VI. SCENARIUSZE ZABAW DIAGNOSTYCZNYCH
(DIAGNOZA KO COWA)
SCENARIUSZ 25.  INTELIGENCJA INTRAPERSONALNA
Temat: Tajemniczy ogród
Termin: kwiecie
rodki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji intrapersonalnej (Nn  A 8),
blok rysunkowy, kredki,
materiały do pisania,
kartoniki z nazwami czynno ci ogrodniczych (kopanie, sadzenie, grabienie, podlewanie,
przycinanie),
schematyczny rysunek krzewu na arkuszu papieru pakowego.
Przebieg zaj ć
1. Wprowadzenie  co to jest tajemnica? (ROZUMIENIE I PRZESTRZEGANIE WARTO CI;
5 min)
Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat słowa tajemnica.
Co to jest tajemnica?
Jakie mog być tajemnice?
Czy wolno mieć tajemnice?
Jak nale y post pować, gdy inni powierzaj nam swoje tajemnice?
2. Czego nikt o mnie nie wie? (SAMO WIADOMO Ć; PODEJMOWANIE DECYZJI; 10 min)
 zapis diagnozy z zada 1 i 2.
Dzieci zapisuj lub rysuj to, czego nikt o nich nie wie (nie powinny być to rzeczy nega-
tywne; wymagane s raczej pozytywne, ale zaskakuj ce stwierdzenia, np. Nikt nie wie, e
umiem je dzić na nartach). Nast pnie ch tni uczniowie mog zaprezentować swoje rysun-
ki. W rozmowie w kr gu bior udział tylko te dzieci, które maj ochot opowiadać.
3. Spotkanie w tajemniczym ogrodzie (IDENTYFIKACJA I WYRA ANIE EMOCJI; 10 min)
Nauczyciel prezentuje obrazy ogrodów (np. Władysław Podkowi ski W ogrodzie, Dzieci
w ogrodzie; Claude Monet Kobieta w ogrodzie, Ogród, Alice Hoschede w ogrodzie; Józef
Mehoffer Dziwny ogród) i rozmawia na temat ich charakteru:
Jak by cie si czuli, gdyby cie musieli przebywać w tajemniczym ogrodzie?
Uczniowie swobodnie wypowiadaj si tak e na temat:
Czy lubicie niespodzianki i tajemnice?
Jakie uczucia wywo uje w was tajemnica?
Nast pnie dzieci staj w rozsypce i staraj si pantomimicznie przedstawić reakcje i emocje,
kiedy stykaj si z czym tajemniczym, dziwnym, niespotykanym.
130
4. Mój kwiat  co lubię, a czego nie lubię? (SAMOŚWIADOMOŚĆ I SAMOOCENA; 15 min)
 zapis diagnozy z zadań 3 i 4.
Nauczyciel poleca uczniom narysować taki kwiat, który będzie mógł zmieścić na swoich
płatkach odpowiedzi na pytanie: Co lubisz? (jeden płatek  jedna odpowiedz
). W środko-
wym kółeczku uczeń ma napisać jedną odpowiedz
na pytanie: Czego nie lubisz? (dzieci
mające trudności w pisaniu mogą posługiwać się rysunkiem symbolicznym). Po wyko-
naniu pracy każdy uczeń wybiera z listka odpowiedz
, która mówi, co lubi najbardziej.
Wychodzi na środek koła i zwraca się do wszystkich, mówiąc: Kto tak jak ja najbardziej
lubi...? Wywołani uczniowie wychodzą na środek koła, pokazują rysunek i wszyscy po-
dają sobie ręce. Zabawę prowadzimy do chwili, aż każdy uczeń będzie na środku (jako
wywołujący lub wywołany).
5. Drzewo  wizualizacja (INTUICJA I WYOBRAy
NIA; 10 min)
Nauczyciel, prowadząc wizualizację, wprowadza uczniów w świat fantazji. Zachęca dzieci
do zajęcia dowolnej, wygodnej pozycji na dywanie lub kocu. Prosi, aby wyobrażały sobie
to, o czym będzie mówił:
Wyobraz
cie sobie, ze wchodzimy do dużego, pięknego ogrodu, w którym znajdują się różno-
rodne drzewa. Znajdz
swoje drzewo, dotknij go, poczuj jego siłę i świeżość. A teraz określ
jego wielkość, kształt i kolor, powiedz, jakie ma listki czy owoce.
Dzieci wypowiadają się na ochotnika. Następnie nauczyciel proponuje wdrapanie się na
wierzchołek drzewa i opowiedzenie, co stamtąd widać: Postaraj wdrapać się na wierzchołek
drzewa i opowiedz, co widzisz.
Następnie dzieci zaglądają do środka drzewa.
Ostrożnie zejdz
cie na ziemiÄ™. Zajrzyjcie do dziupli na drzewie. Zobaczcie, co znajduje siÄ™
w środku. Wejdz
cie do dziupli i powiedzcie, co tajemniczego wewnątrz mieści drzewo. Czy
twoje drzewo ma mieszkańców?
Uczniowie wypowiadajÄ… siÄ™, co zobaczyli w wyobraz
ni. Następnie nauczyciel wprowadza
ich do krainy realności  dzieci otrzepują z brudu i z liści wszystkie części ciała, od góry do
dołu (zaczynamy od głowy, a kończymy na stopach) i siadają na dywanie.
6. Kwiaty w ogrodzie  metaforyzowanie (SAMOŚWIADOMOŚĆ I SAMOOCENA; 5 min)
Uczniowie kończą zdanie, uzupełniając je: Gdybym był kwiatem, to byłbym& , ponieważ&
7. Zajęcia w ogrodzie (INTUICJA I WYOBRAy
NIA; 5 min)  zapis diagnozy z zadań 5 7.
Uczniowie dzielą się na cztery grupy. Przedstawiciel każdej z grup losuje jedną kartkę
z wypisanymi na kartonikach czynnościami ogrodniczymi (np. sadzenie, grabienie, ko-
panie). Za pomocą gestów i mimiki próbuje pokazać wylosowaną czynność uczniom ze
swojej grupy.
8. Krzew spełnionych marzeń (ŚWIADOMOŚĆ WA
ASNYCH CELÓW, PODEJMOWANIE DECY-
ZJI; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 8.
Uczniowie, siedzÄ…c na dywanie, prowadzÄ… rozmowÄ™ z nauczycielem. Nauczyciel zadaje py-
tanie, co chcieliby otrzymać, czego chcieliby się nauczyć i dowiedzieć. Następnie, siedząc
w Å‚awkach, dzieci rysujÄ…, wycinajÄ… i przypinajÄ… lub wklejajÄ… swoje marzenia oraz plany na
gałązki krzewu, zaczynając od góry według ich ważności.
131
9. Co przeczytałam w mojej ksi ce? ( WIADOMO Ć WA
ASNYCH CELÓW, PODEJMOWANIE
DECYZJI; INTUICJA I WYOBRA NIA; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 9.
Uczniowie siedz wygodnie. Nauczyciel prowadzi wizualizacj : Wyobra cie sobie, e sie-
dzicie wygodnie i odpoczywacie w ogrodzie. Przed wami le y ksi ka, w której opisane jest
to, co was bardzo interesuje. Otwieracie pierwsz stron i& Ochotnicy wypowiadaj si na
temat tego, co mogłaby zawierać ich ksi ka.
SCENARIUSZ 26.  INTELIGENCJA MATEMATYCZNO-LOGICZNA
Temat: Ksi ga liczb i zagadek
Termin: kwiecie
rodki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji matematyczno-logicznej (Nn  A 7),
nagranie dynamicznego utworu muzycznego,
karty pracy (Nn  KP 36 40),
kartki papieru, kredki, materiały do pisania.
Przebieg zaj ć
1. Wprowadzenie  numerki (UMIEJ TNO CI ALGEBRAICZNE; 5 min)
Nauczyciel przydziela uczniom kolejne numery od 1 wzwy (dzieci przyczepiaj sobie od-
powiednie kartoniki). Dzieci indywidualnie poruszaj si w takt muzyki. Gdy muzyka mil-
knie, uczniowie przystaj i wykonuj polecenia prowadz cego.
Polecenie 1:
Uczniowie, którzy maj numery parzyste, podejd do siebie i przywitaj si podaniem r ki.
Uczniowie, którzy maj numery nieparzyste, witaj si dworskim uk onem.
Polecenie 2:
Dzieci z numerami jednocyfrowymi wychodz na rodek i tworz okr g.
Dzieci, z numerami dwucyfrowymi otaczaj utworzony okr g, tworz c okr g zewn trzny.
Obydwa utworzone okr gi poruszaj si w rytm muzyki.
2. Uzupełnianie braków w seriach (ZAINTERESOWANIA MATEMATYCZNE; LOGIKA 
GENEROWANIE REGUA
, DEDUKOWANIE; 10 min)  zapis diagnozy z zada 1 2.
Uczniowie otrzymuj kart pracy (Nn  KP 36). Po wykonaniu zada wymy laj podobne
ćwiczenie dla kolegów. Dzieci wymieniaj si zadaniami i wykonuj je.
Na koniec zastanawiaj si :
Czy i dlaczego tworzenie zadania sprawi o im trudno ć/by o dla nich atwe?
Czy i dlaczego zadanie kolegi sprawi o im du trudno ć/by o dla nich atwe?
3. Domino (ROZWI ZYWANIE ZADA I A
AMIGA
ÓWEK; UMIEJ TNO CI ALGEBRAICZNE;
10 min)1  zapis diagnozy z zadania 3.
Uczniowie otrzymuj kart pracy (Nn  KP 37). Maj przekr cić dwie przeciwległe kostki
domina tak, eby we wszystkich rz dach poziomych i pionowych było po 7 oczek.
1
Jadwiga Hanisz, Zadania na szóstk , WSiP, Warszawa 1997, s. 44.
132
Uwaga: Dzieci mogą wyciąć kostki domina i ułożyć je tak, by w każdym rzędzie ułożonego
kwadratu było po 7 oczek. Rozwiązanie zadania.
4. Dobierz w pary (LOGIKA  GENEROWANIE REGUA
, DEDUKOWANIE; 10 min)  zapis diag-
nozy z zadania 4.
Uczniowie otrzymują kartę pracy (Nn  KP 38). Dobierają pary przedmiotów, przyporząd-
kowując je za pomocą kreski. Jeden rysunek nie ma pary i należy go uzupełnić (jabłko
 np. drzewo).
5. Oblicz cenę każdego owocu (ROZWI
ZYWANIE ZADAC
I A
AMIGA
ÓWEK; UMIEJ
TNOÅšCI
ALGEBRAICZNE; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 5.
Uczniowie wykonują zadanie z karty pracy (Nn  KP 39). Mają obliczyć ceny: 1 gruszki (3 zł),
1 jabłka (2 zł), 1 banana (1 zł), 1 kiści winogron (4 zł). Liczba na końcu każdej kolumny wska-
zuje, ile zapłacono za wszystkie owoce z tej kolumny. Liczba na końcu każdego rzędu wskazuje,
ile zapłacono za wszystkie owoce z tego rzędu.
