& & & & & & & & & & & & & & & ..
(imię i nazwisko)
KATEDRA TECHNIK WYTWARZANIA
gr. & & & kierunek & & & & rok akad. & & & ..
I AUTOMATYZACJI
Data odrobienia Data oddania Ocena Podpis Uwagi
ćwiczenia sprawozdania
& & & & & & & & & & & & & .
.& & & & .& & & & .& & .& & & & & & & & & & & & & & & & .
METROLOGIA I KONTROLA JAKOŚCI -LABORATORIUM
Temat: TOLERANCJE I POMIARY WALCOWYCH KÓA
Z
BATYCH
1. Cel ćwiczenia
Zapoznanie studentów z narzędziami do pomiaru kół zębatych oraz z techniką pomiarów tymi
narzędziami. Praktyczne opanowanie metod pomiaru i doboru narzędzi pomiarowych w zależności od
wartości tolerancji. Utrwalenie metodyki obliczania poprawnej wartości wyników pomiaru i określenie
niedokładności pomiaru.
Dla zadanej dokładności wykonania przekładni zębatej (z kołami walcowymi)& & & & & & ..PN-79/M-
88522, liczby zębów współpracujących z1=& & & . z2=20, modułu m=6, kąt zarysu ą=20o, szerokość
uzębienia b=35 obliczyć podstawowe wymiary koła.
1. Dobrać według PN wskaz
niki : dokładności kinematycznej, przylegania zębów i luzu
bocznego.
Odchyłki
Wskaz
nik Rodzaj odchyłek
Symbole
PN-79/M88522 Zmierzone
Bicie promieniowe
Fr
Dokładność
kinematyczna
Nierówność
promieniowa Fi
odległości od osi
Sumaryczny ślad
przylegania-
odchyłka Fsl
względnej
Przyleganie długości
zębów Sumaryczny ślad
przylegania-
odchyłka Fsh
względnej
wysokości
Tolerancja
Tc
długości zęba
Górna odchyłka
Luz boczny Ecs
grubości zęba
Dolna odchyłka
Eci
grubości zęba
Tab.1 Wartości odchyłek i tolerancji koła zębatego o liczbie zębów& & ...i oznaczeniu& & &
Wartości obliczone i dobrane
da d df db h ha hf hc Sc Pt Pb Wk k a
z1
z2
2. Pomiary i identyfikacje koła zębatego
Rys.2 Pomiar średnic da i df w kole o nieparzystej liczbie zębów.
Określić liczbę zębów: z1=& & & .z2=20
Zmierzyć w trzech różnych przekrojach kół (rys.2):
" Średnicę wierzchołkową kół zębatych
da1=& & & .da2=& & & . da3=& & & . da= (da1+ da2+ da3)/3=& & & & & & &
" Średnicę podstaw kół zębatych
"
df1=& & & .df2=& & & ... . df3=& & & .df = (df1+ df2+ df3)/3=& & & & & & ...
Pomiary wykonać suwmiarką.
Wyznaczyć dla zadanej liczby zębów wartość k oraz zmierzyć wymiary Wk i Wk+1 w trzech miejscach na
obwodzie koła zębatego mikrometrem z talerzykami (rys.3)
k=& & & & &
Wk(1)=& & & & . Wk(2)=& & & & . Wk(3)=& & & & . Wk=( Wk(1)+ Wk(2)+ Wk(3))/3=& & & & & & &
Wk+1(1)=& & & & Wk+1(2)=& & & & Wk+1(3)=& & & Wk+1=( Wk+1(1)+ Wk+1(2)+ Wk+1(3))/3=& & & &
Następnie wyliczyć poniższe wartości:
m=& & & & & . h=& & & & .. Pb=& & & & & & .
da=& & & & & ha=& & & & . y=& & & & & & .
d=& & & & & .. hf=& & & & . x=& & & & & & .
df=& & & & & Pt=& & & & .. ą=& & & & & & .
db=& & & &
Rys.3 Zasada pomiaru podziałki zasadniczej mikrometrem z talerzykami.
3. Pomiary i ocena dokładności wykonania przekładni i kół zębatych
Zmierzyć metodą współpracy (rys.4) zmianę odległości osi:
Rys.4 Schemat pomiaru odległości osi.
Narysować wykres zmiany pomiarowej odległości osi:
Rys.5 Wykres zmienności pomiarowej odległości osi Fir
Na podstawie wykresu wyznaczyć następujący parametr:
" Nierównomierność pomiarowej odległości osi koła Fir - dokładność kinematyczna
Fir=Fir max- Fir min=& & & &
Zmierzyć bicie promieniowe uzębienia Frr (rys.6)  dokładność kinematyczna
Rys.6 Zasada pomiaru bicia promieniowego
Narysować wykres zmienności bicia promieniowego uzębienia:
Rys.7 Wykres zmienności bicia promieniowego Frr.
Frr= Frr max- Frr min=& & & & ..
4. Przyleganie zębów
Zmierzyć i określić sumaryczny ślad przylegania (rys.8):
" Odchyłkę względnej długości Fslr=lm/l*100%; lm=l -c
" Odchyłkę względnej długości Fshr=hm/h*100%
Rys.8 Ślad przylegania.
Fslr=& & & % Fshr=& & & %
5. Luz boczny
Zmierzyć w trzech miejscach na obwodach kół (rys.9) grubość zębów Scr na stałej cięciwie na wysokości
hc (rys.10):
Rys.9 Położenie pola tolerancji Tc grubość zęba na stałej cięciwie(po lewej) oraz schemat pomiaru
grubości zęba (po prawej)
Przed wykonaniem pomiarów należy obliczyć i dobrać z PN:
SC=& & & & hC=& & & ...TC=& & & .ECs=& & & .ECi=& & ..
Wyniki pomiaru
ECr= SC-SCr=& & & . SCr= (SCr1+ SCr2+ SCr3)/3=& & & & & & ..
Obliczenia: