12 Wykonywanie okładzin z materiałów mineralnych

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Małgorzata Kapusta
Wykonywanie okładzin z materiałów mineralnych
713[05].Z2.03
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Karolina Musiałek-Białas
mgr inż. Małgorzata Chojnacka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Małgorzata Kapusta
Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[05].Z2.03
Wykonywanie okładzin z materiałów mineralnych, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu posadzkarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Materiał nauczania 8
4.1. Rodzaje materiałów mineralnych okładzinowych 8
4.1.1. Materiał nauczania 8
4.1.2. Pytania sprawdzające 8
4.1.3. Ćwiczenia 8
4.1.4. Sprawdzian postępów 9
4.2.Właściwości techniczne materiałów 10
4.2.1. Materiał nauczania 10
4.2.2. Pytania sprawdzające 13
4.2.3. Ćwiczenia 13
4.2.4. Sprawdzian postępów 14
4.3. Warunki techniczne przystąpienia do robót 15
4.3.1. Materiał nauczania 15
4.3.2. Pytania sprawdzające 15
4.3.3. Ćwiczenia 15
4.3.4. Sprawdzian postępów 16
4.4. Stosowane rozwiązania techniczne 17
4.4.1. Materiał nauczania 17
4.4.2. Pytania sprawdzające 19
4.4.3. Ćwiczenia 19
4.4.4. Sprawdzian postępów 20
4.5. Przygotowanie podłoża 21
4.5.1. Materiał nauczania 21
4.5.2. Pytania sprawdzające 22
4.5.3. Ćwiczenia 23
4.5.4. Sprawdzian postępów 24
4.6. Przygotowanie płytek do ułożenia na powierzchni 25
4.6.1. Materiał nauczania 25
4.6.2. Pytania sprawdzające 27
4.6.3. Ćwiczenia 28
4.6.4. Sprawdzian postępów 29
4.7. Zasady wyznaczania powierzchni licowej 30
4.7.1. Materiał nauczania 30
4.7.2. Pytania sprawdzające 32
4.7.3. Ćwiczenia 32
4.7.4. Sprawdzian postępów 32
4.8. Układanie płytek fajansowych szkliwionych na zaprawie 34
4.8.1. Materiał nauczania 34
4.8.2. Pytania sprawdzające 35
4.8.3. Ćwiczenia 35
4.8.4. Sprawdzian postępów 36
4.9. Mocowanie płytek za pomocą klejów i zapraw klejowych 37
4.9.1. Materiał nauczania 37
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
4.9.2. Pytania sprawdzające 38
4.9.3. Ćwiczenia 38
4.9.4. Sprawdzian postępów 40
4.10. Zasady wykonywania okładzin z płytek i kształtek kamionkowych
szkliwionych 41
4.10.1. Materiał nauczania 41
4.10.2. Pytania sprawdzające 42
4.10.3. Ćwiczenia 43
4.10.4. Sprawdzian postępów 44
4.11. Okładziny z płytek kamionkowych mozaikowych 45
4.11.1. Materiał nauczania 45
4.11.2. Pytania sprawdzające 47
4.11.3. Ćwiczenia 47
4.11.4. Sprawdzian postępów 48
4.12. Zastosowanie i wykonywanie okładzin z płytek szklanych 49
4.12.1. Materiał nauczania 49
4.12.2. Pytania sprawdzające 50
4.12.3. Ćwiczenia 50
4.12.4. Sprawdzian postępów 51
4.13. Okładziny z płyt kamiennych 53
4.13.1. Materiał nauczania 53
4.13.2. Pytania sprawdzające 55
4.13.3. Ćwiczenia 55
4.13.4. Sprawdzian postępów 56
4.14. Mocowanie płyt kamiennych 57
4.14.1. Materiał nauczania 57
4.14.2. Pytania sprawdzające 61
4.14.3. Ćwiczenia 61
4.14.4. Sprawdzian postępów 62
4.15. Okładziny zewnętrze z cegieł i kształtek klinkierowych 64
4.15.1. Materiał nauczania 64
4.15.2. Pytania sprawdzające 65
4.15.3. Ćwiczenia 65
4.15.4. Sprawdzian postępów 66
5. Sprawdzian osiągnięć 67
6. Literatura 74
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o wykonywaniu okładzin
wewnętrznych i zewnętrznych z materiałów mineralnych, materiałach stosowanych
na okładziny, a także ułatwi Ci wykonywanie okładzin oraz ich odbiór.
W poradniku zamieszczono:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4), który umożliwia samodzielne przygotowanie się
do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Obejmuje on również ćwiczenia, które
zawierają wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczeń. Przed
ćwiczeniami zamieszczono pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do ich wykonania. Po
ćwiczeniach zamieszczony został sprawdzian postępów. Wykonując sprawdzian
postępów, powinieneś odpowiadać na pytania tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś
materiał albo nie.
4. Sprawdzian osiągnięć, w którym zamieszczono instrukcję dla ucznia oraz zestaw zadań
testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki.
Zamieszczona została także karta odpowiedzi.
5. Wykaz literatury obejmujący zakres wiadomości, dotyczącej tej jednostki modułowej,
która umożliwi Ci pogłębienie nabytych umiejętności.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela
lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną
czynność.
Jednostka modułowa: Technologia wykonywania okładzin, której treści teraz poznasz
jest jednym z elementów modułu 713[05].Z2 Wykonywanie okładzin z materiałów
mineralnych i jest oznaczona na zamieszczonym schemacie na str. 5.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
713[05].Z2
Technologie
wykonywania okładzin
713[05].Z2.01
Dobieranie
materiałów i sprzętu
713[05].Z2.02
Przygotowywanie zapraw, klejów
i zaczynów gipsowych
713[05].Z2.04 713[05].Z2.05
713[05].Z2.03
Wykonywanie okładzin Wykonywanie okładzin z drewna
Wykonywanie okładzin
z tworzyw sztucznych i materiałów drewnopochodnych
z materiałów mineralnych
Schemat jednostek modułowych
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi,
- dobierać materiały potrzebne do pracy,
- przygotowywać i dobierać narzędzia i sprzęt do pracy,
- przygotowywać zaprawy, kleje i zaczyny gipsowe,
- stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
- korzystać z różnych zródeł informacji.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
wskazać pomieszczenia, w których zasadne jest stosowane posadzki z płytek
ceramicznych szkliwionych i kamionkowych,
osadzić płytki na zaprawie,
przykleić płytki,
dokonać wyboru właściwej metody wykonywania okładzin,
zastosować odpowiedni rodzaj płytek we wskazanym pomieszczeniu,
przygotować i zastosować suche mieszanki do przyklejania płytek,
przygotować i zastosować odpowiednie gruntowniki,
przygotować i zastosować zaprawy do wypełnienia spoin,
dobrać, przygotować i zastosować zaprawy fugowe,
dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania okładzin,
rozmieścić płytki i układ siatki spoin na powierzchni,
dobrać płytki pod względem barwy,
wyznaczyć i wyciąć otwór w płytce,
wyznaczyć płaszczyznę licową okładziny,
wyznaczyć pierwszy rząd płytek,
oczyścić i zmyć podkład,
ułożyć płytki fajansowe na zaprawie,
zachować odpowiednie szerokości spoin i wypełnić je,
ułożyć płytki fajansowe metodą klejenia,
wykonać okładziny z płytek i kształtek kamionkowych szkliwionych,
wykonać okładziny z płytek kamionkowych, mozaikowych, szklanych i z płyt kamiennych,
przygotować podłoże pod okładziny,
wykonać okładzinę z kształtek klinkierowych,
zamocować płyty kamienne do powierzchni elewacyjnej budynku.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
MATERIAA NAUCZANIA
4.1. Rodzaje materiałów mineralnych okładzinowych
4.1.1. Materiał nauczania
Mineralne materiały okładzinowe stosowane są do wykończenia wewnętrznych
elementów budynków i budowli oraz ich elementów zewnętrznych. Zdobią i zabezpieczają
elewacje budynków, ich elementy architektoniczne, wnętrza pomieszczeń reprezentacyjnych,
mieszkalnych, przemysłowych i gospodarczych.
Z wielu materiałów pochodzenia mineralnego do wykonywania okładzin najczęstsze
zastosowanie mają:
płytki fajansowe ścienne okładzinowe całkowicie szkliwione, używane do okładzin ścian
wewnętrznych oraz płytki i kształtki elewacyjne, które mogą być całkowicie szkliwione,
częściowo szkliwione i nieszkliwione,
płytki kamionkowe szkliwione stosowane zarówno w budynkach przemysłowych, halach
targowych, tunelach jak i w pomieszczeniach sanitarnych,
kształtki kamionkowe szkliwione wykorzystywane do wykonywania ścianek działowych,
obustronnie pokrytych szkliwem,
płytki kamionkowe mozaikowe stosowane jako okładziny zewnętrzne i wewnętrzne
budynków,
cegły i kształtki klinkierowe używane do wykonywania okładzin zewnętrznych ścian,
płyty kamienne stanowiące jedno z najkorzystniejszych pod względem technicznym
i architektonicznym rozwiązań wykończenia elewacji, wnętrz budynków i budowli
inżynierskich,
płytki szklane używane do licowania elewacji budynków (zwłaszcza w rejonach
uprzemysłowionych), jako materiał okładzinowy w pomieszczeniach szpitalnych,
socjalnych, kuchennych, sanitarnych, w salach widowiskowych.
Właściwości techniczne i użytkowe mineralnych materiałów okładzinowych
przedstawione zostały w rozdziale 4.2.1.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie materiały pochodzenia mineralnego stosujemy do wykonywania okładzin?
2. Czy płytki szklane zaliczamy do wyrobów budowlanych pochodzenia mineralnego?
3. Czy płytki fajansowe szkliwione należą do materiałów budowlanych, pochodzenia
mineralnego?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z przedstawionych przez nauczyciela próbek materiałów okładzinowych wybierz płytki
z materiałów mineralnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć próbki materiałów okładzinowych,
2) wybrać materiały okładzinowe mineralne,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) uzasadnić swój wybór.
Wyposażenie stanowiska pracy:
próbki materiałów okładzinowych.
Ćwiczenie 2
Podziel próbki materiałów mineralnych na materiały okładzinowe używane do robót
zewnętrznych i materiały okładzinowe używane do robót wewnętrznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć próbki materiałów okładzinowych,
2) wybrać materiały mineralne na okładziny wewnętrzne,
3) wybrać materiały mineralne na okładziny zewnętrzne,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) uzasadnić swój wybór.
Wyposażenie stanowiska pracy:
próbki materiałów okładzinowych.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wybrać materiały pochodzenia mineralnego stosowane do wykonywania
okładzin?
2) wymienić materiały pochodzenia mineralnego stosowane na okładziny
wewnętrzne?
3) opisać materiały pochodzenia mineralnego stosowane na okładziny
zewnętrzne?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
4.2. Właściwości techniczne materiałów
4.2.1. Materiał nauczania
Płytki fajansowe szkliwione
Stosowane są jako okładziny ścian wewnętrznych w kuchniach, łazienkach, sklepach itp.
Mogą być układane w pomieszczeniach, w których istnieje obawa wydzielania pary
lub wilgoci oraz, w których ściany należy często zmywać. Rozróżnia się płytki gładkie oraz
wzorzyste o wymiarach 10 x 10 do 30 x 30 cm i 15 x 7,5 cm (rys. 1). Nasiąkliwość wagowa
płytek wynosi 10%.
Rys. 1. Płytki ścienne szkliwione (wymiary w mm) [4 , s. 93]
Płytki i kształtki kamionkowe szkliwione
Stosuje się do wykładania ścian tuneli, chłodni oraz ścian zewnętrznych budowli. Płytki
występują w dwóch rodzajach: posadzkowo ścienne oraz elewacyjne. Ze względu
na wykończenie powierzchni rozróżnia się płytki: całkowicie szkliwione oraz nieszkliwione.
Wyróżniamy następujące typy płytek: kwadratowe (rys. 2) i prostokątne różniące się
wymiarami (10 x 20 cm, 12,5 x 25 cm, 15 x 30 cm). Mogą być jedno- lub wielobarwne.
Wytrzymałość na zginanie wynosi powyżej 25 MPa, ścieralność na tarczy Boehmego poniżej
3 mm. Płytki są mrozoodporne, o nasiąkliwości wagowej do 3%.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Rys. 2. Płytka kamienna ciągniona [4, s. 87]
Płytki kamionkowe kwasoodporne
Przeznaczone są na okładziny zbiorników, ścian i podłóg narażonych na działanie
kwasów. Płytki są dostarczone do odbiorcy w dwóch gatunkach: I i II. Dopuszczalne
odchyłki długości i szerokości płytek wynoszą: dla gat. I - +/-2 mm, dla gat. II - +/- 0,3
mm a grubości dla gat. I - +/-1 mm, dla gat. II - +/- 2 mm. Powierzchnia licowa płytek
jest gładka, a powierzchnia dolna profilowana. Nasiąkliwość płytek jest nie większa
niż 3%, wytrzymałość na zginanie wynosi nie mniej niż 20 MPa, kwasoodporność
nie mniej niż 97%, a ścieralność nie więcej niż 3,0 mm. Kształty płytek ilustruje rys. 3.
Rys. 3. Kamionkowe płytki kwasoodporne [4, s. 87]
Płytki kamionkowe mozaikowe
Znajdują zastosowanie w miejscach narażonych na działanie czynników mechanicznych.
Są to płytki o wymiarach 50 x 50 x 8 mm oraz 20 x 20 x 6 mm naklejone na arkusiki papieru.
Płytki mogą być wielobarwne lub jednobarwne. Dostarczane są w jednym gatunku.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Dopuszczalne skrzywienie powierzchni użytkowej i krawędzi 0,5 mm. Odchyłki wymiarów
mogą wynosić na długości krawędzi +/- 1 mm, a na grubości +/-0,5 mm.
Płytki szklane
Na okładziny ścian wewnętrznych stosuje się:
płytki Marblit, wycinane ze szkła walcowanego barwionego w masie,
nieprzezroczystego, o wymiarach od 37,5 x 37,5 do 300 x 300 i 300 x 600 mm. Płytki
mają rowkowaną spodnią powierzchnię w celu poprawienia przyczepności do zaprawy,
mozaikę szklaną (Vitromozaika) drobne płytki ze szkła barwionego o wymiarach
20 x 20 x 4 mm, dostarczane luzem lub naklejane na arkusze papieru o wymiarach
315 x 315 mm lub na taśmę papierową o szerokości 315 x 540 mm.
