Szkoda ca kowita
Odnosz c si do zagadnienia tzw. "szkody ca kowitej" w przypadku szkody komunikacyjnej
likwidowanej w ramach ubezpieczenia odpowiedzialno ci cywilnej sprawcy (OC) oraz autocasco (AC)
przekazujemy poni sze wyja nienia, które maj na celu w przyst pny sposób ukaza Pa stwu w/w
problematyk .
Prawo polskie nie formu uje definicji poj cia tzw. "szkody ca kowitej". Art. 363 ż 1 k.c. stanowi, i
je eli przywrócenie stanu poprzedniego by o niemo liwe albo gdyby poci ga o za sob dla
zobowi zanego nadmierne trudno ci lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza si do
wiadczenia w pieni dzu. Okre lenie progu op acalno ci naprawy a tym samym okre lenia szkody
jako ca kowitej jest ró ne w zale no ci od rodzaju ubezpieczenia (OC lub AC), z którego jest
likwidowana szkoda.
W odniesieniu do ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych kwestia ta by a do
niedawna przedmiotem szeregu sporów a tak e powsta ych na ich tle rozstrzygni dowych.
Jednym z pierwszych rozstrzygni w omawianej sprawie by o orzeczenie S du Apelacyjnego w
Katowicach, który w wyroku z dnia 12 lutego 1992 r. (sygn. akt I ACr 30/92) stwierdzi , i szkoda
cz ciowa ma miejsce wówczas, gdy uszkodzony pojazd nadaje si do naprawy, a koszt naprawy nie
przekracza warto ci w dniu ustalenia przez zak ad ubezpiecze tego odszkodowania.
Szkoda ca kowita za wyst puje wówczas, gdy pojazd uleg zniszczeniu w takim stopniu, e nie
nadaje si do naprawy, albo gdy koszty naprawy przekroczy yby warto pojazdu w dniu likwidacji
szkody. W przypadku wyst pienia szkody cz ciowej zak ad ubezpiecze jest zobowi zany do
pokrycia kosztów dokonanej naprawy, w przypadku za wyst pienia szkody ca kowitej odszkodowanie
ustala si przy wykorzystaniu tzw. metody dyferencyjnej. Metoda ta polega na ustaleniu wysoko ci
odszkodowania poprzez pomniejszenie warto ci pojazdu w stanie przed uszkodzeniem - o warto
pojazdu (wrak, pozosta ci) w stanie uszkodzonym tj. po wypadku.
Takie stanowisko zaj d Najwy szy w orzeczeniu z dnia 20.02.02 r. V CKN 903/00 uznaj c, i
je eli koszt naprawy samochodu jest wy szy od jego warto ci przed uszkodzeniem, roszczenie
poszkodowanego ogranicza si do kwoty odpowiadaj cej ró nicy warto ci samochodu sprzed i po
wypadku. Nast pnie jednoznaczne stanowisko odno nie szkody ca kowitej przy ubezpieczeniu OC
posiadaczy pojazdów mechanicznych, potwierdzaj c dotychczasow lini orzecznictwa S d
Najwy szy zawar w uzasadnieniu do postanowienia z dnia 12 stycznia 2006r. sk adu siedmiu s dziów
Izby Cywilnej (sygn. akt III CZP 76/05) odnosz c si merytorycznie do wniosku Rzecznika
Ubezpieczonych.
d Najwy szy stwierdzi , i za utrwalony nale y uzna pogl d, e koszt naprawy uszkodzonego w
wypadku komunikacyjnym pojazdu, nie przewy szaj cy jego warto ci sprzed wypadku nie jest
nadmierny w rozumieniu art. 363 ż 1. Ponadto s d uzasadniaj c swoje stanowisko jednoznacznie
wskaza e nieop acalno naprawy, b ca przes ank wyst pienia tzw. szkody ca kowitej, ma
miejsce wówczas, gdy jej koszt przekracza warto pojazdu sprzed wypadku stwierdzaj c nadto, e
stan maj tku poszkodowanego, niezak ócony zdarzeniem ubezpieczeniowym, wyznacza rozmiar
nale nego odszkodowania. Jednocze nie zaznaczy , i pogl dy te s aprobowane w doktrynie prawa
ubezpieczeniowego.
