Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
PRZEDMIIOT E
PRZEDMIOT EFEKTYWNOŚĆ SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH
PRZEDM OT : EFEKTYWNOŚĆ SYSTEMÓW IINFORMATYCZNYCH
FEKTYWNOŚĆ SYSTEMÓW NFORMATYCZNYCH
PLAN WYKA
ADU pt.:
ZNACZENIE INWESTYCJI W ROZWOJU PRZEDSI
BIORSTW
1.1 PODSTAWOWE POJ
CIA DOTYCZ
CE INWESTYCJI 2
1.2 ROLA INWESTYCJI W STRATEGII ROZWOJU PRZEDSI
BIORSTWA 4
1.3 RODZAJE INWESTYCJI 6
1.4 ETAPY PRZYGOTOWANIA I OCENY PROJEKTU INWESTYCYJNEGO 7
Temat
Temat
Temat:
1.5 PRZEPA
YWY ŚRODKÓW PIENI
ŻNYCH W INWESTOWANIU 8
Inwestycje informatyczne
1.6 INWESTYCJE INFORMATYCZNE NA TLE INNYCH INWESTYCJI
na tle inwestycji przedsiębiorstwa
1.1 Podstawowe pojęcia dotyczące inwestycji
Głównym celem (misją) przedsiębiorstwa jest maksymalizacja
dochodów jego właścicieli. Jednym ze sposobów jego realizacji jest
inwestowanie mające za zadanie poszukiwanie sposobów
powiększenia kapitału.
Najczęściej spotyka się w literaturze światowej dwa podstawowe
ujęcia inwestycji:
" monetarne - widziane jako ruch pieniądza;
" rzeczowe - widziane jako ruch dóbr.
"Przez inwestycje nie rozumiemy nabywania akcji lub obligacji przez
PROWADZ
CY :
PROWADZ
CY
PROWADZ
CY
nabywców indywidualnych lecz nabywanie dóbr inwestycyjnych przez
przedsiębiorstwa. Inwestycje są to zakupy dóbr kapitałowych -
dr inż. Zbigniew TARAPATA
dr inż. Zbigniew TARAPATA
dr inż. Zbigniew TARAPATA
zakładów produkcyjnych, wyposażenia, budynków mieszkalnych oraz
Zbiigniiew..Tarapatta@iisii..watt..edu..pll
[e-mail] zmiany zapasów, które mogą być użyte w produkcji innych dóbr i
Zb gn ew Tarapa a@ s wa edu p
usług". (ujęcie rzeczowe)
httttp::////ttarapatta..sttreffa..pll
http://tarapata.strefa.pl
h p arapa a s re a p
Ujęcie monetarne mówi, że "inwestycje mają postać wydatków na
urządzenia rzeczowe i finansowe, wydatków na badania i rozwój,
Hasło do materiałów na stronie WWW podaje wykładowca !
wdrożenia, kształcenie i na reklamę".
1 2
Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
1.2 Rola inwestycji w strategii rozwoju przedsiębiorstwa
Przedsięwzięcie inwestycyjne - zamierzenie rozwojowe firmy o jasno
Pomnażanie kapitału, zapewniające materialne warunki
określonym celu produkcyjnym, skonkretyzowane co do zakresu
egzystencji przedsiębiorstwa wymaga odpowiedzi na szereg
rzeczowego, miejsca i czasu realizacji i ujęte w sposób kompleksowy.
skomplikowanych pytań:
Każde większe przedsięwzięcie będzie się składać z wielu zadań
" w co zainwestować kapitał?
inwestycyjnych.
" ile zainwestować kapitału?
Zadanie inwestycyjne - część przedsięwzięcia inwestycyjnego, która
" na jaki okres zainwestować?
może funkcjonować niezależnie i przynosić konkretny efekt
" która inwestycja da największe zyski?
produkcyjny bądz
usługowy. Na przykład wybudowanie nowego
" jakie jest ryzyko niepowodzenia inwestycji?
budynku dla przedsiębiorstwa może się składać z zadań
" jak zabezpieczyć się przed ewentualną stratą?
inwestycyjnych: zakup gruntów pod budynek, ogłoszenie przetargu na
budowę, zakup materiałów budowlanych itp.
Określenie optymalnej strategii rozwoju firmy wymaga uwzględnienia
Powody wydzielania zadań inwestycyjnych to:
zarówno czynników zewnętrznych, jak i wewnętrznych wpływających
" minimalizacja zamrożenia środków inwestycyjnych;
na jej funkcjonowanie. Zależność opłacalności inwestycji od
" koncentracja mocy wytwórczych wykonawców;
wspomnianych czynników obrazuje poniższy rysunek (Rys. 1.2.1).