Płyty kamienne
Na okładziny kamienne stosuje się płyty z wapieni zwartych, piaskowców, granitów,
sjenitów i anhydrytów. Okładziny wewnętrzne wykonuje się również z płyt marmuru
i alabastru. Cechy techniczne okładzin zależą od cech technicznych skał, z których zostały
wykonane. Wymiary kamiennych elementów okładzinowych, które przygotowuje się
w zakładach kamieniarskich wg dokumentacji technicznej, powinny odpowiadać
wymaganiom określonym w normach. Dopuszczalne odchyłki wymiarowe dotyczą:
wichrowatości powierzchni mierzonej po przekątnej (odchyłka dopuszczalna zależy
od faktury elementu: przy fakturze piłowanej wynosi +/- 1,5 mm / m, przy szlifowanej
1,0 mm / m, a przy polerowanej 0,5 mm / m),
wklęsłości i wypukłości powierzchni licowych,
kątów,
prostoliniowości i krawędzi.
Cegły i kształtki klinkierowe
Wyroby klinkierowe mają nasiąkliwość wagową poniżej 6 % i są mrozoodporne.
Dla różnych klas i wysokości cegły stosowane są różne wymagania wytrzymałości
na ściskanie. Przedstawia to tabela 1. Płytki klinkierowe w zależności od wymiarów dzieli się
na dwa typy A i B (rys. 4). Powierzchnia licowa płytek jest gładka a ich barwa
jest ciemnobrązowa.
Tabela 1.
Wytrzymałość na ściskanie budowlanych cegieł klinkierowych [4 , s. 83]
Wytrzymałość na ściskanie [MPa]
Wysokość cegły Klasa
[cm]
30 35 45 60
6,5 37,0 43,2 55,6 74,1
14 26,8 31,3 40,2 53,6
22 22,2 25,9 33,3 44,4
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Rys. 4. Płytki klinkierowe: a) typ A, b) typ B [4, s. 86]
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Do jakich celów wykorzystuje się płytki fajansowe szkliwione?
2. Czy okładziny z płytek fajansowych szkliwionych można stosować w pomieszczeniach
wilgotnych?
3. Jakie znasz właściwości techniczne płytek fajansowych szkliwionych?
4. Jakie znasz rodzaje płytek kamionkowych szkliwionych?
5. Jakie znasz zastosowanie płytek kamionkowych szkliwionych?
6. Jakie znasz cechy techniczne płytek kamionkowych szkliwionych?
7. Gdzie znalazły zastosowanie płytki kamionkowe kwasoodporne?
8. Jakimi cechami charakteryzują się płytki kamionkowe kwasoodporne?
9. W jakiej postaci transportowane są na budowę płytki kamionkowe mozaikowe?
10. Jakie rodzaje płytek szklanych stosuje się do wykonywania okładzin?
11. Z jakich skał wykonuje się płyty okładzinowe kamienne?
12. Od czego zależą cechy techniczne kamiennych materiałów okładzinowych?
13. Jakie znasz cechy techniczne cegieł i kształtek klinkierowych?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dopasuj zapisane na karteczkach właściwości techniczne do odpowiednich mineralnych
materiałów okładzinowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeczytać uważnie zapisane na karteczkach cechy techniczne materiałów
okładzinowych,
2) zapoznać się z nazwami mineralnych materiałów okładzinowych zapisanymi
na karteczkach,
3) dopasować i dokleić odpowiednie kartki do odpowiednich materiałów,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Wyposażenie stanowiska pracy:
karteczki z opisami cech technicznych materiałów okładzinowych,
karteczki z nazwami mineralnych materiałów okładzinowych.
Ćwiczenie 2
Wybierz z przedstawionych, na kartkach, nazw różnych materiałów okładzinowych, te
które należą do mineralnych materiałów okładzinowych. Sporządz pisemna notatkę
z wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeanalizować zapisane na kartkach nazwy materiałów okładzinowych,
2) wybrać te kartki, na których znajdują się nazwy mineralnych materiałów okładzinowych,
3) wpisać do notatnika nazwy wybranych mineralnych materiałów okładzinowych,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
kartki z nazwami różnych materiałów okładzinowych,
notatnik,
przybory do pisania.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać pomieszczenia, w których zasadne jest stosowanie okładzin
2) z płytek fajansowych szkliwionych?
3) zastosować odpowiedni rodzaj płytek we wskazanym pomieszczeniu?
4) zastosować w odpowiednim pomieszczeniu płytki kamionkowe
5) szkliwione?
6) wyliczyć cechy techniczne płytek kamionkowych szkliwionych?
7) wskazać zastosowanie płytek kamionkowych kwasoodpornych?
8) zastosować w odpowiednich warunkach płytki kamionkowe
9) kwasoodporne?
10) rozróżnić rodzaje płytek szklanych stosowanych do wykonywania
11) okładzin?
12) wskazać skały, z których wykonuje się płyty okładzinowe?
13) omówić cechy techniczne kamiennych materiałów okładzinowych?
14) zastosować w odpowiednich warunkach cegły i kształtki klinkierowe?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
4.3. Warunki techniczne przystąpienia do robót
4.3.1. Materiał nauczania
Okładziny wewnętrzne mogą być wykonywane nie wcześniej niż po upływie 4 miesięcy,
a okładziny zewnętrzne - po upływie 6 miesięcy od ukończenia budowy w stanie surowym.
Okładziny z materiałów mineralnych powinny być wykonane w temperaturze nie niższej
niż 50C. Temperatura ta powinna być utrzymywana co najmniej przez 48 godzin
przed przystąpieniem do robót okładzinowych i 14 dni po ich ukończeniu.
Roboty okładzinowe wewnętrzne można rozpoczynać po zakończeniu robót
instalacyjnych i sprawdzeniu instalacji. Należy pozostawić końcówki przewodów
umożliwiając obróbkę gniazd i połączenia okładziny.
Powinny być zakończone roboty tynkowe oraz osadzone ościeżnice. Roboty podłogowe
powinny być wykonywane po ułożeniu okładziny, którą rozpoczyna się od wykonania
cokołu. Jeżeli posadzka jest wykonana, powinna być zabezpieczona przed zanieczyszczeniem
zaprawą.
Powierzchnia podłoża powinna być wolna od kurzu i innych zanieczyszczeń.
Przed wykonywaniem okładziny w ścianach murowanych na pełne spoiny należy wyskrobać
zaprawę ze spoin na głębokość 10�15mm.
4.3.2 Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Po jakim czasie od ukończenia budowy w stanie surowym mogą być wykonywane
okładziny zewnętrzne?
2. Po jakim czasie od ukończenia budowy w stanie surowym mogą być wykonywane
okładziny wewnętrzne?
3. W jakiej temperaturze mogą być wykonywane okładziny z materiałów mineralnych?
4. Jakie roboty muszą być ukończone w budynku aby można było przystąpić
do wykonywania robót okładzinowych wewnętrznych?
5. Jakie wymagania są stawiane podłożom pod okładziny mineralne?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z przedstawionych warunków technicznych wykonywania robót budowlanych wybierz
te, które związane są z wykonywaniem okładzin z materiałów mineralnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z przedstawionymi na kartkach warunkami technicznymi wykonywania
robót budowlanych,
2) wybrać spośród nich te, które odpowiadają warunkom technicznym wykonywania robót
okładzinowych z materiałów mineralnych,
3) sporządzić pisemną notatkę z wykonanego ćwiczenia,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Wyposażenie stanowiska pracy:
kartki z napisanymi warunkami technicznymi wykonywania robót budowlanych,
notatnik,
przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Z zapisanych na karteczkach prac budowlanych wybierz te, które powinny być
ukończone przed przystąpieniem do wykonywania robót okładzinowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z przedstawionymi na kartkach pracami budowlanymi,
2) wybrać spośród nich te, które należy ukończyć przed przystąpieniem do wykonywania
robót okładzinowych,
3) sporządzić pisemną notatkę z wykonanego ćwiczenia,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
kartki z napisanymi nazwami prac budowlanych, które powinny być ukończone
przed przystąpieniem do wykonywania robót okładzinowych,
notatnik,
przybory do pisania.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać, w jakiej temperaturze mogą być wykonywane okładziny
z materiałów mineralnych?
2) wymienić roboty, które muszą być ukończone w budynku aby można było
przystąpić do wykonywania robót okładzinowych wewnętrznych?
3) wyliczyć wymagania stawiane podłożom pod okładziny mineralne?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4.4. Stosowane rozwiązania techniczne
4.4.1. Materiał nauczania
Na okładziny stosowane są materiały o bardzo zróżnicowanych właściwościach
technicznych, formacie i kształcie. Z tego względu do każdej okładziny stosuje się inne
rozwiązania techniczne dotyczące jej mocowania do podłoża:
okładziny mocowane do podłoża są to najczęściej okładziny przyklejane całą
powierzchnią, osadzone na zaprawie lub mocowane punktowo bezpośrednio
na elemencie budynku; np. okładzinę z płytek ceramicznych można wykonać dwoma
metodami: osadzania płytek na zaprawie oraz przyklejania płytek. Przedstawia to rys. 5d.
Rys. 5. Schematy przekrojowe przez różne rodzaje okładzin: a), b), c) okładziny przyklejone całą powierzchnią,
d) okładziny osadzone na zaprawie całą powierzchnią, e) okładziny przyklejone punktowo, f), g) okładziny
mocowane mechanicznie punktowo:
1 podłoże, 2 warstwa wygładzająca, 3 warstwa kleju, 4 tapeta,
5 tapeta lub tkanina, 6 płytki z PVC, 7 - zaprawa cementowa, 8 płytki ceramiczne kamienne, szklane,
9 taśma filcowa lub ze spienionego poliuretanu, 10 laminat melaminowy, 11 listwa z PVC, 12 listwa
drewniana, 13 deska okładzinowa [5, s. 14 ]
okładziny mocowane do podkładu którym są zazwyczaj listwy drewniane lub metalowe
osadzone na powierzchni za pomocą wkrętów, gwozdzi. To rozwiązanie stosuje się
do mocowania płyt drewnopochodnych, desek, tworzyw sztucznych itp.
okładziny mocowane za pomocą nośnych kotwi lub zawiesi. Mocowanie okładzin
za pomocą kotwi ze stali nierdzewnej, osadzonych w ścianie zewnętrznej, stosuje się przy
osadzaniu płyt okładzinowych z kamienia lub betonu. Wymiary kotwi powinny wynikać
z obliczeń statycznych. Płyty mocuje się w pewnej odległości od powierzchni ściany
w celu uzyskania wentylowanej szczeliny (rys. 6). Kotwie przejmują obciążenia
wynikające z masy płyt, parcia wiatru oraz tarcia suwnego spowodowanego
rozszerzalnością termiczną płyt. Każda płyta powinna być zamocowana w co najmniej
czterech punktach.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Rys. 6. Przykład rozwiązania elewacji wentylowanej z płyt kamiennych mocowanych za pomocą kotew ze stali
nierdzewnej
1 płyta kamienna, 2 izolacja termiczna, 3 kotew przytrzymująca, 4 kotew nośna, 5 ściana [5 , s. 17]
okładziny samonośne są to okładziny wykonywane najczęściej z cegły klinkierowej
lub wapienno piaskowej, murowane jako samodzielna ścianka o grubości 1/2 cegły,
przy czym ścianka może być wykonana:
a) bezpośrednio przy ścianie nośnej (bez szczeliny) z połączeniem z nią okładziny
na strzępia w co czwartej warstwie,
b) z pozostawieniem szczeliny powietrznej o szerokości ok. 7 cm między okładziną
a ścianą nośną z połączeniem za pomocą przewiązek z drutu ze stali nierdzewnej
(co najmniej 5 na 1m2 licówki).
Przykłady obu rozwiązań ilustruje rys. 7.
Rys. 7. Przykłady licówek samonośnych: a) jako domurówka z połączeniem na stropie, b) z połączeniem
przewiązką z drutu, c) ze szczeliną powietrzną, d) rozmieszczenie przewiązek z drutu na powierzchni ściany
1 licówka, 2 ściana nośna, 3 przewiązka z drutu [5 , s. 18]
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
okładziny strukturalne związane są ze ścianą nośną i biorą udział w pełnieniu jej
funkcji konstrukcyjnych i ochronnych. Przykładem okładziny strukturalnej jest licówka
muru ceglanego, wykonana razem ze wznoszeniem ściany (rys. 8a), albo płytki
ceramiczne wtopione w beton ściany wielkowymiarowej lub w płytę elewacyjną
(rys. 8b).
Rys. 8. Przykłady okładzin strukturalnych: a) licówka z cegły klinkierowej, b) płyta elewacyjna z betonu
lekkiego z wtopionymi płytami ceramicznymi
1 licówka, 2 płytki ceramiczne, 3 beton lekki, 4 ściana, 5 kotew, 6 kit trwale plastyczny [5 , s. 19]
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. W jaki sposób można mocować materiały mineralne okładzinowe do podłoża?
2. W jaki sposób mocuje się na ścianie płytki okładzinowe ceramiczne?
3. Jakie materiały okładzinowe mocowane są za pomocą nośnych kotwi lub zawiesi ze stali
nierdzewnej?
4. W ilu punktach należy koniecznie zamocować płyty kamienne?
5. Z jakich materiałów wykonuje się okładziny samonośne?
6. Co rozumiesz pod pojęciem okładziny strukturalne?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Do przedstawionych na planszy różnych rozwiązań technicznych mocowania materiałów
okładzinowych, dopasuj nazwy tych rozwiązań.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z rysunkami na planszy, przedstawiającymi rozwiązania techniczne
mocowania materiałów okładzinowych,
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
2) zapoznać się z nazwami rozwiązań technicznych (mocowania materiałów
okładzinowych) zapisanymi na kartkach,
3) dokleić do odpowiednich rozwiązań, odpowiednie nazwy tych rozwiązań,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
plansza z rysunkami przedstawiającymi rozwiązania techniczne mocowania materiałów
okładzinowych,
kartki samoprzylepne z nazwami rozwiązań technicznych mocowania materiałów
okładzinowych.
Ćwiczenie 2
Na podstawie filmu instruktażowego, wypisz kolejne etapy wykonywania okładziny
mocowanej za pomocą nośnych kotwi lub zawiesi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć uważnie film instruktażowy Mocowanie mineralnych okładzin ściennych
za pomocą kotwi i zawiesi ,
2) zapisać kolejne etapy wykonywania okładziny mocowanej za pomocą nośnych kotwi
lub zawiesi w notatniku,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
film instruktażowy Mocowanie mineralnych okładzin ściennych za pomocą kotwi
i zawiesi ,
notatnik,
przybory do pisania.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) opisać sposób mocowania materiałów mineralnych okładzinowych
do podłoża?
2) przymocować do ściany płytki okładzinowe ceramiczne?
3) wskazać materiały okładzinowe mocowane za pomocą nośnych kotwi
lub zawiesi ze stali nierdzewnej?
4) określić liczbę punktów niezbędnych do zamocowania płyty kamiennej?
5) wyliczyć materiały, z których wykonuje się okładziny samonośne?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.5. Przygotowanie podłoża
4.5.1. Materiał nauczania
Podłożem pod okładzinę może być powierzchnia elementu budowlanego z dowolnego
materiału. Najczęściej są to elementy wykonane z betonu, gipsu, pustaków cegły, drewna
i tworzyw drzewnych, stali oraz różnego rodzaju tynki i warstwy izolacyjne.
Przygotowanie podłoża pod układanie płytek fajansowych szkliwionych na zaprawie
Podłożem może być ściana murowana, betonowa, żelbetowa monolityczna
albo z elementów prefabrykowanych o dostatecznej wytrzymałości i sztywności.
Przy układaniu płytek na zaprawie podłoże należy dokładnie oczyścić z kurzu, grudek
zaprawy itp. oraz zmoczyć wodą. Następnie wykonuje się obrzutkę powierzchni podłoża
rzadką zaprawą cementową 1:3. Zaprawę należy narzucać dość silnymi ruchami kielni,
aby wypełniła wszelkie wgłębienia w podłożu Na tak przygotowanym podłożu można
przystąpić do właściwego układania płytek, rozpoczynając od pierwszego rzędu, którego
położenie poziome wyznacza zazwyczaj górna powierzchnia cokołu posadzki
lub przymocowana do ściany prosta, dokładnie spoziomowana listwa drewniana
wyznaczająca linię cokołu.
Przygotowanie podłoża pod układanie płytek fajansowych szkliwionych na kleju
Przed przystąpieniem do wykonywania okładziny należy dokładnie sprawdzić stan
podłoża i prawidłowość płaszczyzn, jakie tworzą ściany pomieszczenia. Korzystniejsze
jest skorygowanie ewentualnych wad podłoża przed układaniem płytek niż pogrubienie
w tych miejscach warstwy kleju. Następnie wyznacza się za pomocą spoziomowanej listwy
kierunkowej, przymocowanej hakami do ściany, położenie dolnej krawędzi okładziny,
która będzie jednocześnie górną linią płytek cokołu.
W podobny sposób przygotowuje się podłoża pod okładziny:
a) z płytek i kształtek kamionkowych szkliwionych,
b) z płytek kamionkowych mozaikowych.
Przygotowanie podłoża pod układanie płytek kamionkowych szkliwionych
Wymagania stawiane podłożom pod okładziny z płytek kamionkowych szkliwionych są
podobne jak dla okładzin z płytek fajansowych szkliwionych. Do układania płytek stosuje się
zaprawę cementową 1:4, do obrzutki podłoża zaprawę cementową 1:3.
Przygotowanie podłoża pod układanie płytek kamionkowych mozaikowych
Podłoże pod okładzinę z płytek mozaikowych powinno odpowiadać takim samym
wymaganiom jak pod okładziny z płytek fajansowych. Najpierw wykonuje się obrzutkę
z zaprawy cementowej 1:3, a następnie tynk z zaprawy cementowej 1:3 zarobionej mlekiem
wapiennym. Tynk wykonuje się bardzo starannie, zatarty na gładko o równej powierzchni.
Okładzinę mozaikową nakłada się bezpośrednio po wstępnym stwardnieniu zaprawy.
Oceniając podłoża pod okładziny, rozpatruje się ich cechy:
geometryczne i właściwości powierzchni,
wytrzymałościowe,
zawartość wilgoci,
stopień alkaliczności,
stan czystości podłoża.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Cechy geometryczne i właściwości powierzchni
Powierzchnia podłoża powinna tworzyć płaszczyznę pionową lub poziomą, a linie ją
ograniczające powinny być liniami prostymi. Powierzchnia podłoża powinna być równa.
Podłoże badane przez przykładanie łaty o długości 2 m, nie powinno wykazywać prześwitów
większych niż 2 mm, w liczbie nie większej niż 2 na całej długości łaty. Gładkość
powierzchni jest najistotniejsza dla materiałów cienkich i elastycznych. Bardziej liberalne
wymagania dotyczą powierzchni, gdy przewidywany rodzaj okładziny ma potencjalną
możliwość korygowania defektów podłoża. Do tych okładzin można zaliczyć okładziny
mocowane za pośrednictwem rusztów, listew oraz mocowanych na zaprawie.
Różnicę wymagań, co do jakości, podłoża najlepiej ilustruje przykład okładziny z płytek
fajansowych szkliwionych.
Płytki te można mocować metodą tradycyjną na zaprawie grubości 15 � 25 mm
i w związku z tym nierówności podłoża mogą mieścić się w dość szerokich granicach
(ok. 15 mm). Metoda wykonywania okładzin z płytek fajansowych przy zastosowaniu kleju
dyspersyjnego lub lepiszcza na spoiwie dyspersyjnym wymaga, aby spoiny miały grubość
0,5 � 1,5 mm, dlatego powierzchnia podłoża nie powinna wykazywać nierówności większych
niż 0,5 mm.
Cechy wytrzymałościowe
Podłożem okładziny są elementy, których wytrzymałość wymagana względami
konstrukcyjnymi, jest wystarczająca do celów okładzinowych.
Zawartość wilgoci
Podłoża pod okładziny przyklejane powinny być suche. Wymagania dotyczące
dopuszczalnej wilgotności podłoża jest ściśle uzależnione od rodzaju materiału
okładzinowego. Wilgotność podłoża powinna być tym niższa, im materiał okładzinowy
wykazuje większą szczelność. Dla materiałów szczelnych (np. folie, tapety winylowe),
wilgotność podłoża gipsowego nie może przekraczać wagowo 2%, a podłoża betonowego
3%.
Stopień alkaliczności
Sprawdzamy go przez zwilżenie 1 procentowym roztworem alkoholowym fenoloftaleiny.
Jeżeli podłoże jest alkaliczne, zwilżone miejsce zabarwi się na czerwono. W przypadku
podłoża obojętnego nie nastąpi zmiana barwy miejsca zwilżonego substancją chemiczną.
Stan czystości podłoża
Podłoża pod okładziny przyklejane powinny być wolne od jakichkolwiek
zanieczyszczeń. Podłoża wykazujące zanieczyszczenia oleiste, pochodzące od smarów
powinno się oczyścić przez zeskrobanie i zmycie powierzchni detergentami.
4.5.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jaki materiał może stanowić podłoże pod okładzinę mineralną?
2. W jaki sposób należy przygotować podłoże pod układanie płytek fajansowych
szkliwionych na zaprawie?
3. W jaki sposób należy przygotować podłoże pod układanie płytek fajansowych
szkliwionych na kleju?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
4. Na czy polega przygotowanie podłoża pod układanie płytek kamionkowych
szkliwionych?
5. Na czym polega przygotowanie podłoża pod układanie płytek kamionkowych
mozaikowych?
6. Jakie cechy podłoża należy sprawdzić przed ułożeniem okładziny mineralnej?
7. Na czym polega sprawdzenie cech geometrycznych podłoża pod okładziny mineralne?
8. Czy sposób zamocowania okładziny wpływa na sposób przygotowania podłoża?
9. Jakie są wymagania podłoża pod okładziny pod względem jego wilgotności?
10. W jaki sposób sprawdzamy stopień alkaliczności podłoża?
11. Czy można okładziny mocować na zabrudzonych lub zatłuszczonych podłożach?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sprawdz cechy geometryczne i stan powierzchni podłoża pod płytki fajansowe, które
będą mocowane za pomocą zaprawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) pobrać potrzebny sprzęt,
2) sprawdzić wymiary podłoża,
3) sprawdzić płaszczyznę podłoża,
4) ocenić stan powierzchni podłoża,
5) dokonać oceny podłoża.
Wyposażenie stanowiska pracy:
łata o długości 2 m,
taśma miernicza.
Ćwiczenie 2
Sprawdz stopień alkaliczności wskazanego podłoża.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
2) zwilżyć podłoże jednoprocentowym roztworem alkoholowym fenoloftaleiny,
3) obserwować jak zareaguje podłoże,
4) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
5) dokonać oceny podłoża.
Wyposażenie stanowiska pracy:
1 procentowy roztwór alkoholowy fenoloftaleiny.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać odpowiednie rodzaje podłoży pod okładziny mineralne?
2) przygotować podłoże pod układanie płytek fajansowych szkliwionych
na zaprawie?
3) przygotować podłoże pod układanie płytek fajansowych szkliwionych
na kleju?
4) przygotować podłoże pod układanie płytek kamionkowych szkliwionych?
5) przygotować podłoże pod układanie płytek kamionkowych mozaikowych?
6) ocenić przydatność podłoża pod okładziny mineralne?
7) sprawdzić cechy geometryczne podłoża pod okładziny mineralne?
8) omówić, w jaki sposób zamocowanie okładziny wpływa na sposób
przygotowania podłoża?
9) sprawdzić stopień alkaliczności podłoża?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
4.6. Przygotowanie płytek do ułożenia na powierzchni
4.6.1. Materiał nauczania
Przed przystąpieniem do układania płytki należy posortować według wielkości i odcieni
szkliwa. Na jednej ścianie nie powinno być różnic między płytkami. Układane w jednym
pomieszczeniu powinny pochodzić z jednej partii produkcyjnej (według daty produkcji
na opakowaniu). Płytki mocowane na zaprawie powinny być przed układaniem zanurzone
w czystej wodzie, w celu usunięcia kurzu i pobudzenia zdolności płytek do nasiąkania wodą.
Przecinanie płytek
Miejsce przecięcia należy zaznaczyć na płytce i wzdłuż linii (lub specjalnej przykładnicy)
naciąć szkliwo płytki przyrządem do cięcia szkła. Następnie należy złamać płytkę wzdłuż
nacięcia, albo lekkimi uderzeniami (ostrą krawędzią młotka po odwrotnej stronie płytki
wzdłuż linii nacięcia szkliwa) przełamać płytkę. Cięty brzeg płytki należy przeszlifować
kamieniem ściernym i stępić ostrą krawędz szkliwa.
Wycinanie otworów
Do powierzchni szkliwionej płytki należy przykleić taśmę samoprzylepną. Następnie
na powierzchni płytki należy zaznaczyć ołówkiem lub pręcikiem aluminiowym oś
oraz średnicę żądanego otworu. Otwór wyciąć przy pomocy wiertarki wyposażonej
w przyrząd do wiercenia otworu tzw. koronkę (dobieramy średnicę koronki do średnicy
otworu). Należy pamiętać o odzieży ochronnej podczas wykonywania wycinania otworów:
okularach i fartuchu ochronnym oraz rękawicach.
Otwory w płytkach można również wycinać w ten sposób, że przy pomocy wiertła
widiowego wierci się otwór o średnicy 10 mm, przez który wprowadza się brzeszczot piły.
Następnie równomiernymi pociągnięciami piły wzdłuż narysowanej linii wycina się otwór.
W celu ułatwienia wiercenia celowe jest przyklejenie w miejscu otworu kawałka taśmy
samoprzylepnej, która zapobiegnie ślizganiu się wiertła po powierzchni szkliwa.
Rys. 9. Piła do cięcia płytek ceramicznych
1 brzeszczot, 2 pokrętło do napinania [6, s. 325]
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Rozplanowanie układu płytek
Wygląd estetyczny okładziny zależy w znacznym stopniu od sposobu rozmieszczenia
płytek i układu siatki spoin. Powierzchnie ścian są przerywane otworami okiennymi,
drzwiowymi, wnękami, pilastrami itp. Dlatego przed przystąpieniem do wykonywania
okładziny należy dokonać pomiaru ścian, bardzo starannie zaprojektować szczegółowy układ
płytek, sporządzając odpowiednie rysunki. Należy przy tym uwzględniać następujące zasady:
na ścianach bez otworów oraz we wnękach układ spoin powinien być symetryczny,
a płytki uzupełniające (cząstkowe) umieszczone na obu bokach wykładziny (rys. 10c),
na ścianach z otworami lub wnękami przy krawędzi otworu lub wnęki powinna
występować cała płytka (rys. 11),
na powierzchni okładziny każda spoina powinna być widoczna (rys. 12),
płytki uzupełniające (cząstkowe) nie powinny być węższe niż połowa płytki,
na ścianach słupów i pilastrów układ płytek powinien być symetryczny w stosunku do osi
słupa lub pilastra, a skrajne płytki z obu stron powinny być całe (rys. 11c),
wyjścia elementów instalacyjnych, np. baterii łazienkowych, powinny w miarę
możliwości znajdować się w środku płytek, na skrzyżowaniu spoin lub wzdłuż spoiny,
spoiny między płytkami powinny być jednakowej szerokości na całej powierzchni
okładziny i powinny wynosić nie mniej niż 2 mm.
Rys. 10. Układ siatki spoin na ścianie: a), b) niekorzystny, c) właściwy [6, s. 322]
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Rys. 11. Prawidłowe rozplanowanie układu płytek: a), b) w obrębie otworu okiennego (dwie możliwości),
c) na słupie [6, s. 323]
Rys. 12. Przykłady rozplanowania płytek na ścianie: a) z uskokiem, b) z wnęką
1 płytki przycięte, 2 płytki z zaokrąglonym brzegiem, 3 oś wnęki [6, s. 323]
Rozplanowanie układu płytek ma przede wszystkim na celu zabezpieczenie
przed możliwością układów przypadkowych, które mogą razić lub nawet dyskwalifikować
wykładzinę przez zakłócenie rytmiczności układu, brak symetrii, tam gdzie powinna
wystąpić, wrażenie sztukowania przy konieczności uzupełnienia okładziny kawałkami płytek
(rys. 10 a i b).
Planując układ płytek na ścianie należy również pamiętać o zamierzonym wrażeniu
optycznym, które chcemy osiągnąć. Płytki ułożone na ścianie mogą nam pomieszczenie
optycznie wydłużyć, skrócić lub podwyższyć. Np. pozostawienie białego marginesu poniżej
linii sufitu pomieszczenie nam optycznie obniża a ułożenie ciemniejszych pasów płytek
po obu stronach ściany zwęża.
4.6.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Według jakich cech sortujemy płytki okładzinowe?
2. Jakim zabiegom poddaje się płytki układane na zaprawie?
3. W jaki sposób przecina się płytki okładzinowe?
4. W jaki sposób wycina się otwory w płytkach okładzinowych?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
5. Jakie czynności wykonujemy przed przystąpieniem do rozplanowania układy płytek
na ścianie?
6. Jakie zasady obowiązują podczas prac związanych z rozplanowaniem układu płytek
na ścianie?
7. W jakim celu wykonuje się rozplanowanie układu płytek w okładzinie?
8. W jakich miejscach powinny znajdować się wyjścia elementów instalacyjnych?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z przedstawionego zestawu 8 narzędzi wybierz 5, które będą niezbędne
do rozplanowania układu płytek i kontroli płytek.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć dokładnie przedstawione narzędzia,
2) wybrać 5 narzędzi niezbędnych do rozplanowania układu płytek i kontroli płytek,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
łata kontrolna,
przymiar składany,
taśma pomiarowa,
węgielnica stalowa,
poziomnica,
niwelator wodny,
pion murarski,
listwy kierunkowe drewniane.
Ćwiczenie 2
Rozplanuj układ płytek o wymiarach 150 x 150 x 5,5 mm do ułożenia ich na słupie
o przekroju 40 x 40 cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) policzyć, ile całych płytek ze spoiną mieści się w podanej szerokości słupa,
2) rozplanować układ płytek na ścianie,
3) wykonać rysunek,
4) zaprezentować ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
kartka papieru,
ołówek,
kalkulator.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Ćwiczenie 3
Wytnij w płytce ceramicznej otwór o średnicy 5 cm.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
2) pobrać płytki do wykonania ćwiczenia,
3) przykleić w miejscu otworu kawałek samoprzylepnej taśmy,
4) zaznaczyć ołówkiem na płytce kształt otworu, jego oś i średnicę,
5) przygotować wiertarkę do pracy,
6) wywiercić w płytce otwór o zadanej średnicy,
7) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
płytki ceramiczne,
ołówek,
taśma samoprzylepna,
wiertarka,
przyrząd do wiercenia otworu tzw. koronka,
okulary ochronne,
fartuch ochronny,
rękawice ochronne.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) posortować płytki okładzinowe według określonych cech?
2) przygotować płytki do ułożenia na zaprawie?
3) przeciąć płytki okładzinowe?
4) wyznaczyć i wyciąć otwór w płytce okładzinowej?
5) dobrać sprzęt i narzędzia do wycinania otworów w płytkach
okładzinowych?
6) rozplanować układ płytek na ścianie?
7) dobrać płytki pod względem barwy?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.7. Zasady wyznaczania powierzchni licowej
4.7.1. Materiał nauczania
Płaszczyznę licową okładziny wyznacza się za pomocą płytek punktowych, osadzonych
na zaprawie, czyli tak zwanych reperach. Położenie tych płytek określa się za pomocą pionu
opuszczonego od górnej płytki z zaokrąglonym brzegiem. Płytka ta powinna być osadzona
równo z powierzchnią tynku. Ilustruje to rys. 13a. Można również wyznaczyć płaszczyznę
pionową w inny sposób, przy pomocy łaty z poziomnicą, co ilustruje rys. 13b.
Rys. 13. Wyznaczenie pionowej płaszczyzny okładziny : a) za pomocą pionu murarskiego, b) za pomocą łaty
z poziomnicą
1 tynk, 2 płytka punktowa, 3 gwózdz stalowy, 4 pion murarski, 5 łata, 6 poziomnica, 7 zaprawa
pod płytką, 8 grubość zaprawy, 9 płytka cokołu, 10 podkładka z łaty, 11 projektowany poziom posadzki,
12 grubość spoiny między posadzką a cokołem [5, s. 118]
Położenie pierwszego dolnego pasa płytek wyznacza górna linia ułożonego cokołu. Jeżeli
cokół nie został wykonany, należy ustalić położenie górnej płaszczyzny posadzki
przez odmierzenie 100 cm od kreski metrowej zaznaczonej na ścianie pomieszczenia
(rys. 14), a potem określić położenie górnej krawędzi cokołu (wysokość płytki + 2 spoiny)
i w tym miejscu ułożyć łatę lub deskę, która będzie stanowić tymczasowe podparcie
dla pierwszego pasa płytek.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Rys. 14. Ustalenie położenia dolnego pasa płytek okładzinowych
1 kreska metrowa na ścianie pomieszczenia, 2 odmierzony poziom posadzki, 3 zakładana wysokość
cokołu, 4 spoina między cokołem a posadzką, 5 spoina między cokołem a okładziną, 6 poziomo położona
deska, 7 płytka punktowa [5, s. 119]
Płytki punktowe powinny być skrajnymi płytkami dolnego i górnego rzędu. Pokazane
jest to na rys. 15. Brzeg lewy i prawy powierzchni okładziny wyznacza się pionowo
naciągniętym sznurem w pewnej odległości od naroża ściany. Między osadzonymi płytkami
skrajnymi naciąga się sznur wyznaczający prostą linię górnej krawędzi pasa płytek. Między
płytkami punktowymi mogą być osadzone tymczasowo na zaprawie pośrednie płytki
repery, umożliwiające kontrolę prawidłowości powierzchni okładziny przez przykładanie
łaty.
Rys. 15. Położenie płytek punktowych na powierzchni ściany [5, s. 120]
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
4.7.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakich płytek należy użyć, aby wyznaczyć płaszczyznę okładziny?
2. W jaki sposób wyznacza się położenie reperów?
3. W jaki sposób wyznacza się położenie pierwszego dolnego pasa płytek?
4. Jak wyznacza się brzeg prawy i lewy powierzchni okładziny?
5. Jakie narzędzia są potrzebne do kontroli prawidłowości powierzchni okładziny?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z trzech podanych wersji wyznaczania powierzchni licowej okładziny wybierz
prawidłową. Odpowiedz uzasadnij.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać uważnie trzy teksty dotyczące wyznaczania powierzchni licowej okładziny,
2) wybrać wersję prawidłową,
3) zaprezentować i uzasadnić swój wybór.
Wyposażenie stanowiska pracy:
trzy opisy wyznaczania powierzchni licowej okładziny.
Ćwiczenie 2
Rysunek przedstawia ustalenie położenia dolnego pasa płytek okładzinowych bez opisu.
Dopasuj wyrażenia wypisane na samoprzylepnych karteczkach do poszczególnych elementów
rysunku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć dokładnie przedstawiony rysunek,
2) dopasować wyrażenia wypisane na samoprzylepnych karteczkach do poszczególnych
elementów rysunku,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
rysunek przedstawiający ustalenie położenia dolnego pasa płytek okładzinowych
bez opisu,
samoprzylepne karteczki z wypisanymi wyrażeniami pasującymi do rysunku.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) wyznaczyć płaszczyznę licową okładziny?
2) wyznaczyć położenie reperów?
3) wyznaczyć położenie pierwszego dolnego pasa płytek?
4) dobrać narzędzia potrzebne do kontroli prawidłowości powierzchni
okładziny?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.8. Układanie płytek fajansowych szkliwionych na zaprawie
4.8.1. Materiał nauczania
Na spodnią powierzchnię płytki fajansowej szkliwionej nakłada się zaprawę
w taki sposób, aby nie dochodziła do brzegu płytki. Następnie płytkę przykłada się
we właściwym położeniu i lekkimi uderzeniami trzonka kielni w środek płytki dociska się ją
do ściany (rys. 16).
Rys. 16. Kolejne fazy układania płytek: a) nałożenie warstwy zaprawy, b) ustawienie płytki, c) osadzenie płytki
uderzeniami kielni [5, s. 121]
Prawidłowość płaszczyzny płytki sprawdza się przez przyłożenie łaty do płytek reperów.
Między łatą a osadzoną płytką nie powinno być prześwitów. W przypadku ich wystąpienia,
płytkę musimy odspoić od podłoża i osadzić na nowo. Przy osadzaniu każdej płytki należy
uderzać trzonkiem kielni w jej środek. W przeciwnym razie płytka nie wgłębi się w zaprawę
równomiernie, a w okładzinie powstaną wgłębienia, które będą szczególnie widoczne
pod wpływem bocznego oświetlenia. Między płytkami pozostawia się spoiny szerokości
ok. 2mm. Jednakową grubość spoin uzyskuje się za pomocą wkładek dystansowych
(krzyżyków) odpowiedniej grubości. Po ułożeniu całego rzędu płytek usuwa się nadmiar
zaprawy. Następne rzędy płytek układa się bardzo podobnie, z tym, że najpierw układa się
skrajne płytki, a następnie naciąga sznur, wyznaczający prostoliniowość spoiny poziomej.
Ostatni rząd płytek, przy górnym brzegu okładziny na styku z tynkiem, powinien być
wykonany z płytek o zaokrąglonej górnej krawędzi. To samo dotyczy zakończenia okładziny
na narożach wypukłych lub w przypadku stosowania tylko fragmentów okładziny
(np. przy umywalce).
W czasie układania płytki szybko następuje stwardnienie zaprawy spowodowane
odciąganiem wody zarobowej przez podłoże i płytkę. Aby nie nastąpiło naruszenie
przyczepności płytki do zaprawy po osadzeniu płytki nie wolno w nią uderzać.
W przeciwnym razie możemy doprowadzić do odspajania się okładziny od podłoża.
Przed stwardnieniem zaprawy należy wyskrobać ją ze spoin, aby pozostały puste. Należy
również usunąć świeże zanieczyszczenia płytek zaprawą. Okładzinę z pustymi spoinami
pozostawia się na 5�7 dni, po czym można przystąpić do wypełniania spoin.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
4.8.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. W jaki sposób nakłada się zaprawę na płytkę?
2. W jaki sposób dociska się płytkę do ścianki podczas układania jej na ściance?
3. W jaki sposób sprawdza się prawidłowość płaszczyzny płytki?
4. Jak należy postąpić w przypadku wystąpienia prześwitów między płytką a łatą podczas
sprawdzania prawidłowości płaszczyzny płytki?
5. W jaki sposób uzyskuje się jednakową grubość spoin pomiędzy płytkami?
6. W jaki sposób układa się następne rzędy płytek?
7. Z jakich płytek należy układać ostatni rząd płytek, przy górnym brzegu okładziny
na styku z tynkiem oraz np. na narożach wypukłych?
8. Jaka jest minimalna szerokość spoiny między płytkami fajansowymi okładziny?
9. Po jakim czasie od wykonania okładziny z płytek fajansowych, można przystąpić
do wypełniania spoin?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uporządkuj kolejność czynności podczas wykonania posadzki z płytek fajansowych
szkliwionych na zaprawie, z zachowaniem spoin pionowych i poziomych na całej
powierzchni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać uważnie zapisane na pojedynczych kartkach, czynności składające się
na wykonanie posadzki z płytek fajansowych,
2) uporządkować wypisane na kartkach czynności,
3) zaprezentować ćwiczenie i uzasadnić swój wybór.
Wyposażenie stanowiska pracy:
pojedyncze kartki z zapisanymi czynnościami składającymi się na wykonanie posadzki
z płytek fajansowych.
Ćwiczenie 2
Oblicz ilość płytek ceramicznych szkliwionych o wymiarach 150 x 75 x 5,5 mm
potrzebnych na wykonanie okładziny ściany o wymiarach 1,80 x 2,20 m.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) ujednolicić jednostki długości,
2) wykonać obliczenia,
3) zrobić notatki,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Wyposażenie stanowiska pracy:
przybory do pisania,
kalkulator,
kartka papieru.
4.8.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) nakładać zaprawę na płytkę?
2) sprawdzić prawidłowość płaszczyzny płytki?
3) postąpić prawidłowo w przypadku wystąpienia prześwitów między płytką
a łatą podczas sprawdzania prawidłowości płaszczyzny płytki?
4) wyznaczyć pierwszy rząd płytek?
5) określić sposób układania kolejnych rzędów płytek?
6) wybrać kształt płytek, które należy układać w ostatnim rzędzie płytek
np. przy górnym brzegu okładziny na styku z tynkiem lub w narożach
wypukłych?
7) ułożyć płytki fajansowe na zaprawie?
8) zachować odpowiednie szerokości spoin między płytkami i wypełnić je?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.9. Mocowanie płytek za pomocą klejów i zapraw klejowych
4.9.1. Materiał nauczania
Szczegółowy tryb postępowania podczas układania płytek na kleju wynika z instrukcji
producenta kleju i zaprawy klejowej. Podane są w niej: sposób i czas mieszania, sposób
przygotowania kleju z suchej mieszanki będącej produktem fabrycznym, proporcje dodatku
wody, czas początkowy i końcowy użyteczności zarobionego wodą kleju oraz czas,
w którym możliwe są korekty położenia płytki po jej przyklejeniu.
Na przykład przy stosowaniu kleju Atlas suchą mieszankę zarabia się wodą w ilości 2,5 l
na 10 kg mieszanki. Zachowuje ona właściwości klejące w ciągu 10 � 30 minut, dlatego
należy jednorazowo przygotować tylko taką ilość kleju, jaką się w tym czasie zużyje. Czas
możliwości korygowania położenia płytki wynosi ok. 10 minut od jej przyklejenia. Według
wskazówek wytwórcy kleju, płytek nie moczy się w wodzie przed przyklejeniem.
Klej nakłada się na powierzchnie ściany za pomocą szpachli ząbkowanej, dobierając
wielkość zębów w zależności od głębokości wgnieceń na spodzie płytki i jej wielkości (płytki
większe wymagają szpachli o większym uzębieniu). Powierzchnia pokryta jednorazowo
klejem powinna być taka, aby zdążyć z przyklejeniem płytek, zanim klej utraci
powierzchniową lepkość. Płytkę przykleja się do powleczonej klejem powierzchni i silnie
dociska do podłoża. Szerokość spoin ustala się przez wciśnięcie w naroża wkładki
dystansowej (rys. 17).
Rys. 17. Wkładki dystansowe (krzyżyki) z tworzywa sztucznego
1 wkładka dystansowa, 2 warstwa kleju [5 , s. 329]
Po upływie 24 godzin od przyklejenia płytek spoiny, należy wypełnić specjalną zaprawą
fugową. Zaprawę przygotowuje się według instrukcji na opakowaniu przez zarobienie czystą
wodą i dokładne wymieszanie. Zaprawy dostarczane w postaci suchej mieszanki mogą być
białe lub barwne. Przygotowaną zaprawę wciska się w spoiny za pomocą szpachli gumowej.
Po zebraniu szpachlą nadmiaru zaprawy czynność tę ponawia się. W ten sposób następuje
dokładniejsze uszczelnienie spoiny. Powierzchnię okładziny oczyszcza się wstępnie z resztek
zaprawy za pomocą lekko wilgotnej gąbki o większych porach, po czym wygładza się spoiny
i oczyszcza ostatecznie za pomocą ściereczki oraz sztywnej gąbki.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
4.9.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Z czego wynika szczegółowy tryb postępowania podczas układania płytek na kleju?
2. Co zawiera instrukcja producenta kleju?
3. Jaką ilość kleju przygotowujemy jednorazowo do przyklejania płytek?
4. Czy moczy się w wodzie płytki przed mocowaniem ich na klej?
5. Jakiej szpachli używa się do nakładania kleju na płytki?
6. Jak postępujemy podczas przyklejania płytek do podłoża?
7. Jaki czas musi upłynąć od przyklejenia płytek, aby można było wypełnić między nimi
spoiny?
8. W jakim celu używamy gumowej szpachli?
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj klej i ułóż płytki metodą klejenia, stosując wkładki dystansowe.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
2) sprawdzić czy podkład jest równy, mocny i suchy, a jego powierzchnia zatarta na gładko,
3) ułożyć przy swoim stanowisku płytki potrzebne do wykonania ćwiczenia,
4) pobrać niezbędne narzędzia do wykonania ćwiczenia,
5) przygotować klej według instrukcji podanej przez producenta,
6) nałożyć klej szpachlą ząbkowaną na fragment powierzchni,
7) wcisnąć płytki w warstwę kleju z delikatnym przesunięciem płytki po jego powierzchni,
8) umieścić tymczasowo na skrzyżowaniach spoin, między płytkami wkładki z polistyrenu
w kształcie krzyżyka,
9) sprawdzić prawidłowość ułożenia płytek w płaszczyznie natychmiast po ułożeniu płytki,
10) skorygować wadliwie ułożone płytki,
11) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
12) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
klej w postaci suchej mieszanki,
instrukcja producenta kleju,
pojemnik na klej,
wiadro z wodą,
płytki kamionkowe,
szpachla ząbkowana,
kielnia,
wkładki z polistyrenu (krzyżyki),
poziomnica,
łata kontrolna.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Ćwiczenie 2
Porównać czasy korygowania położenia płytek na podłożu, przy zastosowaniu suchej
mieszanki oraz tradycyjnej zaprawy cementowej w temperaturze 180C.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
2) przygotować składniki zaprawy cementowej,
3) wykonać zaprawę cementową,
4) nałożyć zaprawę na spodnią powierzchnie płytki,
5) osadzić płytkę na przygotowanym podłożu,
6) zmierzyć i zapisać czas, jaki upłynie od momentu położenia płytki na podłożu
do momentu, kiedy nie można zmienić już jej położenia,
7) przygotować klej według instrukcji producenta,
8) rozprowadzić na podłożu warstwę kleju,
9) osadzić płytkę na przygotowanym podłożu,
10) zmierzyć i zapisać czas, jaki upłynie od momentu położenia płytki na podłożu
do momentu, kiedy nie można zmienić już jej położenia,
11) porównać czasy korygowania położenia płytek; wyciągnąć wnioski,
12) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
13) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
kartka papieru,
ołówek,
czasomierz,
cement,
piasek,
łopatka do odmierzania suchych składników,
wiadro z wodą,
pojemnik na zaprawę,
klej w postaci suchej mieszanki,
instrukcja producenta kleju,
pojemnik na klej,
wiadro z wodą,
szpachla ząbkowana,
paca,
łata,
kielnia.
Ćwiczenie 3
Przygotuj klej lateksowy z dodatkiem cementu w stosunku (klej : cement) 1:1,5 w ilości
potrzebnej na dwie godziny pracy (do ułożenia 1m2 okładziny).
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
2) przeczytać uważnie instrukcję producenta kleju lateksowego,
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
3) dobrać suche składniki (klej w postaci suchej mieszanki, cement),
4) obliczyć (wg instrukcji producenta) ilość składników niezbędnych do przygotowania
potrzebnej mieszanki na wykonanie 1m2 okładziny,
5) uwzględnić zalecenia podane w treści ćwiczenia,
6) wykonać mieszankę według obliczonych wielkości,
7) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
kartka papieru,
przybory do pisania,
kalkulator,
klej lateksowy ekstra,
cement portlandzki 25,
instrukcja producenta kleju lateksowego,
wiadro z wodą,
pojemnik na mieszankę,
łopatka do odmierzania suchych składników,
mieszarka.
4.9.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zastosować wskazówki z instrukcji producenta kleju?
2) obliczyć ilość kleju potrzebną do jednorazowego przyklejania płytek?
3) przygotować płytki przed mocowaniem ich na klej?
4) ułożyć płytki metodą klejenia?
5) zachować odpowiednie szerokości spoin i wypełnić je?
6) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania okładziny?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
4.10. Zasady wykonywania okładzin z płytek i kształtek
kamionkowych szkliwionych
4.10.1. Materiał nauczania
Okładziny z płytek kamionkowych szkliwionych wykonuje się przeważnie
w budownictwie przemysłowym, magazynach, przemyśle spożywczym, chłodniach, sklepach,
w pomieszczeniach sanitarnych, w których oprócz wykonywania okładzin z płytek można
wykonywać ze specjalnych kształtek ścianki działowe obustronnie szkliwione. Rodzaje płytek
pokazane są rys. 18 i 19.
Rys. 18. Płytki kamionkowe mrozoodporne ciągnione okładzinowe i posadzkowe. Zestawienie typów
kształt i wymiary. W zmniejszeniu podano płytki uzupełniające o zaokrąglonych brzegach (zaznaczone linią
grubszą) [6, s. 238]
Rys. 19. Kształtki kamionkowe szkliwione do budowy ścianek działowych w pomieszczeniach sanitarnych.
Zestawienie typów kształt i wymiary: a) płytka podstawowa i jej przekrój, b) przekrój płytki z brzegiem
zaokrąglonym, c) e) przekroje kształtek do łączenia ścianek, okładzin i posadzek [6, s. 239]
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Technologia wykonania okładzin z płytek i kształtek kamionkowych szkliwionych
oraz wymagania stawiane podłożom są podobne, jak dla okładzin z płytek fajansowych
szkliwionych co zostało opisane w rozdziale 4.5.1 oraz w rozdziale 4.8.1. Do układania
płytek stosuje się zaprawę cementową 1:4.
Szerokość spoin powinna wynosić co najmniej 3 mm. Spoiny wypełnia się zaprawą
cementową 1:4 na białym cemencie portlandzkim z ewentualnym dodatkiem pigmentu.
Oprócz płytek okładzinowych produkuje się płytki dwustronnie szkliwione,
przeznaczone do wykonywania ścianek działowych w pomieszczeniach sanitarnych. Przykład
takiej konstrukcji pokazany jest na rys. 20.
Rys. 20. Przykład rozwiązania ścianki działowej ze specjalnych kształtek kamionkowych szkliwionych
i połączenia z okładziną z płytek kamionkowych
1 płytka G-1, 2 kształtka C-5, 3 płytka A-1, 4 zaprawa [6, s. 331]
4.10.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. W jakich pomieszczeniach wykonuje się okładziny z płytek kamionkowych
szkliwionych?
2. Do czego służą kształtki szkliwione?
3. Jaką zaprawę stosuje się do układania płytek kamionkowych szkliwionych?
4. Jaka powinna być grubość spoin pomiędzy płytkami kamionkowymi szkliwionymi?
5. Jaką zaprawą wypełnia się spoiny między płytkami kamionkowymi szkliwionymi?
6. Gdzie stosuje się płytki kamionkowe dwustronnie szkliwione?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.10.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Obejrzyj film dydaktyczny, przedstawiający układanie płytek kamionkowych
dwustronnie szkliwionych. Na podstawie przedstawionego materiału wynotuj nazwy narzędzi
oraz materiałów niezbędnych do wykonywania okładzin kamionkowych dwustronnie
szkliwionych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować treść filmu dydaktycznego Układanie płytek kamionkowych
dwustronnie szkliwionych ,
2) wynotować nazwy narzędzi niezbędnych do wykonywania okładzin kamionkowych
dwustronnie szkliwionych,
3) wynotować nazwy materiałów niezbędnych do wykonywania okładzin kamionkowych
dwustronnie szkliwionych,
4) obejrzeć ponownie film,
5) sprawdzić swoje notatki z informacjami wynikającymi z treści filmu,
6) dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
film dydaktyczny Układanie płytek kamionkowych dwustronnie szkliwionych ,
kartki papieru,
ołówek
Ćwiczenie 2
Obejrzyj film dydaktyczny, przedstawiający układanie płytek kamionkowych
jednostronnie szkliwionych. Na podstawie przedstawionego materiału ułóż w kolejności
czynności technologiczne, związane z układaniem płytek kamionkowych jednostronnie
szkliwionych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować treść filmu dydaktycznego Układanie płytek kamionkowych
jednostronnie szkliwionych ,
2) wyjąć z koperty karteczki z zapisanymi czynnościami technologicznymi układania płytek
kamionkowych jednostronnie szkliwionych,
3) ułożyć w kolejności czynności technologiczne związane z układaniem płytek
kamionkowych jednostronnie szkliwionych,
4) sprawdzić zgodność wykonanego ćwiczenia z informacjami wynikającymi z treści filmu,
5) dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
film dydaktyczny Układanie płytek kamionkowych jednostronnie szkliwionych ,
koperty z karteczkami zawierającymi czynności technologiczne wykonywania okładzin.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
4.10.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać pomieszczenia, w których wykonuje się okładziny z płytek
kamionkowych szkliwionych?
2) wybrać zaprawę do układania płytek kamionkowych szkliwionych?
3) zachować odpowiednie szerokości spoin pomiędzy płytkami
kamionkowymi szkliwionymi?
4) wypełnić spoiny między płytkami kamionkowymi szkliwionymi?
5) wykonać okładziny z płytek i kształtek kamionkowych szkliwionych?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
4.11. Okładziny z płytek kamionkowych mozaikowych
4.11.1. Materiał nauczania
Okładziny z płytek kamionkowych mozaikowych stosuje się jako okładziny zewnętrzne
i wewnętrzne. Wykazują one szczególną przydatność na elementach o zaokrąglonych
kształtach np. na słupach o przekroju kołowym.
Okładziny z płytek kamionkowych mozaikowych wykonane są z płytek
drobnowymiarowych, naklejonych stroną licową na arkusiku papieru.
Podłoże pod okładzinę z płytek mozaikowych powinno odpowiadać takim samym
wymaganiom jak pod okładziny z płytek fajansowych, omówione w rozdziale 4.5.1.
Okładzinę mozaikową nakłada się bezpośrednio po wstępnym stwardnieniu zaprawy.
Istnieją dwie metody wykonania okładziny z płytek mozaikowych:
a) przez wciskanie arkusza płytek w warstwę plastycznej zaprawy cementowej,
b) przez przyklejenie arkusza płytek mozaikowych zaprawą przy użyciu pomocniczej płyty
montażowej.
Pierwsza metoda polega na naniesieniu ząbkowaną szpachlą, na przygotowany podkład
w postaci świeżego tynku cementowego, warstewki grubości ok. 3 mm, plastycznej zaprawy
cementowej 1:3. Natychmiast po ułożeniu zaprawy przykłada się do jej powierzchni arkusz
z płytkami mozaikowymi (papierem na zewnątrz) i wciska w zaprawę za pomocą drewnianej
packi. Należy pamiętać o zachowaniu odstępu między układanymi arkuszami płytek. Odstęp
powinien być równy szerokości spoin pomiędzy płytkami naklejonymi na papier.
Po związaniu zaprawy (na drugi dzień) zwilża się papier wodą, co umożliwia łatwe jego
usuniecie z powierzchni płytek. Spoiny wypełnia się zaprawą cementową na białym
cemencie.
Druga metoda polega na tym, że arkusz płytek kładzie się spodnią stroną do góry
na drewnianej płycie między dwie listwy o wysokości 2�4 mm większej niż grubość płytek.
Najpierw wypełnia się spoiny zaprawą do spoinowania, którą systematycznie rozprowadza się
kielnią, a następnie za pomocą szczotki wciska w spoiny. Po spoinowaniu płytki zwilża się
wodą i nanosi zaprawę cementową, której nadmiar ściąga się łatą prowadzoną po wystających
listwach (rys. 21).
Arkusz płytek z nałożoną i wyrównaną warstwą zaprawy zsuwa się następnie
na podkładkę montażową zaopatrzoną w występ z taśmy o grubości równej szerokości spoiny
między płytkami (rys. 21c). Za pomocą podkładki montażowej arkusz płytek ustawia się
we właściwym miejscu, pamiętając o konieczności zachowania odstępu od sąsiedniego
arkusza płytek, równego szerokości spoiny między płytkami. Przyłożony arkusz płytek
dociska się dłońmi do podkładu przez podkładkę montażową, a następnie uderzeniami
młotka, przez klocek drewniany przyłożony do jej powierzchni. Puste spoiny między
arkuszami płytek wypełnia się zaprawą do spoinowania.
Po wstępnym stwardnieniu zaprawy łączącej płytki papier należy zwilżyć i ściągnąć
z powierzchni płytek wzdłuż przekątnej, a powierzchnię okładziny oczyścić, przecierając
wilgotnymi trocinami z piaskiem. Na końcu okładzinę należy zmyć czystą wodą i wytrzeć
do sucha. W celu przywrócenia naturalnych barw płytek należy, po całkowitym stwardnieniu
zaprawy w spoinach, zmyć okładzinę wodą z dodatkiem 5% kwasu solnego, a następnie
spłukać czystą wodą.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Rys. 21. Schemat poszczególnych faz wykonywania okładziny z płytek mozaikowych metoda
przyklejania warstewką zaprawy: a) wypełnienie spoin, b) nałożenie zaprawy i ściągniecie jej nadmiaru,
c) zsunięcie arkusza płytek na drewnianą podkładkę montażową, d) przykładanie płytek do zwilżonego
tynku, e) dociskanie rękami płytek przez drewnianą podkładkę, f) docisk uderzeniami młotka
1 płytka mozaikowa, 2 papier, 3 spoina, 4 płyta formy, 5 listwa prowadząca, 6 warstwa zaprawy
po zgarnięciu, 7 podkładka montażowa, 8 pasek dystansowy, 9 zwilżony tynk [6, s. 333]
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
4.11.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Na jakich elementach można wykonywać okładziny z płytek kamionkowych
mozaikowych?
2. Czy płytki kamionkowe mozaikowe można układać na elementach o zaokrąglonych
kształtach?
3. Jak należy przygotować podłoże pod okładzinę z płytek kamionkowych mozaikowych?
4. Jakie znasz sposoby wykonywania okładziny z płytek mozaikowych?
5. Kiedy należy ściągnąć papier z powierzchni płytek?
6. Jakie czynności należy wykonać aby przygotować okładzinę do użytkowania?
4.11.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na ścianie wykonano okładzinę z płyt kamionkowych mozaikowych w dwóch kolorach:
białym i granatowym. Oblicz ile płytek o wymiarach 50 x 50 x 8 mm potrzebnych
jest do ułożenia okładziny na ścianie o powierzchni 3 m2. Oblicz, ile potrzeba białych płytek,
jeżeli liczba granatowych stanowi 75% wszystkich płytek.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować treść zadania,
2) obliczyć, ile płytek o wymiarach 50 x 50 x 8 mm potrzebnych jest do ułożenia okładziny
na ścianie o powierzchni 3 m2,
3) obliczyć, ile potrzeba białych płytek, jeżeli liczba granatowych stanowi 75% wszystkich
płytek,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
kartka papieru,
ołówek,
kalkulator.
