Dwiczenia 02
9 grudnia 2011
12:25
Kwasica metaboliczna
- Jest wynikiem utraty wodorowęglanów i wzrostu stężenia jonów w płynie zewnątrzkomórkowym
- Reakcja kompensacyjna: pobudzenie centralnych receptorów przez obniżone pH krwi
tętniczej doprowadza do hiperwentylacji i zwiększonego wydalania CO2 przez płuca
Przyczyny kwasicy metabolicznej
- Utrata wodorowęglanów
- Przewód pokarmowy: biegunki, przetoki jelitowe, dróg żółciowych lub przewodów
trzustkowych
- Cewkowe kwasice nerkowe
- Niezdolnośdnerek do wydalania H+
- Schyłkowa niewydolnośd nerek
- Hipoaldosteronizm
- Cewkowa kwasica nerkowa
- Nadmierne wytwarzanie endogennych kwasów
- Kwasica ketonowa, mleczanowa
- Podaż nielotnych kwasów
- Zatrucia salicylanami, metanolem, glikolem etylenowy (kwasica mleczanowa)
Zasadowica metaboliczna
- Nadmierna utrata jonów wodorowych lub nadmierna retencja wodorowęglanów
- Kompensacja: szybka hipowentylacjadoprowadza do zmniejszenia wydychania CO2
Przyczyny zasadowicy metabolicznej
- Utrata H+ z żołądka
- Wymioty
- Drenaż soku żołądkowego
-
- Utrata H+ przez nerki i retencja HCO
3
- Hiperaldosteronizm pierwotny i wtórny
- Hipokaliemia (diuretyki, biegunka)
- Zmniejszenie czynnościowej objętości przestrzeni zewnątrzkomórkowej
-
- Podaż HCO
3
- Wchłanialne leki neutralizujące kwas
- Spożywanie wodorowęglanów
Kwasica oddechowa
- Retencja dwutlenku węgla z powodu hipowentylacji
+
- Kompensacja: buforowanie wewnątrz erytrocytów oraz nerkowe wydalanie H+ w postaci NH
4
Przyczyny kwasicy oddechowej
- Zahamowanie aktywności ośrodkowego układu nerwowego
- Uraz, krwotok wewnątrzczaszkowy, guzy, zakażenia
- Znaczna hipoksja
- Leki
- Choroby nerwowo-mięsniowe obejmujące mięśnie oddechowej
- Nużliwości mięśni
- Dystrofia mięśniowa
- Uszkodzenie odcinka szyjnego rdzenia kręgowego
- Zaburzenia w obrębie klatki piersiowej/opłucnej
- Zniekształdenie kltaki piersiowej
- Wysięk opłucnowy
- Odma opłucnowa
- Obturacja dróg oddechowych
Aspiracja obcego ciała dró oddechowych utopienie
Patologia Strona 1
Obturacja dróg oddechowych
- Aspiracja obcego ciała dró oddechowych utopienie
- Dychawica oskrzelowa
- Przewlekłe zapalenie oskrzeli lub oskrzelików
- Blok pęcherzykowo-włośniczkowy
- Przewlekłe śrómiąższowe zapalenie płuc
- Obrzęk płuc
- Rozedma
- Upośledzona perfuzja płuc
- Masywny zator płucny
- Zatrzymanie krążenia
Zasadowica oddechowa
- Jest następstwem hiperwentylacji, powodującej zwiększone wydalania CO
2
- Kompensacja nerkowa - zwiększone wydalanie wodorowęglanów
Przyczyny zasadowicy oddechowej
- Stymulacja ośrodka oddechowego
- Åšwiadoma hiperwentylacja
- Uczucie niepokkoju, lęki
- Odruchowa hiperwentylacja (np. w zatorze płucnym)
- GorÄ…czka, posocznica
- Leki (np. zatrucie salicylanami)
- Choroby mózgu (guz, udar, zapalenie OMR)
- Choroby wÄ…troby
- Hipoksemia
- Przebywanie w górach - niska prężnośd tlenu
- Zapalenie płuc
- Przeciek prawo-lewy
- Zatrucie tlenkiem węgla
- Niedokrwistośd
- Wentylacja wspomagana
Nowy temat.
Stężenie wapnia całkowitego
9-10 mg/dl
Występowanie wapnia w ogranizmie człowieka
- 1%
- Wewnątrzokomórkowo (0,6)
- Zewnątrzkomórkowo (0,4)
- Wapo zjonizowany
- Wapo zwiÄ…zany z anionami
- Wapo związany z białkami
- 99%
- Kości
Hipokalcemia
- Przyczyny
- Mała podaż wapnia
- Nadmierne wydalanie z moczem
- Zmniejszone uwalnianie wapnia z kości (niedoczynnośd przytarczyc)
- Nadmierne odkładanie wapnia w kościach
- Zwiększenie wiązania wapnia przez fosforany
- hipoalbuminemia
- Objawy kliniczne
- Nadopbudliwośd nerwowo-mięśniowa
Skurcze mięśni
Patologia Strona 2
Nadopbudliwośd nerwowo-mięśniowa
- Skurcze mięśni
- Tężyczka
- Napady padaczki
- Skurcze krtani
- Objawy sercowo-naczyniowe (arytmia, migotanie komór)
Hiperkalcemia
- Przyczyny
- Wzrost absorpcji jelitowej (hiperwitaminoza D, sarkoidoza, gruz
lica, niedobór
glikokortykosteroidów)
- Zmniejszenie wydalania wapnia z moczem (leki tiazydowe)
- Wzrost resorpcji kostnej (nadczynnośd przytarczyc, długotrwałe unieruchomienie,
nowotwory kości, szpiczak mnogi)
- Upośledzenie kościotworzenia
- Objawy kliniczne
- Nudności, wymioty, zaparcia, czasem choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy
- Otępienie, depresja, dezorientacja, ataki padaczki, śpiączka
- Zaburzenia kurczliwości, arytmia, tachykardia, zatrzymanie pracy serca
- Wielomocz z towarzyszącym wzmożonym pragnieniem, hiperkalciuria może prowadzid do
kamicy nerkowej
FOSFOR
- Jon wewnątrzkomórkowy (14%)
- Zewnątrzkomórkowy (1%)
- Kości - hydroksyapatyt (85%)
- Stężenie: 2,5 - 4,4 mg/dl
- Optymalny stosunek: 2 mmol Ca : 1 mmol P
Hiperfosfatemia
- Przyczyny
- Ostra kwasica oddechowa
- Wzrost wchłaniania węglowodanów
- Padawanie insuliny w kwasicy ketonowej
- Zmniejszone wchałanianie
Ä„% GÅ‚odzenie
Ą% Związki wiążące fosfor
Ą% Niedobór wit D
- Zwiększone wydalanie
- Nadczynnośd przytarczyc
- Objawy kliniczne
- Nerwowo mięśniowe
- Odrętwienie
- ÅšpiÄ…czka
- Drgawki
- Osłabienie mięśniowe
- Objawy hematologiczny
- Hemoliza
- Obniżenie zdolności chemotaktycznych, fagocytarnych i bakteriobójczych
- Osłabienie siły skurczu serca
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Hiperfosfatemia
- Przyczyny
- Spadek nerkowego wydalania fosforanów
- Wzrost spożycia lub jelitowej reabsorpcji fosforanów
- Redystrybucja i/lub uwalnianie wewnątrzkomórkowych fosforanów
- Objawy kliniczne
- Nerwowo-mięśniowe
Parastezje
Patologia Strona 3
Nerwowo-mięśniowe
- Parastezje
- Tężyczka
- Drgawki
- Sercowo-naczyniowe
- Arytmia
- Niskie ciśnienie
- Odkładanie się złogów wapnia w sercu, ściany naczyo krwionośnych, nerkach, przewodzie
pokarmowym, skórze
METABOLICZNE CHOROBY KOÅšCI
i. Choroby, w których pierwotnym zaburzeniem jest zwiększenie resorpcji kości
1. Osteoporoza
2. Choroba Pageta
3. Włóknisto-torbielowate zapalenie kości
j. Choroby, w których pierwotnym zaburzeniem jest zmniejszenie resorpcji kości
1. Marmurkowatośd kości
2. Niedoczynnośd przytarczyc
k. Choroby, w których pierwotnym zaburzeniem jest zmniejszenie wytwarzania kości
1. Osteomalacje
2. Osteodystrofia nerkowa
Osteoporoza
- osteoporozą nazywamy zmniejszenie amsy kostnej w jednostce objętości z zachowaniem
prawidłowego stosunku składników mineralnych do macierzy kostnej
- Wskutek tych zmian dochodzi do zwiększonej łamliwości kości, czego wyrazem są złamania -
głównie: szyjki kości udowej, kręgów, nadgarstka, zdarzające się przy niedużym urazie lub nawet
bez urazu
Osteoporoza pierwotna
- U młodych ludzi
- Inwolucyjne
- Typ I - osteoporoza pomenopauzalna
- Typ II - osteoporoza starcza
Osteoporoza wtórna
Objawy:
- Dominują bóle pleców
- Zwiększona łąmliwośd kości, złamania mogą wystąpid nawet przy lekkich urazach lub
powstają bez żadnej przyczyny (złamania samoistne)
- Z powodu spłaszczenia trzonów kręgów powstają tzw. Okrągłe plecy, garb
Leczenie
- Przyczynowe
- Objawowe
- Dieta bogato wapniowa
- Ruch fizyczny, rehabilitacja
- Podaż wapnia i witaminy D
- Leki (estrogeny, selektywne modulatory receptora estrogenowego, bifosfoniany,
kalcytonina, witamina D)
Osteoporoza inwolucyjna
- TYP I
- Patogeneza: przyspieszenie obrotu metabolicznego kości w wyniku niedoboru
hormonalnego, utrata masy kostnej dotyczy przede wszystkim części gąbczastej kości
- TYP II
- Patogeneza: upośledzona zdolnośd osteoblastów do wytwarzania nowej kości, a
resorpcja jest prawidłowa lub zwiększona, utrata masy kostnej dotyczy zarówno części
Patologia Strona 4
resorpcja jest prawidłowa lub zwiększona, utrata masy kostnej dotyczy zarówno części
gąbczastej jak i zbitej kości
Charakterystyczna Typ i Typ II
cecha
Wiek (lata) 50-70 >70
PÅ‚ed (K:M) Dotyczy kobiet 2:1
Typ utraty kości Głównie kośd Równomiernie kośd beleczkowa i korowa
beleczkowa, mniej
korowa
Najczęstsza Trzony kręgów Szyjka kości udowej, kośd ramienna,
lokalizacja złamao promieniowa, trzony kręgów
Czynnik Niedobór estrogenów Zaawansowany wiek, niedobór ruchu,
etiologiczne ewentualnie niedobór wapnia i/lub witaminy
D
Wpływ estrogenów na kości
- Blokują cytokiny kościogubne (IL-6, IL-1, TNF-alfa)
- Wpływają na produkcję kalcytoniny
- Wpływają na wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego
- Wzrost produkcji PTH
- Resorpcja wapnia z kości
- Stymulują aktywnośd osteoblastów
- Hamują aktywnośd osteoklastów
Osteoporoza wtórna
- Schorzenie endokrynologiczne: nadczynnośd przytarczyc, kory nadnerczy, tarczycy, niedobór
kalcytoniny, hipogonadyzm, hiperprolaktynemia (gruczolaki przysadki), cukrzyca
- Choroby układowe: szpiczak mnogi, białaczka przewlekła, choroby reumatyczne,
niewydolnośd nerek
- Zaburzenia wchłaniania: resekcja żołądka, jelit, wrzodziejące zapalenie jelita, zaburzenia
zewnÄ…trzwydzielnicze trzustkI, MARSKOÅšD W
TROBY
- niedobór wapnia
- czynniki toksyczne: alkohol, tytoo
- leki: glikokortykoidy, neuroleptyki, heparyna, cytostatyki, tetracykliny, leki przeczyszczajÄ…ce,
leki osłaniające, żołądek zawierające glin
Czynniki ryzyka osteoporozy u mężczyzn
- niska szczytowa masa kostna (przyczyny genetyczne, dietetyczne)
- niedobór hormonów męskich (np. hipogonadyzm)
- nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu
- długotrwałe przyjmowanie leków działających niekorzystnie na kości (głównie sterydy
nadnerczowe)
- długotrwałe unieruchomienie (np. przewlekłe choroby)
Densytymetria
- na podsatwie tego badania rozpoznaje się prawidłową gęstośd kości, osteopenię i
osteoporozÄ™
- densytometria wkorzystuje stopieo pochłaniania promieni rentgenowskich przez
tkanki (tzw. absorcjometria)
zgodnie z WHO:
- ostepenia- gęstośd mineralna (BMD) podawana w g/cm2 mniejsza o 1-2,5 odchylenia
standardowego od średnich wartości dla młodych kobiet
- osteoporoza- BMD pomniejszone o więcej niż 2,5 odchylenia standardowego
u osób starszych wykonuje się densytometrię:
Patologia Strona 5
- kręgosłupa lędz
wiowego (po menopauzie poniżej 65 roku życia)
- kości udowej w okolicy stawu biodrowego (powyżej 65 roku życia)
osteomalacja i krzywica
żð krzywica oznacza zaburzenia mineralizacji i dezorganizacjÄ™ szczeliny wzrostowej nasad
kostnych
żð osteomalacje - stanowi niedostatecznÄ… mineralizacjÄ™ części gÄ…bczastej i zbitej koÅ›ci
u dzieci krzywica i osteomalacje mogą istnied równocześnie, natomiast u osób dorosłych
może wystąpid tylko osteomalacja
Przyczyny
Ą% niedobór witaminy D
®ð zespoÅ‚y zÅ‚ego wchÅ‚aniania
®ð niedostateczna podaż witaminy D
®ð zbyt sÅ‚abe nasÅ‚onecznienie
Ä„% zaburzenia przemiany witaminy D
®ð pochodzenia wÄ…trobowego - zwiÄ…zane ze zmniejszeniem wytwarzania kalcydiolu
(25-OH-D3) (marskośd wątroby, stosowanie leków)
®ð pochodzenia nerkowego - zwiÄ…zane ze zmniejszeniem wytrarzania kalcytriolu
(25-(OH)2-D3) (najczęściej w przewlekłej niewydolności nerek
Ą% rzadko występująca osteomalacja niezależna od witaminy D z powodu zaburzeo
czynności cewek nerkowych, niedoboru fosforanów.
Objawy
Ą% bóle kostne
Ą% wygięcie kości - kooczyny dolne w kształcie litery O
Ä„% zaburzenia chodu
Ą% różaniec krzywiczy - widoczne zgrubienie żeber na granicy chrząstka -kośd
Leczenie
Ä„% uzupelnienie niedoboru witaminy D
Ä„% w zaburzeniach przemiany witaminy D leczenie choroby podstawowej i podawanie
aktywnych metabolitów witaminy D
Choroba Pageta
- ograniczona do jednego lub kilku ognisk, postępująca choroba układu kostnego o
nieustalonej przyczynie, charakteryzuje się zwiększoną przebudową kostną, zwiększającą
ryzyko zniekształceo, przewlekłych bólów, złamao oraz powikłao stawowych i
neurologicznych
- wstępny okres choroby charakteryzuje się niekontrolowanym wzmożeniem czynności
osteoklastów i degradacją tkanki kostnej (okres wczesny). następstwem jest wtórny proces
odbudowy (okres póz
ny), powodujący powstanie niestabilnej tkanki kostnej ze skłonnością
do złamao i zniekształceo
- choroba najczęściej umiejscawia się w kościach miednicy, a w dalszej kolejności w kości
udowej, piszczelowej, kościach pokrywy czaski i kręgach lędz
wiowych. często dochodzi
również do deformacji kości długich
- objawy
- umiejscowione bóle kostne, czasem podwyższona temperatura skóry nad zajętą
procesem chorobowym kości
- niekiedy wygięcie i skrócenie kooczyn dolnych (np. szablowata kośd piszczelowa)
- czasami powiększenie obwodu kości
Włóknisto torbielowate zapalenie kości
- powstają torbiele kostne, złamania, zniekształcenia
- patogeneza: nadmiar parathormonu
Marmurkowatośd kości
- zmniejszenie masy szpiku, niedokrwistośd
- patogeneza: wrodzone schorzenie powodujące nadmierną gęstośd kości całego szkieletu
Niedoczynnośd przytarczyc
- patogeneza: niedobór PTH powoduje zmniejszenie aktywności osteoklastów, co obniża
czynnośd osteoblastów
Patologia Strona 6
czynnośd osteoblastów
Osteodystrofia nerkowa
- włóknisto-torbielowate zapalenie kości
- patogeneza: nerkowa retencja fosforanów prowadząca do wtórnej nadczynności przytarczyc
oraz zmniejszenie nerkowej hydroksylacji witaminy D
Patologia Strona 7