Pomoc: Z którego rzędu najlepiej obliczyć cenę 1 jabłka?
6. Klasowe porzÄ…dki (STRUKTURYZOWANIE I LOGIKA WYPOWIEDZI; UMIEJ
TNOÅšCI
ALGEBRAICZNE; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 6.
Zabawa w kręgu. Dzieci otrzymują kartkę i materiały do pisania. Ich zadanie polega na
wykonaniu inwentarza (spisu) przedmiotów w klasie, pogrupowaniu i policzeniu różnych
przedmiotów, które są zgromadzone w sali.
7. Bank zadań  samodzielne rozwiązywanie zadań z treścią (ROZWI
ZYWANIE ZADAC

I A
AMIGA
ÓWEK; UMIEJ
TNOÅšCI ALGEBRAICZNE; 20 min)  zapis diagnozy z zadania 7.
Uczniowie otrzymują kartki z treścią zadań. Powinni je indywidualnie przeczytać ze zro-
zumieniem i podjąć próbę samodzielnego rozwiązania. Nauczyciel notuje kolejność od-
dawania prac.
Treść zadań:
1. Ewa urodziła się o 3 miesiące póz
niej niż jej koleżanka Ania. Kiedy urodziła się Ania,
jeżeli Ewa urodziła się 6 grudnia w Dzień św. Mikołaja? (6 września)
2. Marek miał 3 synów: Mateusza, Andrzeja i Roberta. Jak powinien dać na imię czwartemu
synowi? (imiÄ™ na literÄ™ E)
3. Adam gra w tenisa. Na imieniny od dziewczynek otrzymał pewną liczbę piłeczek. Chłopcy
przynieśli Adamowi 5 piłeczek. Przeliczył i miał razem 14 piłeczek. Ile piłeczek dostał od
dziewczynek? Zadanie rozwiąż za pomocą grafu. (9)
4. Zosia i Arek mają 10 zł. Postanowili kupić flamastry za 3 zł i zeszyt za 4 zł. Oblicz, czy
zostanie im reszta na lody? Gałka lodów kosztuje 1 zł. Ile gałek lodów kupią za resztę?
Jak podzieliłbyś gałki lodów pomiędzy dzieci, żeby było sprawiedliwie?
133
Dzieci piszą odpowiedzi i póz
niej wspólnie zastanawiają się nad propozycjami sprawiedli-
wego podziału lodów.
8. Moje zadania (ZAINTERESOWANIA MATEMATYCZNE; ROZWI
ZYWANIE ZADAC
I A
AMI-
GA
ÓWEK; 5 min)
Uczniowie rozmawiają z nauczycielem, czy lubią rozwiązywać zadania matematyczne.
Chętni uczniowie podają propozycje własnych zadań, zadając zagadki nauczycielowi.
9. Odczytujemy pełne godziny na zegarze (UMIEJ
TNOÅšCI ALGEBRAICZNE; 10 min)  za-
pis diagnozy z zadań 8 9.
Uczeń wypełnia kartę pracy (Nn  KP 40). Ma wpisać numery zegarów, które wskazują wy-
mieniane w tekście godziny.
SCENARIUSZ 27.  INTELIGENCJA J
ZYKOWA
Temat: Historie pisane słowem
Termin: maj
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji językowej (Nn  A 5),
karty pracy (Nn  KP 41 42),
dwa zestawy kartoników z rysunkami: zestaw nr 1  góry, lasy, rycerz, królewna, zamek,
stół, gitara, król, kwiaty, koń, zbroja, miecz, korona, tron; zestaw nr 2  pojazd kosmicz-
ny, wyspa, komputer, astronauta, winda, telefon komórkowy, skafander, samolot, planeta,
robot, samochód, góry, lasy, bloki (Nn  P 10),
kartki z bloku rysunkowego, ołówki, kredki oraz inne przybory do pisania.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  zaproszenie do krainy baśni i opowiadań (WRAŻLIWOŚĆ NA TWÓR-
CZOŚĆ LITERACK
; 5 min)
Nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat ich ulubionych książek (baśni, opowiadań).
Następnie zaprasza je do zabawy w pisarzy wymyślających i opisujących historie różnych
ludzi i przedmiotów. Na koniec pyta dzieci, o czym lubią słuchać opowieści i co może być
treścią opowiadania.
2. Co zobaczyła dziewczynka? (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA, OPO-
WIADANIE, PODEJMOWANIE TWÓRCZOŚCI LITERACKIEJ; ADEKWATNOŚĆ WYPOWIEDZI;
10 min)  zapis diagnozy z zadań 1 i 2.
Uczniowie otrzymują karty pracy (Nn  KP 41). Nauczyciel formułuje następujące polecenia:
Nadaj imiÄ™ dziewczynce.
Na podstawie historyjki obrazkowej opowiedz, co zobaczyła dziewczynka.
Co powinna zapamiętać z wycieczki do kina? (Ułóż opowiadanie na podstawie historyjki
obrazkowej).
134
3. Jaki to kolor? (ROZUMIENIE TEKSTU; SA
UCHANIE I CZYTANIE; 5 min)  zapis diagnozy
z zadania 3.
Uczniowie otrzymują kolorowe paski (niebieski, fioletowy, różowy, zielony, żółty, brązowy,
czerwony) oraz teksty zdań.
Parasolka Kasi była w kolorze nieba.
Dom Janka jest w kolorze trawy.
