IV. SCENARIUSZE ZABAW DIAGNOSTYCZNYCH
(DIAGNOZA WST PNA)
SCENARIUSZ 5.  INTELIGENCJA RUCHOWA
Temat: Skrzynia pełna zabaw
Termin: pa dziernik
rodki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny (Nn  A 1),
du e pudełko,
rysunki dyscyplin sportowych: cztery kategorie  pływanie, jazda konna, gra w piłk no -

n , koszykówka (Nn  P 1),
rekwizyty lub rysunki zwi zane z ró nymi sportami (np. piłka, czepek),
tasiemka lub sznurek,
paletki (tekturki) i piłeczki pingpongowe,
złote talary  kartoniki (około 100 sztuk),
małe pudełko lub kilka pudełek po zapałkach sklejonych ze sob , klej, papier kolorowy,

cekiny i koraliki,
skoczny utwór muzyczny,
miotła lub dr ek,
dwie piłki lekarskie lub du e plastikowe.
Przebieg zaj ć
1. Wprowadzenie  w co lubi si bawić? (ZAINTERESOWANIE AKTYWNO CI RUCHOW ;
RUCH SCENICZNY; 10 min)
Nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat ich ulubionych zabaw ruchowych i sportów.
Jaki uprawiam sport lub zabaw ruchow ?
Nast pnie ch tni uczniowie za pomoc gestów i mimiki, stoj c w kr gu, pokazuj dyscypli-
n sportow lub zabaw ruchow , a reszta dzieci odgaduje jej nazw .
2. Sportowe grupy (ZAINTERESOWANIE AKTYWNO CI RUCHOW , NA LADOWANIE; 10 min)
 zapis diagnozy z zada 1 2.
Z  zaczarowanej skrzyni , któr pokazuje nauczyciel (dowolne du e pudełko), uczniowie wy-
ci gaj kartki z rysunkami czterech kategorii dyscyplin sportowych (pływanie, jazda konna,
gra w piłk no n , koszykówka  Nn  P 1). Ich zadanie polega na pantomimicznym na-
ladowaniu tych dyscyplin i grupowaniu si według tych samych wylosowanych kategorii.
Nast pnie ka da grupa po kolei demonstruje swój sport, a reszta dzieci stara si odgadn ć,
o jak dyscyplin chodzi.
3. Co jeszcze znajduje si w  zaczarowanej skrzyni ? (ZAINTERESOWANIE AKTYWNO CI
RUCHOW ; RUCH SCENICZNY  NA LADOWANIE; 5 min)  zapis diagnozy z zadania 3.
W drugiej warstwie skrzyni znajduj si rekwizyty lub rysunki zwi zane z jakim sportem
(np. piłka, czepek). Ochotnik dotyka w skrzyni jednego rekwizytu lub spogl da na rysunek
i pokazuje t dyscyplin , a reszta uczniów stara si odgadn ć nazw sportu i rekwizytu.
26
4. Nie wpadnij do błota! (RUCH GIMNASTYCZNY; 5 min)
Po wąskiej ścieżce, którą jest położony na podłodze sznurek (taśma, linia narysowana kre-
dą), dzieci idą w stronę skrzyni po następne skarby. Trzeba iść bardzo uważnie, żeby nie
wpaść do błota, czyli nie wyjść poza ścieżkę. Dziecko, które wpadnie do błota, idzie na ko-
niec szeregu i kontynuuje podróż.
5. Ping-pong (RUCH GIMNASTYCZNY; 5 min)  zapis diagnozy z zadań 3 5.
Uczniowie wyciągają ze skrzyni paletki (tekturki) i piłeczki pingpongowe, odbijają piłeczki
paletkami. Nauczyciel pokazuje, jak to robić, rozmawia z uczniami, żeby ich ośmielić, gdyż
zabawa dla niektórych dzieci może być trudna.
6. Złote talary (RUCH MANUALNY; 5 min)  zapis diagnozy z zadania 6.
Zadaniem uczniów jest pozbieranie jak największej liczby złotych talarów (kartoników),
które nauczyciel rozsypuje na dużej przestrzeni (np. na dywanie) i włożenie ich z powrotem
do skrzyni.
7. Oklejamy i zdobimy skrzynię (RUCH MANUALNY; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 7.
Uczniowie wykonują zdobienia swojej skrzyni, którą może być małe pudełko lub kilka pu-
dełek po zapałkach sklejonych ze sobą. Dzieci oklejają pudełko kolorowym papierem, zdo-
bią cekinami i koralikami lub innymi dostępnymi materiałami.
8. Poznajemy swoje ciało (TANIEC; 5 min)  zapis diagnozy z zadania 8.
Uczniowie tańczą do rytmicznej muzyki, wykonując określone polecenia nauczyciela:
tańczą same nogi,
tańczy sama głowa,
tańczy sam brzuch,
tańczy całe ciało,
na zakończenie będą tańczyły ręce z piłką (dzieci dzielą się na zespoły czteroosobowe.
Każde dziecko z czwórki otrzymuje piłkę  ma ją podrzucić i chwycić, dzieci sprawniej-
sze mogą w czasie lotu piłki wykonywać ruchy rękami np. młynek. Zadanie wykonuje
każde dziecko z czwórki).
9. Miotlarz (RUCH MANUALNY; 10 min)
Zabawa odbywa się w ciasnym kręgu. Wybrany uczeń stoi w środku koła z miotłą (drąż-
kiem) trzymaną pionowo w ręce. Wypowiada imię osoby z kręgu, równocześnie puszczając
miotłę. Wywołane dziecko stara się szybko chwycić miotłę tak, żeby nie upadła na podłogę.
Jeżeli mu się to uda, zastępuje ucznia w środku i samo zostaje miotlarzem.
10. Taniec z miotłą (TANIEC; 5 min)
Nauczyciel przygotowuje uczniów do tańca w parach do dowolnej skocznej muzyki. Po
przećwiczeniu uczniowie tańczą, ale jedno dziecko, które zostaje bez pary (lub nauczyciel),
tańczy z miotłą. Po pewnym czasie osoba ta podaje miotłę wybranemu dziecku, zabierając
mu do tańca partnerkę lub partnera. Dziecko z miotłą powtarza powyższe czynności. Zabawa
trwa do chwili zakończenia utworu muzycznego.
11. Wyścigi rzędów na piłkach lekarskich  korekcyjnych (RUCH GIMNASTYCZNY; 10 min)
 zapis diagnozy z zadań 9 11.
Uczniowie są ustawieni w dwóch rzędach. Na hasło: start pierwszy uczeń z każdego rzędu,
siedząc na piłce i odpychając się nogami, ma pokonać wyznaczoną trasę, okrążając zazna-
czone punkty i wrócić na miejsce startu, a następnie oddać piłkę kolejnej osobie. Wyścigi
27
kończymy, gdy wszystkie dzieci pokonają trasę (zabawę należy przeprowadzić dwa razy,
aby dać szansę na remis).
12. Przekazywanie skrzyni ze skarbami (RUCH SCENICZNY  IMPROWIZACJA; 5 min)  za-
pis diagnozy z zadania 12.
Na zakończenie zajęć nauczyciel, nawiązując do  skrzyni skarbów , omawia  skarby ,
którymi mogą być: dobre humory, przyjaz
ń, wzajemna pomoc... Każdy uczeń kolejno
podaje koledze  skrzynię wypełnioną tego rodzaju skarbami. Podczas jej przekazywa-
nia nauczyciel informuje poszczególnych uczniów, jaka staje się skrzynia (np. delikatna,
ciężka, olbrzymia, leciutka, wysoka, maleńka), a uczniowie dostosowują do określeń od-
powiednie gesty. Na koniec dzieci kładą skrzynię w środku koła, otwierają ją i delikatnie
zabierają potrzebne  skarby do domu.
SCENARIUSZ 6.  INTELIGENCJA WIZUALNO-PRZESTRZENNA
Temat: Jesienne obrazy
Termin: paz
dziernik
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny (Nn  A 2),
obrazy o tematyce jesiennej,
karty pracy (Nn  KP 1, KP 2, KP 3, KP 4)
do prac plastycznych (do wyboru):
 kartka A4, gazety, papier kolorowy, klej,
 kartka A4, kredki,
 kartka A4, farby, pędzle,
 kartka A4, wycięte z różnokolorowego papieru figury geometryczne rozmaitych kształ-
tów (trójkąty, koła, elipsy, prostokąty, kwadraty), klej,
 kartka A4 z zaznaczeniem koła mandali, zgromadzone materiały (liście, patyczki, kło-
sy zbóż, materiały itp.), farby, pędzle, klej.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie w świat sztuki  jesienne krajobrazy (WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA;
MYŚLENIE KRYTYCZNE; 10 min)
Uwaga: Do wszystkich zadań wykorzystujących reprodukcje malarstwa nauczyciel może
samodzielnie wybrać dostępne obrazy lub wykorzystać podane w nawiasach propozycje.
Nauczyciel prezentuje uczniom obrazy przedstawiające krajobrazy jesienne (np: Julian Fałat
Jesień w Bystrej; Stanisław Kamocki Dworek jesienią; Stefan Filipkiewicz Pejzaż jesienny;
Stanisław Wyspiański Chochoły). Prowadzi rozmowę dotyczącą wszystkich obrazów:
Co przedstawiono na obrazach?
Po czym poznacie, że na obrazach jest jesień?
Jakie macie wrażenie po obejrzeniu obrazów?
Co zaskakuje w obrazach? Na co zwracacie szczególną uwagę?
Jakie barwy wykorzystał artysta w obrazach?
Co jest podobnego w obrazach, a co je różni?
28
 Co nie podoba się wam w obrazach?
Kogo/czego brakuje na obrazach?
Gdybyście chcieli zmienić coś w obrazach, to co by to było?
Co innego można jeszcze namalować jesienią?
2. Brakujące kształty (ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA, TWÓRCZOŚĆ; 15 min)  zapis
diagnozy z zadań 1 i 2.
Nauczyciel rozdaje uczniom kartę pracy (Nn  KP 1). Zadaniem dzieci jest dorysowanie
brakujących części:
w zadaniu 1.  na zasadzie lustrzanego odbicia,
w zadaniu 2.  zgodnie z rzeczywistym wyglądem obiektu,
w zadaniu 3.  według uznania dziecka oraz pokolorowanie i zatytułowanie pracy.
Nauczyciel podpisuje podanym przez ucznia tytułem pracę z zadania 3.
3. Kolorowa wyliczanka (ZNAJOMOŚĆ KOLORÓW; 5 min)
Uczniowie stoją w kręgu. Dziecko rozpoczynające zabawę rzuca do kogoś piłkę i wypowia-
da nazwę koloru. Dziecko, które chwyciło piłkę, ma wymienić coś, co reprezentuje dany
kolor, oraz odrzucić piłkę do następnego dziecka, wymieniając inny kolor.
4. Kosz owoców (ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA, ZNAJOMOŚĆ KOLORÓW; 5 min)  zapis
diagnozy z zadań 3 i 4.
Nauczyciel rozdaje kartę pracy (Nn  KP 2). Zadaniem zgłaszających się uczniów jest roz-
poznanie szczegółów, którymi różnią się dwa obrazki.
5. Jesienna wędrówka (ORIENTACJA PRZESTRZENNA; 5 min)
Uczniowie stają w rozsypce, zaznaczając swoje miejsce szarfą, i wykonują następujące po-
lecenia nauczyciela:
Idziemy dwa kroki do przodu. Stajemy i spoglądamy w prawo.
Idziemy trzy kroki w lewo. Kucamy i myjemy ręce w strumieniu.
Idziemy jeden krok w prawo. Stajemy i nasłuchujemy śpiewu ptaków.
Idziemy trzy kroki do przodu. Stajemy i nasłuchujemy, czy nie obudziliśmy niedz
wiedzia.
Zróbmy pięć kroków do tyłu  ostrożnie, cicho, aby nie obudzić zasypiających zwierząt.
A teraz spójrzmy w lewo  zobaczmy wiewiórkę skaczącą po drzewie. Nie przeszkadzajmy jej.
Idziemy trzy kroki w prawo i jeszcze jeden krok w lewo. Wróciliśmy na miejsce.
Dzieci powinny znalez
ć się w tym samym miejscu, z którego rozpoczęły zadanie.
6. Sad jesienią (ZNAJOMOŚĆ KOLORÓW, ORIENTACJA PRZESTRZENNA; 10 min)  zapis
diagnozy z zadań 5 i 6.
Nauczyciel rozdaje karty pracy (Nn  KP 3). Zadaniem uczniów jest pokolorowanie liści
drzewa według instrukcji nauczyciela.
Największy liść jest zielony.
Na prawo od niego jest liść czerwony.
Pod czerwonym liściem jest liść żółty.
Na lewo od żółtego liścia jest liść pomarańczowy.
Nad największym liściem jest liść brązowy.
Najmniejsze liście są czarne.
Który liść pozostał niepokolorowany?
Następnie dzieci mają dorysować owoce na drzewie według własnego pomysłu.
29
7. Jesienna trasa (ORIENTACJA PRZESTRZENNA, 10 min)  zapis diagnozy z zadania 7.
Nauczyciel rozdaje dzieciom kartę pracy (Nn  KP 4). Zadaniem dzieci jest pomoc tury-
ście w znalezieniu drogi do leśniczówki. Dzieci, które chcą, mogą zaprojektować swoją
trasę na drugiej części kartki. Oceniamy wtedy, czy nie powtórzyły drogi oraz w jakim
stopniu skomplikowana jest trasa dziecka.
8. Praca plastyczna Obraz jesieni (WARSZTAT PLASTYCZNY, KREACJA ARTYSTYCZNA;
25 min)  zapis diagnozy z zadania 8.
Uczniowie indywidualnie wykonują pracę plastyczną. Tematyka zadań (do wyboru):
Mozaiki jesienne  dzieci za pomocą naklejanej wydzieranki tworzą obraz jesieni.
Zbieramy owoce w sadzie  rysunek kredkami.
Na spacerze w parku  malunek farbami.
Leśny domek  naklejona na karton układanka z wyciętych z różnokolorowego papieru fi-
gur geometrycznych rozmaitych kształtów (trójkąty, koła, elipsy, prostokąty, kwadraty).
Jesienna mandala  zgromadzone i pokolorowane materiały (liście, patyczki, kłosy zbóż,
materiały itp.) naklejone w kole mandali.
Na końcu następuje prezentacja i omówienie prac.
SCENARIUSZ 7.  INTELIGENCJA NAUKOWA
Temat: Ogrodowe laboratorium
Termin: paz
dziernik
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji naukowej (Nn  A 3),
przecięte na pół plastikowe butelki po napojach, cztery rodzaje ziemi  glina, ziemia
z ogrodu, piasek, torf,
kartki z bloku rysunkowego, ołówki, kredki,
karta pracy (Nn  KP 5),
karton lub papier pakowy z tabelą (lewa kolumna z hasłem: człowiek, prawa z hasłem:
roślina), magnesy, rysunki i symbole związane z ekosystemem,
utwór z muzyką relaksacyjną.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  po czym chodzimy na naszym podwórku? (OBSERWOWANIE, BADA-
NIE; 5 min)
Rozmowa nauczyciela z uczniami w kręgu (optymalnie byłoby, gdyby poprzedzona została
spacerem do ogrodu lub na podwórko ze zwróceniem uwagi na podłoże, po którym chodzą
dzieci). Nauczyciel formułuje pytania:
Jaka może być ziemia nad morzem, w górach?
Czy spotkaliście się jeszcze z innym rodzajem ziemi, gdzie to było?
Nauczyciel korzysta z wiadomości zdobytych przez uczniów w czasie wakacji, wycie-
czek; można też pozwolić uczniom na podzielenie się ciekawymi przygodami związanymi
z wędrówką po różnego rodzaju gruncie (np. ugrzęz
liśmy w glinie, w lecie założyliśmy
pełne buty, żeby kamienie nie raniły nam nóg).
30
2. Badanie przepuszczalności ziemi (EKSPERYMENTOWANIE; BADANIE; 10 min)  zapis
diagnozy z zadań 1 i 2.
Nauczyciel zaprasza dzieci do ogrodowego laboratorium, w którym przyjmą rolę przyrodni-
ków, starających się jak najlepiej opiekować roślinami.
Na ławkach w przezroczystych naczyniach (można wykorzystać plastikowe butelki po napo-
jach, przecinając je na pół) są przygotowane cztery rodzaje ziemi  glina, ziemia z ogrodu,
piasek, torf. Uczniowie wlewają wodę do przygotowanych naczyń i przyglądają się zachowa-
niu wody, obserwacją dzielą się z nauczycielem i z kolegami, wyciągając wnioski na temat
przepuszczalności różnego rodzajów ziemi wykorzystanych w obserwowanych badaniach.
3. Zabawa z piłką (KONCENTRACJA; 5 min)
Uczniowie, stojąc w kręgu, w rytm muzyki podają sobie piłkę. Na hasło nauczyciela: błoto
nie wolno uczniowi odebrać piłki, gdyż ugrzęznąłby w błocie. Kto dotknie piłki, wchodzi
do środka kręgu.
4. Jaką ziemię wybralibyście do naszego ogródka i dlaczego? (TEORETYZOWANIE; NAUKI
PRZYRODNICZE; 5 min)
Uczniowie zastanawiają się nad praktycznym zastosowaniem obserwacji z poprzedniego
doświadczenia  dochodzą do wniosku, że torf zmieszany z ziemią jest często wykorzy-
stywany w ogrodnictwie do uprawy roślin, ponieważ zatrzymuje wodę lepiej niż piasek,
a przepuszcza lepiej niż glina.
5. Mój ogródek (UMIEJ
TNOŚCI TECHNICZNE; MYŚLENIE KRYTYCZNE; 15 min)  zapis
diagnozy z zadań 4 i 5.
Dzieci próbują wykonać schematyczny (techniczny) rysunek ogródka. Mogą zaznaczyć na
nim budynki i urządzenia (polewaczka, kosiarka). Nauczyciel pokazuje uczniom, w jaki spo-
sób wprowadzić oznaczenia rysunkowe na planie ogródka (np.  o oznacza rysunek jednego
drzewa,  oo  rysunek dwóch drzew).
Uwaga: Żeby rysunek był przejrzysty, ograniczamy gatunki roślin np. do pięciu.
Podczas prezentacji dzieci zastanawiają się, gdzie mógłby powstać taki ogród. Nauczyciel
w dostępny dla dzieci, prosty sposób przedstawia idee tzw. ogrodowej partyzantki  sponta-
nicznego, niekonsultowanego z władzami tworzenia ogrodów w przestrzeni miejskiej. Dzieci
zastanawiają się nad pozytywnymi i negatywnymi konsekwencjami prowadzenia takich akcji.
6. Jakie znamy narzędzia ogrodowe i jakie prace nimi wykonujemy? (ZAINTERESOWANIA
TECHNICZNE; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 6.
Uczniowie otrzymują kartę pracy (Nn  KP 5), na której narysowanych jest kilka narzędzi
ogrodniczych (w tym łopata) oraz inne przedmioty niezwiązane z ogrodnictwem. Uczniowie,
pracując indywidualnie, otaczają pętelką zbiór narzędzi ogrodniczych. Następnie na forum gru-
py dzieci dzielą się z nauczycielem wiadomościami na temat nazwy i funkcji tych narzędzi.
7. Jesienne prace w ogrodzie (ZAINTERESOWANIA PRZYRODNICZE; 5 min)
Uczniowie w pięcio- lub sześcioosobowych grupach pantomimicznie przedstawiają wy-
braną pracę związaną z ogrodem. Pozostałe dzieci odgadują nazwę czynności (np. grabie-
nie, kopanie).
8. Uniwersalna łopata (MYŚLENIE KRYTYCZNE; KONSTRUOWANIE; 10 min)
Uczniowie, siedząc w kręgu, podają nauczycielowi wady łopaty, a nauczyciel zapisuje je
na kartce. Po wyczerpaniu odpowiedzi nauczyciel wyczytuje po kolei zapisane propozycje,
a uczniowie starają się tak unowocześnić łopatę, aby pozbawić ją danej wady.
31
Uwaga: W zależności od potrzeb nauczyciel może wyjaśnić dzieciom przed ćwiczeniem
pojęcia: wada i zaleta.
9. Projekt eksperymentu sprawdzającego  czego potrzebują rośliny do życia? (TEORE-
TYZOWANIE; MYŚLENIE KRYTYCZNE; 5 min)
Uczniowie formułują hipotezy i propozycje, w jaki sposób sprawdzić, co jest potrzebne ro-
ślinie do życia. Rozmowy teoretyczne w kręgu.
10. Ekosystem  czego potrzebują do życia rośliny, a czego potrzebuje człowiek? (WIEDZA
PRZYRODNICZA; TEORETYZOWANIE; 10 min)  zapis diagnozy z zadań 8, 9 i 10.
Na kartonie lub papierze pakowym nauczyciel przygotowuje tabelę (lewą kolumnę opatru-
je hasłem: człowiek, prawą  roślina). Na ziemi rozsypuje przygotowane przez siebie ry-
sunki i symbole, np. słońce, napoje, nawozy, woda, witaminy. Uczniowie grupują rysunki
na zasadzie równoległych analogii np. witaminy dla ludzi  nawozy dla roślin; napoje dla
ludzi  woda, deszcz dla roślin; słońce dla ludzi i dla roślin. Na koniec dzieci dorysowują
inne składniki istotne dla życia roślin i ludzi.
11. Wyrastanie roślinek  ćwiczenie muzyczno-ruchowe (WIEDZA PRZYRODNICZA; 5 min)
Uczniowie naśladują ruchem proces wyrastania roślinek od nasionka (cebulki) po kwiat.
Pantomimicznie ilustrują przebijanie się przez warstwę ziemi, następnie dążenie do słoń-
ca, rozwijanie łodygi, liści i kwiatów, zamykanie kielichów kwiatów w czasie deszczu.
SCENARIUSZ 8.  INTELIGENCJA MUZYCZNA
Temat: Muzyczne baśnie
Termin: paz
dziernik
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji muzycznej (Nn  A 4),
nagrania: baletu Piotra Czajkowskiego Dziadek do orzechów, polki Święto ognia op. 269
Jana Straussa, barkaroli z opery Opowieści Hoffmana Jakuba Offenbacha,
blok rysunkowy, kredki,
materiały (np. zdjęcia) dotyczące takich pojęć, jak: kompozytor, dyrygent, orkiestra, solista
i balet,
kartoniki z rysunkami bębenka, kołatki i trójkąta (Nn  P 2),
cztery kolorowe rysunki (Nn  P 3),
chusty do tańca lub szarfy,
instrumenty perkusyjne.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie w świat muzyki  muzyczne skojarzenia (WRAŻLIWOŚĆ I ZAINTERE-
SOWANIE MUZYK
; INTERPRETACJA MUZYKI; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 1.
Uczniowie otrzymują kredki i kartki z bloku. Słuchają dwóch fragmentów z baletu Piotra
Czajkowskiego Dziadek do orzechów  Marsz żołnierzyków, Taniec Wieszczki Cukrowej
i rysują ilustrację do baśni związanej z jednym z wysłuchanych utworów. Następnie w kręgu
przedstawiają jej tytuł i rozmawiają o tym z nauczycielem.
32
Nauczyciel robi przerwę po każdym z utworów, rozmawiając z dziećmi na jego temat:
Jaka była muzyka, której słuchaliście?
Z czym ci się kojarzy?
Co widziałeś, słuchając muzyki? (uczniowie w kręgu podają skojarzenia),
Co opowiedziała wam muzyka? (uczniowie starają się opowiadać historyjki-baśnie do
muzyki, której słuchali).
Na koniec nauczyciel przedstawia kompozytora utworów, ich prawdziwe tytuły oraz zapo-
wiada temat zajęć: Muzyczne baśnie.
2. Orkiestra (ZAINTERESOWANIE MUZYK
; 5 min)
Nauczyciel na podstawie wiedzy uczniów oraz przygotowanych materiałów (zdjęcia) wy-
jaśnia, co oznaczają pojęcia: kompozytor, dyrygent, orkiestra, solista i balet. Uczniowie
mówią, czy potrafią grać na jakimś instrumencie muzycznym. Następnie mimiką i gestem
pokazują czynności związane z wprowadzonymi pojęciami.
3. Melodie z bajki (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM, TONACJ
I BARW

Dy
WI
KÓW; ODTWARZANIE MUZYKI; 10 min)
Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat znanych melodii z bajek. Ochotnicy prezentują
fragmenty melodii (piosenek), które znają. Nauczyciel proponuje naukę refrenu piosenki
krasnoludków z baśni Królewna Śnieżka  Hej ho, hej ho, do pracy by się szło. Hej ho, hej
ho. Hej ho, hej ho. Hej ho, hej ho (dwa razy).
W kręgu wszystkie dzieci wykonują tę melodię: najgłośniej, najciszej, najszybciej, naj-
wolniej. Następnie chętne dzieci prezentują indywidualnie śpiew tej frazy, a reszta odga-
duje, w jaki sposób uczeń chciał zaśpiewać. Na koniec wszystkie dzieci wykonują refren
piosenki, wyklaskując jego rytm.
4. Nasza orkiestra (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM, TONACJ
I BARW

Dy
WI
KÓW; ODTWARZANIE MUZYKI; 10 min)  zapis diagnozy z zadań 2 4.
Nauczyciel pokazuje uczniom wybrane instrumenty (bębenek, trójkąt, kołatka lub inne),
nazywa je i przyporządkowuje im symbole: rysunki (Nn  P 2), które zawiesza na tablicy
magnetycznej, rozdaje instrumenty i, wskazując na wybrane rysunki, uruchamia kolejne
grupy instrumentów z klasowej orkiestry.
Hej ho, hej ho, do pracy by się szło. Hej ho, hej ho. Hej ho, hej ho. Hej ho, hej ho (powtórzone
dwa razy)  dwa razy bębenek, trzy razy kołatka, siedem razy trójkąt (powtórzone dwa razy).
Dzieci śpiewają refren piosenki krasnoludków, starając się akompaniować sobie na instru-
mentach. Chętne dzieci mogą następnie przejąć rolę dyrygenta i opracować inną kolejność
instrumentów.
5. Za kim stoi Kot w butach? (WRAŻLIWOŚĆ SA
UCHOWA; 5 min)
Uczniowie siedzą w kręgu z zamkniętymi oczami. Kot (wybrany uczeń) skrada się, cho-
dząc po zewnętrznej linii koła, a potem przystaje przy dowolnym uczniu. Dzieci zgadują,
podnosząc rękę, czy sądzą, że za nimi dokładnie znajduje się Kot. Gdy uczeń trafnie od-
gadnie, przejmuje rolę Kota  zabawę powtarzamy kilka razy.
6. Polka Święto ognia Jana Straussa (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM, TWO-
RZENIE MUZYKI; 5 min)  zapis diagnozy z zadań 5 6.
Dzieci otrzymują dostępne instrumenty perkusyjne. Tworzą rytmiczny akompaniament do
początkowego fragmentu utworu Jana Straussa Święto ognia op. 269.
33
7. Kto potrafi? (PAMI
Ć MUZYCZNA; 5 min)
Nauczyciel prosi o indywidualne powtórzenie poznanej wcześniej melodii Hej ho.
Uwaga: Uczniowie mają samodzielnie przypomnieć sobie melodię, nauczyciel jej nie
powtarza. Chętne dzieci indywidualnie śpiewają.
8. Wysokie i niskie dz
więki (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM, TONACJ

I BARW
Dy
WI
KÓW; 5 min)  zapis diagnozy z zadań 7 i 8.
Uczniowie siedzą na podłodze. Nauczyciel tworzy grupy  niedz
wiadków i  myszek ,
losowo przyporządkowuje do nich dzieci i rozdaje im różne szarfy. Po usłyszeniu wyso-
kich dz
więków  myszki wstają i wysoko podskakują, na dz
więki niskie reagują  niedz
-
wiadki , kładąc się na podłodze i naśladując pogrążenie we śnie. Zabawę powtarzamy,
wymieniając szarfy.
9. Zgadnij, kim jestem? (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA TONACJ
I BARW
Dy
WI
-
KÓW; INTERPRETACJA MUZYKI; 5 min)
Uczniowie rozmawiają z nauczycielem, jakie sytuacje, emocje i postacie z baśni można
przedstawić za pomocą dostępnych instrumentów (np. bębenek  zachowanie Wilka, złość;
trójkąt  Wróżka, Śpiąca Królewna).
10. Muzyczne baśnie (TWORZENIE MUZYKI; 10 min)  zapis diagnozy z zadań 9 10.
Uczniowie dzielą się na cztery grupy. Otrzymują dostępne instrumenty. Zadaniem dzieci
jest opracowanie muzycznego akompaniamentu do wybranej scenki umieszczonej na ry-
sunku (Nn  P 3)  (1) Czerwony Kapturek idzie przez las, w zaroślach skrada się Wilk;
(2) Królewicz tańczy z Kopciuszkiem; (3) Krasnoludki sprzątają chatkę; (4) Na zegarze
widać godzinę dwunastą  Kopciuszek ucieka i gubi pantofelek. Nauczyciel przywiesza
kolejne rysunki na tablicy, a grupowa orkiestra wybiera dyrygenta i prezentuje utwór.
11. Muzyczna zgaduj-zgadula (ODTWARZANIE MUZYKI, SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ
NA TONACJ
I BARW
Dy
WI
KÓW; 10 min)
Nauczyciel informuje uczniów, że na Bajkowym Balu organizowany jest konkurs so-
listów. Następnie prezentuje dwa, trzy lub cztery dz
więki w zakresie tzw. pentatoni-
ki, np. sol  mi, sol  mi  la, sol  mi  re  do (gra lub śpiewa). Chętni uczniowie
zgłaszają się i powtarzają melodię. Nauczyciel zadaje pytanie: Kto z was będzie umiał
zaśpiewać taką melodię? Wybiera dzieci w taki sposób, aby przepytać wszystkich
chętnych.
12. Swobodny taniec (INTERPRETACJA MUZYKI; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM; 5 min)  zapis
diagnozy z zadań 11 12.
Uczniowie, machając kolorowymi chustami, swobodnie tańczą do barkaroli z opery Opowie-
ści Hoffmana Jakuba Offenbacha, starając się ruchem zilustrować treść muzyki.
34
SCENARIUSZ 9.  INTELIGENCJA J
ZYKOWA
Temat: W świecie zabawek
Termin: listopad
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji językowej (Nn  A 5),
zabawki przyniesione przez uczniów,
zabawki przygotowane przez nauczyciela: samochodzik, lalka, pluszowa zabawka, kolej-
ka i piłka (w nieprzezroczystym worku),
karta pracy  zabawki i podpisy do nich: lala, samochód, piłka, klocki, skakanka, sa-
molot (Nn  KP 6),
wiersz Roberta Walewskiego Taka piłka,
fragment utworu Piotra Czajkowskiego Marsz żołnierzyków (balet Dziadek do orzechów,
najlepiej w aranżacji na fortepian).
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  Nazywamy zabawki (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  SA
OWNICTWO;
5 min)
Nauczyciel gromadzi różne zabawki przyniesione przez uczniów. Pyta dzieci, czy znają
nazwy wszystkich zabawek. Następnie uczniowie starają się pogrupować i nazwać stwo-
rzone w ten sposób zbiory zabawek, np. lale, misie, samochodziki. Na koniec nauczyciel
oznajmia dzieciom, że będą rozmawiali o ulubionych zabawkach.
2. Opisz zabawkę (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  SA
OWNICTWO; 5 min)
Uczniowie losują po jednej zabawce z nieprzezroczystego worka (nauczyciel umieszcza
w nim: samochodzik, lalkę, pluszową zabawkę, kolejkę). Ich zadaniem jest opisanie wyciąg-
niętej zabawki (swobodne wypowiedzi chętnych uczniów), np. ten samochodzik jest szybki,
ciężarowy, duży; pluszak  miękki, miły.
3. Lubię rozmawiać o& (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA I ADEKWATNOŚĆ
WYPOWIEDZI; 10 min)
Uczniowie wypowiadają się, o czym najczęściej rozmawiają ze swoimi kolegami, ro-
dzicami. Określają, na jakie tematy można rozmawiać z przyjaciółmi. Następnie chętne
dzieci wybierają i podnoszą dwie zabawki (np. lalki), próbując zainscenizować ich
dialog.
4. Kategorie (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  SA
OWNICTWO; 10 min)  zapis diagnozy
z zadań 1 4.
Uczniowie siedzą w kręgu. W środku stoi prowadzący zabawę uczeń, który wymyśla
nazwę kategorii (nauczyciel może mu pomóc i podpowiedzieć). Dziecko wyraz
nie ją
wypowiada, a następnie podaje kolegom piłkę, która krąży w koło. Na hasło: stop (po-
dane przez prowadzącego ucznia) dziecko, które ma piłkę, wymienia co najmniej trzech
reprezentantów wyznaczonej kategorii. Zabawę powtarzamy kilkakrotnie. Przykłady:
kategoria  rzeczy (zeszyt, stół, talerz), kategoria  psy (jamnik, pekińczyk, pudel),
samochody, owoce.
35
5. Żywe łańcuchy skojarzeń (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA I ADEKWAT-
NOŚĆ WYPOWIEDZI; 10 min)
Na środku stoi ochotnik, który głośno wymawia wymyślony przez siebie wyraz. Dzieci
starają się jak najszybciej chwycić go za prawą lub lewą rękę, ale mogą to zrobić dopiero
po wypowiedzeniu skojarzeń do podanego wyrazu. Do powstałych dwóch skojarzeń inne
dzieci wymyślają kolejne skojarzenia i w ten sposób powstaje łańcuch skojarzeń (z prawej
i lewej strony prowadzącego). Na końcu nauczyciel (sugerując się podpowiedziami dzie-
ci) łączy końce łańcuchów wyrazem, który pasuje do skojarzeń z końców obydwu łańcu-
chów. A
ańcuch żywych skojarzeń zostaje w ten sposób zamknięty. Zabawę powtarzamy
dwa razy.
Przykłady: Skojarzenie pierwsze  las:
prawa strona  sosna, do sosny wiewiórka, do wiewiórki orzechy,
lewa strona  grzyby, do grzybów sos, do sosu mąka.
Jeżeli nauczyciel chciałby zakończyć zabawę, to szuka wspólnego skojarzenia do wyrazów:
orzechy i mąka, może nim być np. wyraz tort.
las
sosna grzyby
wiewiórka sos
orzechy mąka
tort orzechowy
6. Piłka jest jak&  porównania (PODEJMOWANIE TWÓRCZOŚCI LITERACKIEJ; 5 min)
Nauczyciel podnosi piłkę i pyta dzieci, do czego jest podobna. Chętni uczniowie kończą
zdanie: Piłka jest jak& , np. głowa, jabłko, kula.
7. Przyjaciele piłki  układanie dalszych przygód piłki (WRAŻLIWOŚĆ NA TWÓRCZOŚĆ
LITERACK
; ROZUMIENIE J
ZYKA  SA
UCHANIE; OPOWIADANIE; 10 min)
Nauczyciel czyta z odpowiednią intonacją wiersz Roberta Walewskiego Taka piłka. Rozmowy
na temat wiersza  wymienianie nazw zabawek, które bawią się razem z piłką. Układanie
przez uczniów dalszych przygód piłki.
36
Taka piłka
Lalka nie chce ładnie siadać,
autko wpadło gdzieś za łóżko,
konik w kącie z kredką gada,
a miś drzemie pod poduszką.
Takie chwile się zdarzają,
gdy te wszystkie auta, lale,
wbrew normalnym swym zwyczajom,
bawić się nie myślą wcale.
Jednak jest zabawka znana,
zawsze miła i w humorze,
co się bawić chce od rana
i to w każdej roku porze.
Leci, toczy się lub skacze,
mała, sprytna i ruchliwa.
Tak. To piłka  nie inaczej,
która w każdym domu bywa.
Tę w kropeczki i tę nożną,
na dywanie, piasku, trawie 
wszędzie piłkę spotkać można,
bo najlepsza jest w zabawie.
Robert Walewski
8. Nauka na pamięć wiersza Roberta Walewskiego Taka piłka (WRAŻLIWOŚĆ NA
TWÓRCZOŚĆ LITERACK
; ROZUMIENIE J
ZYKA  SA
UCHANIE; 10 min)  zapis diagno-
zy z zadań 5 8.
Uczniowie czytają wiersz zwrotkami i w całości. Zwracają uwagę na nastrój wiersza, into-
nację, rymy. Próbują nauczyć się go na pamięć z podziałem na zwrotki i recytacją.
9. Co robią zabawki? (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA I ADEKWATNOŚĆ
WYPOWIEDZI; 5 min)
Uczniowie wybierają zabawki i określają, co przedmioty te mogą robić: np. samochody 
jeżdżą, lale  przebierają się, misie  przytulają się.
10. Taniec zabawek (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  SA
OWNICTWO; ADEKWATNOŚĆ
WYPOWIEDZI; 5 min)  zapis diagnozy z zadań 9 10.
Uczniowie wykonują ruchy naśladujące taniec ołowianych żołnierzyków do początkowego
fragmentu utworu Piotra Czajkowskiego Marsz żołnierzyków (balet Dziadek do orzechów,
najlepiej w aranżacji na fortepian). Wypowiadają się, jak można nazwać zaprezentowaną
muzykę (skoczna, radosna, wesoła, żywa).
11. Przedstawiamy swoje zabawki (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA I ADE-
KWATNOŚĆ WYPOWIEDZI; PODEJMOWANIE TWÓRCZOŚCI LITERACKIEJ; 5 min)
Uczniowie, w kręgu, przedstawiają przyniesione przez siebie zabawki. Mogą to robić za
pomocą słów, zdań lub śmiesznej rymowanki, np. To jest lala, która się opala.
37
12. Podpisujemy zabawki (ROZUMIENIE J
ZYKA  CZYTANIE; 5 min)  zapis diagnozy
z zadań 11 12.
Każdy uczeń otrzymuje kartę (Nn  KP 6), na której są narysowane zabawki (lala, samo-
chód, piłka, klocki, skakanka, samolot), a na dole strony na paskach znajdują się nazwy za-
bawek. Zadanie dzieci polega na przyporządkowaniu nazwy do rysunku, wycięciu jej z pa-
ska i wklejeniu pod rysunkiem.
SCENARIUSZ 10.  INTELIGENCJA INTERPERSONALNA (SPOA
ECZNA)
Temat: Razem weselej
Termin: listopad
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji społecznej (Nn  A 6),
skoczna muzyka do zabaw ruchowych,
chusta animacyjna, narzuta lub inny duży kawałek materiału,
bibuła i tekturka do kotylionów, kartoniki, materiały do pisania i klejenia,
klocki,
kłębek włóczki.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  kto chce być teraz wodzem? (ORGANIZOWANIE I KIEROWANIE  PRZE-
WODZENIE; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 1.
Uczniowie poruszają się swobodnie po sali. Na hasło: stop nauczyciel wybiera spośród zgła-
szających się dzieci wodza.  Wódz wybiera dwóch zastępców i wspólnie wymyślają krótkie
zadanie, które będą musieli wykonać pozostali uczniowie, np.: mają powitać grupę  wodzów
lub zaśpiewać wspólnie piosenkę. Po wykonaniu zadania zabawę powtarzamy kilka razy.
2. Wejście do koła i wyjście z niego (NEGOCJOWANIE, BEZKONFLIKTOWE ROZWI
ZYWA-
NIE PROBLEMÓW INTERPERSONALNYCH; 10 min)
Uczniowie tworzą ścisły krąg. Na zewnątrz kręgu lub wewnątrz stoi dziecko, które dowol-
nym sposobem chce wydostać się ze środka koła lub z zewnątrz wejść do środka (niedozwo-
lona jest przemoc fizyczna, zagrażająca innym uczniom). Uczniowie mogą sami wypuścić/
wpuścić dziecko lub może wydostać/przedostać się ono samodzielnie. Nauczyciel staje wraz
z dziećmi w kręgu i także może wypuścić/wpuścić dziecko.
Uwaga: W sytuacjach trudnych wychowawczo (np. odrzucanie dziecka) nauczyciel in-
terweniuje i sam wpuszcza dziecko. Najlepszym sposobem, aby dziecko było wpuszczo-
ne przez nauczyciela, jest czarodziejskie zdanie, czyli ułożona i wypowiedziana przez
nie prośba ze zwrotami grzecznościowymi. Zabawa jest powtarzana, dopóki są chętne do
udziału w niej dzieci.
3. Uczniowie w naszej klasie (WSPÓA
DZIAA
ANIE; POPULARNOŚĆ; 20 min)  zapis diagnozy
z zadań 2 i 3.
Uczniowie wykonują kotyliony lub wycinają prostokąty po narysowanych przez nauczy-
ciela liniach, wpisują w nie swoje imię i nazwisko, a całość ozdabiają. Następnie wspól-
38
nie pracują nad zbudowaniem z klocków makiety swojej klasy w kształcie dużego prostokąta.
W środku umieszczają kotyliony lub karteczki ze swoimi imionami i nazwiskami w miejscach,
w których siedzą. W dalszej kolejności zbierają kotyliony lub karteczki i po rozmowach z ko-
legami ustalają, gdzie i z kim chcieliby siedzieć, tworząc nowy układ klasy.
4. Znajdz
osobę, która lubi to, co ty. Wspólne zainteresowania (ROZUMIENIE INNYCH;
UDZIELANIE POMOCY; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 4.
Wybrany uczeń wychodzi na środek i prosi, aby zgromadzili się wokół niego uczniowie,
którzy lubią to, co on. Po kolei pozostałe dzieci postępują tak samo. Tworzą się grupy
dzieci o podobnych zainteresowaniach i upodobaniach. Dzieci dzielą się bardziej szczegó-
łowo informacjami o tym, co lubią, czego oczekują od innych, w czym mogą sobie pomóc.
Następnie, w kręgu, wybrani przez grupę przedstawiciele prezentują wyniki dyskusji.
5. Nasz wspólny dom z klocków (WSPÓA
DZIAA
ANIE, ORGANIZOWANIE I KIEROWANIE;
10 min)  zapis diagnozy z zadania 5.
Uczniowie rysują wspólny dom (w formie płaskiej figury w kształcie prostokąta  rzut
z góry), zaznaczają pokoje, w których będą mieszkać grupy dzieci (z poprzedniego ćwi-
czenia wykorzystują kotyliony lub kartoniki z imieniem), prowadzą w grupach rozmowy
i plany, co mogą w najbliższym czasie wspólnie robić.
6. Kto jest szybszy? (POPULARNOŚĆ; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 6.
Zabawa z chustą animacyjną (może to być inny materiał o wymiarach około 220 x 100 cm).
Uczniów dzielimy na dwie grupy, które wybierają swoich liderów (będą oni mieli za zadanie
podtrzymywanie chusty). Pozostałe dzieci losują numery (takie same w dwóch grupach).
Następnie siadają po dwóch stronach materiału w taki sposób, aby nie być widocznym dla
przeciwnej grupy. Gdy nauczyciel wymienia (lub pokazuje) daną liczbę, z dwóch grup pod-
nosi się dwoje dzieci (mających przyporządkowaną tę samą liczbę) i kuca przy samej chu-
ście. Na hasło: chusta w dół liderzy opuszczają chustę, a zadaniem kucających po dwóch
stronach dzieci jest jak najszybsze wymienienie imienia drugiego ucznia. Które dziecko
zrobi to szybciej, zabiera drugą osobę do swojej grupy.
7. Kogo zaproszę do środka? (ORGANIZOWANIE I KIEROWANIE; POPULARNOŚĆ; 10 min)
Uczniowie tańczą w kręgu. Zgłaszający się uczeń staje w środku kręgu i ma za zadanie do-
brać sobie rodzinę spośród pozostałych dzieci (po kolei: mamę, tatę, brata, siostrę, ciocię,
wujka, kuzyna i kuzynkę). Nauczyciel zwraca uwagę na dokonane przez dziecko wybory
(materiał pomocny w badaniach socjometrycznych zespołu).
8. Kłębek przyjaz
ni na pożegnanie (WSPÓA
DZIAA
ANIE, 5 min)  zapis diagnozy z za-
dań 7 i 8.
Uczniowie, siedząc w kręgu, przekazują sobie dowolny przedmiot i mówią sąsiadowi miłe
zdanie na pożegnanie. Zabawa kończy się, gdy przedmiot będzie z powrotem u rozpoczy-
nającego.
39
SCENARIUSZ 11.  INTELIGENCJA MATEMATYCZNO-LOGICZNA
Temat: Zwierzęce łamigłówki
Termin: listopad
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji matematyczno-logicznej (Nn  A 7),
karta pracy (Nn  KP 7),
karta pracy (Nn  KP 8),
poziomy chodniczek liczbowy narysowany na papierze pakowym z zaznaczonymi w krat-
kach liczbami od 1 do 10, poziome chodniczki liczbowe z zaznaczonymi w kratkach licz-
bami od 1 do 10 na kartkach dla dzieci,
małe rysunki zwierząt (Nn  P 4),
karta pracy (Nn  KP 9),
dynamiczna muzyka, duża kostka do gry.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  powitanie zajączków II (UMIEJ
TNOŚCI ALGEBRAICZNE; 5 min)
Uczniowie siedzą na krzesełkach w kręgu. Odliczają liczby od 1 wzwyż i zapamiętu-
ją swoje numery. Nauczyciel, rozpoczynając zabawę, wywołuje numery dzieci, które
przyjmują role zajączków Zajączek nr 5 wita zajączka nr& (zob. scenariusz Zabawy na
leśnej polanie  zabawy adaptacyjne, zabawa nr 1 strona 24). Zabawa jest utrudniona
poprzez to, że wywołanemu  zajączkowi pomagają  zajączki z jego prawej i lewej
strony (a więc z numerami o jeden więcej i o jeden mniej), machając tylko jedną ręka od
strony wywołanego  zająca .
2. Uzupełniamy wzory i braki w seriach I (LOGIKA  GENEROWANIE REGUA
, DEDUKOWA-
NIE; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 1 i 2.
Uczniowie otrzymują karty pracy (Nn  KP 7). Zadaniem dzieci jest uzupełnić wzory i braki
w zwierzęcych seriach (zad. 1  królik bez marchewki; zad. 2  siedem baranków naprze-
miennie białych i czarnych oraz 1 różowa skarpeta; zad. 3  sześć kurczaków i trzy jaja).
3. Pomniki zwierząt (UMIEJ
TNOŚCI ALGEBRAICZNE; 5 min)
Uczniowie swobodnie chodzą po sali w rytm dynamicznej muzyki. Nauczyciel określa licz-
bę i rodzaj zwierząt, a uczniowie dobierają się tak, aby stworzyć (w formie pomnika) tyle
zwierząt, ile wymienia nauczyciel, np.:
trzy słonie,
pięć psów,
osiem królików,
siedem pszczół.
4. Gdzie są liczby (ZAINTERESOWANIA MATEMATYCZNE I LOGICZNE; 5 min)
Nauczyciel rozmawia z dziećmi, czy lubią rozwiązywać zagadki i rebusy. Pyta, jakie są
ich ulubione gry planszowe. Uczniowie wypowiadają się na temat swoich zainteresowań.
40
5. Uzupełniamy wzory i braki w seriach II (LOGIKA  GENEROWANIE REGUA
, DEDUKO-
WANIE; 5 min)  zapis diagnozy z zadań 3 5.
Uczniowie otrzymują karty pracy (Nn  KP 8). Zadaniem dzieci jest uzupełnienie wzorów
i braków w seriach zwierząt i figur.
6. Tropienie zająca1 (UMIEJ
TNOŚCI ALGEBRAICZNE, 15 min)  zapis diagnozy z zadania 6.
Nauczyciel przejmuje rolę tropiciela  zająca . Na dużym chodniczku liczbowym z zazna-
czonymi w kratkach liczbami od 1 do 10 dzieci ukrywają  zająca  ochotnik losuje liczbę,
pod którą ukrył się  zając , np. pod nr 6. Nauczyciel zgaduje, gdzie ukrył się  zając , poda-
jąc dowolną liczbę. Gdy podaje liczbę mniejszą (np. 3), dzieci odpowiadają: za mało, gdy
zbyt dużą (np. 8)  uczniowie mówią: za dużo. Zabawa jest kontynuowana aż do wytropienia
liczby, pod którą ukrył się  zając .
Następnie uczniowie dobierają się w pary, otrzymują mniejszy chodniczek liczbowy i w pa-
rach kontynuują zabawę.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
za dużo
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
za mało
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
7. Porządek w zagrodzie (LOGIKA  GENEROWANIE REGUA
, DEDUKOWANIE; STRUKTURY-
ZOWANIE I LOGIKA WYPOWIEDZI, 10 min)  zapis diagnozy z zadania 7.
Uczniowie otrzymują małe rysunki: zwierząt (Nn  P 4) oraz jednego jabłka i jednego samo-
chodu. Ich zadaniem jest pogrupowanie rysunków, naklejenie na kartkę i nazwanie stworzo-
nych grup. Dzieci określają też, co nie pasuje do grup.
8. Motyle (UMIEJ
TNOŚCI ALGEBRAICZNE, 10 min)  zapis diagnozy z zadania 8.
Uczniowie otrzymują kartę pracy (Nn  KP 9). Zadanie dzieci polega na dostrzeżeniu i po-
malowaniu skrzydeł motyli. Dzieci mają określić, ile motyli jest na łące.
9. O ile więcej, o ile mniej? (ROZWI
ZYWANIE ZADAC
I A
AMIGA
ÓWEK; STRUKTURYZOWA-
NIE I LOGIKA WYPOWIEDZI; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 9.
Uczniowie wspólnie z nauczycielem rozwiązują zadania:
Ruda wiewiórka ma w swojej dziupli 2 orzechy na zimę, a czarna wiewiórka ma o 2 orze-
chy więcej od rudej. Narysuj orzeszki rudej wiewiórki, a pod nimi narysuj orzeszki czarnej
wiewiórki. O co jeszcze możesz zapytać w zadaniu? Odpowiedz na zadane przez siebie
pytania.
1
Na podstawie zadania Polowanie na tygrysa autorstwa Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej. Zob. Edyta Grusz-
czyk-Kolczyńska, Krystyna Dobosz, Ewa Zielińska, Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier, WSiP,
Warszawa 1996, s. 80.
41
 Ewa ma w koszyku 3 grzyby, a Kuba o 2 grzyby więcej. Ile grzybów ma Kuba? Narysuj
grzyby Ewy, a pod nimi grzyby Kuby. O co jeszcze możesz zapytać w zadaniu? Odpowiedz
na zadane przez siebie pytania.
Uwaga: W zależności od zrealizowanego programu dane można zmieniać na łatwiejsze lub
trudniejsze. Następnie chętni uczniowie starają się samodzielnie stworzyć podobne zadanie.
10. Zabawa z kostką do gry  ćwiczenie relaksacyjne (UMIEJ
TNOŚCI ALGEBRAICZNE;
STRUKTURYZOWANIE I LOGIKA WYPOWIEDZI; 5 min)  zapis diagnozy z zadania 10.
Uczniowie w takt muzyki chodzą po sali, naśladując ruchy dowolnie wybranych przez
siebie zwierząt. Gdy muzyka milknie, nauczyciel rzuca dużą kostką do gry. Dzieci tworzą
grupy złożone z tylu osób, ile oczek wypadnie na kostce. Pozostałe dzieci gromadzą się
wokół nauczyciela, a zgłaszający się uczeń może wyjaśnić, dlaczego nie wszystkie dzieci
mogły brać udział w zabawie. Zabawę powtarzamy, przy czym kostką rzucają uczniowie.
SCENARIUSZ 12.  INTELIGENCJA INTRAPERSONALNA
Temat: Znam siebie
Termin: listopad
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji intrapersonalnej (Nn  A 8),
schematyczne rysunki emocji (Nn  P 5),
blok rysunkowy, kredki.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  jakie uczucia wyrażają rysunki? (SAMOŚWIADOMOŚĆ; IDENTYFIKACJA
I WYRAŻANIE EMOCJI; 5 min)
W czterech rogach klasy nauczyciel rozkłada cztery kartony, na których narysowane są twarze
wyrażające następujące uczucia i stany: radość, smutek, ciekawość i skupienie (Nn  P 5).
Nauczyciel prowadzi rozmowę na temat prezentowanych uczuć i stanów:
Jakie uczucia wyrażają twarze?
Ustawcie się przy twarzy, która pokazuje, w jakim aktualnie jesteście nastroju.
Co trzeba zrobić (zmienić), żeby wszystkie buzie w klasie były uśmiechnięte?
Uczniowie stojący przy twarzy uśmiechniętej starają się różnymi argumentami wpłynąć na
dzieci smutne i przeciągnąć je do kąta dzieci zadowolonych.
2. Mina w krzywym zwierciadle (IDENTYFIKACJA I WYRAŻANIE EMOCJI; 5 min)  zapis
diagnozy z zadań 1 i 2.
Uczniowie ustawiają się parami, twarzą do siebie. Jedno dziecko w parze pokazuje drugie-
mu dowolną minę. Jego partner pokazuje minę wyrażającą emocje przeciwne do tych, które
przedstawił kolega  jak w krzywym zwierciadle (np. uśmiech smutek).
3. Kiedy najłatwiej być grzecznym, a kiedy najtrudniej? (SAMOŚWIADOMOŚĆ I SAMO-
OCENA; ROZUMIENIE I PRZESTRZEGANIE WARTOŚCI; 5 min)
Uczniowie swobodnie wypowiadają się w kręgu na temat:
42
 Kiedy naj atwiej być grzecznym, a kiedy najtrudniej?
Co to znaczy być grzecznym? Co pomaga w byciu grzecznym?
Jak si zachować, gdy si wyrz dzi komu krzywd ?
4. Naprawiamy szkody (INTUICJA; ROZUMIENIE I PRZESTRZEGANIE WARTO CI; 5 min)
Uczniowie w kr gu zastanawiaj si , jak mo na naprawić szkod , kiedy kto :
przechodz c, niechc cy zburzył postawiony przez koleg dom z klocków,
ochlapał farb bluzk dziewczynki,
stłukł wazon na stole.
5. Ile kroków jestem w stanie przej ć z zamkni tymi oczami? (SAMO WIADOMO Ć;
WIADOMO Ć WA
ASNYCH CELÓW, PODEJMOWANIE DECYZJI; 15 min)  zapis diagnozy
z zada 3 5.
Ćwiczenie poprzedzone jest rozmow na temat bezpiecze stwa w czasie zaj ć, uczniowie
zabezpieczaj teren zabawy, a nauczyciel czuwa nad wszystkimi. Ch tne dziecko z zamkni -
tymi oczami chodzi w dowolnym tempie po sali. Nast pnie zach camy innych do wykona-
nia podobnego ćwiczenia  dzieci po kolei, chodz c po sali, licz , ile kroków s w stanie
wykonać.
6. Co ceni we mnie moi przyjaciele? ( WIADOMO Ć WA
ASNYCH CELÓW, PODEJMOWANIE
DECYZJI; ROZUMIENIE WARTO CI; 10 min)
Nauczyciel prosi uczniów, eby odpowiedzieli, kogo z dorosłych bardzo lubi i dlaczego
(dzieci uzasadniaj , podaj c cechy wygl du, charakteru, czyny itp.). Nast pnie dzieci za-
stanawiaj si nad cechami, które lubi u przyjaciół w klasie. Nauczyciel proponuje zabaw
w kr gu, dzieci po zastanowieniu si wypowiadaj po kolei do s siada nast puj ce zdanie:
Lubi ci , bo jeste &
7. Autoportret (SAMO WIADOMO Ć I SAMOOCENA; 15 min)  zapis diagnozy z zada 6 7.
Uczniowie schematycznie rysuj autoportrety. Przedstawiaj rysunki innym, dodaj c 2 3
najwa niejsze cechy swojego charakteru. Ko cz zdanie: To jest mój portret, najcz ciej
jestem& (np. szybki, uczynny, grzeczny, ha a liwy, kole e ski).
8. Wizualizacja Czuj moje ciało (SAMO WIADOMO Ć; WYOBRA NIA; 10 min)
Nauczyciel zach ca dzieci do zaj cia dowolnej, wygodnej pozycji na dywanie (kocu). Prosi,
aby wyobra ały sobie i pokazywały to, o czym b dzie mówił. Nauczyciel odczytuje kolejne
polecenia, pozostawiaj c pomi dzy nimi przerw 5 10 sekund.
Jestem ci ki jak kamie .
Jestem skupiony jak samochód przed startem.
Jestem lekki jak piórko, lec nad sal .
Czuj si jak kot, skradam si , a teraz przeci gam.
Nast pnie nauczyciel prowadzi rozmow na temat wra e i odczuć dzieci.
Jak si czu e , gdy przeczytano pierwsze polecenie? (odczuwanie ci ko ci nóg, r k,

ca ego cia a itp.).
Jak si czu e przy drugim poleceniu? (skupiona twarz, szeroko otwarte oczy, r ce
i cia o napr one itp.).
Nauczyciel zadaje tak e podobne pytania do kolejnych polece .
43
9. Co wiem o sobie?  szybkie odpowiedzi (SAMOŚWIADOMOŚĆ; ŚWIADOMOŚĆ WA
AS-
NYCH CELÓW; 10 min)
W kręgu uczniowie na ochotnika uzupełniają, bez uzasadnienia, następujące zdania, które
rozpoczyna nauczyciel:
Najbardziej lubię&
Tęsknię do&
Troszczę się o&
Nudzę się, gdy&
Złoszczę się, kiedy&
Szanuję&
10. Z czego ucieszyłbym się najbardziej? (ŚWIADOMOŚĆ WA
ASNYCH CELÓW, PODEJMO-
WANIE DECYZJI; 10 min)  zapis diagnozy z zadań 8 10.
Uczniowie rysują to, z czego ucieszyliby się najbardziej (rysunek może dotyczyć przedmio-
tu, zwierzęcia, rośliny, osoby lub sytuacji). Omówienie pracy w kręgu na tej zasadzie, że
chętne dzieci kładą pracę w środku koła, a reszta dzieci odgaduje, co ona przedstawia.