrzusze)
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
Objawy skórne:


świąd skóry


żółtaczka


naczyniaki tzw. pajÄ…czki wÄ…trobowe


teleangiektazje


rumień dłoniowy i podeszwowy


kępki żółte
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
Inne:


powiększenie wątroby


pobolewanie w prawej okolicy podżebrowej


wodobrzusze, przepuklina pępkowa


poszerzone, widoczne, żyły krążenia obocznego na
skórze brzucha tzw. głowa meduzy


krwawienia z powstałych żylaków przełyku


objawy hipogonadyzmu (spadek libido, zanik jÄ…der)
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
Krążenie wrotne
Krążenie wrotne
żyła główna
naczynia włosowate
dolna
wÄ…troby
żyła wrotna
żyła wrotna
KR
ŻENIE WROTNE
Powikłania marskości
Powikłania marskości
wodobrzusze  najczęstsze powikłanie
samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej  w wyniku
zakażenia płynu puchlinowego bez widocznego z
ródła
infekcji w obrębie j.brzusznej
krwawienie z przewodu pokarmowego
Krążenie oboczne powoduje powstanie żylaków
przełyku, dna żołądka, żylaki odbytu, głowa meduzy.
W wyniku długotrwałego nadciśnienia wrotnego dochodzi
do zaburzeń mikrokrążenia w błonie śluzowej p.pok.
żółtaczka  zwykle z powodu upośledzenia zdolności
hepatocytów do wydalania bilirubiny
zaburzenia krzepnięcia


Powikłania marskości
Powikłania marskości
encefalopatia wÄ…trobowa
Uszkodzenie bariery krew-mózg i wzrost przepuszczalności dla
amoniaku (nie ulega detoksykacji w wÄ…trobie) powoduje
zaburzenia przewodnictwa w synapsach.
Zaburzenia zachowania, nastroju, osobowości, zmniejszenie
sprawności intelektualnej, zaburzenia świadomości i śpiączka
wÄ…trobowa.
zespół wątrobowo-nerkowy
Wystawienie niewydolności nerek u chorych z zaawansowana
chorobÄ… wÄ…troby
zespół wątrobowo-płucny
Zmniejszenie utlenowania krwi u chorych z zaawansowana
choroba wątroby .powstaje na skutek rozszerzenia naczyń
płucnych i zaburzenia stosunku wentylacji do przepływu
płucnego.
Powikłania marskości
Powikłania marskości
hipersplenizm  powiększenie śledziony powodujące
nadmierna sekwestrację komórek krwi
(niedokrwistość, trombocytopenia, leukopenia)
zaburzenia hormonalne  hipogonadyzm, feminizacja
RAK W
TROBOWOKOMÓRKOWY  głównym
czynnikiem etiologicznym jest zakażenie wirusem
WZW typu C lub B
Diagnostyka:
Diagnostyka:


bad. lab.


USG j.brzusznej


CT j.brzusznej zazwyczaj tylko przy podejrzeniu raka
wÄ…troby


badanie endoskopowe  ocena żylaków przełyku,
gastropatii wrotnej, wrzodów
Ostra niewydolność wątroby
Ostra niewydolność wątroby
Ostra niewydolność wątroby to szybko postępujące upośledzenie
czynności wątroby u chorych bez marskości, prowadzące w ciągu
<26 tygodni do wystąpienia encealopatii wątrobowej i zaburzeń
krzepnięcia.
Przyczyny:


WZW typu B,D,A


uszkodzenie polekowe (np..paracetamol, statyny...)


zwiÄ…zki toksyczne  np. zatrucie muchomorem
sromotnikowym


wstrzÄ…s


posocznica
Patogeneza i obraz kliniczny
Patogeneza i obraz kliniczny
We wszystkich postaciach ONW upośledzenie czynności
metabolicznej i detoksykacyjnej wÄ…troby spowodowane jest
masywnym obumieraniem hepatocytów.
Objawy kliniczne:
Wstępne objawy niecharakterystyczne: spadek łaknienia,
biegunka, gorÄ…czka,.


encefalopatia wÄ…trobowa


żółtaczka


objawy skazy krwotocznej
Choroba może mieć przebieg o różnym stopniu ciężkości W
wielu przypadkach, pomimo leczenia kończy się śmiercią z
powodu niewydolności wielonarządowej.
Leczenie
Leczenie
Leczenie przyczynowe (zatrucie paracetamolem, grzybami...)
Zalecenia ogólne:


żywienie


profilaktyka antybiotykowa i przeciwgrzybicza


profilaktyka ostrej gastropaii krwotocznej i wrzodu stresowego
żołądka
Leczenie objawowe:


encefalotapii wÄ…trobowej


obrzęku mózgu


zaburzeń krzepnięcia


zaburzeń metabolicznych


niewydolności wielonarządowe
PRZESZCZEP W
TROBY PODSTAWOWY SPOSÓB LECZENIA ONW
Kamica żółciowa
Agnieszka Skierczyńska
Wydział Pielęgniarstwa AWF
Definicja
Definicja
Kamica żółciowa  choroba związana z tworzeniem się
złogów w pęcherzyku żółciowym lub przewodach żółciowych.
ZÅ‚ogi powstajÄ… w efekcie wytrÄ…cania siÄ™ nierozpuszczalnych
składników żółci czyli: cholesterolu, bilirubiny, kwasów
żółciowych i białek.
Złogi w zależności od składu dzieli się na:


żółciowe


cholesterolowe


mieszane
Drogi żółciowe
Drogi żółciowe
Kamica pęcherzyka żółciowego
Kamica pęcherzyka żółciowego
Przebieg naturalny:
u 2/3 chorych bezobjawowy
u 1/3 chorych objawy kolki żółciowej:


napadowy, ostry ból brzucha
zlokalizowany w prawej okolicy podżebrowej
promieniuje czasami do łopatki, często pojawia się po
spożyciu tłustych pokarmów, utrzymuje się przez kilka
godzin i stopniowo ustępuje


nudności, wymioty


zgaga


wzdęcie brzucha
Powikłania kamicy żółciowej
Powikłania kamicy żółciowej


ostre/przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego  z
powodu utrudnionego odpływu żółci


perforacja ściany pęcherzyka na skutek długotrwałego
ucisku złogu


zapalenie dróg żółciowych


nawracające epizody przemijającej żółtaczki na skutek
blokowania odpływu żółci do dwunastnicy


ostre zapalenie trzustki  złóg zlokalizowany w brodawce
Vatera uniemożliwia odpływ soku trzustkowego
Diagnostyka i leczenie
Diagnostyka i leczenie
Diagnostyka:


USG j.brzusznej  złoty standard


Rtg przeglądowe j.brzusznej  uwidacznia złogi
uwapnione


bad.lab  enzymy wÄ…trobowe oraz cechy cholestazy
(Aspat, Alat, bilirubina, GGTP, fosfataza alkaliczna)
Leczenie:


l. p/bólowe, rozkurczowe


l.operacyjne - wskazane w objawowej kamicy i jej
powikłaniach
KONIEC