Sławomir Moćkun
Traktat z Lizbony nowy rozdział
europejskiej integracji
WejScie w życie 1 grudnia 2009 r. Traktatu z Lizbony (TL) zakończyło kilkuletni
proces reformy powiększonej UE, mający przywrócić sterownoSć procesu
decyzyjnego oraz zapewnić narzędzia do formowania ambitnych celów globalnych.
Reforma, której pierwsze kształty były już widoczne w traktacie konstytucyjnym,
miała przeciwdziałać marginalizacji Europy na Swiatowej scenie w XXI w.
Mimo iż zapisane w TL zmiany przewidywali koniecznoSć instytucjo-
w funkcjonowaniu UE są procesem nalnego usprawnienia prac Wspól noty
długotrwałym, a konkretne mechaniz- mającej rozszerzyć się o 12 państw.
my relacji pomiędzy instytucjami UE 29 paxdziernika 2004 r. w Rzymie podpi-
będą się dopiero kształtować, decyzje sany został Traktat ustanawiający
personalne podjęte przez Radę Euro- Konstytucję dla Europy (TKE)2, opra-
pejską 19 listopada 2009 r. oraz zaob- cowany przez Konwent Unii Europej-
serwowane tendencje pozwalają wysu- skiej.3 Przyznający Wspólnocie wiele
nąć pierwsze wnioski. atrybutów państwowoSci, traktat kon-
stytucyjny odrzucony został przez
OD IDEI DO REALIZACJI
społeczeństwa państw stanowiących
Długa i wyboista droga do wejScia fundament europejskiej integracji.4 Po
w życie Traktatu z Lizbony rozpoczęła dwuletnim okresie refleksji (2005-2006),
się w 2001 r., zaraz po podpisaniu Trak- nowy impuls dała prezydencja niemiec-
tatu z Nicei.1 Unijni decydenci już wtedy ka. Poprzez redukcję idei konstytucji do
1
15 grudnia 2001 r., niecały rok po szczycie w Nicei, Rada Europejska w belgijskim Laeken przyjęła ko-
lejną deklarację w sprawie przyszłoSci Unii Europejskiej. Deklaracja z Laeken nakreSliła drogę Wspól-
noty do większej demokracji, przejrzystoSci i skutecznoSci oraz zapowiedziała podjęcie starań mających
na celu stworzenie Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy.
2
Konstytucja Europejska miała zastąpić dotychczasowe prawa pierwotne Wspólnoty. Uchylony miał zostać
Traktat Rzymski (TWE) i Traktat z Maastricht oraz wszystkie traktaty i akty je zmieniające i uzupełniające.
JednoczeSnie Unia Europejska miałaby uzyskać osobowoSć prawną. Ponadto w konstytucji dokonano wyrax-
nego podziału na kompetencje Unii, państw członkowskich oraz kompetencje dzielone. Projekt miał prowadzić
do wzmocnienia współpracy w sprawach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Zakładał m.in.
powołanie europejskiego Ministra Spraw Zagranicznych. Poza tym przepisy konstytucji znosiły wymóg jed-
nomySlnoSci przy głosowaniach w sprawach dotyczących większoSci dziedzin wspólnej polityki unijnej.
3
Konwent Unii Europejskiej powstał zgodnie z zaleceniem przyjętym na posiedzeniu Rady Europej-
skiej w Laeken w 2001 r. Jego zadaniem było przekształcenie Unii w organizację bardziej demokra-
tyczną, przejrzystą i skuteczną. Rada Europejska wyznaczyła Valry ego Giscarda d Estainga na
przewodniczącego Konwentu oraz Giuliano Amato i Jean-Luca Dehaene a na wiceprzewodniczących.
4
W referendum z 29 maja 2005 r. Francuzi odrzucili Konstytucję dla Europy 54,87 proc. głosów na
nie . 1 czerwca 2005 r. negatywnie o dokumencie wypowiedziało się 61,6 proc. Holendrów.
I 2010 / 13 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 73
UNIA EUROPEJSKA
ram kolejnego traktatu reformującego nych. TL nie zastępuje dotychczaso-
(m.in. poprzez oficjalne usunięcie wych praw pierwotnych, ale wprowadza
wspólnotowej symboliki)5, UE powró- zmiany w Traktacie o Unii Europejskiej
ciła tym samym do stosowanej od daw- (TUE) i Traktacie o Funkcjonowaniu
na metody ewolucji integracji. Mimo do- Unii Europejskiej (TFUE).7 Nowy doku-
konanych zmian, TL wszedł w życie ment znosi podział unijnej integracji na
jedenaScie miesięcy po zakładanym ter- trzy filary. Uwspólnotowieniu uległ
minie, do końca budząc emocje co do obszar stosunków zewnętrznych (II fi-
swojej przyszłoSci (głównie za sprawą lar) oraz spraw wewnętrznych i spra-
Irlandii i Czech), komplikując tym sa- wiedliwoSci (III filar).
mym wybór nowej Komisji Europejskiej
Bardzo ważne dla zmian ustrojo-
i Parlamentu Europejskiego.6
wych UE jest podniesienie Karty Praw
Podstawowych do rangi obowiązu-
REFORMA CZY REWOLUCJA?
jącego na terenie Unii aktu prawnego.8
Czy rezygnacja z idei zawartych Istotna jest również zmiana doty-
w konstytucji jest rzeczywista? Trak- cząca systemu głosowania. Traktat
tat z Lizbony wprowadza wiele zapi- Reformujący odchodzi od systemu nicej-
sów Traktatu Konstytucyjnego, w tym skiego i wprowadza system podwójnej
najważniejsze innowacje instytucjonal- większo Sci proponowany w projekcie
ne w obszarze stosunków zewnętrz- Konstytucji Europejskiej.9
5
Szereg państw przyjęło deklarację, że flaga przedstawiająca krąg dwunastu złotych gwiazd na niebie-
skim tle, hymn pochodzący z Ody do RadoSci z IX Symfonii Ludwiga van Beethovena, dewiza Zjednoczona
w różnorodnoSci , euro będące walutą Unii Europejskiej oraz Dzień Europy obchodzony 9 maja pozostają dla
nich symbolami wyrażającymi poczucie wspólnoty obywateli Unii Europejskiej oraz ich związek z nią . Rów-
nież wprowadzo ne przez TL zmiany w preambule TUE w dużym stopniu czerpią z Traktatu Konstytucyjnego,
pomijając m.in. odniesienie do Boga i wartoSci chrzeScija ń skich.