Do malowania Kuba użył farby w kolorze cytryny.
Buzia Ani była jak czekoladka.
Basia miała bluzeczkę w kolorze pomidora.
Nauczyciel odczytuje i zadaje pytania:
W jakim kolorze była parasolka?
W jakim kolorze jest dom Janka?
Jakiego koloru użył Kuba?
W jakim kolorze była buzia Ani?
Jaką bluzkę miała Basia?
Uczniowie odpowiadają na pytania, podnosząc do góry odpowiednie kolorowe paski.
4. Dwa opowiadania  bricollage (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA, OPOWIADA-
NIE, ADEKWATNOŚĆ WYPOWIEDZI; PODEJMOWANIE TWÓRCZOŚCI LITERACKIEJ; 15 min)
Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy. Członkowie każdej z grup losują po jednym
z rysunkowych kartoników (zestaw dla grupy pierwszej  góry, lasy, rycerz, królewna,
zamek, stół, gitara, król, kwiaty, koń, zbroja, miecz, korona, tron; zestaw dla grupy drugiej
 pojazd kosmiczny, wyspa, komputer, astronauta, winda, telefon komórkowy, skafander,
samolot, planeta, robot, samochód, góry, lasy, bloki). Dzieci w grupach przyjmują role
opowiadających i słuchających  dzieci z grupy pierwszej w półokręgu snują opowiadanie
z użyciem wylosowanych słów (każdy uczeń dopowiada po jednym zdaniu lub więcej),
a uczniowie z grupy drugiej słuchają. Po zakończeniu opowiadania następuje zmiana i rolę
opowiadających przejmuje grupa druga. Na koniec dzieci oceniają, które opowiadanie
było bardziej interesujące, i starają się uzasadnić swój wybór.
5. Bohaterowie naszych bajek (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA, ADEKWAT-
NOŚĆ WYPOWIEDZI; 10 min)  zapis diagnozy z zadań 4 i 5.
Uczniowie rysujÄ… i podpisujÄ… ulubionego bohatera ze znanej bajki, legendy czy opowia-
dania. Po zakończonej pracy wychodzą na środek koła i prezentują, w miarę potrzeby
charakteryzujÄ… mniej znane postaci. Nauczyciel zabiera prace, miesza i losowo wyciÄ…ga
jedną, a potem przylepia zgłaszającemu się dziecku na plecy. Uczeń odwraca się tyłem
do innych i w ten sposób pokazuje rysunek, sam nie znając jego treści. Następnie za po-
mocą pytań ustala, jakiego bohatera reprezentuje. Na zadawane pytania uczniom wolno
odpowiadać tylko: tak lub nie. Zabawę powtarzamy kilkakrotnie.
6. Reklama mojej ulubionej lektury (WRAŻLIWOŚĆ NA TWÓRCZOŚĆ LITERACK
; POSA
U-
GIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA; 15 min)
Nauczyciel oddaje uczniom ich rysunki (por. zadanie 5.). WykorzystujÄ…c je, dzieci sta-
rają się zareklamować swoją ulubioną lekturę oraz zachęcić innych do jej przeczyta-
nia. Uczniowie ustosunkowujÄ… siÄ™ do wypowiedzi reklamujÄ…cego, zadajÄ…c mu pytania.
Wspólnie z dziećmi nauczyciel wybiera najbardziej udaną reklamę.
135
7. Przedstawienia (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  STYLISTYKA, DIALOG; ADEKWATNOŚĆ
WYPOWIEDZI; 15 min)
Uczniowie dobierają się w czteroosobowe zespoły grupujące dzieci, które znają tę samą
baśń lub opowiadanie. Mają za zadanie opracować i zaprezentować krótką rozmowę pomię-
dzy bohaterami przedstawianej historii.
8. Piękny pokoik porządnej Paulinki (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  SA
OWNICTWO;
ROZUMIENIE J
ZYKA  CZYTANIE; 10 min)  zapis diagnozy z zadań 6, 7 i 8.
Uczniowie otrzymują tekst  karta pracy (Nn  KP 42). Po uważnym przeczytaniu tekstu
mają zidentyfikować słowa o podobnym znaczeniu, podkreślając je tymi samymi kolo-
rami. Wpisane (lub wycięte) wyrazy i zwroty to: 1  piękny, wyjątkowo ładny i śliczny;
2  kozaczki i śniegowce; 3  podręczniki do klasy drugiej i książki do klasy pierwszej;
4  adidasy i buty sportowe. Nauczyciel prosi dzieci o podawanie innych przykładów wy-
razów o podobnym znaczeniu, np. wesoły radosny.
9. Ciekawe tytuły  aliteracje (POSA
UGIWANIE SI
J
ZYKIEM  SA
OWNICTWO; 5 min)  za-
pis diagnozy z zadania 9.
Nauczyciel pyta dzieci, czy zauważyły coś interesującego w poprzednim, krótkim opowiada-
niu (tytuł ułożony jest z czterech wyrazów rozpoczynających się taką samą literą). Uczniowie
podają propozycje tytułów opowiadań stworzonych na takiej samej zasadzie. Tytuły mogą
być dwuwyrazowe, trójwyrazowe lub dłuższe. Najciekawsze tytuły nagradzane są brawami
i zapisywane na tablicy.
