VERLAG
DASH�FER
www.dashofer.pl
dr Ewa Wronikowska
WYNAGRODZENIE ZA PRACĘ
W GODZINACH NADLICZBOWYCH
NALICZANIE, EWIDENCJA, DOKUMENTACJA
BIBLIOTEKA KADROWEGO
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .
00 strona tytu! owa.qxd 2008-11-07 10:16 Page 1
VERLAG
DASH�FER
dr Ewa Wronikowska
WYNAGRODZENIE ZA PRAC

W GODZINACH NADLICZBOWYCH
NALICZANIE, EWIDENCJA, DOKUMENTACJA
00 strona tytu! owa.qxd 2008-11-07 10:16 Page 2
Copyright � 2007-2008
Wydawnictwo Verlag Dashofer
ul. Senatorska 12, 00-082 Warszawa
tel. [phone], faks (022) 829 27 00, 829 27 27
Autor: dr Ewa Wronikowska  doktor prawa z zakresu prawa
pracy. Adiunkt w Katedrze Prawa Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych KUL. Zajmuje się problematyką prawa pra-
cy i ubezpieczeń społecznych. Autorka licznych poradni-
ków z zakresu prawa pracy.
Redaktor odpowiedzialny: Lucyna Latajka
[e-mail]
Opracowanie edytorskie: Maria Żurawska
Skład: Hubert Rabiński
ISBN 978-83-88285-99-8
Wszelkie prawa zastrzeżone, prawo do tytułu i licencji jest własnością Dash�fer Holding Ltd.
Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej
publikacji również na nośnikach magnetycznych i elektronicznych bez zgody Wydawcy jest
zabronione. Ze względu na stałe zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje
przepisów Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za zamieszczone informacje.
01 spis tre ci.qxd 2008-11-07 10:18 Page 3
SPIS TREŚCI
Objaśnienia piktogramów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1. Określenie i ustalenie pracy w godzinach
nadliczbowych
1.1. Zagadnienia wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1.2. Pojęcie pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . 9
1.2.1. Praca ponad obowiązujące normy czasu pracy . . . . 9
1.2.2. Praca ponad przedłużony dobowy wymiar
czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1.2.3. Rozbieżności wrozumieniu art. 151 ż 1k.p. . . . . . 16
1.2.4. Dobowe godziny nadliczbowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
1.2.5. Średniotygodniowe godziny nadliczbowe . . . . . . 30
1.2.6. Praca w godzinach nadliczbowych w odnie-
sieniu do niepełnego wymiaru czasu pracy . . . . . 30
1.2.7. Godziny nadliczbowe kadry kierowniczej . . . . . 35
1.3. Przesłanki pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . 39
1.3.1. Konieczność prowadzenia akcji ratowniczej . . . . . 39
1.3.2. Szczególne potrzeby pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
1.3.3. Praca w godzinach nadliczbowych
w związku z dyżurem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
1.4. Zakazy pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . 49
1.5. Limity pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . 52
1.6. Rekompensowanie pracy w godzinach
nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
2. Ustalanie wynagrodzenia za pracę w godzinach
nadliczbowych
2.1. Zagadnienia wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
3
01 spis tre ci.qxd 2008-11-07 10:18 Page 4
Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
2.2. Rozliczanie pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . 74
2.3. Ustalenie wynagrodzenia za pracę w godzinach
nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
2.4. Ustalenie dodatku za pracę w godzinach
nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
3. Przykłady ustalania wynagrodzenia za pracę
w godzinach nadliczbowych
3.1. Obliczanie dodatku za pracę w godzinach nad-
liczbowych w równoważnym systemie czasu pracy . . . . . . . . 101
3.2. Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe
wynikające z pełnionego dyżuru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
3.3. Ustalanie wynagrodzenia za godziny nadliczbowe
w odniesieniu do wynagrodzenia ustalonego
metodą prowizyjną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
3.4. Ustalanie wynagrodzenia za godziny nadliczbowe
w odniesieniu do wynagrodzenia składającego się
z różnych składników o różnym charakterze . . . . . . . . . . 107