6
TL ustala stałą liczbę posłów do PE na 751, co skutkuje koniecznoScią alokacji miejsc, uwzględniając
zmiany demograficzne oraz rozszerzenia UE. NiepewnoSć, co do ratyfikacji TL przez wszystkie państwa,
wpłynęła także na przedłużenie kadencji starej Komisji, w obawie o zgodne z prawem wyłonienie nowej KE.
7
Ten drugi mocą Traktatu Reformującego zmienił nazwę z Traktatu ustanawiającego Wspólnotę
Europejską.
8
Tekst Karty został przyjęty i podpisany 7 grudnia 2000 r. na szczycie Wspólnoty w Nicei. Karta Praw Pod-
stawowych wchodziła w skład Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy (jako jego częSć II), który
ostatecznie nie został ratyfiko wany. Nie rozstrzygnięto więc, czy Kartę należy tra ktować jako kolejny akt tak
zwanego prawa pierwotnego UE czy też miałaby ona mieć charakter dekla racji politycznej. Umiesz czenie Kar-
ty jako drugiej czę Sci Konstytucji dawało jej bardzo wysoką rangę. Podob ne rozwiązanie zastosowa no w przy -
padku Traktatu Reformującego. Podczas Konferencji Międzyrządowej 2007 r. ustalono, że Karta nie będzie
włączona do Traktatu, lecz pozostanie osobnym dokumentem. Zarazem jednak w art. 6 Traktatu o Unii Euro-
pejskiej wskazano, że Unia uznaje pra wa, wolnoSci i za sady okreSlone w Karcie Praw Podstawo wych Unii Eu-
ropejskiej z 7 grudnia 2000 r., w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 r. w Strasburgu, która ma taką samą
moc prawną jak traktaty . Polska, na mocy tzw. Protokołu bry tyjskiego , zagwarantowała, iż ani sądy unijne
ani też krajowe nie będą mogły stwierdzać ewentualnych niezgodnoSci pra wa krajowego z posta nowieniami
Karty. RP powinna z uwagą obserwować stosowanie zapisów Karty przez obywateli i instytucje UE w praktyce.
9
Rada UE będzie podejmowała większoSć decyzji w drodze głosowania większoScią kwalifikowaną.
WiększoSć tę będzie się obliczać na zasadzie podwójnej większoSci: aby dana decyzja mogła zostać przy-
jęta, wymagane będzie poparcie co najmniej 55 proc. państw członkowskich (obecnie 15 na 27 krajów
UE), reprezentujących co najmniej 65 proc. ludnoSci UE. Aby uniemożliwić małej liczbie najbardziej za-
ludnionych państw zablokowanie decyzji, mniejszoSć blokująca musi obejmować co najmniej cztery pań-
stwa członkowskie, w przeciwnym razie uznaje się, że większoSć kwalifikowana została osiągnięta,
74 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I 2010 / 13
UNIA EUROPEJSKA
TL prowadzi do umocnienia spójno- kratyzacja procesu ustawodawczego, tj.
Sci wewnętrznej Unii, przekształcając kolejna idea wzmacniająca PE i dająca
ją w jednolitą organizacją międzynaro- mu inicjatywę kosztem KE. Europa po-
dową. UE uzyskała osobowoSć praw- wtórzyła błąd z procesu ratyfikacji kon-
ną, co umożliwia podpisywanie umów stytucji. Niestety, zamiast pogłębionej
międzynarodowych. Prezydencja hisz- informacji o TL, w większoSci przypad-
pańska zapowiada m.in. podjęcie starań ków wybrano łatwiejszą drogę przeko-
o przystąpieniu 27 do Europejskiej nywania polityków, niż społeczeństw.
Konwencji Praw Człowieka. Niedoinformowani i zmęczeni obywate-
le UE przyjęli wejScie w życie TL z entu-
NieczytelnoSć i niesprecyzowanie
zjazmem o wiele mniejszym niż poprzed-
niektórych zapisów powodują, iż oby-
nie traktaty. Czy będzie to miało jakieS
watele UE, a nawet sami politycy, będą
skutki w przyszłoSci?
uczyć się TL w trakcie jego funkcjono-
wania. Implementacji podpisanego pra- Traktat Reformujący reguluje też
wie dwa lata temu Traktatu, który sposób wychodzenia z Unii państwa,
z założenia miał wejSć w życie z po- które zdecydowałoby się na taki krok.
czątkiem 2009 r., towarzyszą rozgrywki
wokół obsady nowych stanowisk, zapi- NOWE STANOWISKA
sanych w tym dokumencie.
STARE ZASADY
TL wprowadza jedne z najgłębszych W powszechnym odbiorze, najbar-
zmian w historii integracji europejskiej. dziej namacalnymi zmianami po wejSciu
Niestety, mając przybliżyć Unię obywa- w życie TL, jest utworzenie stanowisk:
telom, nie udało się pozyskać ich popar- Przewodniczącego Rady Europejskiej,
cia. Niezbędna do tego wydaje się demo- zwanego potocznie prezydentem UE10,
nawet jeSli nie zostało spełnione kryterium w zakresie liczby ludnoSci. Rada Europejska postanowiła, że
nowy system zostanie wprowadzony w 2014 r. Przez pierwsze trzy lata, tj. do 2017 r., państwo członkow-
skie może zażądać, aby dany akt został przyjęty większoScią kwalifikowaną okreSloną w Traktacie
z Nicei. Do TL wprowadzono także tzw. formułę z Joaniny, mówiącą, iż gdy państwa niezgadzające się na
podjęcie decyzji zgromadzą 3/4 jednego z testów mniejszoSci blokującej (34 proc. liczby państw lub
26 proc. potencjału demograficznego Unii), to Rada ponownie będzie musiała zająć się sprawą i poszuki-
wać satysfakcjonującego rozwiązania w rozsądnym czasie . Od 1 kwietnia 2017 r. zacznie w pełni
działać podana wyżej tzw. podwójna większoSć, przy czym nadal można się będzie odwołać do formuły
z Joaniny w nieco zmodyfikowanym kształcie (deklaracja nr 7). Do jej uruchomienia wystarczy bowiem
zgromadzenie co najmniej 55 proc. jednego z testów mniejszoSci blokującej (tj. na przykład ok. 19 proc.
potencjału demograficznego Unii). Warto przypomnieć, iż Polska proponowała wprowadzenie tzw.
systemu pierwiastkowego.