Ćwiczenie 2
Obejrzyj film dydaktyczny, przedstawiający układanie płytek kamionkowych
mozaikowych. Na podstawie przedstawionego materiału ułóż w kolejności czynności
technologiczne, związane z układaniem płytek kamionkowych mozaikowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować treść filmu dydaktycznego Układanie płytek kamionkowych
mozaikowych,
2) wyjąć z koperty karteczki z zapisanymi czynnościami technologicznymi układania płytek
kamionkowych mozaikowych,
3) ułożyć w kolejności czynności technologiczne związane z układaniem płytek
kamionkowych mozaikowych,
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
4) sprawdzić zgodność wykonanego ćwiczenia z informacjami wynikającymi z treści filmu,
5) dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
film dydaktyczny Układanie płytek kamionkowych mozaikowych ,
koperty z karteczkami zawierającymi czynności technologiczne wykonywania okładzin.
4.11.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać elementy budowlane, na których można wykonywać okładziny
z płytek kamionkowych mozaikowych?
2) przygotować podłoże pod okładzinę z płytek kamionkowych?
3) wykonać okładzinę z płytek kamionkowych mozaikowych?
4) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania okładziny?
5) przygotować okładzinę do użytkowania?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
4.12. Zastosowanie i wykonywanie okładzin z płytek szklanych
4.12.1. Materiał nauczania
Na okładziny powierzchni elementów budowlanych stosuje się:
a) szkło płaskie walcowane nieprzejrzyste, produkowane o wymiarach 75 x 150 mm,
150 x 150 mm, 150 x 300 mm, o grubości 6 mm przeznaczone do licowania ścian
w pomieszczeniach szpitalnych, kuchennych itp.
b) mozaikę szklaną o nazwie Vitromozaika produkowaną w postaci płytek szklanych
ze szkła barwionego o wymiarach 20 x 20 x 4 mm, dostarczanych w postaci naklejonej
na arkusze specjalnego papieru o wymiarach 315 x 315 mm lub na taśmę papierową
315 x 3000 mm; mozaikę szklaną stosuje się na elewacje budynków, zwłaszcza
w rejonach uprzemysłowionych, jako wykładziny wewnątrz budynków
w pomieszczeniach socjalnych, sanitarnych, w salach widowiskowych itp.
Okładziny z płytek szklanych można wykonywać sposobami stosowanymi przy
układaniu płytek fajansowych szkliwionych, tzn. osadzania na zaprawie, oraz metodą
przyklejenia. Zawsze należy brać pod uwagę to, że płytki są materiałem kruchym.
Stosując okładziny szklane, należy dążyć do zmniejszenia sztywności połączenia płytki
szklanej z podłożem przez stosowanie zaprawy lub lepiszcza wskazującego pewną
elastyczność. Okładziny z płytek szklanych wymagają również większego zdylatowania.
Większe powierzchnie wykładziny dzieli się spoinami szerokości ok. 4mm na pola o długości
4�5 m i wysokości 2-3m. Szczeliny dylatacyjne wypełnia się kitem trwale plastycznym
Okładzina nie powinna stykać się z cokołem posadzki oraz nie powinna ściśle łączyć się
w narożach. Spoiny między płytkami nie powinny być węższe niż 2mm. Nie wolno układać
płytek szklanych na styk.
Przy osadzaniu płytek na zaprawie stosuje się zaprawę cementowo-wapienną 1:0,5:4,5 �
1:1:5 lub zaprawę z wapna hydraulicznego 1:4 � 1:5. Można również zastosować
polomerozaprawę, czyli zaprawę cementową 1:4, uplastycznioną dodatkiem 10 � 15%
dyspersji winylowych, akrylowych lub lateksów kauczukowych w stosunku do masy użytego
cementu.
Na równym podkładzie tynkowym płytki szklane przykleja się lepiszczem, stanowiącym
mieszaninę cementu z dyspersjami żywic akrylowych, lateksem kauczukowym lub kazeiną.
Można również stosować zaprawy klejowe zalecane do płytek ceramicznych. Spoinowanie
okładziny z płytek szklanych wykonuje się podobnie jak przy płytkach ceramicznych,
stosując specjalne zaprawy do wypełniania spoin.
Okładzinę z Vitromozaiki wykonuje się podobnie jak z płytek mozaikowych
kamionkowych, które omówione zostały w rozdziale 4.11.1 z zastosowaniem zaprawy
cementowo-wapiennej lub cementowej plastyfikowanej. Okładzinę przykleja się na równym
podkładzie tynkowym lub równej powierzchni betonowej. Zaprawę nanosi się warstwą
grubości ok. 0,5 cm na ścianę oraz tej samej grubości na spodnią stronę arkusza płytek,
po czym arkusz płytek dociska się do ściany. Po związaniu zaprawy papier po uprzednim
zmoczeniu usuwamy z powierzchni płytek. Spoiny wypełniamy zaprawą do spoinowania.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
4.12.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie znasz rodzaje płytek szklanych stosowanych na okładziny?
2. Jakie znasz sposoby wykonywania okładziny z płytek szklanych?
3. Czy wykonując okładziny z płytek szklanych, należy dążyć do zmniejszenia sztywności
połączenia płytki z podłożem czy nie?
4. Dlaczego dąży się do zmniejszenia sztywności połączenia płytki z podłożem?
5. Czy wykonuje się dylatacje okładzin z płytek szklanych?
6. Jakim materiałem wypełnia się spoiny dylatacyjne okładzin szklanych?
7. Czy wolno układać płytki szklane na styk?
8. Jakie zaprawy stosujemy do mocowania płytek szklanych?
9. W jaki sposób wykonuje się okładzinę z Vitromozaiki?
4.12.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ułóż na ścianie wewnętrznej o powierzchni 1 m2 mozaikę szklaną o wymiarach 20 x 20 x
4 mm z zastosowaniem zaprawy cementowo-wapiennej 1:1:5.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
2) dobrać materiały do wykonania ćwiczenia,
3) dobrać narzędzia do wykonania ćwiczenia,
4) wykonać zaprawę według zaleceń podanych w ćwiczeniu,
5) ułożyć na ścianie wewnętrznej, w zależności od wybranej metody, okładzinę z mozaiki
szklanej,
6) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
mozaika szklana,
cement,
wapno,
piasek,
drewniana packa,
młotek,
klocek drewniany,
łata kontrolna,
poziomnica.
Ćwiczenie 2
Przygotuj zaprawę cementową do osadzania płytek szklanych na ścianie wewnętrznej.
Sposób wykonania ćwiczenia
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wynotować proporcje i obliczyć ilości składników,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
3) przygotować potrzebne składniki,
4) odmierzyć potrzebne składniki w odpowiednich proporcjach,
5) wymieszać składniki,
6) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
cement portlandzki,
dyspersja winylowa lub akrylowa,
piasek,
łopatka do odmierzania składników,
mieszalnik,
notatnik,
ołówek.
Ćwiczenie 3
Przygotuj zaprawę cementowo-wapienną do osadzania płytek szklanych na ścianie
wewnętrznej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wynotować proporcje i obliczyć ilości składników,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
3) przygotować potrzebne składniki,
4) odmierzyć potrzebne składniki w odpowiednich proporcjach,
5) wymieszać składniki,
6) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
cement portlandzki,
wapno,
piasek,
woda,
łopatka do odmierzania składników,
mieszalnik,
notatnik,
ołówek.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
4.12.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyliczyć rodzaje płytek szklanych stosowanych na okładziny?
2) wykonać okładziny z płytek szklanych?
3) wskazać materiały do wypełniania spoin dylatacyjnych okładzin
szklanych?
4) zachować odpowiednie szerokości spoin i wypełnić je?
5) przygotować podłoże pod okładzinę z płytek szklanych?
6) wykonać dylatacje okładzin z płytek szklanych?
7) ułożyć płytki szklane na styk?
8) ułożyć płytki szklane w narożach?
9) wykonać okładzinę z Vitromozaiki?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
4.13. Okładziny z płyt kamiennych
4.13.1. Materiał nauczania
Okładziny kamienne mogą być wykonywane kilkoma metodami:
osadzania bez zaprawy (elewacje wentylowane),
osadzania na zaprawie z kotwieniem elementów okładziny,
osadzania punktowego na zaprawie z kotwieniem elementów,
osadzania na zaprawie bez kotwienia (dotyczy to tylko płyt kamiennych o powierzchni
nie większej niż 0,05 m2).
Na okładziny kamienne stosuje się płyty z wapieni zwartych, piaskowców, granitów,
sjenitów i anhydrytów. Okładziny wewnętrzne wykonuje się również z alabastru.
Okładziny kamienne nadają się szczególnie na elewacje wentylowane, które powinny być
wykonane w sposób nie powodujący występowania naprężeń w jej elementach. Uzyskuje się
to przez indywidualne swobodne zawieszenie płyt okładziny i przez otwarte spoiny.
W celu zapewnienia należytego wietrzenia odstęp pomiędzy ścianą a okładziną powinien
wynosić 2 � 3 cm.
Okładziny z kamienia naturalnego wykonuje się zazwyczaj na podstawie szczegółowego
projektu i rysunków roboczych.
Wymiary kamiennych elementów okładzinowych przygotowywanych w zakładach
kamieniarskich według dokumentacji technicznej powinny odpowiadać wymaganiom
technicznym zawartych w normach przedmiotowych.
Każdy element okładziny powinien być oznaczony zgodnie z wykazem elementów
opracowanym na podstawie dokumentacji technicznej a faktura jego powierzchni licowych
powinna być zgodna z projektem.
Do łączenia elementów kamiennych z podłożem stosuje się zaprawy, kity, kleje i łączniki
metalowe.
Rodzaj zaprawy, jej marka i konsystencja zależą od:
rodzaju skały z której jest wykonana wykładzina,
miejsca ułożenia wykładziny,
miejsca, które ma być wypełnione zaprawą,
rodzaju materiału, który zaprawa ma łączyć (np. od rodzaju podłoża).
Do okładzin zewnętrznych stosuje się zaprawę cementową marki M4 lub M7, plastyczną
do mocowania elementów kotwiących, a półciekłą lub ciekłą do zalewek i podkładów.
Do wykonywania okładzin wewnętrznych poziomych (np. stopni schodowych) można
używać zaprawy cementowo-wapiennej, gipsowej i gipsowo-wapiennej marki M2 lub M4.
Do okładzin podwieszonych (sufitowych) stosuje się wyłącznie zaprawę cementową
marki M7. Do zapraw przeznaczonych do osadzania elementów z białych albo bardzo jasnych
skał zaleca się stosować cement biały.
Do mocowania elementów kotwiących można zamiast zaprawy stosować kity wykonane
na żywicach epoksydowych. Wytrzymałość tych kitów po stwardnieniu nie może być
mniejsza niż marka zaprawy stosowanej w analogicznej sytuacji.
Elementy kamienne mogą być sklejane ze sobą i przyklejane do podłoża. Można
stosować kleje z żywic epoksydowych (Epidian) lub poliestrowych (Polimal). Kleje stosuje
się zgodnie z zaleceniami producenta.
Do łączenia elementów okładziny kamiennej i przymocowywania ich do podłoża można
używać metalowych elementów kotwiących (rys. 22): kotwi, trzpieni i klamer ze stali
odpornej na korozję lub zabezpieczonych przed korozją przez ocynkowanie lub pomalowanie
ich innymi środkami antykorozyjnymi.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
Rys. 22. Elementy kotwiące do osadzania wykładzin kamiennych
a) trzpienie, b) klamry, c) kotwie [2, s. 96]
Spoinowanie okładziny kamiennej
Zaprawy przeznaczone do spoinowania mogą być wykonane z cementu białego,
jak również barwione pigmentami lub kolorowymi mączkami.
Spoinowanie okładziny kamiennej wykonuje się po należytym stwardnieniu zalewki,
a w przypadku okładzin z piaskowca po oczyszczeniu powierzchni licowej przez
piaskowanie. Do spoinowania okładzin z granitu należy stosować zaprawę cementowo-
wapienną 1:0,5:4,5, a dla innych rodzajów kamienia zaprawę cementową 1:2 � 1:3,
a także zaprawy wapienno-gipsowe. Przed przystąpieniem do spoinowania usuwa się listewki
dystansowe i zwilża spoiny wodą. Następnie wypełnia się je zaprawą. Zaprawa wypełniająca
spoiny powinna licować z powierzchnią okładziny.
Po całkowitym wykonaniu okładziny należy ją dokładnie oczyścić. Okładziny z płyt
polerowanych zmywa się wodą z mydłem przy użyciu miękkich szmat. Inne rodzaje okładzin
mogą być szorowane twardymi szczotkami, a nawet czyszczone metodą piaskowania.
W okładzinach wentylowanych spoiny wypełnia się kitem trwale plastycznym
lub pozostawia otwarte.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
4.13.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakimi metodami można wykonywać okładziny kamienne?
2. Jaki rodzaj elewacji z płyt kamiennych nie powoduje występowania naprężeń w jej
elementach?
3. Czy do wykonywania okładzin z kamienia naturalnego potrzebna jest dokumentacja
techniczna?
4. Z jakich skał wykonuje się okładziny kamienne?
5. Jakie materiały stosuje się do łączenia elementów kamiennych z podłożem?
6. Czy rodzaj zaprawy i jej marka zależą od rodzaju skały z której wykonana jest okładzina?
7. Czy rodzaj zaprawy i jej marka zależą od rodzaju podłoża na którym wykonana jest
okładzina?
8. Jaką zaprawę stosuje się do mocowania okładzin zewnętrznych?
9. Jaką zaprawę stosuje się do mocowania okładzin wewnętrznych poziomych?
10. W jakim celu stosujemy kity wykonane na żywicach epoksydowych?
11. Jakie znasz metalowe elementy kotwiące stosowane do mocowania okładzin
kamiennych?
12. Jakie zaprawy stosowane są do spoinowania okładzin kamiennych?
13. Na jakim spoiwie wykonuje się zaprawy do spoinowania okładzin kamiennych?
14. Kiedy przystępujemy do spoinowania okładziny kamiennej?
15. Jakie czynności należy wykonać zanim przystąpimy do spoinowania okładziny
kamiennej?
