Podstawowa różnica
Odporność
Między odpornością nabytą a swoistą
Najważniejsze czynniki humoralne Co zapewnia organizmowi odporność naturalną?
interferony Rola IFN-Å‚
chemokiny Substancje wpływające na proces zapalny
Odporność nabyta ma zdolność zapamiętywania cech Zdolność organizmu do obrony przed drobnoustrojami i
charakterystycznych patogenu  antygenu. pasożytami, zapewniająca niewrażliwość na ich działanie
Odpowiedz
jest szybsza i swoista. chorobotwórcze

Interferony

Bariery tkankowe Interleukiny

Czynniki humoralne Chemokiny

komórki Układ białek dopełniacza

Białka ostrej fazy

Trzy główne grupy  IFN-Ä…-, IFN-², IFN-Å‚

Wydzielane przez komórki zarażone wirusami

Wzmaga efekt cytotoksyczny komórek NK i makrofagów

Rola  dziaÅ‚anie przeciwwirusowe (Ä…,²), pobudzanie

Pobudza wytwarzanie cytokin (interleukin 1 i 6, TNF'u)
komórek NK i makrofagów (ł)

Aktywuje limfocyty T

Leukocyty  IFN-Ä…

Hamują proliferację komórek (np.. nowoworowych)

Fibroblasty  IFN-²

Limfoxyty T, komórki NK  IFN-ł

Składniki dopełniacza  anafilatoksyny

Chemokiny

Kininy
Białka o zdolności przyciągania leukocytów do ogniska

Cytokiny prozapalne
zapalnego

Histamina

Wpływają na angiogenezę i wytwarzanie kolagenu

Czynnik aktywujący płytki krwi PAF

Leukotrieny

prostaglandyny
Kolejność zjawisk w ognisku zapalnym Reakcja ostrej fazy
makrofagi Białka ostrej fazy
Komórki NK Limfocyty T
Pierwotna i wtórna odpowiedz
limfocytów T Limfocyty TCR2
1) Wzrost przepuszczalności naczyń
2) Napływ neutrofili
3) Napływ monocytów i leukocytów

W wyniku każdego zaburzenia homeostazy
4) Napływ limfocytów

We wzesnym okresie wydzielane cytokiny prozapalne: TNF,
IL-1, IL-6, chemokin

Na komórkach śródbłonka ekspresja cząsteczek

IL-6 wiąże się ze swoimi receptorami na hepatocytach
adhezyjnych ICAM i VCAM
stymulując produkcję białek ostrej fazy

Na leukocytach ekspresja integryn: ²1  wiÄ…zanie do subst.
MiÄ™dzykomórkowej, ²2  adhezja do Å›ródbÅ‚onka, ²3 
interakcje neutrofili i trombocytów w naprawie śródbłonka

Białko C-reaktywne (CRP)

Inhibitory proteinaz:
Ä…1-proteinaza
ą1-kwaśna glikoproteina

Fagocyty, wytwarzajÄ…ce aktywne zwiÄ…zki tlenowe i azotowe
Ä…1-antytrypsyna

Wywierają efekt cytotoksyczny wobec zakażonych i
Ä…1-antychymotrypsyna
nowotworowych komórek

Składniki układu dopełniacza

Są prezenterami antygenów MHC II klasy i producentami
C2, C3, C4, czynnik B
cytokin prozapalnych i antyzapalnych

Haptoglobina (HAP)

Biorą udział w przebudowie tkanek i regeneracji

Ceruloplazmina (CER)

Fibrynogen

plazminogen

Nazywane również komórkami CD 3+

Inne określenie  duże ziarniste limfocyty (LGL)

Większość limfocytów we krwi (73%)

Rola  wywieranie szybkiego efektu cytotoksycznego wobec

Marker  podjednostka CD3+ receptora TCR
zakażonych i nowotworowych komórek

Dwa rodzaje:

