INFORMACJA O STANIE LASÓW W 1997 ROKU






 





 





MINISTERSTWO OCHRONY ŚRODOWISKAZASOBÓW NATURALNYCHI
LEŚNICTWAINFORMACJAO STANIE
LASÓWW 1997 ROKUWARSZAWA 1998
ROK
  
SPIS TREŚCI:
I. CHARAKTERYSTYKA
ZASOBÓW LEŚNYCH
II. STAN ZDROWOTNY
I SANITARNY LASÓW
III. OCENA
GOSPODARKI LEŚNEJ

1. GOSPODARKA
LEŚNA W LASACH PAŃSTWOWYCH
2. GOSPODARKA
LEŚNA W LASACH NIE STANOWIĄCYCH WŁASNOŚCI SKARBU PAŃSTWA
3. GOSPODARKA
ŁOWIECKA
IV. PODSUMOWANIE I
WNIOSKI
  





Informacja spełnia wymóg określony w art. 52 ust.2 ustawy
z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. nr 101, poz. 444, zm. z 1992 r.
nr 21, poz. 85 i nr 54, poz. 254, z 1994 r. nr 1, poz. 3 i nr 127 poz.
627, z 1995 r. nr 147, poz. 713, z 1996 r.
nr 91, poz. 409 oraz z 1997 r. nr 54, poz. 349, nr 121, poz. 770, nr 160,
poz. 1079)
 
I. CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW LEŚNYCH
1. Powierzchnia lasów i gruntów leśnych związanych z
gospodarką leśną w Polsce wynosi 8 996 tys. ha, z tego lasy zajmują 8 802
tys. ha, co odpowiada lesistości 28,1%. Lesistość województw waha się od
12,3% (płockie) do 48,6% (zielonogórskie i krośnieńskie).Według stanu
na 31 grudnia 1997 roku (wg danych GUS) struktura własnościowa lasów jest
następująca:  Ogółem powierzchnia lasów 8 801 692 ha (100%)
w tym:
Lasy publiczne: 7 297 752 ha (82,9%)
- Państwowego Gospodarstwa
Leśnego Lasy Państwowe 6 897 249 ha (78,4%)
- parków narodowych 180 047 ha (2,0%)
- w Zasobie Własności Rolnej Skarbu
Państwa i b. PFZ 100 875 ha (1,1%)
- gminne (komunalne) 77 789 ha (0,9%)
- pozostałych jednostek 41 792 ha (0,5%)
Lasy prywatne: 1 503 940 ha (17,1%)
- osób fizycznych 1 404 784 ha (16,0%)
- inne 99 156 ha (1,1%)

W stosunku do roku 1996 powierzchnia lasów w 1997 r.
wzrosła o 22 453 ha. 
2. W strukturze siedliskowej lasów przeważają siedliska
borowe, występujące na 62,7% powierzchni lasów. Siedliska lasowe zajmują
34,6%, a olsy 2,7% powierzchni lasów. 
3. W składzie gatunkowym lasów w Polsce dominuje sosna
(69,0% powierzchni ogółem). Ponadto ważnymi gatunkami są: świerk (5,8%),
dąb (6,2%), buk (4,2%), brzoza (6,0%), olsza (5,3%), jodła (2,5%).
Struktura gatunkowa lasów w Polsce ulega korzystnym przemianom
zmierzającym do wzbogacenia różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych
- udział gatunków liściastych zwiększył się w latach 1945 - 1997 z 13,0%
do 22,7%. 
4. W strukturze wiekowej drzewostanów przeważają
drzewostany w wieku do 40 lat, które zajmują 38,6% powierzchni. W znacznym
stopniu jest to wynikiem wielkoobszarowych zalesień gruntów porolnych
prowadzonych w latach 1946-70. Drzewostany w wieku ponad 80 lat zajmują
17,0% ogólnej powierzchni lasów. W Lasach Państwowych drzewostany te
stanowią 19,9% ogólnej powierzchni, z tego 4,7% zajmują drzewostany
powyżej 100 lat, a 2,3% - powyżej 120 lat.Przeciętny wiek wszystkich
drzewostanów wynosi 51 lat, w Lasach Państwowych 56 lat, a w lasach
prywatnych 37 lat. 
5.1. Produkcja drewna, mierzona przyrostem przeciętnym
miąższości grubizny netto, wynosi w Lasach Państwowych 3,55
m3/ha/rok, w lasach prywatnych szacowany jest na ok. 2,9
m3/ha/rok.  
5.2. Przeciętna zasobność, czyli miąższość drewna na 1 ha
powierzchni wynosi 183 m3, w Lasach Państwowych - 201
m3 , w lasach prywatnych 118 m3.Zasoby drzewne
we wszystkich lasach osiągnęły w 1997 r. ok. 1606,9 mln m3, w
tym: w Lasach Państwowych - 1370,4 mln m3.W porównaniu z
1956 r. zasoby drewna na pniu wzrosły w LP ponad dwukrotnie.  

6.1. Lasy spełniają różnorodne funkcje w środowisku i
gospodarce narodowej, wynikające z potencjału biotycznego ekosystemów
leśnych i preferencji społecznych. Spośród funkcji produkcyjnych
(gospodarczych) dominuje funkcja surowcowa. Zużycie drewna w Polsce na 1
mieszkańca na rok wynosi 0,5 m3, mniej niż średnio w krajach
europejskich: 0,8 m3/1 mieszkańca).Możliwości pozyskania
drewna w lasach wynikają przede wszystkim z wielkości zapasu produkcyjnego
na pniu, struktury wiekowej drzewostanów, potrzeb pielęgnacyjnych i
ochronnych drzewostanów oraz ograniczeń wynikających z funkcji
pozaprodukcyjnych, jakie spełnia las.Możliwości te, różne dla
poszczególnych nadleśnictw, określane są w planach urządzenia lasu na
okresy 10-letnie jako etaty cięć. W ramach 10-letniego okresu
obowiązywania planu urządzenia lasu, nadleśniczowie corocznie ustalają
wielkość pozyskania drewna, w zależności od stanu lasu. Planowana wielkość
pozyskania drewna w LP, określana jako suma dziesiętnych części etatów
poszczególnych nadleśnictw, wyniosła w 1997 roku 21,3 mln m3
grubizny, z tego:- w użytkowaniu rębnym, polegającym na wycięciu
drzewostanów dojrzałych do wyrębu - 10,0 mln m3,- w
użytkowaniu przedrębnym (cięcia pielęgnacyjne, sanitarne itp.) - 11,3 mln
m3 (wielkość szacunkowa).W lasach prywatnych wielkość
etatu, czyli możliwość pozyskania drewna oceniono szacunkowo na 2,5 mln
m3.Spośród gospodarczych funkcji lasów na szczególne
podkreślenie zasługuje ponadto rola lasów jako miejsca pracy dla ok. 70
tys. osób, a także rola lasów jako potencjalnego źródła przychodów w 844
tys. gospodarstwach rolnych, do których należą również lasy (wg
powszechnego spisu rolnego 1996 r.). 
6.2. Funkcje ekologiczne (ochronne) i społeczne lasów
obejmują te rodzaje świadczeń, które współdecydują o jakości środowiska
przyrodniczego oraz warunkach życia ludności. Do najważniejszych spośród
tych funkcji należy zaliczyć:- funkcje glebochronne, wodochronne i
klimatyczne,- funkcje rekreacyjne i kulturowe,- funkcje
obronne,- funkcje ochrony przyrody.Lasy stanowią najcenniejszy i
najliczniej reprezentowany składnik wszystkich wyróżnianych w kraju form
ochrony przyrody i krajobrazu.W 22 istniejących w 1997 roku parkach
narodowych, lasy stanowiły 62% ich powierzchni, a ponadto:w 1204
rezerwatach przyrody grunty leśne zajmowały 57% powierzchni,w 109
parkach krajobrazowych lasy zajmowały 53% powierzchniw 392 obszarach
chronionego krajobrazu 43% powierzchni stanowią lasy.Ponad 3,3 mln ha
Lasów Państwowych (48,8% powierzchni Lasów Państwowych) posiada status
lasów ochronnych, zlokalizowanych głównie wokół dużych miast, na terenach
uzdrowiskowych, wzdłuż rzek i wybrzeża morskiego, a także na terenach
wydmowych i przeznaczonych na cele obronności i bezpieczeństwa Państwa.
Gospodarka leśna w tych lasach (zdecydowanie kosztowniejsza niż na innych
terenach leśnych) podporządkowana jest specjalnym funkcjom, jakie te lasy
spełniają na danym terenie.  
6.3. Lasy stanowią naturalny i najbogatszy w gatunki
składnik krajobrazu naszego kraju i charakteryzują się wysoką
różnorodnością biologiczną. Poznanie i zabezpieczenie różnorodności
biologicznej lasów oraz jej zrównoważone użytkowanie w przyszłości będą
zasadniczym elementem wielofunkcyjnego modelu gospodarki leśnej. Istotnymi
czynnikami określającymi szanse zachowania różnorodności biologicznej
lasów są:- sposób prowadzenia gospodarki leśnej i- przestrzenna
struktura lasów.Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i
Leśnictwa oraz administracja leśna wdrażając postanowienia Agendy 21
(1992), Konferencji na temat ochrony lasów w Helsinkach (1993) i Konwencji
o różnorodności biologicznej (1992) rozpoczęły program modernizacji
leśnictwa w kierunku jego ekologizacji i bardziej zrównoważonego
eksploatowania zasobów biologicznych lasów. Kierunek tych modernizacji
wytyczyła "Polska Polityka Zrównoważonej Gospodarki Leśnej" (MOŚZNiL
1994). Wdrożeniem tej polityki jest Zarządzenie nr 11 Dyrektora
Generalnego Lasów Państwowych z dnia 12.02. 1995 roku w sprawie
doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych. Zarządzenie to
wprowadza do praktyki gospodarki leśnej "Wytyczne", których stosowanie ma
zapewnić lepsze zabezpieczenie różnorodności biologicznej ekosystemów
leśnych. Doskonalenie gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych
wdrażane jest w pierwszej kolejności w 10 Leśnych Kompleksach Promocyjnych
powołanych przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w latach 1995-96
na 6,5% powierzchni lasów w zarządzie Lasów Państwowych.  
6.4. Obecnie lasy państwowe podzielone są na ok. 28 tys.
kompleksów leśnych, co daje ich średnią wielkość 245 ha. Ponad 6 tys.
kompleksów lasów państwowych nie przekracza powierzchni 5 ha. Bardzo
rozdrobnione lasy prywatne, należące do 844 tys. właścicieli, zwiększają
stopień rozdrobnienia lasów w naszym kraju. Średnia wielkość działki lasu
prywatnego wynosi tylko 1,3 ha. Są to działki samotnie położone wśród pól
uprawnych, przylegające do innych działek lub przylegające do kompleksu
lasu państwowego. Można więc przyjąć w przybliżeniu, że średnia wielkość
kompleksu leśnego w naszym kraju wynosi ok. 200 ha. Taka przestrzenna
struktura lasów utrudnia zarządzanie nimi oraz stanowi zagrożenia dla
różnorodności biologicznej lasów.  
6.5. Duże możliwości poprawy warunków zachowania
różnorodności biologicznej lasów stwarza "Krajowy program zwiększania
lesistości", który został w 1995 roku przyjęty przez Radę
Ministrów.Bliższe omówienie struktury zasobów leśnych oraz ich
funkcji zawiera "Raport o stanie lasów w Polsce - 1997 r." stanowiący
załącznik do przedmiotowej informacji.  
II. STAN ZDROWOTNY I SANITARNY LASÓW

1. Zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby, zakłócenia w
bilansie wodnym, trudne jeszcze do oceny zmiany globalne środowiska
przyrodniczego (zmiany klimatu) oraz stosowane metody gospodarcze w
przeszłości zdeterminowały warunki wzrostu i rozwoju lasów współczesnych.
 
