1. Co to jest tarcie?
Zjawisko powstawania oporu przy przesuwaniu się jednego ciała po powierzchni drugiego, dla pokonania, którego
potrzebna (konieczna) jest określona siła, zwana siłą tarcia. Rodzaje: suche, ograniczone, płynne, suche, półpłynnie,
półsuche.
2. Optymalny kÄ…t ciÄ…gnienia (chwytu).
Wartość kąta ciągnienia, dla którego przy danych parametrach procesu uzyskuje się minimalną, wartość naprężenia
ciÄ…gnienia.
3. Współczynnik tarcia metodami:
-Tychowskiego oraz Wiśniewskiego;
-Kazukowa;
-Billinga;
-Wejlera i Lichtmana;
-Marciniaka;
-Wojsyka;
Opis określenia współczynnika tarcia metodą Tychowskiego oraz Wiśniewskiego.
Najprostszą metodą pomiaru tarcia w tłoczeniu jest ta metoda. Wykorzystuje się w niej pierścień stalowy, po którym
ślizga się pas taśmy wycięty z badanego arkusza blachy. Do jej końcówki mocuje się odważniki.
4. Wyznaczenie tarcia metodą kąta chwytu naturalnego (największego kąta chwytu) walcowania.
Siła tarcia wciąga materiał między walce, chwyt możliwy jest tylko przy określonych warunkach oporów tarcia.
5. Co charakteryzuje plastyczność materiału?
-Siła jaką należy przyłożyć aby trwale odkształcić materiał, ale też taka aby nie powodowała zniszczenia ciągłości jego
struktury.
-Występowanie dyslokacji.
6. Parametry w warunkach normalnych podczas ciÄ…gnienia.
-kÄ…t ciÄ…gnienia;
-współ. Wydłużenia (lambda)
-naprężenie ciągnienia
-naprężenie przeciwciągu
-siła ciągnienia
-naprężenia styczne
7. Wartość tarcia granicznego/mieszanego.
Graniczne ź = 0,1  0,3
Mieszane ź = 0,03  1.
8. Rodzaje smarów:
Płynne  emulsje, oleję roślinne i mineralne  stosowane głównie w procesach przeróbki plastycznej z dużymi
prędkościami.
Proszkowe  sproszkowane mydła i grafit (dodatek do emulsji).
Szkło  proszek, wata szklana  stosowane przy prasowaniu, wyciskaniu metali.
Warstwy podsmarne  pokrycia ułatwiające nanoszenie odpowiednich warstw smaru.
9. Skutek tarcia w walcowaniu (poczÄ…tek procesu)?
Skutkiem/efektem tarcia w walcowaniu jest możliwość rozpoczęcia samego procesu (wciąganie między walce),
nierównomierność odkształcenia, rozwarstwienie blachy,
10. Od czego zależy wyprzedzenie?
-od średnicy walców (im większa tym wyprzedzenie rośnie);
-wysokość początkowa pasma (im większa, tym wyprzedzenie maleje);
-współczynnik tarcia, (wraz z jego wzrostem, wyprzedzenie nie wzrasta);
-temperatura walcowania;
-gniot względny;
-prędkość walcowania;
-naprężenia naciągu i przeciwciągu.
Wyprzedzenie to zjawisko szybszego wypływania materiału niż wpływanie.
11. Metody wyznaczania współczynnika tarcia podczas walcowania:
-Metoda kąta chwytu naturalnego (największego kąta chwytu)  siła tarcia wciąga materiał miedzy walce, chwyt
możliwy jest tylko przy określonych warunkach oporów tarcia.
-Metoda wyprzedzenia maksymalnego  jest to metoda znakowania, polegająca na walcowaniu próbki płaskiej z
różnymi gniotami względnymi, (epsilon n) w walcach mających na pobocznicy beczki nacięte znaki w odległości l0,
które po przewalcowaniu odcisną się na próbce w odległości lh, dokonując na zimno pomiarów tych odległości,
można wielkość wyprzedzenia obliczyć wzorem
KÄ…t tarcia odczytuje siÄ™ z wykresu.
12. CiÄ…gnienie na korku swobodnym.
Ma zastosowanie wówczas gdy oprócz zmiany średnicy rury zamierzamy również zmniejszyć w sposób kontrolowany
grubość ścianki rury, cechą charakterystyczną jest suwliwe zamocowanie narzędzia wewnętrznego (korka
swobodnego), które utrzymuje się w strefie odkształcenia na skutek równoważenia się sił działających, wykonując
niewielkie ruchy posuwisto zwrotne.
13. Rozkład sił w walcowaniu.
14. Co można wyznaczyć z próby rozciągania?
- granica plastyczności
-naprężenie maksymalne
-wydłużenie
-siła maksymalna
-współczynnik Poissona
-moduł Younga
-granica sprężystości
-przewężenie.
15. Materiał o najwyższym współczynniku tarcia.
MosiÄ…dz.
16. Naprężenia ciągnienia.
Powstaje w wyniku przyłożenia z zewnątrz siły F (siły ciągnienia), skierowanej równolegle do osi ciągnionego wyrobu,
siła ta wywołuje w materiale określony stan naprężenia. Wewnątrz obszaru odkształcenia stan ten jest opisany
wzdÅ‚użnym naprężeniem rozciÄ…gajÄ…cym (Ã1) i dwoma naprężeniami Å›ciskajÄ…cymi: promieniowym (Ãr) i obwodowym
(Ãteta). W pÅ‚aszczyz
nie wyjścia metalu ze strefy zgniatającej ciągadła (wyrób uzyskuje końcowy przekrój), materiał
podlega jednoosiowemu rozciÄ…ganiu, dziaÅ‚a też wtedy tylko jedno naprężenie  ciÄ…gnienie (Ãc). Ãc można wyznaczyć
ze wzoru Ãc = Fc/Sk.
Siłę Fc mierzyć możemy tensometrycznie, hydraulicznie, piezoelektrycznie. Jeśli nie można wyznaczyć Fc a tym samym
Ãc istotnie jest odpowiednie wybranie wzoru analitycznego.
17.Modele tarcia:
Aby przesunąć jedno ciało względem drugiego ciała (rys. 1.1) należy przyłożyć siłę tarcia T, która w najprostszy
sposób określana jest wzorem :
T = f * N (3.1)
gdzie:
T - siła tarcia,
f - współczynnik tarcia,
N - obciążenie normalne.
Podstawowy model tarcia
Siła tarcia suchego T proporcjonalna do normalnego obciążenia N nie zależy od powierzchni zetknięcia [4]. Wzór
ten jest zgodny ze wzorem (3.1):
Model tarcia Coulomba
Definicja tarcia Coulomba uwzględnia siły cząsteczkowe, które oddziałują na płaszczyznach rzeczywistego styku
trących się ciał.
T = f * N + A (3.2)
gdzie:
T - siła tarcia,
f - współczynnik tarcia,
N - obciążenie normalne,
A - siły cząsteczkowe.
Ponieważ siły cząsteczkowe są bardzo małe to w praktyce są one pomijane a A = 0. Z tego więc wynika że:
(3.3)
gdzie:
t - naprężenia ścinające,
s - naprężenia normalne działające na powierzchni ciała.
Model tarcia Treski
Według tego modelu strefa pomiędzy narzędziem a odkształcanym materiałem jest reprezentowana warstwą ze
stałą wartością tj. Przyjmuje się, że tj w całej objętości materiału jest stałe i nie zależy od nacisku [8].
(3.4)
gdzie:
m - współczynnik tarcia Treski,
t - naprężenia ścinające.
Model tarcia Wanheima-Bay'a
Wanheim i Bay wykazali, że rzeczywisty kontakt pomiędzy materiałem a narzędziem zależy od wywieranego
nacisku oraz siły ścinającej w trakcie kontaktu. Zdefiniowali oni średnie naprężenie tj ponad pozorną powierzchnią
styku jako [8]:
(3.5)
gdzie:
s - rzeczywista powierzchnia styku, s=Ar/A0,
Ar - rzeczywista powierzchnia styku,
A0 - pozorna powierzchnia styku,
f - współczynnik tarcia Wanheima-Bay'a.
Model tarcia Nortona-Hoffa
W modelu Nortona-Hoffa zostało przyjęte, że pomiędzy materiałem a narzędziem istnieje granica
lepkoplastyczna.
(3.6)
gdzie:
a - współczynnik tarcia według Nortona-Hoffa,
K - konsystencja warstwy granicznej.