Las w krajobrazie
Sukcesja ekologiczna na lÄ…dzie
kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci
formacji leśnej
Lasy sÄ… najpotÄ™\
niejszymi fitocenozami lÄ…dowymi
" ZajmujÄ…:
- 8 % powierzchni całego globu
- 30 % powierzchni lądów
" OdgrywajÄ… istotnÄ… rolÄ™ w krajobrazie
Las jako bufor środowiskowy
" Dzięki swojej du\
ej biomasie, a tak\
e du\
ej
zawartości wody w glebie, ekosystemy leśne
działają jako bufor (regulator) w szeroko pojętym
środowisku (wewnętrzne, krajobraz, biosfera).
" W ten sposób wspomagają inne ekosystemy:
wodne,
stepowe,
& . antropogeniczne
(rolnicze, wiejskie, miejskie, przemysłowe).
Środowiskotwórcza rola lasu
" Środowisko wewnętrzne lasu
" Inne funkcje ochronne
(fitoklimat i gleba)
- lawiny
- hałas
" Retencja
- oczyszczanie wód
- regulacja stosunków wodnych
- oczyszczanie gleby
- ograniczanie erozji
- fitoremediacja
- oczyszczanie powietrza
" Klimat lokalny
- wilgotność powietrza
" Produkcja tlenu i absorpcja
- opady
dwutlenku węgla
- temperatura
- promieniowanie
" Bioró\
norodność
- wiatr
Fitoklimat leśny
(w porównaniu z przestrzenią otwartą)
" ÅšWIATA
O
- mniejsze natÄ™\
enie (do 100 x; Bk - 5%, So - 20%)
- przewaga rozproszonego; światło obrazkowe
- zubo\
one widmo ( mniej promieniowania fotosyntetycznie
czynnego)
" TEMPERATURA
- średnia roczna nieznacznie ni\
sza (~ 1 °C)
- średnia okresu wegetacyjnego ni\
sza (~ 1,5 °C)
- średnia okresu spoczynku wy\
sza (~ 0,5 °C)
- amplitudy roczne mniejsze o kilka stopni
- amplitudy dobowe mniejsze o kilkanaście stopni
- pod okapem nie ma przymrozków radiacyjnych
" WODA
- większa wilgotność powietrza (średnio ~ 5%; do 25%)
- znacznie mniejsza ewaporacja (~ 50%)
- dociera ~ 75% opadów (intercepcja ~ 25%)
- znacznie większy udział opadów poziomych ( do ~ 50%)
" WIATR
- wnika na ~ 50 m do zwartego drzewostanu z okrajkiem
- wnika na ~ 250 m do rozrzedzonego drzewostanu bez okrajka
- pionowe ruchy powietrza zwiÄ…zane ze stosunkami termicznymi
Gleby leśne
(w porównaniu z glebami nieleśnymi)
" Charakterystyczne typy gleb: bielicowe, rdzawe; płowe, brunatne
" Charakterystyczne typy próchnic: mull, moder, mor
" Du\
a ilość materii organicznej
" Latem nieco zimniejsze, ale zimą płycej zamarzają
" Stosunkowo kwaśne (pH przewa\
nie od 4 do 7)
" Du\
a aktywność edafonu
" Większa aktywność grzybów ni\
bakterii
" Silnie przerośnięta korzeniami; du\
o kanałów korzeniowych
" Du\
a porowatość
" Specyficzne stosunki wodne: wierzchnia warstwa, rizosfera, poziom
wód gruntowych (funkcje regulacyjne)
" Właściwości retencyjne
Środowiskotwórcza rola lasu
" Środowisko wewnętrzne lasu
" Inne funkcje ochronne
(fitoklimat i gleba)
- lawiny
- hałas
" Retencja
- oczyszczanie wód
- regulacja stosunków wodnych
- oczyszczanie gleby
- ograniczanie erozji
- fitoremediacja
- oczyszczanie powietrza
" Klimat lokalny
- wilgotność powietrza
" Produkcja tlenu i absorpcja
- opady
dwutlenku węgla
- temperatura
- promieniowanie
" Bioró\
norodność
- wiatr
Erozja
Warstwa gleby piaszczystej (~piasek słabogliniasty)
o miÄ…\
szoÅ›ci 18 cm, przy nachylenie stoku 10º,
uległaby zmyciu w następujących okresach (lata):
- przy nagiej glebie 18
- pod uprawÄ… rolnÄ… 110
- pod pokrywÄ… trawiastÄ… 82 000
- pod lasem liściastym 575 000
Środowiskotwórcza rola lasu
" Środowisko wewnętrzne lasu
" Inne funkcje ochronne
(fitoklimat i gleba)
- lawiny
- hałas
" Retencja
- oczyszczanie wód
- regulacja stosunków wodnych
- oczyszczanie gleby
- ograniczanie erozji
- fitoremediacja
- oczyszczanie powietrza
" Klimat lokalny
- wilgotność powietrza
" Produkcja tlenu i absorpcja
- opady
dwutlenku węgla
- temperatura
- promieniowanie
" Bioró\
norodność
- wiatr
Środowiskotwórcza rola lasu
" Środowisko wewnętrzne lasu
" Inne funkcje ochronne
(fitoklimat i gleba)
- lawiny
- hałas
" Retencja
- oczyszczanie wód
- regulacja stosunków wodnych
- oczyszczanie gleby
- ograniczanie erozji
- fitoremediacja
- oczyszczanie powietrza
" Klimat lokalny
- wilgotność powietrza
" Produkcja tlenu i absorpcja
- opady
dwutlenku węgla
- temperatura
- promieniowanie
" Bioró\
norodność
- wiatr
Środowiskotwórcza rola lasu
" Środowisko wewnętrzne lasu
" Inne funkcje ochronne
(fitoklimat i gleba)
- lawiny
- hałas
" Retencja
- oczyszczanie wód
- regulacja stosunków wodnych
- oczyszczanie gleby
- ograniczanie erozji
- fitoremediacja
- oczyszczanie powietrza
" Klimat lokalny
- wilgotność powietrza
" Produkcja tlenu i absorpcja
- opady
dwutlenku węgla
- temperatura
- promieniowanie
" Bioró\
norodność
- wiatr
" Orientacyjnie mo\
na przyjąć, \
e występuje u nas ponad
50 000 gatunków:
- bezkręgowców 31 000
- kręgowców 600
ryb 116
płazów 18
gadów 9
ptaków 365
ssaków 98
- grzyby 10 000
- rośliny ni\
sze (glony) 4 000
- rośliny wy\
sze (organowce) 5 000
- w tym rośliny nasienne 2 300 (780 rodzajów i 120 rodzin)
" Udział drzew i krzewów w zestawie
gatunkowym roślin nasiennych jest
stosunkowo mały:
- drzew: około 45 gatunków (2 %)
- krzewów: około 160 gatunków (7 %)
Ile gatunków bytuje w polskich
lasach ?
" Około 32 000 gatunków, a więc 65 %
(Podczas gdy lasy pokrywajÄ… tylko 30 % kraju)
" Większość z tych gatunków mo\
e \
yć
wyłącznie w środowisku leśnym