2.1. Lasy polskie znajdują się pod stałym, negatywnym
oddziaływaniem czynników stresowych, czego przejawem są występujące co
pewien czas masowe pojawy szkodników owadzich oraz grzybowych chorób
infekcyjnych, a także liczne i rozległe pożary lasów.W ostatnich
dziesięcioleciach obserwowane jest występowanie niekorzystnych
zjawisk:- wzrost liczby gatunków owadów wyrządzających szkody w
drzewostanach,- skrócenie okresów między masowymi pojawami od dawna
występujących szkodników owadzich,- powstawanie nowych ognisk
gradacyjnych,- nasilenie występowania szkodników wtórnych,-
pogorszenie stanu zdrowotnego drzew gatunków liściastych uważanych
dotychczas za bardziej odporne na zanieczyszczenia przemysłowe,-
utrzymywanie się wysokiego poziomu szkód gospodarczych w lasach
wyrządzanych przez roślinożerne ssaki (gł. jelenie, sarny i łosie).
  - 2.2. W 1997 r. południową i zachodnią część Polski
dotknęła powódź, która objęła w Lasach Państwowych ok. 140 tys. ha lasów.
Powierzchnia drzewostanów ze stwierdzonymi (do końca 1997 r.) symptomami
uszkodzeń wynosiła ok. 28 tys. ha, z tego 16 tys. ha drzewostanów wymaga
przebudowy.
2.3. Rok 1997 odznaczył się zmniejszonym występowaniem
szkodników liściożernych w porównaniu z ubiegłymi latami. W 1997 roku
zwalczano, na łącznej powierzchni 125 tys. ha, dwadzieścia dwa gatunki
owadów szkodliwych. Największy obszar zabiegów ratowniczych dotyczył
drzewostanów zagrożonych przez poprocha cetyniaka (52 tys. ha), następnie
przez boreczniki, osnuję gwiaździstą oraz barczatkę sosnówkę. Utrzymywało
się duże zagrożenie przez zwójki występujące w drzewostanach
dębowych. 
2.4. W 1997 roku, podobnie jak w latach 1995 i 1996,
szkodniki wtórne wystąpiły w mniejszym nasileniu, mimo tego zaistniała
konieczność pozyskania w drzewostanach iglastych 1,25 mln m3
drewna zasiedlonego przez szkodniki wtórne 
2.5. W 1996 r. nastąpił gwałtowny wzrost powierzchni
zagrożonej patogenami grzybowymi - choroby infekcyjne wystąpiły w
drzewostanach wszystkich klas wieku na powierzchni 1,18 mln ha, czyli na
obszarze dwukrotnie większym niż w 1995 r. Główną przyczyną wzrostu
powierzchni zagrożenia było zjawisko masowego zamierania i opadania igieł
oraz zamierania pędów sosny (950 tys. ha). Choroba wystąpiła głównie na
terenie północno-zachodniej Polski, nie spowodowała zamierania
pojedynczych drzew i całych drzewostanów, przyczyniła się jednak do ich
fizjologicznego osłabienia (ubytek masy igliwia od 10 do 60%). Nie
zachodziła potrzeba podejmowania zabiegów ratowniczych. Jesienią 1996 r.
odnotowano zmniejszenie powierzchni lasów z symptomami zamierania pędów, a
w 1997 r. miało miejsce dalsze ograniczenie tego zjawiska do ok. 38 tys.
ha.W 1997 roku powierzchnia występowania patogenów grzybowych wynosiła
563 tys. ha, czyli spadała do poziomu odnotowanego w 1995 r.Utrzymuje
się nadal wysokie zagrożenie chorobami systemów korzeniowych: hubą korzeni
i opieńkową zgnilizną korzeni.  
2.6. Poziom uszkodzenia drzewostanów mierzony stopniem
defoliacji według kryteriów europejskich, oceniany jest w Polsce corocznie
od 1989 r. W 1997 r. stwierdzono wyraźną poprawę kondycji drzewostanów.
Średni wskaźnik defoliacji obniżył się z 2,91 (w 1996 r.) do 2,79,
osiągając poziom najniższy od 1990 r. Udział drzew średnio i silnie
uszkodzonych, czyli wykazujących ubytek aparatu asymilacyjnego powyżej
25%, w kolejnych latach obserwacji (1989-1997) wynosił średnio dla
wszystkich gatunków: 32,6%; 37,8%; 44,9%; 48,5%; 49,7%; 54,8%; 52,6%;
39,7%; 36,3%.Nadal jednak stopień uszkodzenia lasów w Polsce jest
jednym z najwyższych w Europie.Poprawa kondycji w 1997 r. dotyczyła
większości drzewostanów, przy czym wśród gatunków iglastych najwyraźniej
zaznaczyła się w drzewostanach świerkowych. W drzewostanach liściastych
drzewostany brzozowe wykazały istotną poprawę, natomiast dębowe -
niewielką, a bukowe wykazały nieznaczne pogorszenie kondycji.
 
2.7. W 1997 r. w Lasach Państwowych miały miejsce 3 624
pożary (4546 w 1996r.), na powierzchni 2 172 ha (5314 ha w 1996 r.).
Przeciętna powierzchnia pożaru wynosiła 0,60 ha (w 1996r. - 1,17
ha).Szczegółowe omówienie stanu zdrowotnego i sanitarnego lasów
zawiera załączony "Raport o stanie lasów w Polsce - 1997 r."
 
III. OCENA GOSPODARKI LEŚNEJ
Nadzór nad gospodarką leśną sprawują: 

1. Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i
Leśnictwa w odniesieniu do lasów stanowiących własność Skarbu
Państwa; 
2. Wojewoda lub kierownik rejonowego urzędu rządowej
administracji ogólnej w odniesieniu do lasów nie stanowiących własności
Skarbu Państwa (osób fizycznych i prawnych).  
 
1. GOSPODARKA LEŚNA W LASACH
PAŃSTWOWYCH
1. Gospodarkę leśną w lasach państwowych prowadzi
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, a także w niewielkim zakresie
inne jednostki organizacyjne, którym powierzono lasy stanowiące własność
Skarbu Państwa w użytkowanie lub użytkowanie wieczyste. Gospodarka leśna w
tych jednostkach organizacyjnych prowadzona jest pod nadzorem fachowym
Lasów Państwowych lub terenowych organów rządowej administracji ogólnej.
 
2. W skład Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy
Państwowe (państwowej jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości
prawnej) w 1997 r. wchodziły:

1) Dyrekcja Generalna LP oraz regionalne dyrekcje LP -
jako jednostki zarządzające Lasów Państwowych, którymi kieruje Dyrektor
Generalny Lasów Państwowych przy współpracy 17 dyrektorów regionalnych,
 
2) 438 nadleśnictw prowadzących bezpośrednio gospodarkę
leśną w lasach państwowych, średnio na powierzchni ok. 16 tys. ha lasów.
Nadleśniczowie prowadzą gospodarkę leśną w nadleśnictwach samodzielnie, w
oparciu o obowiązujące prawo, zasady i instrukcje techniczno-leśne, na
podstawie planów urządzenia lasu opracowywanych na okresy 10-letnie dla
każdego nadleśnictwa, a także rocznego planu finansowego Lasów
Państwowych. Nadleśniczowie zarządzają również majątkiem ruchomym i
nieruchomym, a także udzielają bezpłatnej pomocy właścicielom lasów
prywatnych (doradztwo, ochrona lasu przed szkodnictwem itp.),
 
3) 33 zakłady pomocnicze, realizujące niezbędne dla Lasów
Państwowych zadania w zakresie: produkcji, handlu i usług, przy czym
przychody związane z działalnością tych zakładów nie mogą być niższe od
ponoszonych wydatków.  
Lasy Państwowe prowadzą również obiekty
szkoleniowo-dydaktyczne i socjalno-bytowe, a także z upoważnienia Ministra
OŚZNiL leśne szkolnictwo zawodowe (13 szkół i zespołów szkół leśnych).
Wspólnym przedsięwzięciem Lasów Państwowych ze Szkołą Główną Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie jest Centrum Edukacji Przyrodniczo- Leśnej w
Rogowie.    
3.1. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
zarządzało w 1997 r. majątkiem trwałym o wartości 2 106,1 mln zł, który
zwiększył się o 80,6 mln zł w porównaniu z rokiem 1996.Wartość lasów
pozostających w zarządzie Lasów Państwowych wg stanu na 31 grudnia 1997 r.
oszacowano na kwotę ok. 76 062 mln zł.  
3.2. Powierzchnia gruntów będących w zarządzie Lasów
Państwowych (wg stanu na 31 grudnia 1997 r.) wynosiła 7 499 603 ha, w
tym:

1) lasy o powierzchni 7 087 405 ha (łącznie z gruntami
związanymi z gospodarką leśną), 
2) inne grunty o powierzchni 412 198 ha, w tym między
innymi: 
użytki rolne 182 588 ha
wody 16 081 ha
nieużytki 100 293 ha
tereny zadrzewione 8 232 ha
 
Powierzchnia leśna Lasów Państwowych wzrosła w 1997 r. o
16 483 ha. 
3.3. W zarządzie Lasów Państwowych pozostają budynki i
budowle o łącznej wartości 1 678,9 mln zł.  
4.1. W Lasach Państwowych zatrudnionych było na stałe w
1997 roku 38 562 pracowników. Sezonowość prac w leśnictwie spowodowała, że
przeciętne roczne zatrudnienie w LP było znacznie wyższe i wynosiło 41 078
osób (w stosunku do 1996 r. było niższe o 8 701 osób), w tym: 1996 r. 1997 r.
1) w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych
oraz w regionalnych dyrekcjach LP, osób 1605 1537
2) w nadleśnictwach, osób 44207 36591
3) w zakładach pomocniczych, osób 3967 2950

Ponad 60% osób było zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych, w
tym 37% w Służbie Leśnej. W stosunku do 1996 r. nastąpił wzrost
zatrudnienia w Służbie Leśnej o 290 osób (przede wszystkim w
nadleśnictwach), a na stanowiskach nierobotniczych poza Służbą Leśną
wystąpił spadek o 414 osób.W 1997 r. nastąpił dalszy spadek
zatrudnienia na stanowiskach robotniczych w porównaniu z 1996 rokiem o
8577 osób, a z 1995 rokiem o 23676 osób, świadczący o rosnącej w dalszym
ciągu prywatyzacji wykonawstwa prac leśnych.  
4.2. Średnia płaca miesięczna w Lasach Państwowych, na
tle średniej płacy krajowej w analogicznym okresie, kształtowała się
następująco: 1996 r. 1997 r.
- średnia płaca miesięczna (brutto) w LP (w zł) 1122 1417
- średnia płaca miesięczna (brutto) w kraju (w zł) 873 1062

W ramach prowadzonej gospodarki leśnej w lasach państwowych, Lasy
Państwowe wykonują całokształt prac związanych z ochroną powierzonych
zasobów i zagospodarowaniem lasów, a także powiększaniem zasobów leśnych.
  5.2. Wykonanie podstawowych zadań gospodarczych w Lasach
Państwowych w roku 1997 przedstawia się następująco: 1996 r. 1997 r.
1) powierzchnia prowadzonych w LP szkółek ogółem (w ha) 3 587 3 578
2) produkcja sadzonek drzew i krzewów leśnych (w mln szt.) 1 664 1 402
3) zalesienia nieużytków oraz gruntów nie nadających się
do produkcji rolnej (w ha) 12 010 9 417
w tym: wykonane ze środków budżetu państwa (w ha) 12 009 3 950
4) odnowienia (w ha) 48 304 43 784
5) pielęgnowanie upraw leśnych w wieku do 10 lat (w tys. ha) 233,0 224,1
6) pielęgnowanie młodników w wieku 11-20 lat (w tys. ha) 105,9 94,2
7) trzebieże w drzewostanach w wieku 21-40 lat (w tys. ha) 214,3 213,9
8) trzebieże w drzewostanach w wieku powyżej 41 lat (w tys. ha) 275,1 296,7
9) ochrona lasu przed zwierzyną (w ha) 123 448 121 119
10) ochrona lasu przed szkodliwymi owadami i grzybami (w ha) 165 765 203 636
11) rekultywacja gruntów (w ha) 115 34
12) przebudowa drzewostanów ogółem (w ha) 12 618 10 557
w tym: wykonana ze środków budżetu państwa (w ha) 10 385 2 701
13) pozyskanie drewna (grubizny) ogółem (w tys. m3) w tym: 18 616 19 942
w użytkowaniu rębnym:
- planowany etat (w tys. m3) 9 875 9 982
- wykonanie (w tys. m3) 7 311 7 712
w użytkowaniu przedrębnym
- planowany etat (w tys. m3) 10 234 11 300
- wykonanie (w tys. m3) 11 305 12 230

5.3. Pozyskanie drewna (grubizny) w 1997 roku wyniosło
19,9 mln m3, co stanowiło 93% planowanego etatu użytkowania,
określonego na 21,3 mln m3. W cięciach przedrębnych pozyskano
108% szacowanego etatu, a w rębnych - 77% planowanego etatu. Przekroczenie
etatu cięć przedrębnych i związane z tym zmniejszenie użytkowania rębnego
było spowodowane koniecznością porządkowania stanu sanitarnego
drzewostanów - 20,6% (4,1 mln m3) pozyskanego drewna stanowił
posusz, złomy i wywroty.   5.4. Struktura sortymentowa
pozyskanego w 1997 roku drewna przedstawia się następująco (w tys.
m3): 1996 r. 1997 r.
1) Grubizna iglasta i liściasta
- WAO, WBO, WCO, WD drewno tartaczne iglaste 6 778 7 260
- WAO, WBO, WCO, WD drewno tartaczne liściaste 1 553 1 605
- WA1, WB1 drewno okleinowe i łuszczarskie iglaste 87 83
- WA1, WB1 drewno okleinowe i łuszczarskie liściaste 282 272
- S10 drewno kopalniakowe 952 729
- S2a, S2b papierówka iglasta 4 847 5 469
- S2a, S2b papierówka liściasta 2 380 2 638
- WC1, S11, S12, S3a, S3b pozostała grubizna użytkowa 527 658
- S4 drewno opałowe iglaste 523 536
- S4 drewno opałowe liściaste 638 690
2) Drobnica iglasta, liściasta i karpina (M1, M2, ko, kp) 1 762 1 848
5.5. W 1997 roku Lasy Państwowe sprzedały 22 228 tys. m3
drewna, w tym 20 409 tys. m3 grubizny. Struktura sortymentowa
sprzedanego drewna przedstawiała się następująco: tys. m3
1) Grubizna iglasta 15 029
w tym:
- WAO, WBO, WCO, WD (drewno tartaczne) 7 309
- WA1, WB1 (drewno okleinowe i łuszczarskie) 84
- S10 (drewno kopalniakowe) 786
- S2a, S2b (papierówka iglasta) 5 685
- WC1, S11, S12, S3a, S3b (pozostała grubizna użytkowa) 614
- S4 (drewno opałowe) 551
2) Grubizna liściasta 5 380
w tym:
- WAO, WBO, WCO, WD (drewno tartaczne) 1 597
- WA1, WB1 (drewno okleinowe i łuszczarskie) 310
- S2a, S2b (papierówka liściasta) 2 752
- WC1, S11, S12, S3a, S3b (pozostała grubizna użytkowa) 27
- S4 (drewno opałowe) 694
3) Drobnica iglasta, liściasta i karpina (M1, M2, ko, kp) 1 819