SCENARIUSZ 28.  INTELIGENCJA NAUKOWA
Temat: Technika w domu i w podróży
Termin: maj
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji naukowej (Nn  A 3),
kartoniki z rysunkami i podpisami: sprzęty elektroniczne  radio, magnetofon, telewizor,
telefon komórkowy, zegarek elektroniczny z kompasem, aparat fotograficzny, kalkulator,
laptop; sprzęty mechaniczne  mikser, toster, rower, motor, skuter, samochód, samolot,
pociąg, motorówka (Nn  P 22),
telewizor,
kartki bloku, ołówki, kredki,
balony, piasek, woda,
latarki elektryczne.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  technika w domu i w podróży (WIEDZA TECHNICZNA I ELEKTRO-
NICZNA; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 1.
Uczniowie dzielą się swoimi obserwacjami, jakie sprzęty elektroniczne i mechaniczne mogą
być przydatne w domu i w podróży. Określają, w czym pomagają poszczególne urządze-
nia. Po rozmowie wybierają z rysunków przygotowanych przez nauczyciela (Nn  P 22)
136
odpowiednie kartoniki z napisami i tworzą dwa zbiory  zbiór sprzętów elektronicznych
i zbiór sprzętów mechanicznych.
2. Telewizor  zasady bezpiecznego użytkowania (UMIEJ
TNOÅšCI TECHNICZNE, MYÅšLE-
NIE KRYTYCZNE; 15 min)
Zajęcia przeprowadzamy w sali, gdzie znajduje się telewizor. Nauczyciel pozwala ucz-
niom włączyć go, wyszukać podane programy, wyłączyć. Pyta, w jaki sposób odnalez
ć
wybrany program, pokazuje gazety i czasopisma, w których zamieszczone są programy
TV. Zachęca dzieci do nauki czytania, żeby mogły samodzielnie znalez
ć ulubioną audycję.
Następnie nauczyciel wraz z uczniami ustala zasady bezpiecznego użytkowania sprzętu
domowego, np. telewizora. Wspólnie mogą dojść do następujących wniosków:
oglÄ…daj telewizjÄ™, siedzÄ…c wygodnie,
zwracaj uwagę na odpowiednią odległość od ekranu (odległość ustal z mamą lub tatą),
oglądaj tylko programy właściwe dla twojego wieku,
nie oglÄ…daj telewizji kosztem czasu na naukÄ™, na zabawÄ™ na powietrzu, sport czy sen,
nie otwieraj wnętrza telewizora,
stawiaj płyny w bezpiecznej odległości od sprzętu,
nie dotykaj sprzętu elektrycznego mokrymi rękami,
w czasie burzy wyłącz telewizor.
Wnioski te nauczyciel zapisuje na tablicy w formie prostych zdań, a uczniowie głośno je
czytajÄ….
Uwaga: Jeżeli większość dzieci ma dostęp do komputera i internetu, to ustalamy zasady
bezpiecznego użytkowania komputera, zwracając szczególną uwagę na krytycyzm wobec
zamieszczanych tam informacji i tzw. uzależnienie się od internetu.
3. Działanie sprzętów gospodarstwa domowego  zabawa ruchowa (UMIEJ
TNOÅšCI TECH-
NICZNE; 10 min)
Nauczyciel wybiera trzy sprzęty gospodarstwa domowego (toster, mikser i pralkę) i uczy
dzieci naśladować w zabawny sposób ich działanie:
toster  wskazany uczeń (zawsze środkowy spośród trójki) jest grzanką i skacze w miejscu,
a dzieci z jego prawej i lewej strony chwytają się za ręce, naśladując obudowę tostera;
mikser  środkowy uczeń jest silnikiem, naśladuje jego odgłos, rozkłada na boki ręce,
a dzieci z prawej i lewej strony obracają się dookoła, tworząc mieszadła do ciast;
pralka  środkowy uczeń masuje się po brzuchu i imituje dz
więk pralki, a dzieci z prawej
i lewej strony wymachują rękami, naśladując wkładanie prania do bębna pralki.
Dzieci stają w kręgu, a nauczyciel wskazuje ucznia i wypowiada nazwę wcześniej omó-
wionego sprzętu, który dziecko ma naśladować, oraz pilnuje, aby zareagowała także są-
siednia dwójka dzieci. Następnie dzieci w trójkach mają za zadanie za pomocą gestów
naśladować działanie innych, niż wcześniej zaprezentowane, sprzętów gospodarstwa do-
mowego (np. lodówka, odkurzacz).
4. Wyposażenie wyprawy  rysunek ilustracyjny (TEORETYZOWANIE; 10 min)  zapis diag-
nozy z zadań 2 i 4.
Nauczyciel mówi, że aby nie przesiadywać zbyt długo przed telewizorem czy komputerem,
trzeba udać się w podróż. Uczniowie indywidualnie wybierają cel wyprawy (np. w góry,
nad rzekę, nad morze, na pustynię, w kosmos). Zastanawiają się, co im będzie potrzebne
i jakim środkiem lokomocji będą się poruszać, a swoje wypowiedzi ilustrują rysunkiem.
137
5. Co pomaga w lataniu? (TEORETYZOWANIE; EKSPERYMENTOWANIE; 15 min)  zapis
diagnozy z zadania 5.
Uczniowie za pomocą doświadczeń starają się uzyskać odpowiedz
na pytanie: Co pomaga
w lataniu?
Eksperyment 1.
Dzieci nadmuchują baloniki i puszczają je w górę. Inne baloniki napełniają piaskiem lub wodą.
Samodzielnie dochodzą do wniosku, że napełniony powietrzem lub innym gazem balonik unosi
się w górę.
Eksperyment 2.
Na wolnej przestrzeni dzieci obserwują ruch kartek o różnych kształtach. Dochodzą do wnio-
sku, że, obserwując przyrodę, można skonstruować wiele ciekawych urządzeń.
