instytucje i organizacje wspierające osoby starsze.
Najwa\
niejsze instytucje wspierające osoby starsze w Polsce to:
Domy pomocy społecznej, dzienne domy pomocy
Kluby seniora
Uniwersytety Trzeciego Wieku
Hospicja
Organizacje pozarządowe
Działalność samopomocowa
Domy pomocy społecznej
Dom pomocy społecznej typu zamkniętego, nazywany inaczej stacjonarnym domem pomocy społecznej. Mieszkańcy
placówki zamieszkują tam stale lub tymczasowo, jednocześnie mają względną swobodę poruszania się poza jej obrębem.
Domy pomocy społecznej 
cel działania
Celem działania domów opieki społecznej jest świadczenie osobą w nim zamieszkałym całodobowej opieki oraz
zaspokajanie ich niezbędnych potrzeb bytowych, edukacyjnych, społecznych, religijnych na poziomie obowiązującego
standardu.Domy te umo\
liwiają ich mieszkańcom korzystanie z przysługujących im świadczeń zdrowotnych.
Przeznaczone są dla osób:
potrzebujących całodobowej opieki z powodu wieku,
niepełnosprawności lub choroby,
które nie mogą samodzielnie funkcjonować w \
yciu codziennym i którym nie mo\
na zapewnić niezbędnej pomocy w formie
usług opiekuńczych
Do domu pomocy społecznej najczęściej przyjmowane są osoby:
ze wskazań socjalnych (samotność, złe warunki mieszkaniowe, materialne, konflikty w dotychczasowym środowisku)
ze wskazań zdrowotnych (znaczna utrata sprawności psychofizycznej, znacznie zaawansowana starość)
miejsce w domu opieki społecznej ubiegają się osoby pozbawione opieki ze strony najbli\
szych, jak równie\
w przypadku
coraz większej grupy osób jest to miejsce świadomego wyboru sposobu na resztę \
ycia.
państwowe domy pomocy społecznej przejmują nierzadko funkcję pensjonatów dla osób pragnących przekazać swoje
mieszkanie rodzinie, czy te\
dla osób starszych skłóconych z otoczeniem
Domy pomocy społecznej - typy
Dla osób w podeszłym wieku
Osób przewlekle somatycznie chorych,
Osób przewlekle psychicznie chorych,
Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
Osób niepełnosprawnych fizycznie
W praktyce najczęściej istnieją domy z dwóch pierwszych kategorii.
Państwowe Domy pomocy społecznej mogą być placówkami w zasięgu:
Gminnym
Powiatowym
Regionalnym
Obok tych domów istnieją równie\
nale\
ące do sektora sektora pozarządowego (Caritas, prowadzone przez zakony, bran\
owe związki
zawodowe)
Domy pomocy społecznej
Pobyt w państwowych domach pomocy społecznej jest odpłatny. Opłatę za pobyt ponoszą
1) Mieszkaniec tej placówki  nie więcej ni\
70% dochodu tej osoby
2) Mał\
onek mieszkańca
3) Gmina, z której mieszkaniec został skierowany do placówki
Domy pomocy społecznej. Potocznie określane jako  domy starców ,  umieralnie ,  przytułki ,  więzienia .
Nosiły one kiedyś rozmaite nazwy:  Dom Kombatanta ,  Dom Opieki Społecznej ,  Zakład Pomocy Społecznej .
Póz
niej przyjęto nazwę - domy pomocy społecznej a ich pensjonariuszy nazwano mieszkańcami.
Wg. niektórych badań przeprowadzonych wśród mieszkańców domów pomocy społecznej, decyzja o zamieszkaniu w nich to
częściej efekt wygnania, ni\
własna świadoma decyzja.
Obecnie funkcje domów pomocy społecznej określa ustawa z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej oraz inne
dokumenty szczegółowe,
Ka\
dy dom pomocy społecznej posiada swój odrębny statut, bądz
regulamin,
Zgodnie z z obowiązującymi aktami prawnymi domy pomocy społecznej zobowiązane są do świadczenia usług
opiekuńczych, wspomagających, edukacyjnych na poziomie obowiązującego standardu.
Zło\
one funkcje domów pomocy społecznej, na podstawie ustawy o pomocy społecznej z 2004 roku.
Domy pomocy społecznej realizują swoją funkcję, poprzez podejmowanie wielu działań o charakterze pomocowym,
opiekuńczym lub kompensacyjno  rewalidacyjno  rehabilitacyjnym dostosowanych do indywidualnych mo\
liwości i potrzeb
mieszkańca.
Działania wspomagające rozwój społeczny i kulturalny:
Ułatwianie adaptacji do \
ycia w domu pomocy społecznej,
Poradnictwo i usługi socjalne,
Pomoc w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów z rodziną,
Organizowanie kontaktów ze środowiskiem przyrodniczym i społecznym w postaci ró\
nych form silwoterapii
(spacery,wyjścia do lasu,wycieczki nad jezioro), wspólne organizowanie imprez okolicznościowych.
Terapia przez pracę,prace hobbystyczne, zajęcia zarobkowe
1
Działania wspomagające rozwój społeczny i kulturalny c.d. :
Arteterapia
Muzykoterapia
Choreoterapia
Terapia za pomocą słowa ( dyskusje)
Wsparcie religijne (ułatwienie uczestnictwa w praktykach religijnych , organizowanie tych praktyk na terenie i poza domem.
Dzienne domy pomocy społecznej
Inaczej nazwane domami dziennego pobytu, to ośrodki pomocy społecznej typu otwartego.
Celem tych instytucji jest zapewnienie podopiecznym pomocy w organizacji ich \
ycia
W Polsce pierwszy taki dom powstał w 1967roku w Warszawie
W ramach 10- godzinnego pobytu zapewniają wy\
ywienie, zaspokojenie potrzeb kulturalno  oświatowych, terapie
zajęciową, udostępniają przedmioty i urządzenia słu\
ące utrzymywaniu higieny osobistej, a tak\
e ułatwiają korzystanie z
usług pielęgnacyjno  opiekuńczych, leczniczych oraz rehabilitacyjnych.
W literaturze podkreślone zostały liczne walory dziennych domów pomocy społecznej.
Wśród nich istotny jest fakt pozostawania w środowisku własnego zamieszkania połączone z jednoczesnym uczestnictwem i
aktywizacją seniorów na ró\
nych polach, wzmacnia to wiarę we własne siły, jest sposobem na walkę z samotnością a przede
wszystkim opóz
nia starość niezaradną.
Domy pomocy społecznej Regulacje prawne
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990r.  na jej mocy domy pomocy społecznej przestały podlegać resortowi
zdrowia i znalazły się w resorcie pracy.
Rozporządzenie Ministra pracy i polityki socjalnej z 2 lutego 1993 r. W sprawie domów pomocy społecznej
Program standaryzacji domów pomocy społecznej z 23 kwietnia 1997r.
Ustawa z 12 marca 2004r. o pomocy społecznej.
Domy pomocy społecznej w Bydgoszczy
Dom Pomocy Społecznej "Jesień śycia ul.Mińska 15A, Bydgoszcz
Dom Pomocy Społecznej "Słoneczko ul. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego 2, Bydgoszcz
Dom Pomocy Społecznej  Promień śycia , ul. A
om\
yńska 54, Bydgoszcz
Kluby seniora
Są ośrodkami \
ycia kulturalnego, oświatowego, towarzyskiego i rekreacyjnego osób w trzecim wieku.