Największą grupę nabywców drewna są zakłady
pierwiastkowego przerobu drewna, głównie na tarcicę, które w 1997 r.
zakupiły w Lasach Państwowych 31% surowca drzewnego ogółem. Udział
eksportu w sprzedaży drewna ogółem stanowił 0,93%.  
5.6 Rynek drzewny w Polsce w 1997 r. charakteryzował się:
- panującą stagnacją w budownictwie,- ograniczonymi możliwościami
sprzedaży tarcicy na eksport,- ograniczonym wykorzystaniem zdolności
produkcyjnych fabryk płyt drewnopochodnych (pilśniowych),- mniejszymi
niż zakładano w prognozach, potrzebami rynku papierów i przetworów
papierniczych,-wzrostem importu surowca drzewnego (głównie z Litwy i
Białorusi),- trudnościami płatniczymi niektórych zakładów
przerabiających drewno.  
Przeciętna cena 1 m3 drewna ogółem uzyskana w
1997 r. wyniosła 104,7 zł, w stosunku do roku 1996 wzrosła o 0,4%.
Uzyskany poziom cen w 1997 r. nie zrównoważył inflacji.   6.
Przychody i koszty Lasów Państwowych w 1997 roku (na tle roku ubiegłego)
przedstawiały się następująco (w mln zł): 1996 r. 1997 r.
1) przychody ze sprzedaży produktów, robót
i usług wraz z dotacjami, 2 737,7 2 904,2
w tym: ze sprzedaży drewna 2 153,1 2 326,9
2) koszty ogółem 2 624,7 2 831,8
w tym wydatki na:
a) działalność podstawową, obejmującą: urządzanie,
ochronę i zagospodarowanie lasów, utrzymanie
i powiększanie zasobów i upraw leśnych,
pozyskanie drewna, a także jego sprzedaż w
stanie nie przerobionym 1 369,8 1 437,4
b) działalność administracyjną, związaną z
utrzymaniem jednostek organizacyjnych LP,
sprawujących bezpośredni zarząd nad powierzonym
majątkiem Skarbu Państwa, a także opracowywaniem
planów urządzania lasu 954,5 1 100,5
c) działalność uboczną obejmującą: gospodarowanie
zwierzyną, pozyskiwanie płodów runa leśnego,
przy której uzyskiwane przychody nie mogą być
niższe od ponoszonych kosztów 27,7 29,9
d) działalność dodatkową, czyli produkcyjną
i usługową na rzecz gospodarki leśnej, prowadzoną
pod warunkiem, że wydatki związane z wytwarzaniem
produktów lub świadczeniem usług w ramach tej
działalności nie są wyższe od ich zakupu poza
Lasami Państwowymi 22,8 26,2
e) podatek leśny 89,5 97,1

Główny udział w przychodach ogółem Lasów Państwowych mają
przychody ze sprzedaży drewna, które stanowiły w roku 1993 - 80,4%; 1994 -
79,4%; 1995 - 77,2%; 1996 - 78,6%, 1997
80,1%. Przychody nadleśnictw z
tytułu sprzedaży drewna stanowiły 88,6% ogółem w 1997 r.  
7.1. Rachunek zysków i strat Lasów Państwowych (mln
zł):  1996 r. 1997 r.
1) przychody ze sprzedaży produktów, robót i usług
wraz z dotacjami 2 737,7 2 904,2
2) koszty ogółem 2 624,7 2 831,8
3) zyski nadzwyczajne 1,8 5,0
4) straty nadzwyczajne 2,6 8,5
5) zysk brutto (1-2+3-4) 112,2 68,9
7) obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego 2,4 (-)0,1
w tym: podatek dochodowy 2,4 (-)0,1
Zysk netto: 109,8 69,0

7.2. Podział zysku Lasów Państwowych przedstawiał się
następująco (w mln zł):  1) Zwiększenie kapitału zasobów LP (kwota przeznaczona
przede wszystkim na inwestycje) 59,3
2) Odpis na cele określone w ż 19 ust. 2 rozporządzenia RM
z dnia 6.12.1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki
finansowej PGL LP1. 9,7
1 Z dodatniego wyniku finansowego mogą być
wydzielone środki (w wysokości nie przekraczającej łącznie 15%) na nagrody
dodatkowe, zasilenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz na
cele społecznie użyteczne.
8. Rozliczenie Funduszu Leśnego przedstawiało się
następująco (w mln zł):  1996 r. 1997 r. 1) stan środków na początek roku 43,6 71,52
2) zwiększenia
- odpis podstawowy obciążający koszty nadleśnictw 297,7 322,1
- wpływy wynikające z art. 57 Ustawy o lasach 39,3 72,9
- dywidendy i odsetki kapitałowe 7,2 1,6
- pozostałe przychody 0,2 7,0
3) zmniejszenia
- dopłata do działalności nadleśnictw 264,9 333,1
- inwestycje wspólne LP 16,3 20,2
- dofinansowanie likwidacji i komercjalizacji zakładów 1,0 8,9
- prace naukowo-badawcze i ekspertyzy 14,4 14,5
- dofinansowanie wydawnictw i prasy leśnej 1,8 2,2
- obsługa kredytu Banku Światowego 5,0 15,5
- zakup oprogramowania i ekspertyzy do wdrożenia
systemu informatycznego LP 10,5
- edukacja ekologiczna w Leśnych Kompleksach Promocyjnych 6,5
- utrzymanie Banku Genów 3,7
- pozostałe 5,8 4,1
4) stan środków na koniec roku 78,8 55,9
2 Kwota ustalona po badaniu i weryfikacji
bilansu za 1996 r.
9. Wykorzystanie środków z budżetu państwa,
przeznaczonych na realizację zadań wynikających z art. 54 ustawy o lasach,
w 1997 r. przedstawiało się następująco:   - na wykup lasów -
wydatkowano kwotę 0,5 mln zł,- na przebudowę drzewostanów uszkodzonych
przez pożary - wydatkowano kwotę 5,6 mln zł,- na prowadzenie
rezerwatów przyrody i ochronę gatunkową roślin i zwierząt - kwotę 1,5 mln
zł.
10.1. W 1997 r. Lasy Państwowe osiągnęły zysk netto w
wysokości 69,0 mln zł (był niższy w stosunku do 1996 r. o 37,2%). Mimo
wyraźnego spadku koniunktury na rynku drzewnym Lasy Państwowe uzyskały
korzystny wynik finansowy.  
10.2. W 1997 roku Lasy Państwowe przeznaczyły ogółem na
inwestycje 224,0 mln zł, w tym 95,4% na nowe obiekty majątkowe oraz
ulepszenia istniejących. Nakłady inwestycyjne poniesiono głównie na:

budynki i budowle - 61,2% kwoty ogółem,
maszyny i urządzenia techniczne - 16,2%,
środki transportowe - 13,7%,  
10.3. W 1997 r. Lasy Państwowe posiadały udziały i akcje
(stanowiące 1,1% wartości kapitału własnego) w 30 spółkach prawa
handlowego, Banku Ochrony Środowiska, Banku Rozwoju Eksportu oraz 9
Bankach Spółdzielczych. Dywidenda uzyskana z tego tytułu wyniosła 6,4%
zaangażowanego w spółkach kapitału.  
11.1. W 1996 r na wniosek Dyrektora Generalnego Lasów
Państwowych Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
wystąpił do Banku Światowego o redukcję pożyczki zaciągniętej na
realizację zadań gospodar-czych przewidzianych w "Programie rozwoju
wybranych dziedzin leśnictwa i ochrony ekosystemów w parkach narodowych na
lata 1993-1997". Lasy Państwowe określiły sposób realizacji zadań
przewidzianych dotychczas do sfinansowania kredytem oraz określiły źródła
finansowania. W sierpniu 1996 r. Bank Światowy wyraził zgodę na redukcję
kredytu o kwotę 42 mln USD. Aktualny stan wyjściowy kredytu wynosi więc
104 mln USD, w tym: 66 mln USD w części spłacanej przez budżet państwa
oraz 38 mln USD w części spłacanej przez Lasy Państwowe.  
11.2. Wydatki ze środków pożyczki Banku Światowego w 1997
roku wyniosły 13 476 086,97 USD.Na zalesienia 3950 ha gruntów
porolnych przeznaczono kwotę 5 520,1 tys. USD. Na przebudowę drzewostanów
zniszczonych wskutek zanieczyszczeń powietrza, którą objęto powierzchnię
2701 ha, przeznaczono kwotę 5 037,6 tys. USD.Na modernizację sprzętu
do pozyskania, zrywki i transportu drewna oraz realizację programu
zachowania i doskonalenia zasobów genetycznych (budowa i wyposażanie w
sprzęt wyłuszczarni nasion i szkółek kontenerowych, wyłączanie
drzewostanów nasiennych, zakładanie upraw pochodnych, plantacji nasiennych
i plantacyjnych upraw nasiennych) wydatkowano kwotę 2 919,2 tys.
USD.Od początku trwania programu wydatkowano środki w wysokości 102
034 tys. USD tj. w wysokości 98,1% kwoty bazowej. W części budżetowej
kredytu nastąpiło w 1997 r. zakończenie pozyskiwania środków kredytowych.
W roku 1998 pozostanie do wykorzystania 1 965 tys. USD w części kredytu
udostępnionego DGLP.  
11.3. Obsługa pożyczki Banku Światowego wyniosła 15 077
106,05 USD, w tym:- Lasy Państwowe - 6 565 462,29 USD,- budżet
państwa - 8 511 643,76 USD,narastająco od początku trwania Programu do
końca 1997 r.  
12. W 1997 roku zakończono realizację leśnego programu
PHARE (podpisano kontrakty; realizacja niektórych z nich zakończy się w
1998 r.), obejmującego lata 1995-1997, na który pod koniec roku 1994
uzyskano środki z Unii Europejskiej w wysokości 12 mln ECU. Jest to
program komplementarny do realizowanego od 1993 r. "Programu rozwoju
wybranych dziedzin leśnictwa i ochrony ekosystemów w parkach narodowych na
lata 1993-1997".W ramach tego programu m.in.: przygotowano plany
zalesień na prywatnych gruntach (na powierzchni 7 tys. ha), finansowano
zakup sadzonek do prac zalesieniowych na prywatnych gruntach porolnych,
zakupiono biologiczne preparaty do zwalczania szkodliwych owadów leśnych,
realizowano ochronę odnowień w Sudetach (zakupiono materiał grodzeniowy i
nawóz Biomag, który rozsiano na powierzchni 1 332 ha odnowień),
finansowano badania nad alternatywnymi metodami zwalczania grzybów
(termoterapia), modernizację lotniska w Ostrowi Maz., zbiór nasion do
Banku Genów i inne.  
2. GOSPODARKA LEŚNA W LASACH NIE STANOWIĄCYCH WŁASNOŚCI
SKARBU PAŃSTWA
1. Lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa na koniec
1997 r. (wg GUS) stanowiły 18% lasów Polski.  
Na ogólną powierzchnię lasów tej kategorii własności 1
583,7 tys. ha, to:  lasy osób fizycznych 1 404,8 tys. ha
lasy wspólnot gruntowych 68,0 tys. ha
lasy rolniczych spółdzielni produkcyjnych 11,2 tys. ha
lasy gmin 79,6 tys. ha
lasy pozostałe 20,1 tys. ha

Silne rozdrobnienie gospodarstw i działek lasów osób
fizycznych ogranicza możliwości prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej,
a także utrudnia ochronę lasów.  
2. Nadzór nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących
własności Skarbu Państwa sprawują wojewodowie i kierownicy urzędów
rejonowych, z tym, że na ok. 89% powierzchni tych lasów nadzór nad
gospodarką leśną, w ramach zawartych porozumień, prowadzą kierownicy
jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych, na ok. 11% nadzór prowadzą
własne służby leśne (całe województwo zamojskie, znaczna część województw
suwalskiego i bialskopodlaskiego).  
3. W 1997 r. wydatkowano z budżetów wojewodów na zadania
dotyczące lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa, wynikające z
ustawy o lasach, następujące kwoty na:   nadzór nad lasami 11 514 tys. zł (wzrost o 18,0% w stosunku do 1996r.)
urządzanie lasów 2 900 tys. zł (wzrost o 29,2%)
dotacje do zalesień 3 399 tys. zł (wzrost o 13,9%)