10
Procedurę wyboru oraz kompetencje Przewodniczącego Rady Europejskiej okreSla art. 9b TUE:
Rada Eu ropejska wybiera swojego prze wodniczącego wię kszoScią kwa lifikowaną na okres dwóch
i pół roku. Mandat przewodniczącego jest jednokrotnie odnawialny . W przypadku przeszkód w spra-
wowaniu mandatu, ta sama procedura stosowana jest do odwoływania przewodniczącego. Do jego
głównych kompetencji należy przewodniczenie Radzie Europejskiej i prowadzenie jej prac oraz zapew-
nienie przygotowania i ciągłoSci prac RE, we współpracy z przewodniczącym Komisji i na podstawie
prac Rady do Spraw Ogólnych, której rola wzroSnie (art. 9c TUE). Przewodniczący wspomaga
osiąganie spójnoSci i konsensusu w Radzie Europejskiej, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu
sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej, zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie
swojej właSciwoSci reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityki zagra-
nicznej i bezpieczeństwa.
I 2010 / 13 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 75
UNIA EUROPEJSKA
oraz wysokiego przedstawiciela UE i Wysokiego Przedstawiciela tradycyjnie
ds. Zagranicznych i Polityki Bezpie- uwarunkowany był narodowoScią, geo-
czeństwa, okreSlanego mianem szefa grafią, wielkoScią i siłą państwa, afi-
dyplomacji 27 .11 Europejscy przywód- liacjami politycznymi, a jak się okazało
cy podczas nadzwyczajnego szczytu po wyborze Catherine Ashton także
19 listopada 2009 r. w Brukseli zdecydo- płcią.12 Przebieg procedury wyboru,
wali, że nowe stanowiska służące każe stwierdzić, iż decydującą rolę w wy-
usprawnieniu i ujednoliceniu funkcjo- borze odegrał Paryż i Berlin.
nowania 27 , zajmą odpowiednio Her-
Obok wybranego H. Van Rompuy a,
man van Rompuy i Catherine Ashton
do stanowiska prezydenta Unii pre-
politycy drugiego szeregu pochodzący
tendowało blisko 20 potencjalnych kan-
z państw starej Europy .
dydatów.13 JeSli chodzi o szefa dyploma-
Mimo iż według TL decyzja o obsa- cji, to wybór C. Ashton, nieznanej
dzie najważniejszych stanowisk unij- szerzej nawet we własnym kraju Brytyj-
nych zapada kwalifikowaną większoScią ki, budzi zaskoczenie i podejrzenia, że
głosów, liderom państw 27 tak ważne spowodował go układ polityczny14 oraz
decyzje udało się podjąć na zasadzie poprawnoSć polityczna (parytet płci)15.
konsensusu. Wybór Przewodniczącego
11
Wysokiego przedstawiciela UE ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, mia nuje Rada
Europejska większoScią kwalifikowaną, za zgodą przewodniczącego Komisji. Wysoki Przedstawiciel,
wybra ny tak jak pozostali członkowie KE na pięcioletnią ka dencję, jest jednoczeSnie jednym z wiceprze-
wodniczących Komisji. Koordynuje on sprawy związane z polityką zagraniczną i bezpieczeństwa Unii,
przyczynia się, poprzez swoje propozycje, do opracowania tej polityki i realizuje ją działając z upoważ-
nienia Rady . Warto podkreSlić, że w gestii ministra SZ UE pozostaje realizacja Europejskiej Polityki
Bezpieczeństwa i Obrony, co daje mu szeroki zestaw instrumentów do działania.
12
Prestiż nowo utworzonych stanowisk sprawił, że ubiegało się o nie ponad dwudziestu polityków
z niemal wszystkich państw 27 . TL nie okreSla formalnych kryteriów wyboru na najwyższe stanowi-
ska. Należy zauważyć, że wSród potencjalnych kandydatów nie było polityków z najbardziej wpływo-
wych państw UE, tj. Niemiec i Francji. Największe państwa 27 lobbowały za sprawdzonymi
politykami z państw o podobnych poglądach na kwestie europejskie i globalne. Według tych kryteriów,
tradycyjnie duże szanse dawano politykom pochodzącym z krajów Beneluksu. Ważnym argumentem
było zachowanie równowagi pomiędzy pochodzącym z południa Europy przewodniczącym KE chade-
kiem J. Barroso a Przewodniczącym RE. W takiej konstrukcji zwiększają się szanse polityków z grona
socjalistów z północnej Europy. Należy jednak zauważyć, że Skandynawowie, z poparciem głównych
europejskich stolic, sprawują już dwie bardzo eksponowane funkcje w instytucjach: szefa NATO oraz
Przewodniczącego Rady Europy. Kandydatem kompromisu, spełniającym kryterium równowagi płci,
mogła zatem okazać się Łotyszka V. Vike-Freiberga, jedna z nielicznych kandydatur z nowych
państw członkowskich, która była poważnie rozważana.
13
Portal Euroactiv.com wSród potencjalnych lub pożądanych kandydatów wymieniał 17 polityków:
T. Blaira, J.-C. Junckera, B. Ahern, W. Schssela, A. Merkel, G. Verhofstadta, F. Gonzleza, P. Lippone-
na, C. Bildt, P.N. Rasmussena, H. Van Rompuy a, J.P. Balkenende a, M. Robinson, T. Halonen,
M. Wallstrm, V. Vke-Freiberga, T.H. Ilvesa. Choosing Mr(s). Europe , http://www.euractiv.com/en/
future-eu/choosing-europe/article-185666#, 13.11.2009.
14
Taki wybór wpisuje się w praktykowane od lat dzielenie się najważniejszymi stanowiskami przez
EPL i socjalistów. Wybór C. Ashton ma zapewne zrównoważyć spodziewaną euros ceptyczną politykę
przyszłego brytyjskiego rządu, który według sondaży w połowie 2010 r. stworzą konserwatySci.
15
WSród faworytów wymieniano raczej szefów brytyjskiej i szwedzkiej dyplomacji D. Milibanda i C. Bildta,
Greczynkę A. Diamantopulu, Francuzów H. Vdrine a i B. Kouchnera, a także B. Ferrero-Waldner
i U. Plassnik z Austrii oraz Fina O. Rehna.