Dwa rodzaje receptorów  NKR (stymulują efekt
1) Limfocyty TCR1 (TÅ‚´)
cytotoksyczny), KIR (hamujÄ… efekt cytotoksyczny)
2) Limfocyty TCR2 (TÄ…²)

Dwie subpopulacje: limfocyty CD4+ (komórki pomocnicze) i Odpowiedz
pierwotna  komórki naiwne, odpowiedz
wtórna
CD8+ (cytotoksyczne limfocyty T)  komórki pamięci

Limfocyty TH (pomocnicze) inicjujÄ… swoistÄ… odpowiedz
Komórki pamięci mają zwiększoną eksprezję cząsteczek
immunologiczną adhezyjnych (łatwiej przylegają do śródbłonka)

Komórki TC (cytotoksyczne) mogą powodować efekt Komórki naiwne wydzielają IL-2, która stymuluje ich
cytotoksyczny proliferacjÄ™ i dojrzewanie
Działanie komórek pamięci MHC
Ludzkie antygeny MHC i ich podział Gdzie występuje ekspresja klas MHC I i II?
antygen Cechy antygenu
Budowa antygenów MHC I i II klasy epitop

Głóny układ zgodności tkankowej (major histocompatibility
complex)

WydzielajÄ… IL-4

Obejmuje geny oraz białka powierzchniowe prezentujące

ProdukujÄ… interferon Å‚
antygeny

ProdukujÄ… TNF

W skład wchodzą cząsteczki: MHC I, II i III klasy

ProdukujÄ… IL-6

U ludzi określany jako układ HLA

Geny na krótkim ramieniu 6. chromosomu
MHC I klasy:
I klasy:

Klasyczne: HLA-A, HLA-B, HLA-C

Wszystkie jądrzaste komórki organizmu (mniej w mózgu i

Nieklasyczne: HLA-E, HLA-F, HLA-G, HLA-H
mięśniach szkieletowych)
MHC II klasy:
II klasy:

HLA-DR, HLA-DP, HLA-DQ

Na profesjonalnych APC (monocyty, makrofagi, mikroglej,
komórki Langerhansa...)
MHC III klasy

MogÄ… na limfocytach B i T, gdy pobudzone cytokinami

TNF, białka szoku cieplnego, białka układu dopełniacza

Immunogenność

Antygenowość
Substancja zdolna do wywołania swoistej odpowiedzi
immunologicznej i reagowania z produktem tej odpowiedzi
komórka o charakterze tylko immunogennym  immunogen
komórka o charakterze tylko antygenowym - hapten
Klasa I:

Trzy domeny pozakomórkowe (Ä…1,Ä…2,Ä…3) i peptyd ²2m (²2-
mikroglobulina)

Jedna domena przezbłonowa

Inna nazwa  determinanta antygenowa

Polimorficzne domeny Ä…1 i Ä…2

Część antygenu decydująca o swoistym wiązaniu
immunoglobuliny do receptora limfocytów T
Klasa II

Dwa Å‚aÅ„cuchy: Ä… (domeny Ä…1, Ä…2) i ² (domeny ²1, ²2)

