dr hab. Robert Grzeszczak
Katedra Prawa Europejskiego
Instytut Prawa Międzynarodowego, Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytet Warszawski
Zajęcia 3 i 5 kwietnia2012: Swoboda przedsiębiorczości
Podstawy traktatowe: art. 49 TFUE (d. art. 43 TWE) i następne ...
I. Definicja przedsiębiorczości w prawie europejskim:
Swoboda przedsiębiorczości obejmuje : podejmowanie i wykonywanie działalności
prowadzonej na własny rachunek oraz zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami,
samozatrudnienie!
Jest to zatem faktyczne prowadzenia działalności ekonomicznej przy pomocy trwałego
urządzenia przez czas nieokreślony (sprawa C-221/89 Factortame)
a) samodzielna działalność (element odróżniający od swobodnego przepływu
pracowników)
- C-268/99 Jany - C-55/94 Gebhard
b) stałość i ciągłość (element odróżniający od swobody świadczenia usług)
- spr. C-55/94 Gebhard i spr. C-215/01 Schnitzer
c) transgraniczność
- problem odwrotnej dyskryminacji
- pojęcie elementu unijnego (transgranicznego)
- wyrok z dnia 7 lutego 1979 r. w sprawie 115/78 J. Knoors
d) problem rozdzielenia swobody przedsiębiorczości i swobodnego przepływu
kapitału (208/00 Ueberseering)
II. Adresaci postanowień art. 49 TFUE - zakres podmiotowy i przedmiotowy swobody
przedsiębiorczości:
a) adresaci (107/83 Klopp)
b) uprawnieni
- definicja spółki w TFUE
- pojęcie przedsiębiorczości pierwotnej i wtórnej (spr. C-106/01 Ramrath, spr. 107/83
Klopp)
II a. Zakres przedmiotowy swobody:
Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje w odniesieniu do osób
fizycznych:
oð swobodÄ™ podejmowania i wykonywania samodzielnej dziaÅ‚alnoÅ›ci zarobkowej
oð swobodÄ™ zakÅ‚adania i prowadzenia przedsiÄ™biorstw
oð swobodÄ™ nabywania i posiadania udziałów kapitaÅ‚owych w tworzonych i
istniejących spółkach,
w odniesieniu do osób prawnych:
oð swobodÄ™ zakÅ‚adania i prowadzenia filii, oddziałów, przedstawicielstw lub spółek
zależnych
oð swobodÄ™ nabywania i posiadania udziałów kapitaÅ‚owych w nowo zakÅ‚adanych
lub już istniejących
orzecznictwo do opracowania WAŻNE i nowe:
Sprawa Laval un Partneri C-341/05 (orzeczenie z dnia 18.12.2007r.)
Sprawa Viking Lines C-438/05 (orzeczenie z dnia 11.12.2007r.)
Sprawa Dirk Rüffert C-346/06 (orzeczenie z dnia 3.04.2008r.)
III. WAŻNE (I TRUDNE) : Transgraniczne przeniesienie spółki: teoria siedziby i
teoria powstania:
- 81/87 Daily Mail
- C-212/97 Centros,
- C- 208/00 Überseering
- wyrok w sprawie Insipre Art z 2000r.
- C-210/06 Cartesio
Szerzej o transgranicznym przeniesieniu spółki  zob. materiał w odrębnym pliku.
IV. Treść swobody przedsiębiorczości
a) zakaz dyskryminacji
oð Wymóg obywatelstwa wÅ‚oskiego dla prowadzenia aptek  niedopuszczalny
(sprawa KE p . Włochy 63/86, por. także spr. Micheletti)
oð Wymóg obywatelstwa belgijskiego dla wykonywania praktyki adwokackiej -
niedopuszczalny (sprawa Reyners 2/74!!!!)
oð Sprawa Choquet 16/78
b) ogólny zakaz wprowadzania ograniczeń
- C-19/92 Kraus: zakaz wprowadzania środków, które nawet jeśli stosowane są bez
dyskryminacji ze względu na obywatelstwo, mogą utrudnić lub uczynić mniej
atrakcyjnym wykonywanie podstawowych swobód zagwarantowanych w Traktacie
- 07/83 Klopp
- problem dyskryminacji podatkowej (C-80/94 Wielockx)
- problem wzajemnego uznawania kwalifikacji  odrębne zajęcia
V. Wyjątki od swobody przedsiębiorczości
- z TFUE oraz wymogi imperatywne: formuła Gebhard
VI. Wykonywanie władzy publicznej a swoboda przedsiębiorczości spr. 2/74 Reyners
oraz sprawy połaczone: Wyrok C-47/08 (z 18 maja 2011 r.), C-50/08, C-51/08, C-
52/08, C-53/08, C-54/08, C-61/08; KE/ Belgia, KE/ Francja, KE/ Luksemburg, KE/
Portugalia, KE/ Austria, KE/ Niemcy, KE/ Grecja