76 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I 2010 / 13
UNIA EUROPEJSKA
Mimo okreSlonych w TL kompetencji powołania składu KE. Dokonany w Bru-
przypisanych nowym stanowiskom, ich kseli wybór oparty był na dotychczas
realny wpływ i znaczenie na politykę stosowanym twardym kryterium popar-
całej Unii jest obecnie trudny do ocenie- cia Niemiec i Francji oraz równowagi
nia. Fakt, że wSród dużej liczby poten- wspomnianych powyżej kryteriów. Na-
cjalnych kandydatów nie było polityków leży podkreSlić, że przy obsadzaniu wy-
z największych państw UE (Francja, sokich stanowisk został podtrzymany
Niemcy, Hiszpania i Włochy) Swiadczy, monopol dwóch rodzin politycznych:
że dążyły one do wyboru sprawdzo- chadeków i socjalistów, dominujących
nych partnerów lub polityków z róż- w Parlamencie Europejskim. Po raz ko-
nych względów posiadających nie- lejny okazało się, że szans na wysokie
samodzielną pozycję. Taki wybór stanowiska, zależne od największych
przyczyni się także do ukształtowania europejskich graczy, nie mają politycy
przyszłej roli tych funkcji, które będą bliscy Stanom Zjednoczonym. Przebieg
czynnikiem wypracowania kompro- procedury wyboru, mimo rządowych de-
misu, a nie oSrodkiem przywódczym. klaracji, Swiadczy o braku konsultacji
Połączenie dotychczasowych funkcji najważniejszych decyzji personal-
Wysokiego Przedstawiciela ds. WPZiB, nych największych państw 27 z RP.
prezydencji przewodniczącej Radzie ds. Mimo zapowiadanej powszechnie jed-
Zagranicznych i Komisarza ds. Stosun- noSci, trudno uznać dokonany wybór za
ków Zewnętrznych z pewnoScią służy częSć zapowiadanego w TL pogłębienia
większej koherentnoSci i efektywnoSci. procesu demokratyzacji wewnątrz UE.
Przewodniczenie Radzie ds. Zagranicz-
nych przy jednoczesnym wiceprzewod- Wydaje się, iż paradoksalnie doko-
niczącym Komisji mocno umocowuje nany wybór wzmacnia pozycję szefa Ko-
nowe stanowisko, jednoczeSnie przy- misji Europejskiej16, przyznając prze-
nosząc trudnoSć poruszania się wodniczącemu Rady Europejskiej rolę
w dwóch instytucjach o odmiennej kul- mediatora, a nie przywódcy. Zakres kom-
turze organizacyjnej (dodać należy ko- petencji szefowej unijnej dyplomacji
niecznoSć współdziałania z PE). Zakres wskazuje, że to ona może stać się waż-
obowiązków Wysokiego Przedstawicie- niejszym graczem niż szef RE. Należy
la sprawia, iż nie będzie on w stanie oso- spodziewać się, że z uwagi na brak do-
biScie jednoosobowo wykonywać wszy- Swiadczenia dyplomatycznego oraz sze-
stkich czynnoSci. Wydaje się, iż kwestią
roki zakres obowiązków C. Ashton,
czasu jest powołanie zastępców, cho- duże znaczenie uzyskają jej nieformalni
ciaż z uwagi na nieujęcie takiego stano- zastępcy i najbliżsi współpracownicy
wiska w traktacie, nie będzie to zastęp- wchodzący w skład Gabinetu Wysokie-
ca tytularny. Duża liczba kandydatów
go Przedstawiciela i Wiceprzewod-
wskazywała na przyjętą przez rządy
niczącego Komisji. WłaSciwym kie-
strategię wykorzystania procedury wy- runkiem działań RP powinno być
boru w negocjacjach dotyczących
więc zabieganie o jak najsilniejsze
16
Z obszaru stosun ków zewnętrznych w gestii Komisji pozostają m.in. kwestie hand lowe i pomoc roz-
wojowa.
I 2010 / 13 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 77
UNIA EUROPEJSKA
reprezentowanie Polski na niższych Zapewniająca ciągłoSć instytucjo-
merytorycznych stanowiskach. nalną reforma, zwiększa znaczenie
Sekretariatu Generalnego Rady UE.
Należy także ocenić, iż nowe stano-
W tym kontekScie należy wspomnieć,
wiska, wbrew intencjom pomysłodaw-
iż na listopadowym posiedzeniu wy-
ców, skomplikowały jeszcze bardziej
brany został Francuz Pierre de Bois-
strukturę UE w obszarze stosunków
sieu18.
zewnętrznych. Podjęte osiem lat po De-
klaracji z Laeken17 decyzje mogą skut-
IMPLEMENTACJA TRAKTATU
kować zamiast usprawnieniem władzy,
rozbiciem jej na poszczególne polityki
TL w wielu obszarach okazał się
przewodniczącego RE, szefa KE, Wyso-
dokumentem mało precyzyjnym. Nie-
kiego Przedstawiciela ds. Polityki Za-
dokładnoSć zapisów wymusza stoso-
granicznej, przewodniczącego PE oraz
wanie precedensów. Z takim wyzwa-
szefa rządu sprawującego aktualnie
niem zmierzyć się musi hiszpańskie
prezydencję. Taki stan rzeczy najbar-
przewodnictwo w Radzie UE. Warian-
dziej wzmacnia pozycję przewod-
towe przygotowania Madrytu do prze-
niczącego Komisji Europejskiej
wodni ctwa na zasadach okreSlonych
J. Barroso jako polityka skupiającego
w TN i TL, sprawiło, iż Hiszpanie przy-
najwięcej prerogatyw, pełniącego pię-
gotowali bardzo ambitną agendę. Nale-
cioletnią kadencję i będącego bezpo-
ży przypuszczać, iż rozpędzony Madryt,
Srednim przełożonym Wysokiego
mimo zapowiedzi dobrowolnych konce-
Przedstawiciela.
sji na rzecz H. Van Rompuy a i C. Ash-
ton, wykorzysta zapewne maksymalnie
Wybór polityków drugiego szeregu
szanse wywarcia narodowego piętna na
pozwala wątpić, czy nowy prezydent
UE. Tradycyjnie przenoszeniu kompe-
Unii i szefowa dyplomacji będą równo-
tencji (i spotkań) do Brukseli chętna
rzędnymi partnerami dla B. Obamy,
będzie Belgia, co wzmacnia jeszcze na-
W. Putina czy Hu Jintao. Wydaje się, że
rodowoSć H. Van Rompuy a. Zakres
H. Van Rompuy i C. Ashton będą raczej
sprawowania prezydencji przez RP uza-
skupieni na wewnętrznym procesie szu-
leżniony będzie od powyższych czynni-
kania kompromisu na forum UE, a ich
ków oraz od asertywnego podejScia no-
funkcje zewnętrzne będą czysto repre-
wego węgierskiego rządu.
zentatywne.
17
W grudniu 2001 r. na posiedzeniu w Laeken Rada Europejska przyjęła deklarację nakazującą Unii
Europejskiej dążenie do demokracji, przejrzystoSci działania i skutecznoSci, zapoczątkowując proces no-
wych reform instytucjonalnych. Celem było opracowanie zarysu europejskiej konstytucji.