16. Jakie znasz sposoby nadawania estetycznego wyglądu wykładzinom?
4.13.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Po obejrzeniu filmu instruktażowego dotyczącego okładzin kamiennych mocowanych
na zaprawie, wypisz kolejne etapy wykonywania okładzin.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować treść filmu instruktażowego Okładziny kamienne mocowane
na zaprawie ,
2) zanotować kolejne etapy wykonywania okładzin,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
film instruktażowy Okładziny kamienne mocowane na zaprawie ,
notatnik,
przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Po obejrzeniu filmu instruktażowego dotyczącego okładzin kamiennych mocowanych
na metalowe elementy kotwiące, wypisz nazwy elementów i narzędzi stosowanych
do montażu płyt.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować treść filmu instruktażowego Okładziny kamienne mocowane na
metalowe elementy kotwiące ,
2) zanotować elementy i narzędzia stosowane do wykonywania okładzin,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
film instruktażowy Okładziny kamienne mocowane na metalowe elementy kotwiące,
notatnik,
przybory do pisania.
4.13.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) rozróżnić skały do wykonywania okładzin kamiennych?
2) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania okładziny?
3) przygotować podłoże pod okładzinę?
4) wskazać materiały stosowane do łączenia elementów kamiennych
z podłożem?
5) dobrać zaprawę do rodzaju podłoża, na którym wykonana jest okładzina?
6) przygotować zaprawę do spoinowania okładzin kamiennych?
7) wykonać spoinowanie okładziny z płyt kamiennych?
8) przygotować zaprawę do mocowania okładzin zewnętrznych?
9) wybrać metalowe elementy kotwiące stosowane do mocowania okładzin
10) kamiennych?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
4.14. Mocowanie płyt kamiennych
4.14.1. Materiał nauczania
Okładziny z płyt kamiennych osadzanych na zaprawie
Okładziny kamienne można wykonywać stosując trzy rodzaje osadzania elementów:
ustawianie, które stosowane jest przy okładzinach pionowych (ścian, słupów, pilastrów),
podwieszanie, które stosowane jest przy okładzinach poziomych (spody nadproży,
podciągów, spoczników), albo powierzchniach nachylonych do poziomu pod kątem
mniejszym lub równym 450 (podniebienia biegów schodowych),
układanie, które stosowane przy okładzinach poziomych elementów budynku (stopnie
schodów, podokienników) lub wierzchów elementów nachylonych pod kątem mniejszym
lub równym 450 (pokrywy balustrad).
Wszystkie elementy wykonywane przez ustawienie lub podwieszenie, powinny mieć
wykonane gniazda na kotwie i łączniki w miejscach określonych w projekcie.
Płyty o powierzchni do 0,6 m2 powinny mieć co najmniej 2 punkty zakotwienia, płyty
o powierzchni od 0,6 do 1 m2 4 punkty zakotwienia, a płyty o powierzchni powyżej 1m2 6
punktów zakotwienia.
W zależności od rodzaju kamienia, głębokość gniazd powinna wynosić 20 � 25 mm
w elementach ze skał magmowych, przeobrażonych, z wapieni twardych i dolomitów,
25 � 30 mm w elementach z piaskowców twardych a 30 � 50 mm w elementach z wapieni
lekkich i piaskowców miękkich.
Jeżeli elementy kamienne są osadzane bezpośrednio na pełną zalewkę, to grubość
zalewki odpowiadająca szerokości szczeliny między podłożem a okładziną nie powinna
wynosić więcej niż:
w okładzinach wewnętrznych 20 mm,
przy okładzinach ścian zewnętrznych o wysokości do 6m � 30 mm,
przy okładzinach ścian zewnętrznych o wysokości ponad 6m � 40 mm,
przy osadzaniu elementów gzymsów, portali itp. 80 mm.
przy licowaniu słupów, bez względu na ich wysokość 40 mm,
Grubość zalewki do okładzin osadzanych pośrednio powinna być każdorazowo określona
w dokumentacji technicznej.
Przed przystąpieniem do osadzania elementów, gniazda oraz powierzchnie boczne i tylne
płyt okładzinowych powinny być oczyszczone i zwilżone. Bezpośrednio przed okładaniem
podłoże powinno być starannie oczyszczone z resztek zaprawy, tłustych plam, kurzu i błota,
a następnie dokładnie zmyte czystą wodą.
Wykonanie okładziny kamiennej pionowej
Wykonanie okładziny kamiennej pionowej rozpoczyna się od dołu. Najpierw układa się
pierwszy rząd najniżej położonych elementów, opartych na stałej podstawie przejmującej
ciężar okładziny. Pionowe elementy okładziny ustawia się pod naciągnięty i spoziomowany
sznur, wyznaczający poziom ich górnej krawędzi. Osadzanie elementów rozpoczyna się
od narożników otworów i pilastrów.
Jeżeli jest to przewidziane projektem, to w pionowych stykach należy osadzić trzpienie
lub inne elementy kotwiące.
Po sprawdzeniu łatą i poziomicą prawidłowości ustawienia elementów unieruchamia się
je klinami oraz hakami stalowymi wbitymi w podłoże. W przestrzeń między elementami
1
kamiennymi a podłożem wlewa się zaprawę do ź � /3 wysokości elementu. Zalewkę
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
wykonujemy warstwami o wysokości nie większej niż 25 cm. Po wypełnieniu szczeliny
1
do ok. /3 wysokości elementu zalewanie przerywamy, a po stężeniu zaprawy usuwamy
tymczasowe zamocowanie płyt. W razie potrzeby mocujemy trwałe elementy kotwiące
w poziomach. Następnie szczelinę uzupełnia się pozostałą zaprawą, tak by dochodziła
do wysokości 6�8 cm poniżej górnego brzegu płyt okładzinowych. Jeżeli po związaniu
zaprawy i sprawdzeniu krawędzi okaże się, że występują nierówności, to należy ściąć je
dłutem i przeszlifować. Następnie powtarzając kolejno wszystkie czynności, przystępujemy
do wykonywania następnego rzędu okładziny, Krawędzie elementów już zmontowanych
zabezpiecza się podczas osadzania elementów następnego rzędu, podkładając pod nie cienkie
kliny drewniane.
Przykłady zamocowań płyt okładzinowych pokazane są na rys.25.
Rys. 25. Przykłady zamocowań płyt okładzinowych z kamienia naturalnego: a) na ścianie, b) na słupie
żelbetowym [5, s. 138]
Jeżeli płyty mają być spoinowane, to przed ułożeniem następnego ich rzędu należy
ułożyć na wyrównanej górnej powierzchni stykowej wąski pasek sklejki (twardej płyty
pilśniowej), który bezpośrednio przed spoinowaniem musi być usunięty. Podobnie należy
utrzymać jednakowe grubości spoin pionowych. Szerokość spoin między płytami
nie powinna być mniejsza niż 4mm
Należy pamiętać podczas układania pionowych okładzin kamiennych, że wytrzymałość
połączenia elementów okładziny z podłożem za pomocą kotwi ustala się bez uwzględnienia
przyczepności zaprawy.
Wykonywanie okładziny kamiennej schodów
Elementy poziome okładziny kamiennej schodów powinny być ułożone ze spadkiem
(minimum 1% - przy schodach zewnętrznych i ok. 0,5% przy schodach wewnętrznych)
w kierunku przedniej krawędzi. Elementy okładziny stopni schodowych powinny być
układane na warstwie zaprawy o grubości 10�20 mm między podłożem a podnóżkiem
oraz nie mniej niż 20 mm między podłożem a przednóżkiem.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
Osadzenie elementów okładziny podwieszanej
Podwieszenie okładzinowych elementów kamiennych wykonuje się przy użyciu
rusztowań podpierających. Po ułożeniu elementów kamiennych należy je unieruchomić
hakami lub klamrami, założyć łączniki i wieszaki, wypełnić gniazda zaprawą lub kitem
i po uszczelnieniu styków wykonać zalewkę. Grubość zalewki nie powinna przekraczać
3 cm. Płyty kamienne mocowane są do stalowych wieszaków, które powinny przenosić
całkowity ciężar okładziny wraz z ciężarem zaprawy w zalewce.
Okładziny kamienne wentylowane
Okładziny wentylowane wykonuje się przez zawieszenie płyt okładzinowych na ścianie
zewnętrznej budynku z pozostawieniem przestrzeni powietrznej między płytą a ścianą.
Szerokość ta powinna wynosić co najmniej 20 mm.
Grubość stosowanych płyt kamiennych zależy od ich wielkości, rodzaju kamienia i stopnia
kruchości w obrębie gniazd na trzpienie. Duży wpływ na grubość płyt mają również
obciążenia zewnętrzne takie jak parcie i ssanie wiatru. Grubość płyt kamiennych
o powierzchni do 1m2 powinna wynosić przy kamieniach twardszych 30 mm, przy bardziej
miękkich 40�50 mm. Każda płyta w obrębie gniazd na trzpienie powinna mieć grubość
co najmniej 30 mm.
Płyty mocuje się do podłoża za pomocą kotwi nośnych i kotwi przytrzymujących.
Ilustruje to rys. 26.
Rys. 26. Sposób kotwienia płyt kamiennych w okładzinie wentylowanej: a) rozmieszczenie kotwi
w spoinach pionowych, b) szczegół przekroju I-I, szczegół przekroju II-II
1 kotwie nośne, 2- kotwie przytrzymujące (dystansowe), 3 trzpień [5, s. 139]
Zamocowanie płyt powinno być swobodne. Płyta nie może obciążać płyty leżącej niżej.
Każda płyta powinna być ustawiona na dwóch kotwiach nośnych i co najmniej dwóch
kotwiach przytrzymujących. Ze względów statycznych długość wspornika kotwi powinna
wynosić ok. 60 mm.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
W razie konieczności głębszego osadzenia kotwi konieczne jest nałożenie na nią
elastycznej opaski, dzięki której, utrzymana zostanie wymagana długość kotwi (rys. 27).
Rys. 27. Przykład zakotwienia płyty w spoinie poziomej
1 płyta kamienna, 2 kotew, 3 płytka podporowa kotwi, 4 mankiet elastyczny, 5 trzpień kotwi
zamocowany w gniezdzie płyty, 6 trzpień kotwi w tulei z tworzywa sztucznego, 7 tymczasowa wkładka
dystansowa szerokości spoiny, 8 elastyczne wypełnienie spoiny [5, s. 140]
Wszystkie połączenia między płytkami muszą być elastyczne. Do wypełnienia spoin
stosuje się kity trwale plastyczne. Przykłady rozwiązań łączenia płyt w narożach ilustruje
rys. 28.
Rys. 28. Przykłady połączeń płyt kamiennych w narożach z wypełnieniem spoin kitem trwale plastycznym
1 płyta kamienna, 2 kit trwale plastyczny [5, s. 140]
Mocowanie okładziny kamiennej do podłoża metalowego.
Okładziny kamienne mogą być mocowane do podłoża metalowego klejami
epoksydowymi lub poliestrowymi. Konieczne jest wówczas, aby:
elementy kamienne były wykonane z zachowaniem jednakowych grubości, z tolerancją
do 1mm,
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
przygotować klejoną stronę okładziny, nadając jej fakturę zgodną z zaleceniami
producentów stosowanego kleju,
podłoże było przygotowane w sposób zapewniający dobre warunki klejenia (dodatkowo
oczyszczone mechanicznie, zmyte rozpuszczalnikami).
4.14.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie znasz rodzaje osadzania elementów przy wykonywaniu okładzin kamiennych?
2. Jak przygotowujemy elementy kamienne do ustawiania lub podwieszania?
3. Ile punktów zakotwienia muszą mieć elementy o powierzchni do 0,6 m2?
4. Ile punktów zakotwienia muszą mieć elementy o powierzchni od 0,6 m2 do 1 m2?
5. Ile punktów zakotwienia muszą mieć elementy o powierzchni powyżej 1 m2?
6. Od czego zależy głębokość gniazd wykutych lub wywierconych w płytach kamiennych?
7. Jaka powinna być grubość pełnej zalewki w okładzinach kamiennych wewnętrznych?
8. Jaka powinna być grubość pełnej zalewki w licowaniu słupów płytami kamiennymi?
9. Jak należy przygotować płyty kamienne przed przystąpieniem do ich osadzania?
10. Od którego miejsca na ścianie rozpoczyna się układanie okładziny kamiennej pionowej?
11. Kiedy należy umieszczać elementy kotwiące w pionowych stykach okładzin?
12. Jakie czynności należy wykonać podczas układania okładziny kamiennej pionowej?
13. Jaka powinna być szerokość spoin między płytami kamiennymi ułożonymi na pionowej
płaszczyznie?
14. Jakie znasz wytyczne do wykonywania okładziny kamiennej schodów?
15. Jakie czynności należy wykonać podczas osadzania elementów okładziny kamiennej
podwieszanej?
16. Jakie czynności należy wykonać podczas wykonywania okładziny kamiennej
wentylowanej?
17. Od czego zależy grubość płyt stosowanych do okładzin kamiennych podwieszanych?
18. Jakie znasz wymagania techniczne dotyczące zamocowania płyt w okładzinie
wentylowanej?
19. W jakim celu stosujemy kity trwale plastyczne przy robotach okładzinowych z płyt
kamiennych?
4.14.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na foliogramie w lewej kolumnie zapisane są wymiary płyt kamiennych a w prawej
liczba punktów zamocowań tych płyt. Dobierz odpowiednią pozycję z kolumny prawej
do odpowiedniej z lewej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z treścią foliogramu,
2) dobrać odpowiednią pozycję z kolumny prawej do odpowiedniej z kolumny lewej,
3) sporządzić pisemną notatkę,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
Wyposażenie stanowiska pracy:
foliogram
notatnik,
przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Na foliogramie w lewej kolumnie zapisane są nazwy elementów budynków, a w prawej
grubość pełnej zalewki (szerokość szczeliny między podłożem a okładziną). Dobierz
odpowiednią pozycję z kolumny prawej do odpowiedniej z lewej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z treścią foliogramu,
2) dobrać odpowiednią pozycję z kolumny prawej do odpowiedniej z kolumny lewej,
3) sporządzić pisemną notatkę,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
foliogram,
notatnik,
przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Dopasuj hasła opisujące sposób wykonania okładziny kamiennej do technologii jej
wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z hasłami opisującymi sposoby wykonania okładzin kamiennych,
2) przeanalizować technologie wykonania okładzin,
3) przykleić kartki z hasłami do odpowiednich technologii,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
samoprzylepne kartki z hasłami opisującymi sposoby wykonania okładzin kamiennych,
kartki z opisami poszczególnych technologii wykonania okładzin kamiennych.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
4.14.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) przygotować elementy kamienne do ustawiania lub podwieszania?
2) wykonać gniazda wykute lub wywiercone w płytach kamiennych?
3) wykonać zalewkę w licowaniu słupów płytami kamiennymi?
4) przygotować płyty kamienne do osadzania?
5) zamocować płyty kamienne do powierzchni elewacyjnej budynku?
6) zachować odpowiednie szerokości spoin między płytami kamiennymi?
7) wykonać okładzinę kamienną schodów?
