RÓWNOWAGA NA RYNKU PRODUKTÓW I USA
UG. MODEL MNOśNIKOWY
Popyt globalny (krajowy): planowane wielkości zakupów dóbr krajowych przez
gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo (sektor bud\
etowy) i podmioty
zagraniczne
AD = C + I + G + X  Z
GOSPODARKA ZAMKNI
TA I BEZ UDZIAA
U PAC
STWA
(Ex, Im, G = 0) AD = C + I
Zało\
enia:
1) konsumpcja zale\
y liniowo od dochodu (funkcja liniowa: y = b + ax)
Funkcja konsumpcji: C = Ca + MPC * Y, np. C = 20 + 0,8 * Y
Ca - konsumpcja autonomiczna (niezale\
na od dochodu)
Ci = MPC * Y - konsumpcja indukowana (zale\
na od dochodu)
MPC =ł%C /ł%Y - krańcowa skłonność do konsumpcji
Wyprowadzenie funkcji oszczędności:
Y = C + S S = Y  C = Y  (Ca + MPC * Y) = - Ca + (1- MPC) * Y
Funkcja oszczędności: S = - Ca + MPS * Y, gdzie MPS = 1- MPC
S = - 20 + 0,2 * Y
MPS =ł%S /ł%Y - krańcowa skłonność do oszczędzania
2) inwestycje nie zale\
Ä… od dochodu (autonomiczne): I = const., np. I = 30
Zatem funkcja popytu globalnego: AD = C + I = Ca + I + MPC * Y
AD = 50 + 0,8 * Y
Rys. 1 Funkcja konsumpcji i funkcja popytu globalnego
Piotr Pietraszewski  Makroekonomia 2009/2010  opracowanie 2 1
Równowaga na rynku dóbr: AD = AS Ô! AD = Y
Poniewa\
: AD = C + I oraz Y = C + S to AD = Y Ô! I = S
Rys. 2 Punkt równowagi na rynku dóbr
Obliczenie dochodu (produktu) równowagi:
AD = Y Ô! 50 + 0,8 * Y = Y Ô! 50 = 0,2 * Y Ô! Ye = 50 / 0,2 = 50 * 5 = 250
Produkt 250 Dochód 250 Popyt globalny 250
w tym: w tym: w tym:
Dobra i usługi 220 Na zakupy dóbr 220 Konsumpcja 20
konsumpcyjne konsumpcyjnych autonomiczna
Konsumpcja zale\
na 200
od dochodu
Dobra i usługi 30 oszczędności 30 inwestycje 30
inwestycyjne
Obliczenia pomocnicze: Ci = MPC * Y = 0,8 * 250 = 200
S = - Ca + MPS * Y = -20 + 0,2 * 250 = 30 (albo S = Y  C = 250  220 = 30)
Nierównowaga na rynku dóbr a relacja planowanych oszczędności i planowanych
inwestycji:
Nierównowaga popytowa: AD > Y Ô! C + I > C + S Ô! I > S
Nierównowaga poda\
owa: AD < Y Ô! C + I < C + S Ô! I < S
Piotr Pietraszewski  Makroekonomia 2009/2010  opracowanie 2 2
 Mechanizm równowa\
ący rynek dóbr i usług:
Zał. konsumpcja planowana jest zawsze zrealizowana
(konsumpcja planowana = konsumpcja faktyczna)
(oszczędności planowane = oszczędności faktyczne)
Część planowanych inwestycji stanowią planowane inwestycje w zapasy.
Inwestycje faktyczne mogą się ró\
nić od inwestycji planowanych.
Ró\
nica przejawia się w niezaplanowanych wzrostach lub spadkach zapasów.
Oznacza to, \
e faktyczne inwestycje w zapasy mogą być > (<) od planowanych inwestycji w
zapasy.
a) jeśli AD > Y niezaplanowane spadki zapasów w przedsiębiorstwach ę! Y
(inwestycje faktyczne < inwestycje planowane)
b) jeÅ›li AD < Y niezaplanowane wzrosty zapasów w przedsiÄ™biorstwach “! Y
(inwestycje faktyczne > inwestycje planowane)
Problem 1: o ile wzrośnie dochód (produkt) równowagi, jeśli popyt inwestycyjny
wzrośnie o 100?
Å‚%I = 100 I2 = I1 +Å‚%I = 130 AD2 = 150 + 0,8*Y
Rys. 3 Wzrost popytu inwestycyjnego
Obliczenie dochodu (produktu) równowagi po wzroście popytu inwestycyjnego:
AD2 = Y Ô! 150 + 0,8 * Y = Y Ô! 150 = 0,2 * Y Ô! Ye* = 150 / 0,2 = 150 * 5 = 750
Pytanie: dlaczego dochód (produkt) równowagi wzrósł o 500?
Piotr Pietraszewski  Makroekonomia 2009/2010  opracowanie 2 3
przyrosty popytu przyrosty produktu przyrosty dochodu
100 100
Å‚%AD0 =Å‚%I = 100
80 80
Å‚%AD1 =Å‚%Ci1 = 0, 8*100 = 80
64 64
Å‚%AD2 =Å‚%Ci2 = 0,8*80 = 64
51,2 51,2
Å‚%AD3 =Å‚%Ci3 = 0,8*64 = 51, 2
& & .. & & &
& & .