Dwie domeny przezbłonowe

Polimorficzne domeny Ä…1 i ²1
Restrykcja MHC Antygeny endogenne
A
ańcuch niezmienny Ii Antygeny egzogenne
Limfocyty TCR1 Przykłady antygenów egzogennych
Limfocyty NKT Podział immunoglobulin
1) Peptydy wirusowe sÄ… transkrybowane, po czym ulegajÄ… w
cytoplazmie obróbce z udziałem proteasomów
2) Uzyskane peptydy sÄ… transportowane przez heterodimer
MHC I klasy wiąże się z TCR, ale również z CD8 na TC
TAP1/TAP2 do ER
3) W ER przyłączane są do MHC I klasy
MHC II klasy wiąże się z TCR, ale również z CD4 na TH
4) MHC I klasy sÄ… skÅ‚adane (doÅ‚Ä…czana jest ²2-mikroglobulina)
5) MHC I klasy jest wynoszone na powierzchnię zakażonej
komórki
1) Wychwytywane w wyniku endocytozy przez APC
2) Trafieją do endosomów, hydrolizowane do peptydów
3) A
aÅ„cuchy Ä… i ² należące do MHC II klasy sÄ… w ER zwiÄ…zane Polipeptyd zabezpieczajÄ…cy kompleks MHC przed
z tzw  łańcuchem niezmiennym Ii (w szczególności nieproduktywną asocjacją z dużymi peptydami.
peptydem CLIP)
4) Kompleks MHC II (Å‚aÅ„cuch Ä…+²+CLIP) jest transportowany Zawiera on peptyd CLIP bezpoÅ›rednio wiÄ…zany z Å‚aÅ„cuchami Ä… i
do endosomów, gdzie jest odÅ‚Ä…czany Å‚aÅ„cuch Ii, co ² MHC II klasy.
umożliwia wiązanie egzogennego peptydu
5) MHC II klasy jest wynoszone na powierzchnię komórek APC

Inaczej  limfocyty Å‚´

Większość nie posiada CD4 i CD8

Występują głównie w skórze i błonach śluzowych

Niewielki odsetek limfocytów we krwi (w przeciwieństwie do
TCR2)

Bakterie Subpopulacje różnią się ekspresją regionów V receptora

Martwe wirusy TCR

Fragmenty dużych pasożytów Rozpoznają niewiele antygenów peptydowych, ale również

Fragmenty komórek nowotworowych lipidowe, glikolipidowe, fosfoantygeny i inne

Aktywowane w wyniku reakcji z grupÄ… niepeptydowych
antygenów powszechnych w komórkach zakażonych
wirusami i nowotworowych

Aktwacji jednorazowo ulega wiele limfocytów TÅ‚´  tzw
aktywacja poliklonalna
Według posiadanych dwóch identycznych łańcuchów ciężkich:

IgA (łańcuchy ą - alfa)

IgD (Å‚aÅ„cuchy ´ - delta) Ekspresja receptora TCRÄ…²

IgE (Å‚aÅ„cuchy µ  epsilon) RozpoznajÄ… antygeny lipidowe, prezentowane razem z CD1

IgG (łańcuchy ł  gamma) Wspólna cecha z komórkami NK  posiadają receptory NKR

IgM (łańcuchy ź  mi) (aktywujące efekt cytotoksyczny)

Rola  nieznana, przypuszczalnie przeciwbakteryjna i
Oprócz tego cząsteczki immunoglobulin posiadają dwa antynowotworowa
Å‚aÅ„cuchy lekkie, w dwóch odmianach  kappa (º) i lambda
()
Formy, w których występują immunoglobuliny Cechy charakterystyczne przeciwciała
Odpowiedz
limfocytów B przez immunoglobuliny wydzielnicze Mechanizmy warunkujące różnorodność przeciwciał
Etapy odpowiedzi limfocytów B rozpoznających antygen przez
Podział immunoglobin ze względu na umiejscowienie
immunoglobuliny receptorowe
Znaczenie IgM CzÄ…steczki znajdujÄ…ce siÄ™ na limfocytach B

Powinowactwo  siła wiązania epitopu z paratopem Formy monomeryczne (IgA, IgD, IgE, IgG)

Zachłanność  suma siły wiązań wszystkich epitopów i Formy dimeryczne (IgA)

paratopów Formy pentameryczne (IgE)

Wartościowość  liczba epitopów, jakie może związać
przeciwciało Formy polimeryczne mają dodatkowy łańcuch łączący J.
1) Wydzielenie IgM (odpowiedz
pierwotna na antygen)