Tym samym w pe ni popar uprzednio prezentowane przez Rzecznika Ubezpieczonych stanowisko,
jednocze nie prezentuj c w swoich przemy leniach powsta y na omawianym tle bogaty dorobek
jednolitej i ugruntowanej judykatury (m.in. w orzeczeniach z dnia 1 wrze nia 1970r., II CR 371/70 -
OSNCP 1971, z. 5, poz. 93, z dnia 3 lutego 1971r., II CRN 450/70 - OSNCP 1971, z. 205, z dnia 20
kwietnia 1971r., II CR 475/70 - OSPiKA 1971, z. 12, poz. 231, z dnia 20 lutego 1981r., I CR 17/81 -
OSNCP 1981R., z. 10, poz. 199, z dnia 13 grudnia 1988r., I CR 280/88 -nie publ., z dnia 29 stycznia
2002r., V CKN 682/00 - nie publ., z dnia 20 lutego 2002r., V CKN 903/00 - Mon. Pr. 2002, z. 19, poz.
897 oraz z dnia 11 czerwca 2003r., V CKN 308/01 - nie publ.)
Natomiast w odniesieniu do ubezpieczenia dobrowolnego np. auto-casco kwestia szkody ca kowitej
kszta tuje si odmiennie gdy próg op acalno ci naprawy (a zatem okre lenia szkody jako ca kowitej)
ustalony jest na poziomie wskazanym w ogólnych warunkach tego ubezpieczenia, tj. w tre ci zawartej
umowy ubezpieczenia autocasco (AC). Ogóle warunki ubezpieczenia dobrowolnego jakim jest m.in.
auto-casco, zawieraj postanowienia okre laj ce zarówno przedmiot i zakres ochrony
ubezpieczeniowej, jak i prawa i obowi zki stron. Warunki te s tworzone przez zak ad ubezpiecze , a
w momencie zawarcia umowy nast puje ich akceptacja przez ubezpieczaj cego. W przypadku
wyst pienia szkody, post powanie likwidacyjne prowadzone jest zgodnie z postanowieniami umowy, w
tym postanowieniami dotycz cymi zasady ustalania wysoko ci odszkodowania.
wyst pienia szkody, post powanie likwidacyjne prowadzone jest zgodnie z postanowieniami umowy, w
tym postanowieniami dotycz cymi zasady ustalania wysoko ci odszkodowania.
Takim postanowieniem o.w.u. jest równie wskazanie progu op acalno ci naprawy na okre lonym
poziomie. W wi kszo ci ogólnych warunków ubezpieczenia auto-casco próg ten okre lany jest na
poziomie od 60% do 80% warto ci pojazdu. Oznacza to, i je li koszty naprawy przekraczaj
wskazany w umowie próg warto ci pojazdu szkoda kwalifikowana jest jako ca kowita i skutkuje
zastosowaniem metody dyferencyjnej przy ustalaniu wysoko ci odszkodowania tj. poprzez
pomniejszenie warto ci pojazdu przed uszkodzeniem o warto pojazdu w stanie uszkodzonym.
Trzeba w tym miejscu zaznaczy , i do cz sto przy likwidacji szkód z tytu u umowy obowi zkowego
ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zak ady ubezpiecze - wzoruj c si na
ubezpieczeniu auto-casco - jako próg op acalno ci naprawy przyjmuj tak e 70 %. Jest to praktyka
nie posiadaj ca adnego uzasadnienia prawnego, szczególnie w wietle wskazanego powy ej
postanowienia S du Najwy szego oraz zaprezentowanej linii orzecznictwa.
Dodatkowo informujemy, z czym spotykamy si w niektórych zapytaniach, i w przypadku wyst pienia
szkody ca kowitej, pojazd w stanie uszkodzonym nadal pozostaje w asno ci poszkodowanego, a w
konsekwencji zak ad ubezpiecze mo e, lecz nie jest zobowi zany do jego przej cia. Czasami w
praktyce si zdarza, e na wniosek poszkodowanego lub z inicjatywy zak adu ubezpiecze dochodzi
do jego przej cia. Wówczas odszkodowanie powinno by równe aktualnej warto ci pojazdu w stanie
nieuszkodzonym.
W przypadku gdy Pa stwa problemy wymaga y szerszego wyja nienia zapraszamy do skorzystania z
porad ekspertów udzielanych podczas dy urów telefonicznych. Dy ury te odbywaj si od
poniedzia ku do pi tku pod numerem telefonu: 022 33-37-328 w godzinach od 9.00 do 19.00.
Strona zosta a wydrukowana z serwisu internetowego Biura Rzecznika Ubezpieczonych
.
Orygina znajduje si pod adresem http://www.rzu.gov.pl/skargi/najczestsze-problemy/Szkoda_calkowita__3.