"Å‚%AD = 500 "Å‚%Y = 500 "Å‚%Y = 500
A
Ä…czny przyrost popytu, produktu i dochodu:
1 1
= 100 * = 100 *5 = 500
Å‚%AD =Å‚%Y = 100 + 0,8*100 + 0,8* 0,8*100 + ...... = 100 *
1- 0,8 0, 2
1
Wzór na sumę nieskończonego ciągu geometrycznego: S = a1 * (gdy 0 < q < 1)
1- q
1
Uogólnienie: ł%AD =ł%Y =ł%AD0 * =ł%AD0 * M ,
1- MPC
1 1
gdzie: M = = - mno\
nik (inwestycyjny)
1- MPC MPS
Zasada działania mechanizmu mno\
nikowego: ka\
dy impuls wzrostu popytu pociÄ…ga za
sobą cały szereg kolejnych impulsów wzrostu popytu, tak, \
e Å‚Ä…czny popyt, produkcja i
dochód rosną o pewną wielokrotność pierwszego impulsu. Wartość mno\
nika informuje o
tym, jaka jest to wielokrotność.
Zadanie. W pewnej gospodarce: konsumpcja autonomiczna = 30, popyt inwestycyjny = 100,
krańcowa skłonność do oszczędzania = 0,1.
a) oblicz poziom dochodu równowagi
b) jak zmieni się dochód równowagi, jeśli popyt inwestycyjny spadnie o 10?
Piotr Pietraszewski  Makroekonomia 2009/2010  opracowanie 2 4
 Problem 2: jak zmieni się dochód (produkt) równowagi, je\
eli krańcowa skłonność do
konsumpcji spadnie do 0,5 (czyli krańcowa skłonność do oszczędzania wzrośnie do 0,5)?
Rys. 4 Paradoks oszczędności
MPC2 = 0,5 C2 = 20 + 0,5 * Y AD2 = 50 + 0,5 * Y
Obliczenie dochodu (produktu) równowagi po spadku MPC:
AD2 = Y Ô! 50 + 0,5 * Y = Y Ô! 50 = 0,5 * Y Ô! Ye* = 50 / 0,5 = 50 * 2 = 100
Pytanie: dlaczego dochód (produkt) równowagi spadł o 150?
Pierwszy impuls spadku popytu: spadek konsumpcji indukowanej
Ci1 = 0,8*250 = 200, Ci2 = 0,5*250 = 125, Å‚%Ci0 = 125 - 200 = -75
spadki popytu spadki produktu spadki dochodu
-75 -75
Å‚%AD0 =Å‚%Ci0 = -75
Å‚%AD1 =Å‚%Ci1 = -0, 5*75 = -37, 5 -37,5 -37,5
Å‚%AD2 =Å‚%Ci2 = -0, 5*37, 5 = -18, 75 -18,75 -18,75
& & .. & & &
& & .
"Å‚%AD = 500 "Å‚%Y = 500 "Å‚%Y = 500
A
Ä…czny spadek popytu, produktu i dochodu:
1 1
= -75* = -75* 2 = -150
Å‚%AD =Å‚%Y = -75 - 0,5* 75 - 0,5* 0,5* 75 - ...... = -75*
1- 0,5 0,5
Piotr Pietraszewski  Makroekonomia 2009/2010  opracowanie 2 5
 Produkt potencjalny  maksymalna mo\
liwa do wytworzenia wielkość produktu w danej
gospodarce, w danym okresie, przy pełnym i mo\
liwie efektywnym (w ramach danej
technologii) wykorzystaniu dostępnych czynników produkcji (mocy produkcyjnych)
Produkt potencjalny rośnie wtedy, gdy następuje przyrost zasobów w gospodarce (przyrost
naturalny, wzrost aktywności zawodowej, inwestycje) i / lub odbywa się postęp techniczno 
organizacyjny.
Rys. 5 Luka PKB Rys. 6 Pełne wykorzystanie mocy produkcyjnych
Ye  produkt rzeczywisty (produkt równowagi)
Yp  produkt potencjalny
luka PKB = Yp  Ye (ró\
nica pomiędzy produktem potencjalnym i rzeczywistym, świadczy o
niepełnym wykorzystaniu zasobów w gospodarce (np. o bezrobociu)
Piotr Pietraszewski  Makroekonomia 2009/2010  opracowanie 2 6
 Luka inflacyjna  ró\
nica pomiędzy nadmiernym popytem rzeczywistym a popytem
zapewniającym pełne wykorzystanie mocy produkcyjnych w gospodarce
Rys. 7 Luka inflacyjna
Cykl koniunkturalny  wahania rzeczywistych rozmiarów produkcji wokół linii trendu
Rys. 8 Cykl koniunkturalny
Faza ekspansji (o\
ywienia, dobrej koniunktury gospodarczej)  produkt rośnie szybciej
ni\
to wynika z linii trendu
Faza recesji (pogorszenia, złej koniunktury gospodarczej)  produkt rośnie wolniej ni\
to
wynika z linii trendu
Piotr Pietraszewski  Makroekonomia 2009/2010  opracowanie 2 7