18
Pierre de Boissieu (ur. 1945 r.), daleki kuzyn Charlesa de Gaulle a, okreSlany jako brukselska legen-
da, przemierza korytarze unijnych instytucji od 1978 r. Miał duży wkład w kolejne unijne traktaty (w tym
w Traktat z Maastricht). Nigdy jednak nie był aktywnym federalistą, a jego inteligencja i dyplomatyczne
doSwia dczenie sprawiły, że był okreSlany jako Europejczyk z rozsądku . We wrzeSniu 1999 r. został
mianowany zastępcą Sekretarza Generalnego Rady Unii Europejskiej. Mimo, że usunął się w cień
J. Solany, nie stracił wpływu na bieżące decyzje. Obowiązki Solany jako Wysokiego Przedstawiciela
ds. WPZiB sprawiły, że Boissieu stał się realnym szefem Sekretariatu. Merytoryczna wiedza, znajomoSć
europejskich instytucji oraz polityków uczyniły go jedną z kluczowych osób w Brukseli. W czerwcu
2011 r. planuje odejSć na emeryturę.
78 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I 2010 / 13
UNIA EUROPEJSKA
Aby narodowa prezydencja mogła pomocy, a unijne instytucje, takie jak
odcisnąć swoje piętno na unijnej polity- Biuro Pomocy Humanitarnej Komisji
ce, w liczącej 27 państw UE trzeba cze- Europejskiej (ECHO), okazały się ocię-
kać 14 lat. TL miał przywrócić sterow- żałe i niewydolne. Mimo istnienia
noSć powiększonej UE m.in. poprzez WPBiO19, w założeniu mającej koordy-
reformę systemu rotacyjnego przewod- nować działania poszczególnych państw,
ni ctwa. TL zakłada utworzenie prezy- nie udało się wypracowywać efektu
dencji grupowej w ramach której prze- synergii (transport, koordynacja pomo-
wodnictwo Rady sprawują uprzednio cy rzeczowej, finansowej i osobowej).
ustalone grupy trzech państw człon- Widoczna była za to aktywnoSć po-
kowskich (trio), wypracowując wspólny szczególnych państw narodowych. Rolę
program i udzielając sobie wsparcia koordynatora pomocy humanitarnej
w jego realizacji. Wydłużeniu w ten spo- starała się przejąć przewodnicząca Ra-
sób uległ okres wpływania narodowej dzie UE Hiszpania, tradycyjnie posia-
prezydencji na realizację unijnej agen- dająca w regio nie Ameryki Rrodkowej
dy z szeSciu miesięcy do półtora roku. swoje interesy. Nic dziw nego, iż za kres,
Należy także przypomnieć, iż w skład skala i tempo ame rykańskiej pomocy
trójki wchodzi zawsze jedno duże dla zniszczonego trzęsieniem ziemi
państwo, nadając ton całemu przewod- frankofońskiego państwa, w porównaniu
nictwu. W perspektywie polskiej prezy- z działaniami UE, zirytowały Paryż. Tra-
dencji, taki stan rzeczy czyni Warszawę gedia uwydatniła także przepaSć dzie-
liderem naszej trójki . lącą UE z USA w dziedzinie logistyki.
Sprawdzianem jakoSci funkcjonowa- Możemy jednak stwierdzić, iż Unia
nia podmiotu po zmianach instytucjonal- Europejska, dysponująca całą gamą cy-
nych jest zdolnoSć reagowania w sy- wilnych i wojskowych Srodków w zakre-
tuacjach kryzysowych. Takim testem sie zarządzania kryzysowego, miała
okazała się tragedia na Haiti. Działa- potencjał i prawne podstawy do wdra-
niom UE towarzyszył charakteryzujący żania ambitnych celów WPBiO już na
Brukselę brak zdecydowania i szybkiej podstawie wczeSniejszych traktatów.
reakcji, widoczny szczególnie w pierw- Sprecyzowane w Europejskiej Strategii
szych dniach po katastrofie. Ambicje Bezpieczeństwa i Celach Operacyjnych
niektórych europejskich stolic uczynie- ambitne zapisy nie były realizowane.
nia UE globalnym liderem w obszarze Traktat Lizboński umożliwia 27 reali-
zarządzania kryzysowego, nie pokryły zację aspiracji zostania globalnym
się z rzeczywistymi działaniami i decyzja- liderem w obszarze zarządzania kryzy-
mi. Należy zauważyć, iż spoSród szefów sowego. Czy UE skorzysta z tej możli-
unijnych instytucji, zupełnie niewidocz- woSci? Wydaje się, że WPBiO będzie
ny był H. Van Rompuy. AktywnoScią wy- raczej zmierzała do integracji europej-
kazał się za to szef Parlamentu Europej- skiego przemysłu obronnego i polityki
skiego J. Buzek. Tydzień czasu zajęło obronnej, niż budowania silnych unij-
C. Ashton ustalenie konkretnego planu nych struktur wojskowych.
19
TL zmienił Europejską Politykę Bezpieczeństwa i Obrony we Wspólną Politykę Bezpieczeństwa i Obrony.
I 2010 / 13 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 79
UNIA EUROPEJSKA
Traktat z Lizbony, wzmocnił kom- lic, mogących zablokować jego ratyfika-
petencje Parlamentu Europejskiego cję. Zapowiadana w Traktacie z Nicei
(szczególnie w obszarze legislacji, usta- redukcja liczby komisarzy do 15, zo-
nawiania budżetu i kontroli)20 oraz rolę stała odłożona w czasie. Od 2014 r.
parlamentów narodowych21. Dosto- Komisja liczyć będzie minimum 18 komi-
sowywanie unijnego prawa w procesie sarzy.23 Rozdrobnienie kompetencyjne
ratyfikacji TL skutkowało przeglądem poszczególnych komisarzy sprawiło, iż
przez sądy i trybunały konstytucyjne w celu zapewnienia koherentnej polity-
zgodnoSci traktatu z ustawami zasadni- ki w poszczególnych obszarach nie-
czymi. Polscy politycy z uwagą Sledzili zbędne jest nieformalne grupowanie
przebieg tej procedury szczególnie w Ber- komisarzy. Nieformalne grupy komisa-
linie. Niemiecki wzorzec zapewne zosta- rzy zostały utworzone już w 2004 r. Re-
nie wykorzystany przy nowelizacji usta- forma funkcjonowania KE została więc
wy koordynacyjnej w polskim Sejmie. odłożona na następne lata, a zapis o mo-
żliwoSci zwiększenia liczby komisarzy
Zwiększenie zależnoSci KE od PE22
wcale nie gwarantuje racjonalizacji licz-
wpływa na upolitycznienie Komisji,
by stanowisk. OdejScie od prawa jeden
czego negatywnym skutkiem może być
kraj jeden komisarz w państwach po-
odejScie od niezależnoSci służącej obro-
zbawionych swojego obywatela w KE
nie interesu wspólnotowego, nawet
(szczególnie małych krajach) odebrane
w sprzecznoSci z interesami najwięk-
będzie jako rezygnacja z fundamental-
szych państw i najsilniejszych frak-
nej dla idei integracji europejskiej zasa-
cji politycznych. Przewodniczący KE
dy równoSci względem siebie. Państwa,
z urzędnika może stać się jednym
które stracą swoich przedstawicieli
z aktorów politycznych.