Następnie nauczyciel w klasie odsłania tablicę z napisanymi wyrazami:
helikopter,
samolot,
spadochron,
balon.
Uczniowie mówią, co ich zdaniem mogło być w przyrodzie pierwowzorem wymienionych
środków lokomocji, i dopisują nazwy na tablicy. Następnie samodzielnie wyszukują zwierzęta
czy rośliny, które mogły być inspiracją do powstania innych sprzętów, narzędzi lub ubrań.
6. Budowa i funkcjonowanie latarki elektrycznej (UMIEJ
TNOÅšCI TECHNICZNE I ELEK-
TRONICZNE; EKSPERYMENTOWANIE; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 6.
Uczniowie w grupach badają mechanizm latarki elektrycznej, która przyda się w podróży.
Rozkładają ją na części i starają się ponownie złożyć. Podejmują próbę samodzielnego
wytłumaczenia działania latarki.
7. Zastosowanie latarki (TEORETYZOWANIE; 5 min)
Uczniowie określają, w jakich okolicznościach przyda im się latarka, do czego można jej
użyć w podróży.
8. Wady i zalety plecaka (MYÅšLENIE KRYTYCZNE, UMIEJ
TNOÅšCI KONSTRUKCYJNE; 10 min)
 zapis diagnozy z zadań 7 i 8.
Uczniowie, siedząc w kręgu, podają wady plecaka, nauczyciel zapisuje je na kartce. Potem
czyta po kolei podane wady, a uczniowie mówią, jakich można dokonać udoskonaleń, żeby
powstał idealny, wielofunkcyjny plecak. Swój pomysł na poprawiony plecak każde dziecko
rysuje na kartce z bloku.
SCENARIUSZ 29.  INTELIGENCJA WIZUALNO-PRZESTRZENNA
Temat: Słoneczne pejzaże  spotkanie z impresjonizmem
Termin: maj
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny (Nn  A 2),
kartki z bloku rysunkowego, farby plakatowe lub pastele, pędzle,
reprodukcje obrazów impresjonistów,
przecięte na pół reprodukcje obrazów impresjonistów naklejone na kartkę białego papieru,
138
 klocki lub gazety,
karty pracy (Nn  KP 43 45),
kredki, materiały do pisania.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  nasze wrażenia z wycieczki do kwitnącego sadu (WRAŻLIWOŚĆ
ESTETYCZNA; ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA; 5 min)
Zajęcia poprzedzone powinny być wycieczką do sadu lub do parku, w którym zakwitły
krzewy ozdobne. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę na temat wrażeń odniesionych podczas
patrzenia na kwitnÄ…ce drzewa czy krzewy.
Jaki nastrój panował na wycieczce?
Jakie są wasze wrażenia po obejrzeniu kwitnącego sadu?
Co wywołało w was nastrój zachwytu, zadowolenia, radości (słońce, ciepło, piękne
kwiaty itp.)?
Czy, patrząc z oddali na kwiaty kwitnących drzew, potrafilibyście wyróżnić w nich poszczegól-
ne kształty  płatki, słupki, pręciki (kwiaty tworzyły różnobarwne plamy prawie zlewające się
ze sobÄ…).
2. SÅ‚oneczne malowanie plamkami (WARSZTAT PLASTYCZNY, KREACJA ARTYSTYCZNA;
ZNAJOMOŚĆ KOLORÓW; 20 min)  zapis diagnozy z zadania 1 2.
Uczniowie podejmują próbę namalowania plamkami fragmentu obrazu przedstawiającego
kwitnące drzewa i radosne, delikatne tło (za pomocą farb plakatowych). Prezentując swoje
prace, uczniowie zastanawiajÄ… siÄ™ i odpowiadajÄ… na pytania nauczyciela:
Jak wyglądałby wasz obraz malowany póz
nym wieczorem, jak w czasie deszczu, a jak we
mgle?
Gdzie łatwiej wykonywałoby się obraz  patrząc bezpośrednio na kwitnące drzewa czy
w sali? Dlaczego?
Czy podoba wam się takie malowanie, czy mieliście z nim trudności?
Czy wśród waszych obrazów znalazły się malunki jednakowe?
Dlaczego każdy obraz jest inny, chociaż patrzyliśmy na te same kwiaty (drzewa, krzewy)?
Czy wiecie, jak nazywali się malarze, którzy malowali w taki sam sposób jak wy?
Wprowadzenie pojęcia malarz impresjonista. (Impresja jako wrażenie. Wrażenia wzrokowe,
u każdego dziecka inaczej odbierane, zinterpretowane i namalowane).
3. Poznajemy dzieła impresjonistów (WRAŻLIWOŚĆ ESTETYCZNA; ZNAJOMOŚĆ KOLO-
RÓW; 10 min)
Nauczyciel prezentuje reprodukcje obrazów malarzy impresjonistów (np. Auguste Renoir
Huśtawka, Na tarasie, Tarasy w Cagnes; Edgar Degas Baletnice w różu; Claude Monet
Nenufary, Kobieta z parasolką, Wiosna w Giverny, Impresja. Wschód słońca, Bzy w słońcu,
Kobiety w ogrodzie; Camille Pissarro Kobieta wieszajÄ…ca pranie). Nauczyciel rozmawia
z uczniami na temat oglądanych dzieł:
W jaki nastrój wprowadzają was oglądane obrazy?
Co one przedstawiajÄ…?
Jakie kolory można na nich wyróżnić?
Jaka pogoda przedstawiona jest na obrazach?
Na co zwróciłeś szczególną uwagę, oglądając obrazy?
139
Nauczyciel, podsumowując rozmowy z uczniami, może zaznaczyć, że malarze impresjoniści
tworzyli swoje obrazy w plenerze (na wolnym powietrzu). Wyrzucili smutne, ciemne barwy ze
swej palety  stosowali soczyste, jasne i wesołe kolory. Najczęściej malowali krajobrazy (pej-
zaże), ale na obrazach też nie brakowało ludzi (np. tancerek lub tańczących ze sobą osób).
4. Jak będzie wyglądał mój obraz?  naśladowanie malarstwa impresjonistów (WAR-
SZTAT PLASTYCZNY, KREACJA ARTYSTYCZNA; ORIENTACJA PRZESTRZENNA; 15 min)
 zapis diagnozy z zadań 3 4.
Uczniowie otrzymują połówkę reprodukcji różnych obrazów malarzy impresjonistów
przyklejoną na kartonie (druga część kartonu jest pusta). Zadaniem dzieci jest dokończe-
nie pastelami lub domalowanie farbami plakatowymi pustej części obrazu według własne-
go uznania i na podstawie wcześniej zdobytych wiadomości.
5. Budowanie katedry z klocków lub z gazet (KREACJA ARTYSTYCZNA; ORIENTACJA
PRZESTRZENNA; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 5.
Nauczyciel prezentuje uczniom reprodukcje obrazów impresjonistów przedstawiające bu-
dowle. Po obejrzeniu reprodukcji obrazów Claude a Moneta z cyklu Katedra w Rouen ucz-
niowie w grupach budują z klocków lub gazet podobną budowlę.
6. Słoneczne kolory  skojarzenia i analogie (ZNAJOMOŚĆ KOLORÓW; 5 min)
Uczniowie w kręgu wyszukują skojarzenia do słonecznych kolorów: żółtego, pomarańczo-
wego i czerwonego, kończąc zdania, np. Czerwony kojarzy mi się z& (sercem, pomidorem)
lub Żółty jest jak& (słońce).
7. Wiosenny bukiet kwiatów (ORIENTACJA PRZESTRZENNA; ZNAJOMOŚĆ KOLORÓW; 10 min)
 zapis diagnozy z zadań 6 7.
Uczniowie otrzymują kartę pracy (Nn  KP 43)  rysunek, który mają pokolorować według
instrukcji nauczyciela:
Największy tulipan jest czerwony.
Na prawo od niego jest tulipan żółty.
Pod żółtym tulipanem są dwa brązowe listki.
Na lewo od żółtego tulipana jest różowy tulipan.
Pod różowym tulipanem mamy pomarańczowy tulipan.
Z lewej strony flakonu wychodzą dwa małe czarne listeczki.
Duży zielony liść jest pomiędzy czerwonym a różowym tulipanem.
Po skończonej pracy pokoloruj dowolnie flakon.
Czy o czymś zapomniano? (Nie został pokolorowany drugi liść znajdujący się pomiędzy
czerwonym a żółtym tulipanem).
8. Tropiciele wiosennych chmur (ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA; ORIENTACJA PRZESTRZEN-
NA; 5 min)  zapis diagnozy z zadania 8.
Uczniowie otrzymujÄ… kartÄ™ pracy (Nn  KP 44) i majÄ… za zadanie odnalez
ć dokładne odbicie
trzech różnych chmur wiosennych narysowanych u góry kartki (rozwiązanie  1A, 2E, 3D).
9. Podróż w stronę słońca  labirynt (ORIENTACJA PRZESTRZENNA; ZNAJOMOŚĆ KOLO-
RÓW; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 9.
Uczniowie otrzymują kartę pracy (Nn  KP 45). W każdym kwadraciku znajdują się rysunki
rzeczy i roślin, mających w rzeczywistości różne kolory. Uczniowie, łącząc rysunki obiek-
tów w kolorze żółtym, wyznaczają drogę do mety. Starają się pokonać drogę jak najszybciej,
gdyż w nagrodę otrzymują tytuł Sprawne Oko.
140
SCENARIUSZ 30.  INTELIGENCJA RUCHOWA
Temat: Poznajemy nasz kraj
Termin: czerwiec
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny (Nn  A 1),
woreczki, szarfy, piłeczki,
żetony (groch lub guziki),
wypisane na paskach papieru nazwy scenek,
muzyka do tańca polonez (Karola Kurpińskiego, Wojciecha Kilara, Michała Kleofasa
Ogińskiego),
utwór muzyki góralskiej,
dwa koce i dwa pachołki,
klocki.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  przygotowanie do podróży (RUCH SCENICZNY  NAŚLADOWANIE; 5 min)
Nauczyciel wprowadza dzieci w nastrój przygotowań do podróży, uczniowie za pomocą
gestów i mimiki pokazują pakowanie walizki, dopychanie rzeczy i wsiadanie do wybranego
pojazdu.
2. Rozgrzewka  ćwiczenia sprawnościowe przed podróżą (RUCH GIMNASTYCZNY;
ZAINTERESOWANIE AKTYWNOÅšCI
RUCHOW
, 10 min)  zapis diagnozy z zadań 1 2.
Nauczyciel prosi, aby zgłaszający się uczniowie wykonali ćwiczenia sprawnościowe, po-
trzebne przed podróżą, rozgrzewające wszystkie części ciała. Dzieci mogą wybrać ćwicze-
nia z woreczkiem, szarfą, piłką.