Środki budżetowe nie pokrywają potrzeb z zakresu
leśnictwa. Koszty nadzoru powierzanego kierownikom jednostek
organizacyjnych Lasów Państwowych pokrywane są w ok. 75%. Urządzanie lasu,
które miało być, zgodnie z zapisem ustawy o lasach, zakończone w 1996 r.,
na koniec 1997 r. było wykonane w 50,2%,  
4. Podstawowe zadania gospodarcze w lasach nie
stanowiących własności Skarbu Państwa w 1997 r. zostały wykonane w
następujących rozmiarach:   zalesienia i odnowienia, w tym: 13 387 ha (wzrost o 33,5%)
zalesienia 8 617 ha (wzrost o 61,6%)
odnowienia 4 770 ha (wzrost o 1,5%)
pielęgnowanie lasu 17 829 ha (wzrost o 2,4%)
pozyskanie drewna 1 437 734 m3 (wzrost o 1,6%)

5. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zmianie Ustawy o
lasach oraz o zmianie niektórych ustaw, w odniesieniu do lasów nie
stanowiących własności Skarbu Państwa:- wprowadziła obowiązek
cechowania przez kierowników urzędów rejonowych drewna pozyskanego w tych
lasach i wydawania dokumentu stwierdzającego legalność pozyskania drewna,
co zwiększa o ok. 25% pracochłonność, a więc i koszty powierzanego
kierownikom jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych nadzoru,-
zróżnicowała sposób urządzania lasów nie stanowiących własności Skarbu
Państwa, przyjmując, że dla lasów w kompleksach powyżej 10 ha opracowywane
będą uproszczone plany urządzenia lasu, a dla lasów w kompleksach poniżej
10 ha wykonywane będą inwentaryzacje stanu lasu.  
6. W 1997 r. rozpoczęto szkolenia dla pracowników Lasów
Państwowych prowadzących powierzony nadzór nad gospodarką leśną w lasach
nie stanowiących własności Skarbu Państwa. W szkoleniach uczestniczą
również pracownicy terenowych organów rządowej administracji ogólnej
zajmujący się problematyką leśnictwa. Celem szkolenia jest doskonalenie
form nadzoru i ustalanie jego faktycznych kosztów.  
7. Mając na uwadze konieczność ciągłej poprawy stanu
lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa, za niezbędne należy
uznać:- zabezpieczenie w budżetach województw środków finansowych na
pełne wykonanie ustawowych zadań z zakresu leśnictwa,- zwiększenie
rozmiaru prac z zakresu odnowienia i pielęgnowania lasu,- zwiększenie
zainteresowania właścicieli lasów racjonalną gospodarką w posiadanych
lasach,- stymulowanie wymiany małych działek lasów publicznych i lasów
osób fizycznych położonych wśród lasów innej własności (enklaw) dla
poprawy przestrzennej struktury własności lasów i ułatwienia zarządzania
nimi, - promowanie i tworzenie zachęt i ułatwień formalnych dla
łączenia się drobnych właścicieli lasów we wspólnoty gruntowe w celu
racjonalizacji gospodarki leśnej. 
3. GOSPODARKA ŁOWIECKA.
1. Gospodarka łowiecka prowadzona była w 5220 obwodach
łowieckich, z czego 4868 stanowiły obwody dzierżawione przez koła
łowieckie, a 352 obwody wyłączone na ośrodki hodowli zwierzyny zarządzane
przez Lasy Państwowe - 277 ośrodków, Agencję Własności Rolnej Skarbu
Państwa - 32 ośrodków i Polski Związek Łowiecki - 43 ośrodki.
 
2. 18 lutego 1996 roku weszła w życie ustawa z dnia 13
października 1995 r. Prawo łowieckie. Ustawa ta nałożyła na Ministra
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa obowiązek wydania 21
aktów wykonawczych. W 1996 roku wydano 18 aktów wykonawczych (wydanie 3
rozporządzeń było niemożliwe ze względów prawnych).  
3. W ramach wypełniania obowiązków ustawowych Minister
Ochrony Środowiska, ZN i Leśnictwa wydał 181 koncesji na obrót zwierzyną
żywą, tuszami zwierzyny ubitej oraz sprzedaż polowań dla cudzoziemców.
Komisja powołana przez Ministra Ochrony Środowiska, ZN i Leśnictwa
przeegzaminowała 400 osób zatrudnianych w podmiotach gospodarczych
ubiegających się o koncesje na sprzedaż polowań dla
cudzoziemców. 
4. Ustawa "Prawo łowieckie" nałożyła na wojewodów
obowiązek powoływania Państwowej Straży Łowieckiej. Ministerstwo OŚZNiL
zebrało zapotrzebowanie wojewodów na środki finansowe i etaty dla tej
Straży w 6 województwach najbardziej zagrożonych kłusownictwem i
przekazało do Urzędu Rady Ministrów. Ze względu na potrzebę likwidacji
skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 roku Sejm RP wstrzymał
tworzenie i funkcjonowanie Państwowej Straży Łowieckiej do końca grudnia
1998 roku.W 1997 roku według szacunków urzędów wojewódzkich
stwierdzono 3091 przypadków kłusownictwa, 479 spraw zostało skierowanych
do sądów a 139 zakończyło się wyrokami. Do kolegiów ds. wykroczeń trafiło
277 spraw. W ramach zwalczania kłusownictwa zebrano 142 555 różnego
rodzaju narzędzi kłusowniczych ( żelaz, potrzasków, wnyków itp. ).
Stwierdzono ubytek 8903 szt. zwierząt łownych. Szacunkowe straty zwierzyny
określane są w zależności od województwa od 2 do 30%.Powołanie
Państwowej Straży Łowieckiej w 1999 roku oraz obowiązek znakowania tusz
upolowanej zwierzyny i spreparowanych poroży jest elementem polityki
Państwa w zwalczaniu kłusownictwa. Uporządkowanie skupu i obrotu zwierzyną
ubitą, poprzez wydanie koncesji i kontrolę koncesjonowanych firm pozwoli
na ograniczenie obrotu nielegalnie pozyskaną dziczyzną. 
5. W 1997 roku podjęto nowelizację 3 rozporządzeń
wykonawczych do ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie.
Dotyczy to rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad i warunków
wykonywania polowania oraz obowiązku znakowania, rozporządzenia w sprawie
uprawnień do wykonywania polowania oraz rozporządzenia w sprawie
określenia szczegółowych zasad i trybu szacowania szkód i wypłaty
odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych. W sprawie nowelizacji
tych rozporządzeń wpłynęły wnioski m.in. Polskiego Związku Łowieckiego i
innych instytucji. Słuszność tych wniosków spowodowała podjęcie prac
legislacyjnych.  
IV. PODSUMOWANIE I WNIOSKI
1. Zwiększają się zasoby leśne kraju, wyrazem tego jest
stały wzrost powierzchni lasów, przeciętnego wieku (obecnie: 51 lat),
zasobności (obecnie: 183 m3 drewna na 1ha), zapasu drewna na
pniu (obecnie: 1 606,9 mln m3). Zwiększanie zasobów leśnych
jest wynikiem racjonalnej gospodarki hodowlanej oraz użytkowania lasu na
poziomie niższym od przyrostu miąższości. Pozyskanie drewna realizowane
jest w ostatnich latach na poziomie ok. 60% bieżącego przyrostu
rocznego.Wielkość zasobów jest jednak niższa od potencjalnych
możliwości produkcyjnych siedlisk leśnych. Przyczyną tego jest przede
wszystkim obniżony przyrost drzewostanów spowodowany głównie kumulacją
zanieczyszczeń powietrza oraz brak zgodności składu gatunkowego
drzewostanów z siedliskiem.Zbyt duży jeszcze jest udział
jednogatunkowych drzewostanów, rosnących na żyznych siedliskach leśnych
odpowiednich dla lasów mieszanych. Systematycznie zwiększa się jednak
udział gatunków liściastych.Lasy polskie znajdują się w sytuacji
stałego zagrożenia stanu zdrowotnego ze strony różnych czynników
pochodzenia abiotycznego (anomalie pogodowe - w 1997 r. największe straty
w ekosystemach leśnych spowodowała katastrofalna powódź w południowej
części kraju, niedobory wilgoci i in.), biotycznego (szkodniki owadzie,
choroby grzybowe, zwierzęta łowne) i antropogenicznego (zanieczyszczenia
powietrza dwutlenkiem siarki, zanieczyszczenia wód, pożary, błędne
podstawy gospodarki leśnej w przeszłości polegające na dążeniu do
maksymalizacji zysków kosztem biologii lasu). Od 1995 r. stwierdza się
zauważalną poprawę w stanie drzewostanów - udział drzewostanów
uszkodzonych (defoliacja koron powyżej 25%) obniżył się w 1997 r. do 36,3%
(średnio w Europie udział drzewostanów uszkodzonych wynosi 25%).
 
2. Lasy w Polsce stanowią niezbędny czynnik równowagi
ekologicznej, ciągłości życia biologicznego i przyrodniczej różnorodności
krajobrazu. Zachowanie lasu wymaga stałego doskonalenia biologicznych cech
drzewostanu i całych biocenoz. Zapewnić to może aktywna ochrona zasobów
genowych, zachowanie lub odtworzenie pełnej złożoności ekosystemów leśnych
oraz różnorodności biologicznej lasów i ich ochrony, stosowanie
bezpiecznych środowiskowo technologii prac leśnych oraz traktowanie
użytkowania lasu jako drogi do rotacji pokoleń, i tym samym zapewnienie
jego trwałości. Konieczne są zatem działania zmierzające do:- dalszego
ograniczania zanieczyszczeń powietrza (gł. dwutlenkiem siarki), których
oddziaływanie i dotychczasowa akumulacja w środowisku leśnym zwiększają
predyspozycje chorobowe lasów,- bieżącego wykonywania niezbędnych
zabiegów ochronnych, pielęgnacyjnych i sanitarnych w lasach,-
utrzymania rozmiaru pozyskiwania drewna, zgodnego z biologicznymi
możliwościami leśnych zasobów rosnących i potrzebami hodowlanymi
drzewostanów,- sprzedaży zbędnych dla nadleśnictw mieszkań, budynków
gospodarczych i innej infrastruktury i środków technicznych,-
zwiększenia środków na sporządzanie uproszczonych planów urządzenia lasu i
na inwentaryzacje stanu lasu oraz sprawowanie w pełnym zakresie nadzoru
nad gospodarką leśną w lasach nie będących własnością Skarbu
Państwa 
3. 24 kwietnia 1997 r. została uchwalona ustawa o zmianie
Ustawy o lasach oraz o zmianie niektórych ustaw, która umożliwia
wyeliminowanie niekorzystnych uwarunkowań prawnych, które ujawniły się w
trakcie funkcjonowania Ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach m.in.:
wprowadza obowiązek cechowania drewna pozyskanego w lasach niepaństwowych,
umożliwia usprawnienie działania służb ochrony mienia (Straży Leśnej),
umożliwia racjonalne gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi Lasów
Państwowych. Ponadto Ustawa z 24 kwietnia 1997 r. wprowadza zasady
zrównoważonej gospodarki leśnej, wprowadza obowiązek opracowywania
programów ochrony przyrody jako części planów urządzenia lasu dla
nadleśnictw, usuwa błędne kryteria uznawania za ochronne lasów chroniących
zasoby wód, rozszerza zakres dotacji budżetowych dla Lasów Państwowych,
wprowadza możliwość zakupu przez Lasy Państwowe gruntów przeznaczonych do
zalesień i in.  
4. W kwietniu 1997 r. Rada Ministrów przyjęła dokument
"Polityka leśna państwa", w którym określone zostały cele i wyznaczone
kierunki rozwoju leśnictwa oraz sposoby ich realizacji w perspektywie
pierwszej połowy XXI wieku. Dokument nawiązuje do postanowień "Polityki
ekologicznej państwa" uchwalonej przez Sejm w 1991r., Zasad Leśnych i
Agendy 21 przyjętych w 1992 r. przez UNCED na Szczycie Ziemi w Rio de
Janeiro oraz Deklaracji Konferencji Ministrów Leśnictwa państw
europejskich w sprawie Ochrony Lasów (Strassburg 1991 i Helsinki 1993),
które sformułowały współczesną koncepcję trwałego rozwoju lasów i
leśnictwa.W dokumencie określono główne zadania wielofunkcyjnej
gospodarki leśnej:- zwiększenie powierzchni lasów,- przebudowa
drzewostanów w dostosowaniu do siedliska,- poprawa gospodarki w lasach
prywatnych,- ochrona zasobów przyrodniczych lasów,- udostępnianie
lasów dla społeczeństwa,- wspomaganie roli lasów w krajobrazie,-
poprawa warunków organizacyjnych i ekonomicznych w Lasach
Państwowych. 
5. Zadaniem szczególnej wagi jest zwiększanie lesistości
kraju uwzględniające potrzebę zagospodarowania gruntów marginalnych,
tworzenia korytarzy ekologicznych, łagodzenia konfliktów przestrzennych i
kształtowania krajobrazu zgodnie z zapisami "Krajowego programu
zwiększania lesistości". Celem tego programu jest zwiększenie lesistości
kraju do ok. 30% w perspektywie 2020 roku, co oznacza potrzebę zalesienia
około 700 tys. ha gruntów rolniczo małoprzydatnych. W pierwszym etapie
realizacyjnym (do 2000 r.) przewidziano zalesienie ok. 100 tys. ha, tj.
rocznie ok. 16 tys. ha. W latach 1995-1997 zalesiono ok. 50 tys. ha.
 





Akceptował

Jan SzyszkoMinister Ochrony ŚrodowiskaZasobów
Naturalnych i Leśnictwa

Opracowano w Departamencie Leśnictwa,Ochrony Przyrody
i KrajobrazuWarszawa, czerwiec 1998 r.