Posiadają ró\
ne nazwy, np.: Klub Seniora, Klub Emerytów, Klub  Odpocznij Chwilkę , Klub Złotego Wieku.
W latach 70 i 80  tych były prowadzone przez Polski Komitet Pomocy Społecznej (PKPS)  ich działalność polegała tylko
na świadczeniu opieki
W dzisiejszych czasach prowadzą je instytucje pozarządowe, tworzone są przy parafiach.
Patronat nad niektórymi obejmuje Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów oraz spółdzielczość mieszkaniowa.
Kluby organizowane są w osiedlach mieszkaniowych powiązane z domami kultury,przy zakładach pracy (zrzeszają byłych
pracowników w celu ułatwienia łagodnego przejścia na emeryturę)
Cele:
stworzenie warunków do przyjemnego spędzania wolnego czasu,
zaspokojenie potrzeb wy\
szego rzędu( kontaktów towarzyskich, wypoczynku, rozrywki oraz potrzeb kulturalno 
oświatowych),
sprzyjanie nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów towarzyskich
Zajęcia w klubach mogą odbywać się raz w miesiącu, raz bądz
dwa razy w tygodniu.
Kluby współpracują z ró\
nymi instytucjami i organizacjami (szpitale, szkoły, domy dziecka).
Organizowane są te\
wieczory towarzyskie , spotkania z ciekawymi ludz
mi, występy artystyczne, wycieczki, zajęcia tańca
towarzyskiego,gry stolikowe,gimnastyka i wiele innych.
Z uwagi na liczne mo\
liwości zainteresowań seniorów, powstają odpowiednie sekcje (np.: plastyczna, wokalno  muzyczna.
Wg Izy Muchnickiej  Djakow, pełnią cztery podstawowe funkcję:
1) kompensacyjną ( uzupełnienie kontaktów społecznych)
2) Psychoterapeutyczną
3) Integracyjną
4) Adaptacyjną
Obecnie kluby seniora coraz częściej zastępowane są przez uniwersytety trzeciego wieku.
Uniwersytety Trzeciego Wieku
Jest najbardziej rozpowszechnioną formą edukacji ludzi starszych.
Są to placówki nale\
ące do systemu kształcenia ustawicznego, które zajmują się edukacją seniorów.
Genezę UTW stanowią uniwersytety powszechne, ludowe, będące ośrodkami edukacji ludzi dorosłych.
Pierwszy na świecie UTW zało\
ył w 1973 r. francuski profesor Pierre Vellas we Francji.
Pierwszy polski UTW powstał w 1975 roku w Warszawie z incjatywy Haliny Szwarc
Istnieją dwa typy UTW:
1) model francuski, w którym Uniwersytet Trzeciego Wieku stanowi część uczelni wy\
szej.
2) model UTW luz
no powiązanego z uczelnią wy\
szą (funkcjonuje jako stowarzyszenie)
Cel główny:
Edukacja
Cele szczegółowe m.in.:
Rozwój osobowości słuchaczy,
2
 Upowszechnienie wiedzy z zakresu ró\
nych dziedzin
Aktywizowanie ludzi starszych
Formy realizacji
Wykłady audytoryjne,
Wykłady w grupie zainteresowań,
Lektoraty z języków obcych
Grupy seminaryjne ( mo\
liwość prowadzenia badań naukowych)
Problematykę zajęć określa, wyłoniony samorząd lub rada programowa.
Zajęcia prowadzą specjaliści z zakresu nauk medycznych, przyrodniczych,polityki społecznej,psychologii,
pedagogiki, historii, filologii polskiej i obcej, ekonomii, techniki, informatyki, kultury fizycznej i sportu.
Zajęcia odbywają się 2  3 razy w tygodniu.
Po trzech latach senior uzyskuje honorowy dyplom ukończenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Funkcje:
Edukacyjna
Psychoterapeutyczna
Integracyjna
Hospicja
Słowem hospicjum określa się ró\
ne formy organizacyjne opieki hospicyjnej, tj:
- specjalistyczne ośrodki typu szpitalnego (stacjonarne i pobytu dziennego), opiekujące się chorymi w stanach
terminalnych,
-oddziały szpitalne opieki hospicyjnej,
-zespoły opieki terminalnej pracujące w zwykłych oddziałach szpitalnych
-hospicja domowe (zespoły opieki terminalnej organizujące leczenie paliatywne i ciągłą pielęgnację pacjentów w
domach).
Organizacje pozarządowe
Określa się inaczej m.in.. Jako organizacje społeczne, niedochodowe, niezale\
ne, sektor dobrowolny, sektor non-
profit, tzw. Trzeci sektor( obok państwa i rynku) skrótem NGO, NGOs.
Cechą charakterystyczną organizacji pozarządowych jest przede wszystkim zakładanie tych organizacji i
kierowanie przez własnych członków, nie nastawienie na zysk oraz niezale\
ność od instytucji państwowych.
Organizacje trzeciego sektora oferują ludziom starszym wsparcie: finansowe (zapomogi pienię\
ne), rzeczowe(
wydawanie posiłków lub dostarczanie ich do domu, rozdawanie \
ywności, leków, odzie\
y, środków czystości i
sprzętu gospodarstwa domowego) i usługi( opieka pielęgnacyjna, medyczna oraz usługo gospodarcze- pomoc w
codziennych czynnościach). Podejmują równie\
wobec osób starszych działania w sferze edukacyjnej( oświata
zdrowotna, poradnictwo prawne), rekreacyjnej i kulturowej ( pomoc w organizacji czasu wolnego poprzez
organizowanie wycieczek, zabaw tanecznych, ognisk itp..)
Pomoc na rzecz osób starszych przyjmuje ponadto pomoc wsparcia moralnego i psychicznego, poradnictwa
indywidualnego, tworzenia kontaktów społecznych , obrony interesów i interwencji, pomocy duszpasterskiej.
Organizacje pozarządowe zajmują się równie\
tworzeniem i prowadzeniem dziennych domów pomocy
,środowiskowych domów pomocy społecznej oraz placówek stacjonarnych przeznaczonych dla osób starszych.
Organizacje pozarządowe przyczyniają się do zaspokojenia ró\
norodnych potrzeb ludzi starszych.
Główną rolę w zakresie wspomagania ludzi starszych odgrywają :
Polski Komitet Pomocy Społecznej
(PKPS)
PKPS powołany w 1958 r. jako organizacja społeczna
Od 1968 r. jest stowarzyszeniem charytatywnym.
PKPS: gromadzi fundusze na cele pomocy poprzez organizowanie imprez charytatywnych, inicjuje i organizuje
działalność społeczeństwa na rzecz osób potrzebujących.
Stowarzyszenie to świadczy pomoc na rzecz osób starszych, chorych, niepełnosprawnych, samotnych,
bezdomnych, bezrobotnych, dzieci i młodzie\
y domów ubogich i niewydolnych wychowawczo, osób dotkniętych
klęskami \
ywiołowymi i innych ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i \
yciowej.
PKPS oferuje osobom starszym pomoc doraz
na, finansową, rzeczową, usługową i poradnictwo prawne.
