1
STRUKTURA OSOBOWOÅšCI I JEJ ASPEKTY:
1. Predyspozycje wrodzone (względnie stabilne):
·ð Cechy fizyczne
·ð Temperament
·ð (poznawcze) otwarcie na Å›wiat (zadatki inteligencji)
·ð Potrzeby podstawowe (fizjologiczne, afiliacja)
·ð (skÅ‚onnoÅ›ci patologiczne)
2. Predyspozycje ukształtowane w rozwoju
·ð Inteligencja
·ð Zainteresowania
·ð Hierarchia potrzeb
·ð Hierarchia wartoÅ›ci
·ð Odporność psychiczna
3. Treść = bogactwo zdobytych doświadczeń
·ð Zasób wiadomoÅ›ci
·ð UmiejÄ™tnoÅ›ci/sprawnoÅ›ci
·ð Uczucia wyższe
·ð Postawy spoÅ‚eczne
·ð Samowiedza
·ð Styl autoprezentacji
·ð Stosowane mechanizmy obronne
AFILIACJA
Potrzeba przebywania w pobliżu innych ludzi i wchodzenia z nimi w przyjemne i
uczuciowe interakcje
Jest jednym z głównych motywów ludzkich działań
WSPARCIE SPOA
ECZNE  pomoc emocjonalna, informacyjna lub emocjonalna
wyświadczana nam przez innych ludzi.
Lubimy podobnych i bliżej
IZOLACJA SPOA
ECZNA - wiąże się z wieloma zaburzeniami fizycznymi i
psychicznymi, włącznie z depresją, uzależnieniem, zaburzeniami snu, bólami głowy,
spadkiem odporności organizmu
Odrzucenie wsparcia: świadome i nieświadome
Depresja Ä…ð ciÄ…gÅ‚e narzekanie i skupienie na sobie Ä…ð utrata cierpliwoÅ›ci ludzi wokół
 2
Rola odrzucanego
Potrzeba przynależności  potrzeba utrzymywania silnych i trwałych relacji
interpersonalnych.
Pragnienie głębokiej więzi jest tak fundamentalną potrzebą, jak zaspokojenie pragnienia czy
ochrona przed zimnem
Style przywiÄ…zania:
- bezpieczny  więz
cechująca się wiarą, że partner będzie nam stale dostarczał miłości i
wsparcia
- lękowo-ambiwalentny  więz
charakteryzująca się lękiem przed odrzuceniem oraz
poczuciem, że nasze potrzeby nie są zaspokajane
- unikający - więz
odznaczajÄ…ca siÄ™ obronnym dystansem wobec partnera
POSTAWA
Względnie trwała struktura procesów poznawczych, emocjonalnych i tendencji do
zachowania się, która wyraża stosunek do ludzi, przedmiotów, sytuacji i poglądów.
Trzy komponenty:
- emocjonalny, składający się z reakcji emocjonalnych na obiekt postawy
- poznawczy, składający się z myśli i przekonań dotyczących obiektu postawy
- behawioralny, składający się z działań lub widocznych zachowań wobec obiektu postawy
Postawa jest więc dyspozycją motywacyjną człowieka
Wymiary postaw:
- siła
- treść
- złożoność
- trwałość
- jawność
- znak emocji (zbliżanie / oddalanie)
- dostępność
y
ródła postaw
- Przewaga z
ródeł poznawczych (znamy + i - )
- Przewaga z
ródeł emocjonalnych (coś nam się podoba/nie podoba, np. z
ródła estetyczne,
oparte o wartości, lub skutki warunkowania
Kto kształtuje?
- rodzice (rola wychowania)
- grupy rówieśnicze
- nauczyciele, wychowawcy,
- media
Kształtowanie i zamiana postaw
 3
- Kształtowane przez innych (np. rodziców)
- Praca własna
- Perswazja
Jakie postawy i przekonania opierajÄ… siÄ™ perswazji?
Silne, bo cechują je zaangażowanie i powiązanie z innymi aspektami Ja (np. wartościami)
Kształtowanie się postaw:
- Tworzenie, gdy wcześniej nie było
- Zmiana nasilenia
- Zmiana znaku
Specyficzne okresy i sytuacje sprzyjające zmianie postaw (np. bunt młodzieńczy)
3 sposoby zmian postaw
- uleganie (aby uzyskać nagrodę lub uniknąć kary)
- identyfikacja (np. aby utrzymać związek z X)
- internalizacja
Przewidywanie zachowań w zależności od postawy:
Przy działaniach spontanicznych:
- Zależy od internalizacji
- Zależy od dostępności, czyli siły skojarzenia pomiędzy obiektem postawy a oceną obiektu
Wskaz
nikiem dostępności postawy jest szybkość udzielania odpowiedzi na pytanie o stosunek
do obiektu. Postawy łatwo dostępne wpływają na zachowania spontaniczne
Przy działaniach zamierzonych:
Teoria wyrozumowanego działania:
3 elementy:
- konkretność postaw (wobec czego konkretnie)
- subiektywne normy
- postrzegany wpływ na własne zachowanie
Postawy a wartości
Wartość  rozpoznajemy sercem
Ale trudno oddzielić ten moment uczuciowy i intelektualno-wolicjonalny
Gdy coś dla nas ważne tylko ze względu na uczucia  niedojrzałe wybory
To nie sfera poznawcza odpowiada pierwsza na spotkane wartości, lecz wkracza ona dopiero
potem, by stać się elementem dojrzałej postawy.
Postawa wierności
Obecność aktu kognitywnego zmienia charakter postawy z przywiązania na wierność
Analiza postaw przywiązania i wierności jest istotnym elementem w poznawaniu samego
siebie i własnych relacji ze światem. W tym obszarze występuje najwięcej splątań
wewnętrznych i w tym obszarze najlepiej uchwycić można uzależnienia od własnej
psychofizyczności, od sfery potrzeb i związanych z nimi emocji.
Rola hierarchii
PrzywiÄ…zania uatrakcyjniajÄ… doraz
nie życie, ale też wprowadzają czasem zamęt w określaniu
tego co jest rzeczywiście ważne
 4
W kontekście realizacji wartości kształtują się te postawy, które określa się jako POSTAWY
DOJRZAA
E - autonomiczne względem psychofizyczności
Tak naprawdę to nie zewnętrzne warunki sprawiły, że jesteśmy tym, kim jesteśmy. To nasze
nastawienie do tych warunków ukształtowało nasze reakcje. Postawa przekracza warunki
zewnętrzne; postawa tworzy osobę. Nasz sposób myślenia wpływa na to, kim jesteśmy.
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA
Budowa komunikatu:
nadawca komunikat odbiorca
szum
Rodzaje komunikatów:
- komunikat  ty (wywołuje nastawienie obronne)
- komunikat  ja (biorę odpowiedzialność)
- komunikat  my
Teoria von Thuna
4 aspekty komunikatów:
- rzeczowy ( Jest zimno )
- autoekspresji ( MartwiÄ™ siÄ™ )
- relacyjny ( Jestem twojÄ… matkÄ… )
- apelu ( Ubierz się ciepło )
Bariery komunikacyjne:
OsÄ…dzanie:
- Krytykowanie
- Obrażanie
- Orzekanie
 5
- Chwalenie połączone z oceną
Decydowanie za innych:
- Rozkazywanie
- Grożenie
- Moralizowanie
-Nadmierne wypytywanie
Uciekanie od cudzych problemów
- Doradzanie
- Zmienianie tematu
-Logiczne argumentowanie
- Pouczanie
Porozumiewanie bez przemocy Rosenberga
Elementy wypowiedzi:
1. Spostrzeżenie ( Kiedy widzę brudne skarpetki na podłodze& )
2. Uczucia (& jestem zirytowana, & .)
3. Potrzeby (...bo chciałabym, żeby w naszym domu był porządek, & .)
4. Prośba (& więc wrzuć je do pralki. )
Asertywność
jasne i precyzyjne w formie i treści wyrażenie wprost tego, co się czuje i myśli, bez obronnej
maski, udawania, oszukiwania
7 warunków asertywności:
1. Wszyscy majÄ… takie same prawa (ja i inni)
2. Zwięzłość i precyzja wypowiedzi
3. Używanie komunikatów  ja
4. Przyjazna i zdecydowana mowa ciała
5. Spójność komunikatów werbalnych i niewerbalnych
6. Naturalność, brak pozy
7. Uprzejma forma wypowiedzi
 6
Techniki
1. Zdarta płyta (rozumiem twój problem, ale nie pożyczę ci pieniędzy)
2. Zasłona z mgły (tak zawaliłem, ale nie chcę, żebyś mnie traktował w ten sposób)