" szybkie oddanie do użytku samodzielnych zespołów produkcyjnych
lub usługowych.
CELE INWESTYCYJNE
FIRMY
Każde zadanie inwestycyjne składa się z wielu obiektów
dane o firmie:
dane o otoczeniu: Rynek
- rentowność
- konkurencja
inwestycyjnych.
- produktywność
- zachowania konsumentów
Obiekt inwestycyjny - stałe lub tymczasowe budynki i budowle - struktura kosztów
- koniunktura
- płynność finansowa
- polityka państwa
stanowiące techniczno-użytkową całość wraz z wyposażeniem w
- pracownicy
- majątek
urządzenia techniczne niezbędnym dla spełnienia poszczególnych
jego funkcji. Obiektami mogą być również niezabudowane instalacje
stanowiące całość pod względem technicznym, zespoły środków
wykonawcy Inwestycja dostawcy
transportu itp.
dobór środków
Etap III Etap II
Etap I
Inwestycja
maszyny pracownicy materiały
Zadanie I Zadanie II Zadanie III
kontrola realizacji
Rys. 1.2.1 Powiązania czynników wpływających na opłacalność inwestycji
Zadanie IV Zadanie V
Reasumując, można stwierdzić, że głównym celem strategii rozwoju
przedsiębiorstwa jest maksymalizacja jego wartości rynkowej
Obiekt A Obiekt B Obiekt C
poprzez maksymalizacją zysku osiągniętego dzięki efektywnemu
Rys. 1.1.1 Struktura wewnętrzna przedsięwzięcia inwestycyjnego ([2, str.19])
wykorzystaniu zaangażowanego kapitału.
3 4
Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
Planowanie strategiczne jest realizowane poprzez 1.3 Rodzaje inwestycji
podejmowanie decyzji inwestycyjnych i finansowych. Związane jest
Jednym z głównych kryteriów klasyfikacji jest obiekt, na
również z planowaniem operacyjnym i kontrolą (patrz Rys. 1.2.2).
stworzenie którego zostaną skierowane środki finansowe firmy.
Decyzje inwestycyjne w przedsiębiorstwie związane są ściśle z
Z tego punktu widzenia wyróżnia się najczęściej trzy następujące
odłożeniem w czasie środków na bieżącą konsumpcję jego
rodzaje inwestycji: rzeczowe, finansowe, niematerialne.
akcjonariuszy, kierownictwa i załogi. A
ączą się również ze
Inwestycje rzeczowe (nowe, rozbudowa, modernizacje,
spodziewanymi korzyściami w przyszłości. Uwzględniają ryzyko
odtworzeniowe), najczęściej spotykane w polskich
inwestycji i czas odłożenia bieżącej konsumpcji.
przedsiębiorstwach, polegają na przyroście lub wymianie
Decyzje finansowe dotyczą wyboru z
ródeł i warunków
materialnych składników majątku trwałego firmy: maszyn, urządzeń,
pozyskiwania środków pieniężnych na realizację przedsięwzięć
budynków, gruntów, środków transportu.
inwestycyjnych. Obejmują:
Inwestycje finansowe związane są z rynkiem papierów
" tworzenie kapitału poprzez emisję akcji;
wartościowych. Dotyczą zazwyczaj firm, które posiadają na tyle duży
" pozyskiwanie kapitału obcego (kredyty bankowe, emisje obligacji);
kapitał, aby można go było lokować w zakup akcji, obligacji lub lokat.
" ustalenie kosztów wariantów finansowania projektów;
Inwestycje niematerialne nie są bezpośrednio związane z
" kształtowania struktury kapitału (obcego, własnego).
powstawaniem dóbr materialnych czy z operacjami finansowymi, ale
obejmują swoim zakresem: badania i rozwój, szkolenie kadr, zaplecze
Akcjonariusze
socjalne, promocję i reklamy. Są ważnym elementem uzupełniającym
Środki
akcjonariuszy działalność rozwojową firmy.
Kirownictwo
firmy
Ze względu na sposób inwestowania można wyróżnić takie
Środki
kredytobiorców
rodzaje inwestycji, jak:
Cele firmy
" własne (finansowane środkami własnymi, amortyzacją i
Dywidendy
zakumulowanymi zyskami);
Decyzje Planowanie Decyzje
inwestycyjne strategiczne finansowe
" kredytowanie (kredyty bankowe, subwencje, dotacje, ulgi w
płatnościach budżetowych z tytułu inwestycji, udziały nowych
zyski
zatrzymane
wspólników);
Kontrola środków
Planowanie operacyjne Kontrola
trwałych i
" mieszane.
i kontrola zysku
obrotowych
Biorąc pod uwagę czas przygotowania, realizacji i użytkowania
inwestycji wyróżnia się następujące ich rodzaje:
" krótkoterminowe (cykl realizacji: do 3 miesięcy, czas
użytkowania: do 5 lat);
Rys. 1.2.2 Miejsce zarządzania finansami firmy w procesie planowania i kontroli
" średnioterminowe (cykl realizacji: 3-12 miesięcy, czas
użytkowania: 5-10 lat);
Wynikiem decyzji finansowych jest określenie optymalnej struktury
" długoterminowe (cykl realizacji: powyżej 12 miesięcy, czas
kapitału. Dla wyznaczonej struktury kapitału, jego koszt wyznacza
użytkowania: powyżej 10 lat).
minimalną stopę zwrotu z zaangażowanego kapitału, którą
przedsiębiorstwo musi osiągnąć w warunkach akceptowanego ryzyka.
Prawidłowe zakwalifikowanie planowanej inwestycji ma istotne znaczenie z
punktu widzenia doboru odpowiednich metod oceny jej efektywności.
5 6
Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
1.4 Etapy przygotowania i oceny projektu inwestycyjnego 1.5 Przepływy środków pieniężnych w inwestowaniu
Przygotowanie i ocena projektu inwestycyjnego jest procesem Proces inwestycyjny wiąże się z wydatkowaniem środków
składającym się z trzech głównych faz: pieniężnych przeznaczonych na przygotowanie, realizację i
eksploatację inwestycji oraz z wpływami ze sprzedaży wyrobów i
" przedinwestycyjnej;
usług w fazie eksploatacji do momentu likwidacji obiektów będących
" implementacji (realizacji);
przedmiotem inwestycji.
" operacyjnej (eksploatacji).
Tak więc możemy wyróżnić (zdefiniować) cykl projektu
Faza przedinwestycyjna obejmuje:
inwestycyjnego, który zaczyna się wydatkami na przygotowanie i
" identyfikację możliwości inwestycyjnych (studium możliwości); realizację inwestycji, kończy się natomiast wpływami ze sprzedaży
likwidowanego obiektu.
" określenie wariantów inwestycji i wstępną ich selekcję;
Jak więc można zaobserwować cykl projektu inwestycyjnego
" studium przedrealizacyjne - przygotowywanie raportu będącego
ściśle związany jest z przepływem w czasie środków pieniężnych.
ostateczną wersją projektu inwestycyjnego;
Przepływ środków pieniężnych w procesie inwestycyjnym można
" ocenę i podjęcie decyzji.
zaprezentować za pomocą krzywych skumulowanych wpływów i
Faza realizacji projektu obejmuje:
wydatków (patrz Wykres 1.5.1). Na wspomnianym wykresie et
" prowadzenie negocjacji i zawieranie kontraktów z wykonawcami oznacza wpływy w chwili t z inwestycji, at  wydatki w chwili t na
T T
robót, dostawcami maszyn, urządzeń oraz z instytucjami
inwestycję, a oraz oznaczają odpowiednio skumulowane
"et "at
t=0 t=0
finansowymi;
wpływy do chwili T oraz skumulowane wydatki do chwili T związane
" przygotowanie ostatecznych planów technicznych projektu  wybór
z inwestycją.
lokalizacji, opracowanie planów inżynieryjnych, przygotowanie
szczegółowych harmonogramów prac i dostaw;
16
" budowa;
Łet
" marketing przedprodukcyjny  promocja i reklama
12
t
Ła
przedprodukcyjna;
8
" rekrutacja i szkolenie pracowników;
4
" przyjęcie obiektu do eksploatacji  techniczny odbiór projektu.
tk t0
0
Faza operacyjna obejmuje wszystkie problemy związane z normalną
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
t
działalnością przedsiębiorstwa (odnawianie, modernizacja,
powiększanie majątku, działania restrukturyzacyjne itp.).
Wykres 1.5.1 Rozkład skumulowanych wpływów i wydatków związanych z inwestycją w czasie
Powyższe fazy przygotowania i oceny projektu inwestycyjnego
Z Wykresu 1.5.1 widać, że skumulowane wydatki związane z inwestycją rosną aż do
określone zostały przez Międzynarodowe Centrum Studiów
chwili tk, w której następuje zakończenie realizacji inwestycji. Od tego momentu
Przemysłowych UNIDO (United Nations Industry Development
inwestycja zaczyna przynosić zyski, co objawia się rosnącymi wartościami
Organization) w Wiedniu.
skumulowanych wpływów jakie przynosi. W chwili t0 różnica między
skumulowanymi wydatkami i wpływami z inwestycji wynosi zero. Oznacza to, że od
tego momentu inwestycja przynosi już tylko same zyski, a w chwili t0 nastąpił zwrot
zainwestowanego kapitału w inwestycję.