Rekombinacja 2) Przełączenie klas wydzielanej immunoglobuliny za pomocą

Zmienność na złączach wycięcia genów kodujących IgM i IgD

Mutacje somatyczne 3) Każdy kolejny kontakt  wydzielanie IgA, IgE i IgG
(odpowiedz
wtórna)
1) Rozpoznanie antygenu przez błonowe IgM i IgD
2) Przełączenie klas na IgA, IgE, IgG

Immunoglobuliny wydzielnicze
3) Klonalna proliferacja limfocytów

Immunoglobulliny błonowe
4) Rozpoznanie antygenu przez IgA, IgE, IgG aktywuje
limfocyty B do syntezy przeciwciał wydzielniczych

IgÄ… i Ig² (przenoszÄ… sygnaÅ‚ do wnÄ™trza czÄ…steczki)

CD19, CD20, CD21, CD22, CD23 (od formy IgM+IgD+) Immunoglobulina wewnÄ…trznaczyniowa

MHC II klasy Nie przechodzi do tkanek i przez łożysko

Komórki plazmatyczne (najbardziej dojrzała forma Opłaszcza bakterie

limfocytów B) pozbawione antygenów CD19-CD23 i MHC II Aktywują klasyczną drogę dopełniacza
klasy
Znaczenie IgG Znaczenie IgA
Znaczenie IgE Znaczenie IgD
Klonalność Podział limfocytów wg wydzielanych cytokin
Komórki NK1 i NK2 Dwoistość makrofagów

Zlokalizowane na błonach śluzowych przewodu

pokarmowego, oddechowego, moczowego, płciowego Występuje pozanaczyniowo, penetruje do tkanek

Na błonach śluzowych tworzy dimery 80% wszystkich Ig

W surowicy krwi jako monomery Przechodzi przez łożysko

Podklasy: IgA1 (głównie w surowicy, około połowy w błonach Wiąże się do makrofagów i neutrofili, wzmagając fagocytozę

śluzowych) i IgA2 Aktywuje klasyczną drogę dopełniacza

Większość IgA u osób dorosłych pochodzi z jelit Receptory dla fragmentu Fc:

Największa produkcja z Ig 1) FcłRI  receptory wysokiego powinowactwa

Rola  neutralizuje wirusy, aglutynuje bakterie, blokuje 2) FcłRII  receptory średniego powinowactwa
receptory bakteriom i wirusom 3) FcłRIII  receptory niskiego powinowactwa

Aktywuje alternatywną drogę dopełniacza

Immunoglobulina prozapalna

Wzmaga reakcje zapalne degranulując komórki tuczne

Na powierzchni limfocytów B jest receptorem Na komórkach tucznych wysoce swoisty receptor dla IgE 
immunoglobulinowym FcµRI

Funkcja dotychczas niewyjaśniona Bierze udział w odporności przeciwrobaczej i reakcjach
alergicznych

aktywator alternatywnej drogi dopełniacza

Układ typu I Wspólna cecha odpowiedzi immunologicznej limfocytów T i

Komórki TH1 i TC1 B

Komórki NK1 i makrofagi M1 Wynika z faktu, że kontakt swoistego receptora z
antygenem prowadzi do wybiórczej proliferacji klonu
Układ typu II limfocytów o identycznym receptorze

Komórki TH2 i TC2 Dwie linie komórek potomnych w wyniku klonalnej

Komórki NK2 i makrofagi M2 proliferacji: efektorowa i pamięciowa
Makrofagi M1

Działanie prozapalne

Silna ekspresja MHC II klasy Komórki NK2

Stymulują rozwój TH1 i wydzielają IL-1 oraz TNF-ą Hodowane w obecności IL-4

WydzielajÄ… IL-5 i IL-13
Makrofagi M2

Działanie antyzapalne Komórki NK1

Słaba ekspresja MHC II klasy Hodowane w obecności IL-12

Stymulują rozwój TH2 i wydzielają IL-10 Wydzielają IFN-ł i IL-10

Wysoka ekspresja receptorów FcR (przyłączają IgG i
aktywujÄ… ADCC)