8) wykonać okładzinę kamienną podwieszaną?
9) wskazać zastosowanie kitów trwale plastycznych do robót okładzinowych
z płyt kamiennych?
10) nadać estetyczny wygląd okładzinom z płyt kamiennych?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
4.15. Okładziny zewnętrzne z cegieł i kształtek klinkierowych
4.15.1. Materiał nauczania
Okładziny z cegieł klinkierowych wykonuje się metodą murowania na zaprawie
cementowej 1:4 � 1:5. Cegły powinny być oparte (co kondygnację) na występach konstrukcji
lub na wspornikach ze stalowych kątowników wykonanych ze stali nierdzewnej, które muszą
być zakotwione w konstrukcji nośnej (rys. 23). Cegły powinny oparte być na wsporniku,
co najmniej na 2/3 szerokości. Jeżeli cegły okładziny są układane na fundamencie to należy
umieścić pod nimi izolację przeciwwilgociową.
Rys. 23. Przykład wspornika pod okładzinę z cegły klinkierowej [5, s. 128]
Na ścianach z betonów komórkowych, betonów lekkich, na warstwach izolacji
termicznej itp. licówka powinna być układana na podkładzie z zaprawy cementowej
zbrojonym siatką stalową zakotwioną w ścianie (rys. 24).
Rys. 24. Przykłady rozwiązań kotwienia siatki stalowej zbrojenia podkładu pod okładzinę:
a) zakotwienie rozciągane z drutu � 3 mm, b) zakotwienie zginane [5, s. 129]
Cegły w okładzinie układa się sposobem murarskim na plastycznej zaprawie
z zachowaniem spoin poziomych o szerokości 10 � 12 mm i spoin pionowych grubości około
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
10 mm. Przestrzeń pomiędzy cegłą a ścianą o szerokości 15 mm wypełnia się całkowicie
zaprawą w taki sposób, aby nie było pustek. Cegły można układać również przez jej
wciśnięcie w świeżą zaprawę narzuconą na ścianę. Aby zapewnić uzyskanie równej
i jednakowej grubości spoiny przy układaniu cegieł stosuje się cienkie listewki.
Do wypełnienia spoin używa się zaprawy cementowej z mączką kwarcową w stosunku
1:3. Jeżeli spoiny wypełnia się jednocześnie z wykonywaniem okładziny, to do spoinowania
używa się tej samej zaprawy, co do osadzania cegieł.
4.15.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jaką zaprawę stosuje się do murowania okładziny z cegieł klinkierowych?
2. W jaki sposób i na czym opiera się cegły klinkierowe z których wykonana jest okładzina?
3. W jaki sposób wykonuje się okładzinę z cegły na ścianach z betonów komórkowych
i betonów lekkich?
4. Jakiej zaprawy używa się do wypełniania spoin w okładzinach z cegły?
5. Jakie znasz sposoby wypełniania spoin w okładzinach z cegły?
4.15.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Po obejrzeniu filmu instruktażowego Wykonywanie okładzin z cegły klinkierowej ,
ułóż w odpowiedniej kolejności kartki z czynnościami, które składają się na wykonanie
okładzin z cegły klinkierowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć dokładnie film instruktażowy Wykonywanie okładzin z cegły klinkierowej ,
2) zapoznać się z czynnościami zapisanymi na osobnych kartkach,
3) ułożyć kartki w logiczną całość składającą się na technologię wykonania okładziny,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
film instruktażowy Wykonywanie okładzin z cegły klinkierowej ,
karteczki z opisami czynności technologicznych.
Ćwiczenie 2
Po obejrzeniu filmu instruktażowego dotyczącego wykonywania okładzin z cegły
klinkierowej wypisz materiały oraz narzędzia i sprzęt, który jest używany do tych robót.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć dokładnie film instruktażowy Wykonywanie okładzin z cegły klinkierowej ,
2) zapisać w notatniku nazwy materiałów używanych do wykonywania okładzin z cegły,
3) zapisać w notatniku nazwy narzędzi oraz sprzętu używanego do wykonywania okładzin
z cegły,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
Wyposażenie stanowiska pracy:
film instruktażowy Wykonywanie okładzin z cegły klinkierowej ,
notatnik,
przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Wykonaj okładzinę z cegły klinkierowej na wskazanym fragmencie ściany.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp,
2) przygotować materiały do wykonania ćwiczenia,
3) przygotować narzędzia i sprzęt do wykonania ćwiczenia,
4) wykonać okładzinę z cegły klinkierowej na wskazanym fragmencie ściany,
5) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
cegły klinkierowe,
kątowniki stalowe,
kołki rozporowe,
zaprawa cementowa,
drewniane listewki i kliny,
kielnia,
paca,
kasterka.
4.15.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) przygotować podłoże pod okładzinę?
2) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywania okładzin?
3) wykonać okładzinę zewnętrzną z cegieł klinkierowych?
4) wykonać okładzinę z cegły na ścianie z betonu komórkowego?
5) wykonać zaprawę do wypełniania spoin w okładzinach ceglanych?
6) wypełnić spoiny w okładzinach ceglanych?
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
5. SPRAWDZIAN OSIGNIĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 30 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedz jest poprawna;
wybierz ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.
7. Staraj się wyraznie zaznaczyć odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz, którą uważasz za
poprawną.
8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań
o numerach od 26 do 30).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na pózniej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
11. Po rozwiązaniu testu sprawdz, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia
ZESTAW ZADAC TESTOWYCH
1. Zmniejszenie nasiąkliwości podłoża tynkowego pod okładzinę ceramiczną uzyskuje się
przez:
a) malowanie.
b) gruntowanie.
c) odtłuszczanie.
d) szpachlowanie.
2. Do wykonywania okładzin elewacji budynku używane są płyty:
a) kamienne.
b) pazdzierzowe.
c) pilśniowe twarde.
d) gipsowo - kartonowe.
3. Kontrolę prawidłowości ukształtowania powierzchni przeprowadza się za pomocą:
a) łaty.
b) pionu.
c) poziomnicy.
d) taśmy mierniczej.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66
4. Fugowanie miejsc, gdzie płytki ceramiczne stykają się z urządzeniami sanitarnymi należy
wykonać z:
a) mas silikonowych.
b) zaprawy do fugowania.
c) zaprawy zawierającej biały cement.
d) zaprawy mineralnej w kolorze płytek.
5. Dopuszczalne prześwity między powierzchnią podłoża a dwumetrową łatą kontrolną,
niezależnie od miejsca przyłożenia nie powinny wynosić więcej niż:
a) 1 mm.
b) 2 mm.
c) 3 mm.
d) 4 mm.
6. Od zakończenia budowy w stanie surowym do wykonywania okładzin zewnętrznych
można przystąpić po upływie co najmniej:
a) 3 miesięcy.
b) 6 miesięcy.
c) 12 miesięcy.
d) 24 miesięcy.
7. Od zakończenia budowy w stanie surowym do wykonywania okładzin wewnętrznych
można przystąpić po upływie co najmniej:
a) 1 miesiąca.
b) 2 miesięcy.
c) 4 miesięcy.
d) 6 miesięcy.
8. Na okładziny kamienne nie stosuje się:
a) granitów i sjenitów.
b) marmuru i alabastru.
c) bazaltu i wapieni lekkich.
d) wapieni zwartych i piaskowców.
9. Do łączenia elementów kamiennych z podłożem nie stosuje się:
a) zapraw i klejów.
b) listew drewnianych i klejów.
c) listew drewnianych i zapraw.
d) łączników metalowych i kitów.
10. Do mocowania okładzin kamiennych zewnętrznych stosuje się zaprawę marki:
a) M2 lub M4.
b) M4 lub M5.
c) M4 lub M7.
d) M7 lub M9.
11. Do mocowania okładzin poziomych stopni schodowych używa się zaprawy:
a) M1 lub M2.
b) M2 lub M3.
c) M2 lub M4.
d) M2 lub M5.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
67
12. Płyty kamienne o powierzchni 0,6 m2 osadzane na pełną zalewkę powinny mieć nie
mniej niż:
a) 2 punkty kotwienia.
b) 4 punkty kotwienia.
c) 6 punktów kotwienia.
d) 8 punktów kotwienia.
13. Jeżeli elementy kamienne w okładzinach wewnętrznych są osadzane bezpośrednio
na pełną zalewkę, to grubość zalewki odpowiadająca szerokości szczeliny między
podłożem a okładziną nie powinna wynosić więcej niż:
a) 10 mm.
b) 20 mm.
c) 30 mm.
d) 40 mm.
14. Jeżeli elementy kamienne w okładzinach wewnętrznych słupów są osadzane
bezpośrednio na pełną zalewkę, to grubość zalewki odpowiadająca szerokości szczeliny
między podłożem a okładziną nie powinna wynosić więcej niż:
a) 10 mm.
b) 20 mm.
c) 30 mm.
d) 40 mm.
15. Wykonywanie okładziny kamiennej pionowej rozpoczynamy:
a) od góry ściany.
b) od dołu ściany.
c) od lewej strony ściany.
d) od prawej strony ściany.
16. Okładziny kamienne mogą być mocowane do podłoża metalowego:
a) zaprawami gipsowymi.
b) kitami chemoodpornymi.
c) zaprawami cementowo-wapiennymi.
d) klejami epoksydowymi lub poliestrowymi.
17. Do mocowania płytek ceramicznych zastosowana została zaprawa marki M7 . Symbol
M7 oznacza dla zaprawy jej:
a) wilgotność.
b) ścieralność.
c) wytrzymałość na ściskanie.
d) wytrzymałość na rozciąganie.
18. Osadzanie okładzin ceramicznych na ścianach murowanych można rozpocząć:
a) po zakończeniu osiadania murów.
b) po 1 roku od ukończenia stanu zerowego obiektu.
c) po 30 dniach od ukończenia stanu zerowego obiektu.
d) bezpośrednio po zakończeniu stanu surowego obiektu.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
68
19. Okładzin ceramicznych nie można mocować na:
a) kleju.
b) zaprawie.
c) listwach metalowych.
d) świeżo wykonanym podkładzie z zaprawy i nałożonej na niej dodatkowej cienkiej
warstwie plastycznej zaprawy.
20. Odczytaj z rysunku, do jakiej wysokości zaprojektowano wykonanie okładziny z płytek
ceramicznych:
a) 1,0 m.
b) 1,5 m.
c) 2,0 m.
d) 2,5 m.
21. Płytki ceramiczne cięte używane do wykonywania okładziny nie powinny być węższe niż:
1
a) /3 płytki.
b) ź płytki.
c) � płytki.
d) � płytki.
22. Wyjścia przewodów instalacyjnych, miejsca osadzania haków powinny się znajdować:
a) w narożach płytek.
b) poza obrębem płytek.
c) na skrzyżowaniu płytek.
d) w 1/3 odległości od boków płytki.
23. Osadzanie płytek ceramicznych rozpoczyna się:
a) od dołu ściany.
b) od góry ściany.
c) od środka ściany.
d) od lewej strony ściany do prawej.
24. Szerokość spoin między płytkami ceramicznymi ułożonymi na ścianie powinna być
jednakowa i wynosić:
a) 1 � 2 mm.
b) 1 � 3 mm.
c) 2 � 4 mm.
d) 3 � 5 mm.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
69
25. Po wykonaniu okładziny z płytek ceramicznych można rozpocząć jej spoinowanie:
a) bezpośrednio po jej wykonaniu.
b) po 1 � 2 dniach.
c) po 5 � 7 dniach.
d) po 30 dniach.
26. Według instrukcji producenta, 1 kg suchej zaprawy do spoinowania wystarcza na około
1 m2 posadzki z płytek ceramicznych o wymiarach 30 x 30 cm, przy szerokości spoiny
6 mm. Jaka ilość zaprawy jest potrzebna do spoinowania 60 m2 takiej posadzki?
a) 6 kg.
b) 10 kg.
c) 30 kg.
d) 60 kg.
27. Ile potrzeba płyt mozaikowych o wymiarach 500 x 500 mm do wykonania posadzki
w pomieszczeniu o powierzchni 250 m2?
a) 500 sztuk.
b) 1000 sztuk.
c) 1500 sztuk.
d) 2000 sztuk.
28. Jakiej ilości kleju do mocowania płytek ceramicznych trzeba użyć do sporządzenia
mieszaniny kleju lateksowego z cementem portlandzkim, o proporcji objętościowej 1:1.5,
jeżeli przygotowano 30 dm3 cementu?
a) 10 dm3.
b) 20 dm3.
c) 30 dm3.
d) 45 dm3.
29. Zakupiono 6 000 sztuk cegieł na okładzinę elewacji za kwotę 2 000 zł. Koszt ich dowozu
wyniósł 300 zł. Jaki procent kosztu zakupu cegieł wynosi ich transport?
a) 15%.
b) 25%.
c) 30%.
d) 35%.
30. Powierzchnia ścian łazienki przeznaczonych do pokrycia okładziną wynosi 10,0m2. Ile
m2 płytek ceramicznych potrzeba do wykonania tej okładziny, jeśli na ubytki należy
doliczyć 5% powierzchni ścian?
a) 10,05 m2.
b) 10,50 m2.
c) 15,00 m2.
d) 15,05 m2.
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
70
KARTA ODPOWIEDZI
Nazwisko i imię....................................................................................................
Wykonywanie okładzin z materiałów mineralnych 713[05].Z1.03
Zgodnie z instrukcją zakreśl poprawną odpowiedz.
Nr
Odpowiedz Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
24. a b c d
25. a b c d
26. a b c d
27. a b c d
28. a b c d
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
71
29. a b c d
30. a b c d
Razem:
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
72
6. LITERATURA
1. Machalski A. (red): Vademecum Budowlane. Arkady, Warszawa 1994
2. Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa 2. WSiP, Warszawa 1997
3. Panas J. (red.): Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2005
4. Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 2003
5. Wolski Z.: Technologia. Roboty okładzinowe. WSiP, Warszawa 1988
6. Wolski Z.: Technologia. Roboty posadzkowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1998
7. Czasopisma: Materiały budowlane , Murator
________________________________________________________________________________________________
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
73

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
713[05] Z1 08 Wykonywanie posadzek z materiałów mineralnych
12 Wykonywanie sterylizacji instrumentów, materiałów
713[05] Z2 05 Wykonywanie okładzin z drewna i materiałów drewnopochodnych
12 Wykonywanie typowych zabiegów na tokarkach
13 Wykonywanie okładzin z tworzyw sztucznychid855
12 Wykonywanie kamiennych detali architektonicznych
12 Wykonywanie montażu i demontażu kół samochodowych
2009 12 Metaprogramowanie algorytmy wykonywane w czasie kompilacji [Programowanie C C ]
Materiały 12
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do robót okładzinowych

więcej podobnych podstron