7 8
a, e
Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
Spojrzenie na proces inwestycyjny z punktu widzenia przepływu Wzór (1.5.1) można zapisać wyróżniając rzeczywiste poniesione
środków pieniężnych ma dla inwestora bardzo duże znaczenie, które wydatki inwestycyjne (M) oraz utracone zyski kalkulacyjne (S):
decyduje o sukcesie przedsięwzięcia. Wiążą się z nim dwa
T T
podstawowe problemy:
J = (at �"(1+ i)T -t - at)+ = S + M
(1.5.2) " "at
" zamrożenia nakładów inwestycyjnych;
t=1 t=1
" płynności finansowej.
Zamrożenie nakładów inwestycyjnych jest nieodłącznym elementem
Przygotowanie oraz realizacja inwestycji wymagają poniesienia
procesu inwestycyjnego.
szeregu wydatków. Wcześniejsze wydatkowanie środków pieniężnych
Chodzi jednak o to, aby tak planować inwestycje, aby utracone zyski
przed zakończeniem inwestycji powoduje ich zamrożenie w czasie.
mierzące koszt zamrożenia nakładów były jak najmniejsze. Wiąże się
Zamrożenie to powoduje utratę możliwości zainwestowania
to ściśle z optymalizacją czasu inwestowania, optymalizacją
wydatkowanego kapitału w inny, efektywny rodzaj działalności
założenia wydatków w czasie, etapowego oddawania inwestycji do
gospodarczej (np. traci się możliwość zainwestowania w papiery
eksploatacji.
wartościowe, które mogą przynosić zysk w formie płaconych
odsetek).
Kolejnym problemem ściśle wiążącym się z przygotowaniem,
Zamrożenie wydatków inwestycyjnych jest jednym z ważniejszych
realizacją i eksploatacją inwestycji jest zachowanie odpowiedniej
elementów ekonomiki inwestowania. Powoduje to zwiększenie
płynności finansowej przedsiębiorstwa.1
nakładów inwestycyjnych. Zakładając, że:
Powinno się przy tym uwzględniać rozmiary planowanych nakładów
a1  oznacza nakłady inwestycyjne poniesione w pierwszym roku;
inwestycyjnych, możliwość pozyskiwania kapitału własnego i obcego
i  stopa zysku, jaką można osiągnąć z innej działalności gospodarczej
oraz zapewnienie zgodności w czasie strumieni wydatków i
(dla papierów skarbowych będzie to ich oprocentowanie)
wpływów.
można obliczyć całkowite nakłady inwestycyjne uwzględniające fakt
Odpowiednia płynność finansowa powinna zapewnić, aby:
zamrożenia na jeden rok:
" w procesie przygotowania i realizacji inwestycji można terminowo
pokrywać wydatki inwestycyjne;
a1 + a1 �"i = a1 �"(1+ i)
" w fazie eksploatacji inwestycji strumień przychodów ze sprzedaży
gdzie: wystarczył do pokrycia kosztów eksploatacji i zobowiązań.
a1�"i  utracony zysk kalkulacyjny.
Zakładając, że realizacja inwestycji trwa T lat oraz każdego roku
1
Płynność finansowa przedsiębiorstwa określa jego zdolność do spłaty zobowiązań,
ponoszone są nakłady at, t =1,T to całkowite nakłady inwestycyjne
ponoszenia nakładów na inwestycje itp.
Do pomiaru płynności finansowej wykorzystuje się następujące wskaz
niki :
można obliczyć wykorzystując następujący wzór:
" Wskaz
nik płynności finansowej pierwszego stopnia: relacja środków pieniężnych do
(1.5.1)
zobowiązań bieżących. Określa zdolność przedsiębiorstwa do natychmiastowej realizacji
T
zobowiązań. Wartość wskaz
nika powinna się mieścić w przedziale (0.1; 0.2);
J = a1 �"(1+ i)T -1 + a2 �"(1+ i)T -2 + ...+ aT -1 �"(1+ i) + aT = �"(1+ i)T -t
"at
" Wskaz
nik płynności finansowej drugiego stopnia: relacja sumy środków pieniężnych,
t=1
należności i krótkoterminowych papierów wartościowych do zobowiązań bieżących.