PKPS organizuje usługi w mieszkaniu osoby starszej, tj. do\
ywianie ( \
ywność, i dania dostarcza do mieszkania
podopiecznego), usługi opiekuńcze, które realizują opiekunki domowe( pomagają w robieniu zakupów,
sprzątają, załatwiają sprawy urzędowe itd..), oraz czynności pielęgnacyjne (dbają o higienę podopiecznego oraz
wykonują zalecenia lekarza.
PKPS prowadzi stołówki , jadłodajnie, organizuje kluby seniora, które aktywizują społecznie najstarsze grupy
wiekowe; urządza równie\
spotkania, imprezy i uroczystości dla ludzi starszych i samotnych( wigilie, wielkanoc)
PKPS organizuje równie\
tzw. Wczasy na działkach dla seniorów-forma wypoczynku letniego organizowana w
środowisku lokalnym. Ludzie starsi wypoczywają w ośrodkach działkowych na terenie du\
ych miast, gdzie
otoczeni są opieką medyczna i pielęgnacyjną, organizowane są zajęcia kulturalno-rekreacyjne (pogadanki,
prelekcje, wycieczki), zapewnione są posiłki.
3
 Stowarzyszenie to prowadzi: dzienne domy pomocy, środowiskowe domy pomocy społecznej oraz placówki
stacjonarne, a tak\
e noclegownie dla bezdomnych.
Polski Czerwony Krzy\
(PCK)
PCK jest stowarzyszeniem krajowym działającym od 1919r.Do przełomu lat 40 i 50-tych PCK prowadził szeroką
działalność w dziedzinie usług społecznych. W 1947 r. posiadał i prowadził szpitale, sanatoria i ośrodki zdrowia,
przychodni lekarskie i dentystyczne oraz stacje krwiodawstwa i pogotowia ratunkowego, które zostały
upaństwowione w końcu lat 40-tych.
Głównymi zadaniami tego stowarzyszenia są: propagowanie oświaty zdrowotnej i sanitarnej, organizowanie
honorowego krwiodawstwa, świadczenie pomocy ofiarom klęsk \
ywiołowych, opieka nad chorymi w ich
domach, jak równie\
organizowanie zbiórek pieniędzy i innych przedmiotów na realizację wy\
ej wymienionych
zadań.
PCK wspomaga państwową pomoc społeczną przede wszystkim w zakresie opieki nad osobami chorymi,
najubo\
szymi i samotnymi. Stowarzyszenie to świadczy pomoc materialną. W tym celu prowadzi m.in.. Punkty
doraz
nej pomocy, gdzie wydaje \
ywność , odzie\
, sprzęt gospodarstwa domowego, a tak\
e rozdziela paczki
świąteczne, wyposa\
a w sprzęt rehabilitacyjny. Organizuje równie\
spotkania z okazji świąt dla osób samotnych.
Ludziom w zaawansowanej starości, niepełnosprawnym oraz chorym PCK zapewnia usługi opiekuńcze, w tym
usługi domowe realizowane przez siostry PCK.
PCK roztacza tak\
e opiekę nad osobami samotnymi, chorymi, które znajdują się w instytucjach opiekuńczych
bądz
leczniczych.
PCK prowadzi ośrodki zapewniające opiekę stacjonarną i medyczną ludziom nieuleczalnie chorym-jest to forma
pośrednia między szpitalem a domem pomocy społecznej, inne placówki opiekuńcze i domy seniora.
Krajowa Centrala  Caritas
Katolicka organizacja o charakterze dobroczynnym. Od chwili zało\
enia (lata 20 XX wieku) do 1950 r.
prowadziła zakłady opieki całkowitej ( \
łobki, domy dziecka, internaty, szpitale). Oraz zakłady opieki
częściowej( ochronki, przedszkola, kuchnie ludowe i punkty do\
ywiania dzieci). W 1950 r. majątek i zakłady
opiekuńcze  Caritas zostały upaństwowione.
Obecnie  Caritas świadczy przede wszystkim pomoc i opiekę na rzecz dzieci, osób niepełnosprawnych, ludzi
starszych, ubogich oraz dotkniętych klęskami \
ywiołowymi i wypadkami losowymi.
 Caritas wydaje posiłki i odzie\
, prowadzi stacje opieki medycznej dla osób starszych i chorych, hospicja, domy
dziennego pobytu dla seniorów  Caritas w którym pomoc świadczą siostry zakonne., specjalne ośrodki dla ofiar
przemocy oraz domy stałego pobytu dla osób starszych.
Organizacja ta prowadzi równie\
poradnie medyczne, przychodnie opieki lekarskiej i apteki.
Koła gospodyń wiejskich
Prowadzą działania na rzecz osób starszych, zapewniając ró\
ne formy opieki i aktywizacji kulturalnej. Zajmują
się rozpoznawaniem potrzeb ludzi starszych \
yjących w środowisku. Pomagają najubo\
szym w staraniach o
uzyskanie wsparcia finansowego, roztaczają opiekę nad chorymi i niepełnosprawnymi. Wzywają pogotowie,
organizują transport do placówek słu\
by zdrowia, dostarczają środki lecznicze i opatrunkowe. Zaopatrują na zimę
w ziemniaki, przetwory i opał. Udzielają równie\
porady prawnej dotyczącej przekazania gospodarstwa,
uzyskania emerytury itp..
Aktywność samopomocowa ludzi starszych
Samopomoc to  pomoc wzajemna ,polegająca na dwustronnym świadczeniu usług w określonej grupie osób, co
równocześnie pozwala na uzyskanie pomocy samemu sobie.
Obecnie działania samopomocowe podejmowane są przede wszystkim z powodu niezadowolenia z usług danych
instytucji, niskiej efektywności niektórych słu\
b społecznych, zbyt długiej procedury rozwiązywania problemów
lub niemo\
ności uzyskania specjalistycznych usług.
Działania samopomocowe ludzi starszych przybierają ró\
ne formy. Najczęściej jest to niesformalizowana
samopomoc. Oprócz nich występują tak\
e samopomocowe działania ludzi starszych w postaci aktywności
grupowej , nierzadko świadczone w oparciu o zało\
enia programowe zarejestrowanych grup. Sformalizowane
działania grupowe mogą przyjąć postać organizacji, stowarzyszeń, federacji, sieci, ruchów społecznych o
charakterze masowym. Wśród tych form na uwagę zasługują grupy samopomocy, które skupiają osoby mające
podobne problemy.
Specyfika tych grup polega na spontaniczności ich powstawania, podobnej sytuacji osób stanowiących grupę,
wspólnych celach członków grupy.
W Polsce grupy samopomocowe powstały na przełomie lat 80-90tych, masowo powstawały zaś po 1989 roku.
Lokowały się najczęściej na obrze\
u du\
ych organizacji w rodzaju TPD czy TWK. Wyró\
nia się grupy:
rozwojowe (nastawione na budowanie programów słu\
ących dokonywaniu zmian społecznych w skali
środowiska lokalnego), adaptacyjne( nastawione na pomoc w przetrwaniu i przystosowaniu się do trudnej
sytuacji) i terapeutyczne( nastawione na pomoc w procesie terapii, rehabilitacji i leczeniu uzale\
nień).