w KE, spodziewać się będą znacznych
koncesji równoważących nie tylko sym-
Traktat z Lizbony, mając usprawnić
boliczną stra tę. Kryteria wyboru24 mogą
funkcjonowanie UE, jednoczeSnie mu-
spowodować rozbicie jednoSci regional-
siał rozwiać wątpliwoSci niektórych sto-
20
PE staje się ważnym partnerem w konsultacji i wyznaczaniu unijnych polityk przez Przewod-
niczącego RE, Wysokiego Przedstawiciela ds. WPZiB i Przewodniczącego KE.
21
TL wprowadza zmiany w art. 12 TUE, stanowiąc, iż parlamenty narodowe otrzymują od instytucji
Unii informacje oraz projekty aktów prawodawczych Unii, czuwają nad poszanowaniem zasady pomoc-
niczoSci, uczestniczą w ocenie wykonywania polityk w obszarze przestrzeni wolnoSci, bezpieczeństwa
i sprawiedliwoSci oraz uczestniczą w procedurach zmiany Traktatów, otrzymują informacje na temat
wniosków o przystąpienie do Unii oraz uczestniczą we współpracy międzyparlamentarnej między parla-
menta mi naro dowymi i z Pa rlamentem Europejskim.
22
Dołączona do TL Deklaracja odnosząca się do art. 17 ust. 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej (Dekla-
racja 11) zapowiada współodpowiedzialnoSć RE i PE za wybór Przewodniczącego KE, z uwzględnieniem
kwalifikacji kandydata i wyniku wyborów do PE.
23
Zgodnie z art. 17 ust. 5 TUE od 1 listopada 2014 r. Komisja składa się z takiej liczby członków, w tym
z jej przewodniczącego i Wysokiego Przedstawiciela Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa,
która odpowiada dwóm trzecim liczby Państw Członkowskich, chyba że Rada Europejska, stanowiąc jed-
no mySlnie, podejmie decyzję o zmianie tej licz by .
24
Zgodnie z art. 17 ust. 5 TUE komisarze wybierani spoSród obywateli Państw Członkowskich na podstawie
systemu bezwzględnie równej rotacji pomiędzy Państwami Członkowskimi, który pozwala odzwierciedlić róż-
norodnoSć demograficzną i geograficzną wszystkich Państw Członkowskich. System ten jest ustanawiany jed-
nomySlnie przez Radę Europejską zgodnie z art. 244 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
80 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I 2010 / 13
UNIA EUROPEJSKA
nej. Jednym z czynników koncyliacji Niezwykle istotna będzie realizacja
może być wprowadzenie niepisanej za- klauzuli solidarnoSci energetycznej.
sady niełączenia fotela w KE ze sprawo- Implementacja istniejących zapisów bę-
waniem w okresie kadencji KE prezy- dzie testem zdolnoSci egzekwowania
dencji w Radzie UE.25 Rezygnację istniejących praw przez państwa Euro-
z komisarza może rekompensować inne py Rrodkowo-Wschodniej. TL powinien
wpływowe stanowisko w unijnych insty- doprowadzić do dalszej liberalizacji
tucjach i agendach. W przypadku więk- w ramach rynku wewnętrznego, czy-
szych państw trudno spodziewać się niąc swobodny przepływ towarów,
rezygnacji z realnego wpływu na polity- ludzi, pieniądza i usług prawem obo-
kę gospodarczą w Komisji na rzecz obję- wiązującym wszystkie państwa 27 .
cia prestiżu na stanowisku Przewod-
Jednym z priorytetów TL było przy-
niczącego RE, czy też PE. Taką tezę
bliżenie UE obywatelom. Już sam
potwierdzałyby dokonane w ubiegłym
proces ratyfikacji wskazuje, iż będzie to
roku nominacje na najwyższe stanowi-
niezmiernie trudne.26 Wielką niewia-
ska oraz fakt, iż brak reprezentatywnoSci
domą będzie funkcjonowanie inicjatywy
narodowej w KE (szczególnie w przy-
ustawodawczej.
padku silnych państw) z pewnoScią
osłabiłby samą Komisję.
WejScie w życie TL warunkowało
także dalszy proces rozszerzenia.
Traktat miał także służyć uspraw-
Zjednoczona Europa powiększy się
nieniu funkcjonowania unijnych insty-
w najbliższych latach o Chorwację.
tucji. H. Van Rompuy zapowiedział
Otwarta jest wciąż kwestia Islandii.
już reformę posiedzeń RE, które
Jasno rysuje się perspektywa europej-
w liczącej 27 państw UE stały się
ska dla Bałkanów Zachodnich. Proces
miejscem wygłaszania stanowisk po-
integracji wymusza na państwach
szczególnych, a mają być miejscem
skonfliktowanego regionu rozwiązywa-
burzy mózgów .
nie uSpionych problemów i buduje silne
Zmiana, zakładająca system głoso- więzy współpracy27, co ma istotne zna-
wania, w dalszym etapie doprowadzić
czenie w przypadku Serbii i Kosowa.
może do powstania sojuszu państw
Uwarunkowania polityczne nie pozwa-
dążących do zrównoważenia francu- lają z optymizmem patrzeć na członko-
sko-niemieckiej do mina cji. Je żeli taki
stwo Ukrainy i Turcji w dającej się
sojusz powstanie, będzie on w stanie
przewidzieć perspektywie. Efektywna
przeciwstawić się woli Berlina i Paryża,
polityka sąsiedztwa zacieSniająca wię-
ale nie będzie raczej w stanie uczynić
zy może mieć tutaj decydujące znacze-
nic bez zgody tych stolic.
nie. Wzmocniona WPZiB musi stać się
25
Kadencja nowej Komisji (2014-2019) zbiegnie się z prezydencjami Włoch, Łotwy, Luksemburga,
Holandii, Słowacji, Malty, Wielkiej Brytanii, Estonii, Bułgarii i Austrii.
26
Fre kwencja w wyborach do PE: w czerwcu 2009 r. w państwach 27 wyniosła 43,01 proc. i była najniż-
sza w historii.
