Aktywność elektryczna serca
Jakub Zieliński
Opis krzywej EKG
Odcinki i odstępy
Małe i wielkie litery
Linię izoelektryczną
wyznaczamy jako
przedłu\
enie odcinka TP
lub odcina PQ
Aktywność elektryczna mięśnia serca
0  szybka depolaryzacja
mv
pobudzenie => wzrost potencjału do -65mv =>
1
otwarcie kanałów sodowych => napływ jonów Na+
30
=> wzrost potencjału do +30mv (2ms) =>
2
inaktywacja kanałów sodowych
3
-30 0
1  wstępna szybka repolaryzacja
ucieczka jonów K+ (potencjał powy\
ej -40mv) oraz
4
napływ jonów Cl-
-90
2  powolna repolaryzacja (plateau potencjału czynnościowego) [około 100ms]
Równowaga pomiędzy pompą sodowo-potasową, napływem jonów Ca2+ i ucieczką K+
3  szybka repolaryzacja
Ucieczka jonów K+ oraz wygasający napływ jonów Ca2+
4  faza spoczynku (pompa sodowo-potasowa i elektro-dyfuzja jonów K+)
Na+ w komórkach niemal 10 razy mniej ni\
w płynie pozakomórkowym
K+ w komórkach 40 razy więcej ni\
w płynie pozakomórkowym
Aktywność elektryczna węzła zatokowo-
przedsionkowego i włókien Purkiniego
mv
1
15 0  szybka depolaryzacja
2
Napływ jonów Ca2+
0
3
Fazy 1, 2 i 3 zlewają się.
4 4
Brak plateau
-90
4  powolna spontaniczna depolaryzacja
Napływ jonów Na+. Prąd If  funny
mv
1
30
2
3
0
4
-90
Układ bodz
coprzewodzący
węzeł zatokowo-
przedsionkowy
mięsień serca
węzeł przedsionkowo
-komorowy
pęczek
Hisa
włókna Purkiniego
lewa odnoga pęczka Hisa
prawa odnoga pęczka Hisa
przegroda międzykomorowa
Czas propagacji pobudzenia w sercu
?
Zmiany potencjałów w sercu i ich rejestracja
na powierzchni ciała
mv
30
Na powierzchni ciała mierzone są ró\
nice
potencjałów (napięcia), a nie potencjały
-30
odpowiadające poszczególnym włóknom
mięśnia serca.
Gdyby w ka\
dej z komórek serca zmiany
-90
potencjału następowały jednocześnie
i były identyczne to sygnał EKG byłby
mv równy zeru.
1
Precyzyjne wyjaśnienie kształtów
załamków wymaga znajomości zmian
potencjałów elektrycznych w sercu
oraz budowy serca i klatki piersiowej
u konkretnego pacjenta (CT).
0
Hiperkaliemia
Skrócenie fazy 2  wolnej repolaryzacji
mv
Skrócenie odstępu QT
30
Skrócenie fazy 3  szybkiej repolaryzacji
Wzrost amplitudy i zwę\
enie załamków T
-30
Wydłu\
enie fazy 0 (szybkiej depolaryzacji)
powoduje zwolnienie przewodzenia
-90
Poszerzenie zespołów QRS
mv
Wydłu\
enie odstępu PQ
1
Wydłu\
enie fazy 4 (węzeł)
Bradykardia
Skrajna hiperkaliemia:
Rytm zatokowo komorowy
0
Nakładanie zespołów QRS i załamka T
Asystiolia lub migotanie komór
Hiperkaliemia
Hiperkaliemia
Hipokaliemia
Wydłu\
enie i zatarcie granic pomiędzy
mv
fazami 2 i 3 (wolnej i szybkiej
repolaryzacji)
30
Wydłu\
enie odstępu QT (bywa pozorne!)
Spłaszczenie załamków T
-30 Wzrost amplitudy załamków U
U > T w tym samym odprowadzeniu
Obni\
enie odcinków ST
-90
Wzrost amplitudy potencjału
mv
czynnościowego
Zwiększenie amplitudy zespołów QRS
1
Skrócenie fazy 4 (węzeł)
Tachykardia
Skrajna hipokaliemia (automatyzm)
0
przedwczesne pobudzenia i
częstoskurcze nadkomorowe i komorowe
Hipokaliemia
Hiperkalcemia
mv
Skrócenie fazy 2  wolnej repolaryzacji
30
Skrócenie odstępu QT na skutek skrócenia
lub nawet zaniku odcinka ST
-30
-90
Hipokalcemia
mv
1
Wydłu\
enie fazy 2 
wolnej repolaryzacji
Wydłu\
enie odstępu QT na skutek
wydłu\
enia odcinka ST
0
Rejestrowany potencjał
a kierunek
rozchodzenia się fali
A i B  depolaryzacja
C i D  repolaryzacja
Dlaczego załamek T ma
zazwyczaj taki sam znak
jak załamek R?
Odprowadzenia dwubiegunowe
kończynowe. Trójkąt Einthovena
LA = 0,3 mv
RA =-0,2 mv
LF = 1,0 mv
I = LA  RA = 0,5 mv
II = LF  RA = 1,2 mv
III = LF  LA = 0,7 mv
I + III = II
Odprowadzenia jednobiegunowe
kończynowe Wilsona i Goldbergera
VL = LA  1/3 (LA + RA + LF)
LA = 0,3 mv
VR = RA  1/3 (LA + RA + LF)
RA =-0,2 mv
VF = LF  1/3 (LA + RA + LF)
LF = 1,0 mv
aVL = LA  1/2 (RA + LF)
aVR = RA  1/2 (LA + LF)
VL = -0,067 mv
aVF = LF  1/2 (LA + RA)
VR = -0,567 mv
VF = 0,633 mv
VL + VR + VF = 0
aVL + aVR + aVF = 0
aVL = -0,1 mv
aVR = -0,85 mv
aVL/VL = aVR/VR = aVF/VF = 3/2
aVF = 0,95 mv
Tylko dwa odprowadzenia kończynowe są niezale\
ne!
Potencjał stacjonarny  środkowa część
mięśnia serca zdepolaryzowana
Jednobiegunowe odprowadzenia
przedsercowe
V1 = C1  1/3 (LA + RA + LF)
V2 = C2  1/3 (LA + RA + LF)
&
Średni potencjał z trzech
elektrod kończynowych to
 zero dla odprowadzeń
przedsercowych
Odprowadzenia predsercowe mierzą zmiany potencjału głównie z fragmentu mięśnia
serca oraz pokazują zmiany w innej płaszczyz
nie ni\
odprowadzenia kończynowe
Średni wektor serca w częściowo
zdepolaryzowanych komorach
Osie odprowadzeń
jedno
i dwubiegunowych
Uwaga, odprowadzenia jedno i
dwubiegunowe są w innej skali!!!
Rzut wektora A (reprezentującego
średni wektor serca) na oś
odprowadzenia I
Rzut wektora A na osie odprowadzeń I, II i III
Oś 90o
Zerowa średnia wartość QRS w I, du\
a amplituda aVF
Oś 75o
Niewielka amplituda w I i aVL. Załamki T niewidoczne w aVL: 60o
Oś 30o
Zerowa średnia wartość QRS w III
Oś 0o
Zerowa amplituda aVF, III < 0
Oś -75o
Niewielka amplituda w I i aVR, aVR > 0
Oś 150o
Zerowa średnia wartość QRS w II (zazwyczaj oznacza to -30o)
aVR > 0, I < 0
Oś nieokreślona
Średnia wartość QRS bliska zeru w ka\
dym odprowadzeniu
Obszar zaciemniony  mięsień zdepolaryzowany
Repolaryzacja komór i przedsionków
Zazwyczaj repolaryzacja przedsionków
przebiega równocześnie z
depolaryzacją komór
Wektoriogramy depolaryzacji i repolaryzacji
Uniesienie i obni\
enie odcinka ST jako
objaw niedokrwienia mięśnia serca
Ewolucja ostrego zawału serca
Blok prawej i lewej odnogi pęczka Hisa
Poszerzenie zespołów QRS 
występuje we wszystkich
blokach przewodzenia,
z wyjątkiem bloku AV
Pobudzenia komorowe
Charakteryzują się większą amplitudą i dłu\
szym czasem trwania.
Są wy\
sze poniewa\
rozchodzą się powoli!
Kardiowersja elektryczna migotania przedsionków
Szum elektryczny 50 Hz
(od świetlówek 100Hz)
Artefakty ruchowe
Przykład: rytm zatokowy (!) u chorego na chorobę Parkinsona
Przyczyny artefaktów ruchowych:
zimno
hipoglikemia
Prawidłowy zapis EKG :)