W odniesieniu do polityki społecznej państwa-działalność samopomocowa ludzi starszych uzupełnia świadczenia
społeczne, umo\
liwia wnikliwe rozpoznanie problemów i potrzeb tej grupy wiekowej, pomaga w wywieraniu
presji społecznej na administrację państwową i samorządy lokalne w kierunku skutecznego i zgodnego z
4
preferencjami ludzi starszych zaspokajania potrzeb i rozwiązywania problemów. Ze względu na du\
ą swobodę
działania grupy te zdolne są do szybkiego reagowania na zmiany i nowe problemy, co dodatkowo zwiększa efekty
ich pracy.
Aktywność samopomocowa ułatwia tak\
e obalenie stereotypów dotyczących tej grupy wiekowej i zmianę postaw
społecznych wobec niej.
Instytucje wspierające najstarsze grupy wiekowe w Polsce to: domy pomocy społecznej, dzienne domy pomocy,
kluby seniora, uniwersytety trzeciego wieku oraz hospicja.
W Polsce sektor non-profit oferuje najczęściej grupie wiekowej szeroki zakres pomocy udzielanej w
ró\
norodnych formach. Mieści się tu nie tylko pomoc finansowa, rzeczowa, ale równie\
działalność rekreacyjna,
kulturalna i edukacyjna. Organizacje pozarządowe prowadzą tak\
e placówki półstacjonarne i stacjonarne
przeznaczone m. in dla osób starszych. Udział ludzi starszych w organizacjach pozarządowych przyczynia się
przede wszystkim do zaspokojenia ich potrzeb przynale\
ności i identyfikacji oraz potrzeb szacunku, a tak\
e
przeciwdziała poczuciu osamotnienia oraz marginalizacji społecznej najstarszego pokolenia.
Formy pomocy na rzecz osób w wieku podeszłym w krajach Unii Europejskiej  Niemcy, Holandia, Francja,
Wielka Brytania
System pomocy społecznej w Niemczech
Całość świadczeń pomocy społecznej w Niemczech dzieli się na pomoc w pokryciu kosztów utrzymania oraz pomoc w
szczególnych sytuacjach \
yciowych.
Pierwsza grupa świadczeń dotyczy osób, których niedostateczny poziom dochodów uniemo\
liwia zaspokojenie
podstawowych potrzeb, stąd świadczenia te mają głównie charakter finansowy.
Druga grupa świadczeń przysługuje tym, którzy nie mogą samodzielnie pokonać trudności \
yciowych. Świadczenia te
mają ułatwić zapobieganie trudnościom wynikającym z wieku oraz je łagodzić, a tak\
e stworzyć mo\
liwości uczestnictwa
w \
yciu społecznym.
Do ustawowych zadań z zakresu pomocy dla osób starszych zaliczamy:
- pomoc w przygotowaniu się do starości,
- pomoc przy uzyskaniu i utrzymaniu mieszkania dostosowanego do potrzeb człowieka starszego,
- pomoc przy przyjęciu do domu opieki,
- pomoc we wszystkich sprawach dotyczących korzystania ze słu\
b prowadzących opiekę nad osobami starszymi,
- pomoc przy uczestnictwie w imprezach towarzyskich, rozrywkowych, szkoleniowych i kulturalnych,
- pomoc w celu utrzymania kontaktów i związków z bliskimi,
- pomoc w celu umo\
liwienia działalności, której pragnąłby człowiek starszy.
Formy pomocy dla osób starszych
W Niemczech pomoc dla osób starszych świadczona jest w trzech podstawowych formach:
- pomoc otwarta (ambulatoryjna)  obejmuje ona m.in. ogólną opiekę zdrowotną i socjalną, jest świadczona
przede wszystkim przez stacje socjalne i wolontariuszy;
- pomoc półotwarta (półstacjonarna)  realizowana jest w wyspecjalizowanych placówkach przez określony czas
(np. w domu dla osób starszych, szpitalu, gdzie organizuje się opiekę pielęgnacyjną dla niepełnosprawnych
podczas wypoczynku urlopowego ich opiekunów);
- pomoc stacjonarna (zakładowa, zamknięta, instytucjonalna)  to pomoc organizowana w specjalnych
placówkach, głównie dla niepełnosprawnych i przewlekle chorych, którzy nie mają zapewnionej opieki ze strony
rodziny.
Pomoc otwarta i półotwarta
Podstawowa zasada pomocy wobec osób starszych w Niemczech to pierwszeństwo pomocy otwartej nad stacjonarną.
Aby ułatwić ludziom pozostanie we własnych mieszkaniach i prowadzenie gospodarstwa domowego, oferuje się im m.in.
tzw. indywidualne dostosowanie mieszkań. Działania te polegają na tworzeniu indywidualnych rozwiązań, poprzedzone
analizą sytuacji człowieka starszego i jego warunków mieszkaniowych, obejmują doradztwo i praktyczną pomoc.
Osoby starsze mogą ponadto skorzystać z mieszkań dostosowanych do potrzeb bez względu na wiek oraz z mieszkań
specjalnych dla osób starszych, są to samodzielne mieszkania, które są dostosowane do potrzeb wieku i zapewniają
usługi opiekuńcze, umo\
liwiając zachowanie samodzielności.
Istnieją tu równie\
zgrupowania samodzielnych mieszkań, w których świadczy się usługi, przy czym z usług tych mogą
skorzystać tak\
e osoby z lokalnego środowiska.
Stacje socjalne
Nazywane równie\
stacjami diakonii, ośrodkami pomocy, centrum usługowym, wędrowną słu\
bą pielęgniarską. To
wyspecjalizowane placówki pomocy społecznej, których głównym celem jest niesienie pomocy osobom potrzebującym.
Najczęściej stacje to towarzystwa prywatne utworzone przez m.in. gminy kościelne, stowarzyszenia wyznaniowe, spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością.
Stacja pozostaje w bliskim kontakcie ze społecznością, w której działa, jest forma pomocy rodzinnej i sąsiedzkiej wśród
osób nale\
ących do społeczności lokalnej, inicjuje, popiera pomoc sąsiedzką, udziela rad i wskazówek. Współpracuje z
innymi instytucjami, włącza w proces pomocy sąsiadów, władze lokalne, stowarzyszenia, związki, organizacje, lekarzy.
Jest pierwszym punktem kontaktowym dla osób potrzebujących wsparcia. Jej główną zasadą jest aktywizowanie
człowieka potrzebującego pomocy, wzmocnienie jego sił, by jak najdłu\
ej był niezale\
ny od innych.
5
W stacji działają wyspecjalizowane słu\
by zajmujące się pielęgnacją osób obło\
nie i przewlekle chorych, opieką nad
chorymi niepełnosprawnymi oraz osobami mającymi problem w prowadzeniu gospodarstwa domowego
Większość pracowników stacji to pielęgniarki i pielęgniarze, którzy współpracują z wolontariuszami i lekarzami. W stacji
nie brakuje równie\
pracowników socjalnych i innych specjalistów, którzy świadczą porady dotyczące organizacji \
ycia i
rozwiązywania problemów.
Formy działalności stacji są bardzo zró\
nicowane, jest to m.in. dostarczanie do mieszkań  posiłków na kółkach ,
organizacja transportu chorych, wypo\
yczanie sprzętu, usługi pielęgnacyjne, nocne dy\
ury domowe, udzielanie pomocy
w prowadzeniu gospodarstwa domowego, organizowanie klubów seniora, wczasów dla rencistów i emerytów, udzielanie
informacji na temat obowiązującego ustawodawstwa socjalnego oraz działających instytucji dobroczynnych.