3.5. Składniki przyjmowane do ustalenia dodatku za
pracę w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
4. Ewidencjonowanie pracy w godzinach
nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
5. Dokumentacja
5.1. Zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . 119
5.2. Wniosek pracownika o udzielenie czasu wolnego
w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych . . . . . . . 120
5.3. Udzielenie pracownikowi czasu wolnego w zamian
za pracę w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
5.4. Lista obecności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
5.5. Rozliczenie pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . 123
5.6. Miesięczna karta ewidencji czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
5.7. Roczna karta ewidencji czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
5.8. Obowiązujący wymiar czasu pracy w 2009 r. . . . . . . . . . . 126
4
02 piktogramy.qxd 2008-11-07 10:41 Page 5
OBJAŚNIENIA PIKTOGRAMÓW
przykład problem
zmiana
orzecznictwo
przepisu
podstawa
definicja
prawna
uwaga finanse
5
02 piktogramy.qxd 2008-11-07 10:41 Page 6
Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
6
03 wstR
p.qxd 2008-11-07 10:42 Page 7
1. OKREŚLENIE I USTALENIE PRACY
W GODZINACH NADLICZBOWYCH
1.1. ZAGADNIENIA WST
PNE
Omówienie problematyki wynagrodzenia za pracę w go-
dzinach nadliczbowych wymaga uprzedniego wyjaśnienia
podstawowych zagadnień związanych z taką pracą. Przede
wszystkim analizie należy poddać samo pojęcie pracy
w godzinach nadliczbowych. Zgodnie z art. 151 ż 1 kodek-
su pracy (k.p.) praca wykonywana ponad obowiązujące
pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana
ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikają-
cy z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu
pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.
Przytoczona definicja pracy w godzinach nadliczbowych
jest na tyle ogólna, że jednoznacznie nie przesądza o tym,
które z godzin w danej dobie pracowniczej są godzinami
nadliczbowymi. Problematyka ta wymaga więc dokładnej
analizy w odniesieniu do poszczególnych systemów czasu
pracy. Konieczne jest przy tym zdefiniowanie pojęć, któ-
rymi posługuje się ustawodawca, tj. norma czasu pracy,
wymiar czasu pracy, system czasu pracy.
Zdefiniowanie pracy w godzinach nadliczbowych jest o ty-
le ważne, że po nowelizacji kodeksu pracy wprowadzo-
nej 1 stycznia 2004 r.1 i zmianie całego działu szóstego
1
Ustawa z 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy  Kodeks pracy oraz o zmia-
nie niektórych ustaw (Dz. U. nr 213, poz. 2081).
7
03 wstR
p.qxd 2008-11-07 10:42 Page 8
Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
powstały rozbieżności dotyczące rozumienia zagadnienia
pracy w godzinach nadliczbowych, nie tylko wśród prakty-
ków, lecz także pośród przedstawicieli doktryny prawa pracy.
Odnieść się należy również do przesłanek dopuszczają-
cych pracę w godzinach nadliczbowych. Art. 151 ż 1 k.p.
stanowi, że praca w godzinach nadliczbowych dopusz-
czalna jest w razie:
1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej dla
ochrony życia lub zdrowia ludzkiego albo dla ochro-
ny mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
2) szczególnych potrzeb pracodawcy.
O ile punkt pierwszy jest czytelny, o tyle wyjaśnienia wy-
maga ogólna przesłanka wskazana w punkcie drugim.
W tym też przypadku pracodawca obowiązany jest do
przestrzegania limitów pracy nadliczbowej.
Odrębnym zagadnieniem są zakazy pracy w godzinach nad-
liczbowych. Nie wszyscy pracownicy mogą być zobowiązani
do wykonywania pracy w nadgodzinach.
Jako ostatnie omówione zostanie zagadnienie dotyczą-
ce rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych.
Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca ma obowiązek
udzielenia czasu wolnego lub wypłaty wynagrodzenia.
I w jednym, i drugim przypadku obowiązują szczegółowe
regulacje prawne.
8
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .