Wzorce i mierniki w diagnostyce pedagogiki społecznej.
Dla pedagogiki społecznej pierwszoplanowe znaczenie ma porządek klasyfikacyjny, pozwalający wyodrębnić fakty rzeczywistości istniejącej aktualnie oraz fakty rzeczywistości pożądanej. Dla pedagoga jest znajomość aktualnie istniejącego stanu rzeczy jest niezbędnym, pierwszym stadium badania, po którym może on poszukiwać dróg ku stanom pożądanym. Narzędziem pomocniczym dla tego postępowania badawczego i praktycznego są modele zachowań, kultury ukształtowane jako wzory rzeczywistości aktualnej lub wzorce rzeczywistości pożądanej.

Wg H.Radlińskiej – wzorzec to zestawienie norm. Zawiera w sobie realne wskazania przebudowy i kompensacji w poszczególnych dziedzinach. Wzorcem jest układ środków wystarczających do osiągnięcia poziomu właściwego normom, co w praktyce jest prawie jednoznaczne z idealnym schematem warunków bytu.( Np. wzorzec domu kultury odpowiadać będzie analogicznym normom, przyjętym dla tego typu instytucji, wzorzec programu szkoły ogólnokształcącej, wykształcenia ogólnego czy zawodowego odpowiadać będzie normom obiektywnie ustalonym i przyjętym w danym społeczeństwie.)
Norma - to „wielkość wystarczająca do tego, by uznać osiągnięty wynik lub nasilenie właściwości za optymalne”. Normę można określić na podstawie wyników wszechstronnej obserwacji zjawisk, które przebiegają w warunkach sprzyjających, niekiedy na podstawie doświadczeń laboratoryjnych, klinicznych, społecznych.
!Wzorzec odróżniamy od pojęcia wzoru idealnego. Wzorzec może być przeciwstawny wzorowi (idealnemu, kulturowemu) oraz przeciętnej i stanowi w przybliżeniu wartość pośrednią miedzy wartościami wzoru idealnego a wartością przeciętną wzoru kulturowego.!
Wzór jest strukturą odtwarzającą regularność rzeczywistych ludzkich zachowań lub funkcjonowania danej instytucji.
Wzorzec natomiast to struktura teoretyczna skonstruowana z cech pożądanych ludzkiego zachowania lub z pożądanych form i sposobów funkcjonowania instytucji.

Wzorzec łączy w sobie:
- kategorie bezocenne, wykonanie czegoś według wzorca,
- kategorie ocenne, wykonanie czegoś według norm wzorca, które zawierają w sobie ocenę pozytywną,
-
Wzorzec – to model informacyjnego przygotowania pierwowzoru działań lub ich wytworu, z pomocą dostępnych norm skorygowanych wskaźnikami możliwości ich realizacji w danej czasoprzestrzeni.

Wskaźnikiem jakiegoś zjawiska Z nazywamy takie zjawisko W, którego zaobserwowania pozwoli nam określić, iż zaszło zjawisko Z.
Miernikiem nazywamy liczbowy wyraz wskaźnika, pozwalający określić natężenie danego zjawiska.

Konstruktorami wzorców są:
A) zainteresowane społeczności, postulujące lepszy bieg zachowania osób i funkcjonowania instytucji,
B) jednostki lub grupy odpowiedzialne za dana dziedzinę życia i pragnące zmienić wzory zachowań i instytucji.
Inspiracja wzorca może wyjść: z „czystej wyobraźni”, z nowo inaugurowanej instytucji, jako struktura zbudowana w oparciu o optymalne rzeczywiste osiągnięcia danej grupy społecznej lub instytucji na określonym terenie i w określonym czasie.