Półotwarta pomoc osobom starszym obejmuje usługi wyspecjalizowanych placówek, świadczone na terenie gmin.
Przykładami takich usług są:
- prowadzenie domów dziennego pobytu,
- działalność kulturalno-oświatowa klubów zrzeszających osoby starsze,
- organizowanie wczasów dla seniorów,
- domowa opieka pielęgnacyjna niepełnosprawnych podczas wypoczynku urlopowego osób stale się nimi opiekujących.
Celem udzielanych świadczeń jest przede wszystkim zapobieganie osamotnieniu i społecznej izolacji osób starszych.
Pomoc stacjonarna
Do tej formy pomocy zaliczamy domy dla ludzi starszych.
W Niemczech domy te dzielą się w zale\
ności od stopnia samodzielności ich mieszkańców.
Osoby, które nie wymagają \
adnej specjalistycznej opieki i mają dobrą kondycję zdrowotną, zamieszkują w domach
mieszkalnych dla osób starszych, przewa\
nie wraz ze współmał\
onkiem. Domy te składają się z samodzielnych,
najczęściej jedno- lub dwupokojowych mieszkań, zlokalizowanych w jednym lub kilku sąsiadujących ze sobą budynkach
wielomieszkaniowych. Wszystkie mieszkania połączone są telefonicznie z dy\
urką, w której znajduje się pielęgniarka.
Mieszkańcy tych domów mogą korzystać z opieki lekarskiej, pomocy przy robieniu zakupów, sprzątaniu mieszkania.
W domach dla osób starszych zamieszkują osoby w relatywnie dobrym stanie zdrowia, które nie mogą lub nie chcą
samodzielnie prowadzić gospodarstwa domowego, są to najczęściej osoby samotne. Mieszkańcom tych domów świadczy
się m.in. opiekę medyczną, zapewnia wy\
ywienie i oraz organizuje zajęcia kulturalno  oświatowe. Domy te nastawione
są na utrzymanie przez jak najdłu\
szy czas sprawności fizycznej i umysłowej mieszkańców.
Dla chorych fizycznie i umysłowo przeznaczone są domy dla osób wymagających pielęgnacji. Osobom tym świadczona
jest pomoc w zaspokajaniu wszelkich potrzeb, głównie w postaci świadczeń pielęgnacyjnych.
Ostatnim typem domów są tzw. placówki wielofunkcyjne które skupiają na swoim terenie przynajmniej dwa spośród
wcześniej opisanych rodzajów domów. Zapewniają one swoim pensjonariuszom ciągłość zamieszkiwania w tym samym
środowisku, nawet jeśli zaistnieje potrzeba zmiany typu domu, ułatwiają równie\
stopniową adaptację do zmieniających
się warunków zdrowotnych.
Uzupełnieniem usług świadczonych przez słu\
by socjalne w Niemczech stanowią działania podejmowane przez same
osoby starsze w ramach stowarzyszeń samopomocowych seniorów oraz placówek zaanga\
owania obywatelskiego.
Stowarzyszenia samopomocowe seniorów to organizacje, których celem jest wzajemna pomoc w ró\
nych sytuacjach
\
yciowych. Członkowie stowarzyszeń oferują głównie usługi uzupełniające w stosunku do tych, które świadczone są w
ramach działalności słu\
b socjalnych.
Uczestnicy placówek zaanga\
owania obywatelskiego podejmują działania zmierzające do poprawy jakości \
ycia
lokalnej społeczności głównie poprzez aktywizowanie osób ze środowiska lokalnego. Inicjatywy zaanga\
owania
obywatelskiego są wspierane przez administrację.
HOLANDIA
W Holandii termin osoba starsza dotyczy człowieka powy\
ej 55 r.\
., obecnie jest to, co trzeci obywatel tego kraju. W
związku z tym rząd holenderski za główne zadania w zakresie polityki społecznej na rzecz osób starszych uznał:
Rozwój polityki prewencji zdrowotnej
Ustalenie odpowiednich proporcji usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania i w zakładach
opiekuńczych
Zwiększenie opieki nad osobami cierpiącymi na choroby przewlekłe
Zwrócenie uwagi na edukację ludzi starszych
Poszukiwanie miejsc aktywności zawodowej dla osób starszych
Przeciwdziałanie całkowitemu eliminowaniu seniorów z \
ycia zawodowego
Odnowę społeczną wieku starszego poprzez większą integrację osób starszych ze środowiskiem lokalnym
W holenderskim systemie pomocy społecznej zwraca się szczególną uwagę na konieczność wykorzystania
potencjalnych mo\
liwości tkwiących w jednostkach oraz akcentuje potrzebę przesunięcia usług opiekuńczych do miejsca
zamieszkania, by osoba starsza nie musiała zamieszkać w domu opieki. Dlatego przyjęto zało\
enie, \
e dom opieki ma być
instytucją o charakterze otwartym, zintegrowanym ze środowiskiem lokalnym, świadczącym usługi dla okolicznych
mieszkańców. Zgodnie z tym zało\
eniem holenderskie domy opieki oferują ludziom starszym samodzielnie
mieszkającym ró\
norodne usługi tj. dostarczanie posiłków do mieszkań, pranie odzie\
y, pielęgnacja w chorobie, pomoc w
ciągu dnia, nocne dy\
ury na wezwania, okresowy lub dzienny pobyt w placówce, udostępnienie urządzeń do rehabilitacji.
Opieka ludzi starszych w Holandii obejmuje dwie podstawowe formy:
6
 Pomoc domowa i pielęgnacja w mieszkaniu- dla \
yjących samodzielnie, ale mających problemy zdrowotne.
Realizowana jest głównie przez organizacje krzy\
owe (pierwotnie wyznaniowe), które zapewniają pomoc w
prowadzeniu gospodarstwa domowego, pielęgnację, zaopatrzenie, informacje w czasie choroby i rehabilitacji,
opiekę hospicyjną jak równie\
wypo\
yczać sprzęt rehabilitacyjny.
Opiekę zbiorową- w ramach domów opieki lub domów dla przewlekle chorych.
W Holandii istnieją zró\
nicowane formy opieki instytucjonalnej nad ludz
mi starszymi. Budowane są kolonie małych
domków z centralnym budynkiem, w którym w razie potrzeby świadczone są usługi (\
ywieniowe, medyczne,
porządkowe). W domach opieki mieszkańcy \
yją we własnych pokojach lub mieszkaniach samodzielnych, znajdujących
się wokół pomieszczeń wspólnych, w których świadczone są usługi. Z kolei domy dla przewlekle chorych oferują szeroki,
wyspecjalizowany program wspólny dla wszystkich pensjonariuszy. Nale\
y te\
podkreślić, i\
stopniowo odchodzi się od
tych form instytucjonalnych, co wyra\
a się w zintensyfikowaniu działań na rzecz przekształcania placówek stacjonarnych
na mieszkania z opieka.
Propozycje mieszkaniowe dla ludzi starszych w Holandii uwzględniają ich zró\
nicowany stan zdrowia i sprawności.