27
Należy tutaj wspomnieć wymuszone perspektywą członkowską przekazanie sporu Lublany i Zagrze-
bia o rozgraniczenie wód Zatoki Pirańskiej do Międzynarodowego Trybunału SprawiedliwoSci.
I 2010 / 13 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 81
UNIA EUROPEJSKA
narzędziem realizacji Partnerstwa mantycznych początków, przekonali-
Wschodniego. Smy się chyba po raz ostatni w czasie
rozszerzenia UE. TL wzmacniając
Pod rządami Taktatu z Nicei nie
wspólnotę i solidarnoSć 27 państw, jed-
udało się państwom regionu znacząco
noczeSnie zmusza do wykuwania swo-
zaistnieć w Brukseli. Obywatele nowej
ich interesów w stolicach rdzenia UE,
dwunastki , nie kierują żadną z Dy-
właSnie tym państwom przywracając
rekcji Generalnych28, a także nie są
sterownoSć nad kierunkami unijnych
praktycznie reprezentowani w przed-
polityk. Czy uda się politykom polskim
stawicielstwach KE, które TL ma prze-
i pozostałych państw regionu wpłynąć
kształcić w prawdziwą dyplomację.
na kurs wyznaczany przez stolice
Wyposażenie przedstawicielstw Euro-
rdzenia Unii? Wydaje się, iż zmiany
pejskiej Służby Działań Zewnętrznych
instytucjonalne i nowy system głoso-
w szerokie kompetencje polityczne
wania wymusi na szeregu państw
i możliwoSci finansowe, może dopro-
koniecznoSć budowania szerszych
wadzić do marginalizacji narodowych
strategicznych koalicji, dla których
placówek dyplomatycznych. Warsza-
skutecznoSci obecnoSć Warszawy wy-
wa powinna szczególną uwagę zwra-
daje się być konieczna. Sprawdzianem
cać na obsadę w państwach strategicz-
funkcjonowania UE w nowych warun-
nie ważnych dla RP (Ukraina, Gruzja,
kach będą prace nad perspektywą fi-
Azerbejdżan). Za konieczne należy
nansową, a także kontynuacja polityki
także uznać podjęcie przez Polskę
spójnoSci, polityka klimatyczna i soli-
ofensywnej strategii promowania
darnoSć energetyczna.
naszych przedstawicieli do tworzo-
TL nie podważając fundamentu UE
nych struktur, które będą wspierać
prezydenta UE oraz szefową dyplo- jakim jest równowaga instytucjo-
nalna, wzmacnia jej wymiar parlamen-
macji.
tarny oraz koniecznoSć współpracy
JAKA PRZYSZŁORĆ PO LIZBONIE?
zgodnie z zasadą checks and balances.
Już teraz można stwierdzić, iż za - Wydaje się, iż PE coraz pewniej będzie
nim UE stanie się organizacją dyna- wykorzystywał swoje prerogatywy,
wpływając na pracę KE. Tendencja ta,
miczną i bardziej efektywną, upłynie
mająca przybliżyć instytucje UE oby-
sporo czasu. O tym, że piękna idea
integracji ma w sobie jeszcze coS z ro- watelom, skutkować będzie prze-
28
Zgodnie z informacją UKiE przedstawioną na sejmowej Komisji ds. Unii Europejskiej 3 grudnia
2009 r., po 5,5 roku od momentu przystąpienia Polski do UE, w strukturach unijnej administracji za-
trudnienie znalazło ponad 2 tysiące polskich obywateli. Z uwagi na brak możliwoSci porównania i punk-
tów odniesień (np. do Hiszpanii, struktury narodowoSciowej instytucji itp.) przekazane przez UKiE
informacje, nie pozwalają ocenić rzeczywistego znaczenia naszej reprezentacji w unijnych instytu-
cjach. SpoSród nich, jedynie KE okreSliła liczbę osób z uwzględnieniem kryteriów narodowoSciowych,
jakie zamierza zatrudnić do 2010 r. Ze swojej puli (1341 osób) Polska wykorzystała 88 proc. (na stano-
wiskach kierowniczych: 69 proc. 11 z 16, na stanowiskach szefów wydziałów: 54 proc. 40 z 74).
W maju 2010 r. Jan Truszczyński zostanie awansowany na stanowisko Dyrektora Generalnego w DG
ds. Edukacji i Kultury (pełni obecnie funkcję wicedyrektora), obejmując najwyższe stanowisko spo-
Sród nowych państw członkowskich. Udział dyplomatów nowych państw w unijnych przedstawiciel-
stwach okreSlić można również jako marginalny.
82 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I 2010 / 13
UNIA EUROPEJSKA
kształcaniem biurokratycznej Komisji i wizje rozwoju UE w przyszłoSci będzie
w ciało coraz bardziej upolitycznione. można dostrzec w opracowywanych
Dzięki staraniom H. Van Rompuy a, strategicznych dokumentach oraz w no-
wyrazista stanie się rola Rady Europej- wej perspektywie finansowej. Dotych-
skiej.29 czasowa droga integracji europejskiej
oparta była na wielkich projektach go-
Kilku letnia wyboista droga reformy
spodarczych i politycznych.30 Po imple-
UE sprawiła, iż TL pozbawiony jest
mentacji okrojonej idei głębo kiej insty-
szerszej politycznej wizji organizacji,
tucjonalnej integra cji, jaką jest TL,
nie wypełniając aspiracji euro-entuzja-
głównym motorem dalszej integracji,
stów , będąc zarazem niezrozumiałym
mimo obserwowanych potknięć, będzie
dla obywateli. Dokument z Lizbony,
WPZiB. Dominującą ideą w obszarze
jako Traktat Reformujący, z pewnoScią
gospodarki, podobnie jak w Strategii
doczeka się swoich następców. Fakt, że
Lizbońskiej, pozostanie wiedza i inno-
Europa wydaje się być zmęczona z tru-
wacyjnoSć.31
dem domkniętym przez V. Klausa proce-
sem, każe przypuszczać, iż kolejne Równolegle do opisanych procesów
zmiany nastąpią raczej w długiej per- spodziewać się możemy powstawania
spektywie. O tym, że na nowy impuls bę- regionalnych idei mających pogłębić
dziemy musieli jeszcze długo poczekać, integrację. Zapisana w Traktacie możli-
przekonamy się zapewne przysłuchując woSć nawiązywania przez mniejsze gru-
się efektowi pracy grupy mędrców , py państw członkowskich wzmocnio-
która pod przewodnictwem hiszpań- nej współpracy 32 w dziedzinach,
skiego socjaldemokraty Gonzalesa w których nie wszyscy chcą lub mogą
w połowie 2010 r. ma przedstawić wizję SciSlej się integrować, jest zapowiedzią
Europy. Kierunek dalszej integracji procesu meta integracji .33 Przykładem
29
H. Van Rompuy zamierza ożywić szczyty RE, przekształcając sztywne posiedzenia Rady w burzę
mózgów . Nieformalne spotkania unijnych przywódców mają odbywać się z większą częstotliwoScią (na-
wet raz w miesiącu), co ma przyczynić się do zacieSnienia kontaktów, lepszego zrozumienia i większej
kreatywnoSci RE.