Wartość wskaz
nika powinna być równa ok. 1;
" Wskaz
nik płynności finansowej trzeciego stopnia: relacja środków obrotowych ogółem do
zobowiązań bieżących. Wartość wskaz
nika powinna należeć do przedziału (1.5; 2).
9 10
Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
1.6 Inwestycje informatyczne na tle innych inwestycji Powody realizacji inwestycji informatycznych w organizacjach:
" zmiana celów, które ma realizować organizacja (np.:
Inwestycją informatyczną możemy nazwać proces
angażowania środków pieniężnych w zasoby informatyczne
zdobycie nowego rynku, zwiększenie skali produkcji,
takie jak sprzęt, oprogramowanie, szkolenia itd., w celu
dostosowanie technologii do zaostrzonych przepisów
uzyskania w przyszłości różnego rodzaju korzyści.
o ochronie środowiska),
Inwestycje informatyczne można podzielić na następujące
" konieczność realizacji dotychczasowych celów niższym
rodzaje:
" inwestycje bezwzględnie konieczne, do których można
kosztem (presja konkurentów),
zaliczyć np.: system księgowy w przedsiębiorstwie dla
" zmiana organizacji zarządzania w firmie,
regularnego raportowania;
" wyobrażenia kierownictwa o wizerunku firmy.
" inwestycje dla poprawy wykonania  są to wszelkiego
rodzaju inwestycje służące polepszeniu osiągnięć, np.:
wyposażenie agentów ubezpieczeniowych w laptopy w celu
poprawy sprzedaży;
" inwestycje przewagi konkurencyjnej; do tego rodzaju można
W
zaliczyć inwestycje we wszelkie innowacyjne rozwiązania
ar
Koszt
to
Zysk
techniki informatycznej;
ść
" inwestycje infrastruktury  przygotowanie pomieszczeń,
budynków dla systemów komputerowych,
Nakład
" inwestycje badawcze  są to np.: wszelkiego rodzaju
A B C D
inwestycje w narzędzia do wspomagania analizy i budowy
Rys Zależność między kosztami inwestowania w IT a zyskami generowanymi przez nowe
technologie.
A  wdrożenie, B  eksploatacja, C  planowanie nowej inwestycji IT; D  koniec eksploatacji.
oprogramowania użytkowego (CASE).
y
ródło: strona: www.torn.pl artykuł pt.:  Inwestycje w technologie przetwarzania informacji (IT)
11 12
Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
Rys. Proces inwestowania w IT
y
ródło: strona: www.torn.pl artykuł pt.:  Inwestycje w technologie przetwarzania informacji (IT)
Szczegółowo rozpatrywany proces inwestowania w
Do najczęściej stosowanych czynników modeli
technologie informatyczną obejmuje analizę szeregu założeń
ekonometrycznych służących do oceny wpływu systemów
wyjściowych, między innymi (patrz rysunek wyżej):
informatycznych na funkcjonowanie przedsiębiorstwa należą:
" sformułowanie celu,
- wśród zmiennych zależnych:
o wartość sprzedaży,
" określenie budżetu,
o zysk brutto,
" wyznaczenie kryteriów oceny,
o koszt sprzedanej produkcji,
o zobowiązania,
" określenie wariantów rozwiązań,
o Ekonomiczna Wartość Dodana,
" określenie powiązań wewnętrznych i zewnętrznych,
o wartość rynkowa przedsiębiorstwa,
o produktywność zasobów ludzkich (rozumiana jako wartość
" charakterystyka zagrożeń kosztów ubocznych,
sprzedaży w odniesieniu do poziomu zatrudnienia),
" budowa modelu, o wskaz
nik rentowności aktywów,
o efektywność wyposażenia (rozumiana jako wartość zysku
" analiza inwestycji po fakcie.
brutto do wartości wyposażenia),
o wskaz
nik dochodowości sprzedaży,
o poziom należności,
o poziom wykorzystania dz
wigni finansowej.
13 14
Inwestycje informatyczne na tle inwestycji przedsiębiorstwa
- Wśród zmiennych określających poziom wykorzystania
technologii informatycznej:
o wydatki na technologię informatyczną,
o pozostałe wydatki po odjęciu wydatków na systemy
informatyczne,
o materiały,
o aktywa ogółem.
Niekiedy modele uwzględniają również tzw. wskaz
niki strategiczne
inwestycji informatycznych do których zalicza się:
- punktualność,
- poprawa obsługi,
- wygoda,
- różnorodność.
Z uwagi na fakt, iż czynniki te są natury jakościowej, przed ich
wykorzystaniem w modelu, niezbędnym jest nadanie im mian
ilościowych.
15