Osoby starsze mogą otrzymać środki finansowe na przebudowę mieszkania, stosowanie do własnych potrzeb lub na
przeprowadzkę do innego mieszkania. Z myślą o potrzebach ludzi starszych tworzy się tzw. mieszkania bez barier. Są to
nowo budowane lub ju\
istniejące mieszkania, wolne od przeszkód utrudniających egzystencję osoby o ograniczonej
sprawności. Inną ofertą dla ludzi starszych jest tzw. wspólnota mieszkaniowa seniorów, obejmująca kilka mieszkań ze
wspólnymi pomieszczeniami. Istnieją tak\
e grupowe mieszkania z opieką, czyli zgrupowanie mieszkań samodzielnych.
Specyficzną postacią samodzielnych mieszkań la ludzi starszych są mieszkania znajdujące się w obrębie domów opieki,
których lokatorzy korzystają z urządzeń znajdujących się na terenie placówki. Osoby starsze mogą tak\
e zamieszkać w
zespole mieszkań specjalnie dla nich wybudowanych (w których nie świadczy się usług zbiorowych, by nie uzale\
nić się
od pomocy innych), a tak\
e w ośrodkach z ograniczonym zestawem usług oraz w domach opieki czy w domach dla
przewlekle chorych.
Na uwagę zasługuje fakt, \
e z ciekawymi innowacjami wychodzą osoby starsze. Przykładem mogą być cztery
zaprzyjaz
nione mał\
eństwa, które zało\
yły we wsi wspólnotę De Kamp. Osoby zbli\
ające się do wieku emerytalnego w
obawie przed samotnością postanowiły zorganizować wspólne \
ycie, by zapewnić sobie wzajemną pomoc gdy będą
niesprawne. Sprzedały własne domy, kupiły teren dawnej farmy, gdzie zbudowały cztery indywidualne domki i jeden
wspólny, w którym z okazji świąt i innych uroczystości przyjmują swoich gości.
Najwa\
niejsze przesłanie holenderskiego systemu pomocy wobec ludzi starszych to maksymalna opieka przy jak
największej niezale\
ności oraz zało\
enie, \
e dobrze zorganizowana wspólnota potrafi najlepiej rozwiązać swoje
problemy.
Warto zwrócić uwagę na powstające w Holandii projekty dotyczące domów dla ludzi starszych. W jednym z nich
proponuje się zró\
nicowanie na cztery typy:
Typ A- przeznaczony dla osób niezale\
nych materialnie i sprawnych fizycznie, gwarantuje im tylko niektóre
usługi. Jego mieszkańcy po osiągnięciu pewnego określonego stopnia niesprawności, muszą przenieść się do
innego typu, zapewniającego bardziej wszechstronną pomoc
Typ B- podobny do typu A ale pozwala pozostać do końca \
ycia, gdy\
mo\
na go dostosować do wzrastających z
wiekiem potrzeb mieszkańców.
Typ C- składa się z podstawowego (du\
ego) budynku dla niesprawnych, którego część przeznaczona jest na
świadczenie usług osobom w miarę sprawnych mieszkającym w indywidualnych domkach na obrze\
ach
podstawowego budynku.
Typ D- jest on modyfikacją typu C, lecz ten budynek podstawowy jest znacznie mniejszy. Zakłada się, \
e
mieszkańcy małych domków mogą w większym stopniu korzystać z usług świadczonych im na miejscu, a tylko w
razie ostateczności przenoszą na stałe do budynku podstawowego.
Ciekawym rozwiązaniem jest Die Drie Hoven w Amsterdamie. Jest to kompleks mieszkaniowo-usługowy dla osób o
ró\
nych poziomach autonomii, który obejmuje pawilon mieszkalny dla ludzi starszych w miarę sprawnych (mieszkań dla
mał\
eństw) oraz pawilon dla przewlekle fizycznie i psychicznie chorych (250 łó\
ek w pokojach 1-, 2 i 4-osobowych).
Pawilony te połączone są z centrum usługowym i medycznym, Domem Dziennego Pobytu i przychodnią lekarską (
otwartą dla mieszkańców dzielnicy, w której znajduje się kompleks).
FRANCJA
Inicjatywy francuskie na rzecz osób starszych
We Francji, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, postuluje się, aby ludzie starsi jak najdłu\
ej przebywali w
naturalnym środowisku \
ycia, we własnych mieszkaniach, a przeniesienie się do placówki stacjonarnej jest traktowane
jako ostateczność.
Pierwsza zasada- mówi o konieczności rozwijania tzw. utrzymania osób starszych w domu, głównie poprzez
ulepszanie mieszkań (mo\
liwość finansowania przez państwo) zapewnienie osobom starszym ulg domowych
(pomocy domowej, usług sąsiedzkich, pielęgniarskich, czuwania), a tak\
e pobytu dziennego lub czasowego w
placówce.
Druga zasada- konieczność polepszania jakości \
ycia w zakładach opiekuńczych.
7
 Trzecia zasada- rozwijanie ró\
norodnych form mieszkalnictwa dla osób starszych. Ludzie starsi mają mo\
liwość
skorzystania z pobytu w grupach bądz
w małych zgrupowaniach samodzielnych mieszkań w powszechnej
zabudowie.
Czwarta zasada- koncentruje się na potrzebie propagowania solidarności rodzinnej między generacjami. Aby
odcią\
yć rodzinę osoby starszej oferuje się pobyt dzienny lub czasowy w placówkach dla ludzi starszych.
Piąta zasada- wskazuje na konieczność ulepszania systemu finansowania.
Ludzie starsi mieszkający we Francji mają zapewnioną szeroką pomoc środowiskową obejmującą dostarczenie
posiłków do mieszkań, usługi pielęgniarskie. Podejmowane są tak\
e działania zmierzające do dostosowania mieszkań
osób starszych do ich potrzeb. Ciekawą inicjatywą zmierzającą do realizacji zasady jak najdłu\
szego pozostania w
środowisku jest system odpłatnego przyjmowania osób starszych przez osoby prywatne w ich domach. Warto zwrócić
uwagę, \
e we Francji działa wiele stowarzyszeń społecznych zorganizowanych na rzecz ludzi starszych, w tym równie\

zało\
onych przez osoby starsze. Stowarzyszenia wcią\
odgrywają ogromną rolę w zakresie świadczeń usług w domu,
poradnictwa, organizacji wolnego czasu.
We Francji rozwijają się ró\
norodne formy mieszkalnictwa dla osób starszych, znaczną część stanowią
rozwiązania w formie eksperymentu. Wyró\
nia się:
Ośrodek wspierający zasadę  utrzymania w domu ludzi starszych- jest to ośrodek pobytu dziennego
połączonego z zespołem hotelarsko-restauracyjnym, w którym świadczy się opiekę dzienną, a w razie
konieczności pobyt czasowy ( gdy pogorszy się stan zdrowia, jeśli opiekunowie maja urlop). W ośrodku nie ma
personelu medycznego a usługi świadczone są przez osoby dochodzące.
Mała jednostka pobytu dla osób zdezorientowanych (tzw. cantau rodzinne- kąt przy kominku)- jest to
forma pośrednia między utrzymaniem w domu a zakładem, który mo\
e funkcjonować w powiązaniu z ośrodkiem
pobytu dziennego. Ma tu miejsce wspólnotowy sposób \
ycia, a jedna osoba odpowiada za \
ycie codzienne,
relacje z rodziną.ewentualne zabiegi medyczne są wykonywane przez osobę z zewnątrz.
Mała jednostka pobytu osób starszych w rodzinie zastępczej- jest to zespół sześciu mieszkań jedno- lub
dwuosobowych, przeznaczonych dla ludzi w starszym wieku, a tak\
e dla dwóch mieszkań dla rodzin
przyjmujących
Sieć małych jednostek mieszkalnych w skali dzielnicy- sieć obejmująca dziesięć tzw. małych jednostek
mieszkalnych, z których ka\
da posiada od 5 do 10 mieszkań. W jednostkach mieszkalnych znajdują się
pomieszczenia wspólne, jak salon z kuchnią, pokój dzienny, a tak\
e pokój z łazienką dla osoby zapewniającej
opiekę nocną. Ludziom starszym oferuje się system usług, jednak nie ma w nich stałych usług medycznych.
Małe jednostki mieszkalne dzielnicowe- w jednym domu znajdują się dwa zespoły mieszkalne. W ka\
dym
zespole jest 12 mieszkań oraz pomieszczenia wspólne. Głównym animatorem \
ycia w domu jest jedna osoba
zajmująca się koordynowaniem akcją usług zewnętrznych. Osoby starsze mogą tu skorzystać z pobytu stałego,
czasowego, dziennego lub nocnego.
Mieszkanie grupowe- czyli zespół indywidualnych pokoi umiejscowionych wokół wspólnej przestrzeni. Jedno z
takich mieszkań ( dla czterech niesamodzielnych osób) zlokalizowane jest w Pary\
u na parterze budynku,
znajdującego się blisko centrum i ośrodka terapeutycznego.
Małe jednostki \
ycia- to mieszkania grupowe lub kilkunastu osób, na które składa się odpowiednia liczba pokoi
dwu- lub jednoosobowych oraz część wspólna. Osoby starsze mogą tu zamieszkać stale lub przejściowo, są
zatrudnieni opiekunowie i świadczone indywidualne usługi.
Zespoły mieszkalne dla ludzi starszych budowane w układzie  słonecznym -  słońcem zespołu jest centrum
usługowe, które świadczy działalność na rzecz lokatorów mieszkań zgrupowanych oraz ludzi posiadających
mieszkania niezale\
ne, poło\
one promieniście w sąsiedniej zabudowie mieszkalnej. Zarządca centrum wynajmuje
czasem od właścicieli okolicznych budynków odpowiednie mieszkania i oddaje je w u\
ytkowanie osobom
starszym.
Propozycja z Poitiers, która stwarza mo\
liwość opiekowania się ludz
mi starszymi w ich własnych
mieszkaniach, aby nie zmieniać ich trybu \
ycia. Składa się na nią zespół czterech budynków mieszkalnych z
wygodami, przeznaczonych dla osób starszych. Mieszkańcy mają do dyspozycji sześć restauracji, które jeśli
trzeba posyłają posiłki do domu. W gospodarstwie i w zakupach pomaga im 50 opiekunek. Całodobowy dy\
ur
telefoniczny, mo\
liwy dzięki zainstalowaniu aparatów przy łó\
kach, zapewnia im w razie konieczności
natychmiastową pomoc. Potrzeby kulturalne zaspokaja 13 klubów dziennych.
Domy zintegrowane dla osób zale\
nych- przeznaczone dla osób prawie zdrowych, zale\
nych i
zdezorientowanych. Stosowanie do zró\
nicowanych potrzeb mieszkańców tych domów przygotowano dla nich
pokoje mieszkalne oraz pomieszczenia wspólne jak salony, pokoje gościnne.
Kompleksowy zespół zró\
nicowanych form mieszkalnictwa i usług dla osób starszych i niepełnosprawnych
w dzielnicy- składa się z mieszkań dla osób starszych i dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich,
mieszkań grupowych oraz ośrodka dziennego.
Specyfiką działań podejmowanych na rzecz ludzi starszych (jak twierdzi Barbara Tryfan) jest we Francji
przeciwdziałanie segregacji pokoleń. W tym celu zakładane są kluby międzypokoleniowe, a zamiast uniwersytetów
trzeciego wieku- uniwersytety wszystkich pokoleń.
8
 Kluby międzypokoleniowe prowadza szeroką działalność, a ich celem jest aktywizacja ludzi starszych,
włączenie ich w \
ycie społeczności lokalnej na zasadzie partnerstwa i solidarności. Kluby te organizują
wycieczki, zjazdy, uroczystości, imprezy, spotkania przy wspólnym obiedzie, kiermasze wyrobów ich
członków.członkowie klubu świadczą sobie wzajemnie ró\
ne usługi. Renciści opiekują się dziećmi a ludzie
młodsi pomagają starszym przy pracach domowych, dostawie węgla.
W uniwersytetach wszystkich pokoleń działają animatorzy społeczni i zawodowi, którzy aktywizują ludzi
starszych oraz o\
ywiają społeczność lokalną.
We Francji istnieją ogniska międzypokoleniowe zwane  antyumieralniami . Takie ognisko międzypokoleniowe jest to
zespół budynków składających się z pawilonów indywidualnych, części wspólnej oraz pomieszczeń dla
niepełnosprawnych. W ognisku znajdują się równie\
urządzenia rekreacyjne dostępne tak\
e dla osób ze środowiska
lokalnego. Ognisko organizuje kursy, spotkania, wycieczki oraz pracę na rzecz środowiska. W ognisku mieści się równie\

centrum wakacyjne dla młodzie\
y.
WIELKA BRYTANIA
System pomocy społecznej opiera się na zało\
eniu, aby nie izolować osób starszych od ich dotychczasowego
kontekstu \
ycia, by mogli \
yć w naturalnym otoczeniu, we własnym mieszkaniu.
Strategia promująca niezale\
ność.
Celem tej strategii we Wielkiej Brytanii jest stworzenie warunków umo\
liwiających osobom starszym utrzymywanie jak
najdłu\
ej niezale\
ności i kontroli nad swoim \
yciem.
Kierunki strategii promującej niezale\
ność:
- Zachęcanie do niezale\
ności i determinacji w jej osiąganiu
- Umo\
liwianie kontroli i dokonywania wyborów przez osoby starsze
- Zmniejszanie ryzyka wypadków i urazów w domu
- Redukcja izolacji społecznej
- Oferowanie treningów w
przemieszczaniu się i w codziennych czynnościach \
yciowych
- Pomoc indywidualnym osobom w utrzymaniu mo\
liwie najdłu\
ej pracy zawodowej
Pomoc ochotnicza w Wielkiej Brytanii
(wolontariat)
Oparta na idei wsparcia społecznego,
w którą zaanga\
owani są przyjaciele, sąsiedzi i inni ludzie dobrej woli- stanowi to swoistą tradycję działalności
społecznej.
Pomoc ochotnicza w niektórych przypadkach jest formalnie usankcjonowana, np.: miejscowe władze opłacają co tydzień
osoby, które w ramach stosunków
 dobrosąsiedzkich , niosą pomoc ludziom w starszym wieku.
Osoby starsze organizują się w grupy samopomocy, np.:
 Projekt ogniwo , która powstała przy poparciu
 Organizacji ludzi w starszym wieku
i  Stowarzyszenia przedemerytalnego .