30
Lata 50. to powstanie EWWiS i Euratom, w latach 60. budowano unię celną, a w latach 70. i 80. wspól-
ny rynek. W latach 90. wprowadzono wspólną walutę, a w pierwszej dekadzie XXI w. integracja europej-
ska skupiała się wokół kwestii rozszerzenia Wspólnoty.
31
Kryzys gospodarczy i brak chęci większoSci stolic dodania do nowego unijnego budżetu tzw. fresh
money doprowadzić może, w przypadku stworzenia nowej polityki klimatycznej oraz innowacyjnej, do
uszczuplenia Srodków przeznaczonych na politykę spój noSci, politykę sąsiedztwa oraz WPR.
32
Szczegóły wzmocnionej współpracy opisuje tytuł III Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Z zapisów traktatu skorzystać może minimum dziewięć państw członkowskich.
33
4 lutego 2010 r. w Paryżu A. Merkel i N. Sarkozy ogłosili składający się z 80 przedsięwzięć program
pogłębionej współpracy politycznej i gospodarczej na najbliższe 10 lat ( Franco-German Agenda
2020 ). Agenda zakłada szeroki wachlarz inicjatyw od gospodarczych i fiskalnych uregulowań po
wspólne podręcz niki szkolne i ułatwienia prawne dla francusko-niemieckich małżeństw. W kwestiach
politycznych, obie stolice zapowiedziały wspólne przygotowania na ważne bilateralne szczyty (G-20),
wspólne inicjatywy dotyczące Bliskiego Wschodu, rozwijanie fundamentalnych relacji UE-Rosja. Pa-
ryż zobowiązał się także popierać Berlin w staraniach o stałe miejsce w RB ONZ. France and Germa-
ny to unveil 10-year plan, http://euobserver.com/843/29407, 4.02.2010, Paris and Berlin outline
common vision for 2020, http://www.euractiv.com/en/ priorities/paris-and-berlin-outline-common-
-vision-2020, 05.02.2010.
I 2010 / 13 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 83
UNIA EUROPEJSKA
pogłębionej wSród państw rdzenia UE Proces pogłębiania integracji re-
współpracy jest Eurogrupa. Naturalna gionalnej stał się elementem globali-
współpraca państw strefy euro może zacji i objął swoim zasięgiem wszystkie
rozszerzyć się na politykę fiskalną, regiony Swiata. Czy TL będzie właSciwą
społeczną, a także obszar wolnoSci, odpowiedzią na silny trend regionaliza-
bezpieczeństwa i sprawiedliwoSci. Wy- cji w XXI w.? Czy zreformowana UE
daje się, że naturalnym beneficjentem będzie w stanie konkurować gospodar-
tych zapisów mogą być państwa rdze- czo z państwami BRIC i ASEAN oraz
nia UE, chociaż nie należy wykluczać zostać ważnym politycznym i milita r-
strategicznego wykorzystania tej możli- nym partnerem Stanów Zjednoczo-
woSci przez państwa Europy Rrodkowo- nych? Zależy to nie od kolejnych reform
-Wschodniej. Pogłębieniu ulegnie dostrze- instytucjonalnych, a od wypełnienia
galna już dzisiaj regionalizacji polityk treScią istniejących zapisów oraz woli
najważniejszych państw, skupiających poszczególnych państw. Należy także
swoją uwagę i interesy w tradycyjnych postawić pytanie, czy osoby sprawujące
regionach (Francja basen Morza Rród- nowe wspólnotowe stanowiska będą
zie mnego, Niemcy Rosja). w stanie trafnie zdiagnozować Swiat
i z powodzeniem pokierować 27 na
Spodziewane zmiany priorytetów
przekór niekorzystnym trendom. Klę-
w budżecie UE oraz koszty rozszerze-
ska kolejnych strategii, mających uczy-
nia (o Rumunię, Bułgarię) wpłyną na
nić zjednoczoną Europę liderem w inno-
zmniejszenie w Sredniej perspektywie
wacji (Strategia Lizbońska 2010) czy też
bezpoSrednich korzySci finansowych
zwiększyć odpowiedzialnoSć UE za
członkostwa w UE (RP z beneficjenta
globalne bezpieczeństwo (Europejska
netto stanie się płatnikiem netto). Taką
Strategia Bezpieczeństwa, Cele Opera-
tendencję równoważyć musi silniejszy
cyjne) wskazuje, iż najbliższe kilka
wpływ na kształtowanie unijnych poli-
lat da nam odpowiedx, czy obrana
tyk. Wywalczone przez RP czasowe
w TL droga oddala nas od zapo-
koncesje oraz sprawdzian organizacyj-
wiadanej marginalizacji Europy
ny i strategiczny, jakim będzie prezyden-
w XXI w., czy też uspokajająco pro-
cja trio Polska Dania Cypr, muszą
wadzi w tym kierunku. Osobną kwe-
doprowadzić do wypracowania długo-
stią jest globalna konkurencyjnoSć
falowego koszyka polskich prioryte-
europejskiego modelu społeczno-
tów oraz taktyki ich osiągania i utrzy-
-gospodarczego.
mywania.
84 BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I 2010 / 13
UNIA EUROPEJSKA
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Traktat lizboński superpaństwo i triumf europejskiej neolewicyPrawo Unii Europejskiej z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony fragmentKonkluzje Rady Europejskiej czerwiec 2009 dot Irlandii i Traktatu z LizbonyKonkluzje Rady Europejskiej pazdziernik 2009 dot Czech i Traktatu z LizbonyPoznaj Traktat z LizbonyPRAWDA O TRAKTACIE LIZBOŃSKIM03 Lista posłów głosujących za Traktatem LizbońskimPrzewodnik po Traktacie lizbońskimTHE IMPACT OF REFERENDUMS ON THE PROCESS OF EUROPEAN INTEGRATION1 NOWY LIPIDY IV INTEGRACJA wwwTraktat Lizboński01 Traktat Lizboński instrukcja dla początkującychCele Traktatu LizbońskiegoWPZiB Traktat Lizbonskiwięcej podobnych podstron