Grupa ta koncentruje się na wzajemnym wymianie usług
(za prace w ogrodzie, naprawy domowe, malowanie mieszkania- piecze się ciasta, wykonuje robótki na drutach, itp.)
Na zasadzie grup wzajemnej pomocy funkcjonują w Wielkiej Brytanii tak\
e niektóre Uniwersytety Trzeciego Wieku.
Członkowie tych uniwersytetów pełnią zarówno rolę uczniów jak i nauczycieli.
Swoista sieć wspierająca w Wielkiej Brytanii:
Według Clare Wenger jest to  całość działań ludzi starszych, świadczących innym usługi w zakresie: towarzystwa, rady,
pomocy i opieki .
Clare Wenger wyodrębnia 5 typów sieci wsparcia.
5 typów sieci wsparcia wg. C. Wenger
1. Sieć wsparcia zale\
na od rodziny, która opiera się przede wszystkim na kontaktach z najbli\
szymi krewnymi, na
bliskich więzach rodzinnych, często polega na wspólnym prowadzeniu gospodarstwa domowego z rodzeństwem
lub dorosłymi dziećmi.
2. Zintegrowana lokalna sieć, która obejmuje ścisłe związki z rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami, najbli\
szym
otoczeniem- polega na długoletnim zamieszkiwaniu w danym środowisku oraz na aktywnym uczestnictwie
w \
yciu tego środowiska.
3. Lokalnie samowystarczalna sieć, w której osoba starsza utrzymuje rzadko lub na dystans kontakty z jednym
krewnym (ktoś z rodzeństwa)- jej styl \
ycia wyznaczają kontakty z sąsiadami i prowadzenie gospodarstwa
domowego.
4. Sieć skierowana na szerszą społeczność, dotyczy osób samotnych, opiera się na aktywnych kontaktach z daleką
rodziną, z przyjaciółmi i sąsiadami- udzielanie się w miejscowych organizacjach społecznych.
5. Ograniczone prywatne wsparcie-dotyczy osób pozbawionych krewnych na miejscu (prócz współmał\
onka),
polega na minimalnych kontaktach z sąsiadami lub przyjaciółmi.
9
 System  community care
- opieka społeczeństwa
Zapewnia ludziom starszym mo\
liwość \
ycia w naturalnym środowisku, adresowany jest do osób niesamodzielnych.
Podstawowym elementem systemu są usługi opiekuńcze świadczone w ramach profesjonalnej opieki domowej
(home-based service).
Opieka w domu obejmuje:
- pomoc w codziennych czynnościach \
yciowych (mycie, poruszanie się, ubieranie, spo\
ywanie posiłków)
- opiekę nocną
- pomoc pielęgniarek środowiskowych
Opieka domowa realizowana jest przez organizacje wolontariackie, podmioty prywatne i świadczona jest równie\
przez
państwową pomoc społeczną.
Pomoc nieformalnych opiekunów
( dalecy członkowie rodziny, przyjaciele, sąsiedzi)
W 1996r. uchwalono w WB Carers Act- ustawę określającą prawa osób opiekujących się. Za opiekuna uznano osobę,
która mieszka razem z osobą potrzebującą opieki, dostosowując swój tryb \
ycia do potrzeb podopiecznego.
Opiekunowie sa wspierani przez państwową pomoc społeczną, np. w zakresie poradnictwa, organizowania przerw w
opiece, wakacji dla osób starszych ( wakacje w domach opieki).
Usługi w ciągu dnia-  day servis 
Powstają by zapobiegać przenoszeniu się osób starszych do placówek stacjonarnych.
Usługi te są świadczone przez placówki opieki częściowej, jak
day centres for older people (domy codziennego pobytu dla osób starszych), centra rehabilitacyjne, itp..
Głównym celem organizowania tych placówek jest organizacja czasu wolnego. Zapewnienie równie\
transportu dla osób
niepełnosprawnych oraz posiłki.
Formy mieszkalnictwa dla ludzi starszych
W Wielkiej Brytanii wa\
ne jest, by ludzie starsi (w tym tak\
e o ograniczonej sprawności) zamieszkiwali, po
odpowiednim przystosowaniu budynków, w mieszkaniach zlokalizowanych w powszechnej zabudowie. W tym celu
państwo zapewnia pomoc finansową przy dostosowaniu własnego mieszkania do potrzeb starszych osób oraz umo\
liwia
otrzymanie mieszkania przystosowanego do potrzeb osób starszych.
Osoby w starszym wieku mogą równie\
korzystać z mieszkań na całe \
ycie, dotyczy to mieszkań nowo budowanych.
Koncepcja tych mieszkań polega na uwzględnieniu w projektach budowy eliminacji wszelkich barier, które mogłyby
utrudnić \
ycie osobie
z ograniczoną sprawnością.
Formy mieszkalnictwa dla ludzi starszych
Niektóre z form opierają się na naturalnych więziach, tzw.  granny houses   - mieszkania dla dziadków połączone
mieszkaniem dzieci lub krewnych.
Inne systemy zalicza się do tzw. systemu mieszkań z opieką, którego celem jest umo\
liwienie prowadzenia niezale\
nego
gospodarstwa domowego i zapewnienia potrzebnej do tego pomocy
W Wielkiej Brytanii najbardziej rozpowszechnione są tzw.  mobility houses 
małe zgrupowania samodzielnych mieszkań w zwykłej zabudowie, przeznaczone tak\
e dla niepełnosprawnych
poruszających się na wózkach, wśród nich znajduje się mieszkanie opiekuna.
 Sheltered houses  chroniony kompleks od 30 do 50 samodzielnych mieszkań jedno- i dwuosobowych, połączonych
systemem alarmowym z mieszkaniem opiekuna: dla grupy czterech mieszkań istnieje program wspólny-zazwyczaj w
kompleksie znajdują się sale rekreacyjne, pokoje gościnne, pralnia.
Kategorie mieszkań w Wielkiej Brytanii według
I. Ogonowskiej i H. Zaniewskiej.
1. Mieszkania przeznaczone dla osób jeszcze w pełni zdolnych do samodzielnego \
ycia- są to normalne mieszkania,
posiadające nieliczne rozwiązania specjalne, np.. wspólne urządzenia oraz jeden opiekun zajmujący się
podopiecznymi
2. Mieszkania dla osób, którym niezbędna jest pomoc- posiadają znaczną liczbę urządzeń wspólnych i pokój
przeznaczony dla opiekuna
3. Mieszkanie dla osób potrzebujących opieki przez całą dobę
Opieka całodobowa
- residential care, servise-
W Wielkiej Brytanii, jeśli nie mo\
na zapewnić pomocy osobom starszym w ramach opieki środowiskowej, to oferowana
jest im opieka całodobowa.
Opieka całodobowa świadczona jest im w  residential care homes
( domy opieki ) lub  nursing homes ( domy opieki przeznaczone dla osób chorych ).
Domy opieki zapewniają zakwaterowanie, wy\
ywienie, opiekę osobistą oraz organizację czasu wolnego.
W domach opieki realizowane są 3 modele pracy:
1) Warehousing- zaspokajanie podstawowych potrzeb
1) Horticulture- rozwijanie umiejętności i zdolnościNormalisation- stwarzanie warunków zbli\
onych do naturalnych
10