Uwaga: Ćwiczenia zapowiadamy kilka dni wcześniej. W domu, przed zajęciami uczniowie
powinni przećwiczyć kilka dowolnych jednominutowych układów (z woreczkiem, szarfą
i z piłką), w których aktywna ma być każda część ciała.
3. Zbieramy i podliczamy nasze oszczędności (RUCH GIMNASTYCZNY; RUCH MANUALNY;
5 min)  zapis diagnozy z zadania 3.
Uczniowie w parach, trzymając się za jedną rękę, mają zebrać jak najwięcej rozsypanych
na podłodze żetonów, grochu czy guzików zastępujących pieniądze. Do zbierania wy-
korzystują wolne ręce  swoją i partnera. Rozsypane elementy trzeba zanosić do środka
swojej szarfy. Na hasło: stop uczniowie stają przy zebranych żetonach i następuje ich pod-
liczanie. Wygrywają ci, którzy zebrali najwięcej żetonów.
4. Trudna droga (RUCH GIMNASTYCZNY; 10 min)
Uczniowie przyjeżdżają swoimi pojazdami (naśladując ruchy różnych środków lokomocji)
w wyznaczone miejsce, na parking. Stamtąd pojedynczo, pokonując przeszkody (przejście
przez ławeczkę gimnastyczną, skok obunóż raz w lewo, raz w prawo przez linę położoną
na ziemi, bieg na czworakach pomiędzy krążkami, luz
ne podskoki i inne), podchodzÄ… do
nauczyciela.
141
5. Bazyliszek (RUCH GIMNASTYCZNY; RUCH SCENICZNY  NAÅšLADOWANIE; 5 min)
Nauczyciel pokrótce zaznajamia dzieci z legendą o bazyliszku oraz podaje zasady gry
(zabawa w kole). Wybrane dziecko (dzielny rycerz) będzie szukało bazyliszka, dlatego
odwraca się plecami do środka koła i zamyka oczy, a nauczyciel wybiera bazyliszka.
 Bazyliszek mruga do dzieci i w ten sposób je usypia. Uśpione dziecko kładzie się na
podłodze. Równocześnie  dzielny rycerz obserwuje wszystkich i ma wskazać, kto jest
 bazyliszkiem (kto mruga do innych). Zabawa polega na rywalizacji, czy  rycerz zdoła
znalez
ć  bazyliszka , zanim ten uśpi wszystkie dzieci.
6. Zwiedzamy nasz kraj  zagadki pantomimiczne (RUCH SCENICZNY  IMPROWIZACJA;
10 min)  zapis diagnozy z zadań 4 6.
Uczniowie dzielą się na cztery grupy. Zadaniem uczniów jest przedstawienie scenki pan-
tomimicznej na wylosowany przez nich temat. Przedstawiciele grup losują scenki spośród
wypisanych na paskach papieru i wraz ze swojÄ… grupÄ… przygotowujÄ… siÄ™ do prezentacji.
Przykładowe tematy scenek (do wyboru):
Przygotowanie i zdobywanie szczytu górskiego w Tatrach.
Zabawy wodne na jeziorach.
Na morskiej plaży.
Spotkanie z rzÄ…dem w stolicy.
Warszawa  spotkanie z bazyliszkiem.
Kraków  walka ze smokiem wawelskim.
Poznań  poznańskie koziołki.
Zakopane  wypasanie owieczek.
7. Nauka poloneza  polskiego historycznego tańca narodowego (TANIEC; 15 min)
Nauczyciel pokazuje podstawowy krok poloneza oraz prezentuje muzykÄ™. Uczniowie
w parach tańczą poloneza. W zależności od sprawności uczniów i czasu nauczyciel de-
monstruje wybrane figury tańca.
Uwaga: Choreografia i opis tańca: Justyna Lebiest.
Polonez jest jednym z tańców narodowych, liczonym w tempie 3/4. Jest tańcem uroczystym,
tańczonym w parach w chodzonym korowodzie.
Kroki
Na początku nauczyciel uczy kroku chodzonego (w 1 takcie 3 kroki ćwierćnutowe). Następnie
krok podstawowy (w 1 takcie 3 kroki, ale 1 krok długi z posunięciem nogi po podłodze oraz
2 zwykłe ćwierćnutowe). Kroków podstawowych dzieci uczą się pojedynczo, bez trzymania
się w parach, z rękami na biodrach.
Trzymania
Trzymanie 1.  dziewczynka stoi po prawej stronie i podaje lewą rękę chłopcu, a partner
podtrzymuje jej dłoń prawą ręką. Wolne dłonie można trzymać na biodrach, dziewczynka
może je ułożyć wzdłuż ciała.
Trzymanie 2.  dziewczynka stoi tak samo jak w 1. trzymaniu. Chłopiec podaje jej lewą
rękę, a prawą trzyma za głową partnerki.
Trzymanie 3.  wieloosobowe, gdy tańczone są już figury, np. podanie rąk w kółeczku lub
czteroosobowy rzÄ…d.
142
Figury
Jeśli dzieci opanowały już krok poloneza, możemy wprowadzić figury. Najlepiej, gdy na-
uczyciel poprowadzi korowód, ponieważ kolejność zastosowanych figur może być zmienna
(według uznania nauczyciela i możliwości uczniów).
Figury zespołowe:
para za parÄ…,
para w prawo, para w lewo,
łańcuszek,
para przechodzi pod rękami drugiej pary,
mijanie w tunelu,
mijanki rzędami i szeregami,
bramki,
bramki po dwie pary,
koło,
koło współśrodkowe i ozdobne,
wężyk,
gwiazdy.
Figury w parach:
po kole (taniec pary po obwodzie koła, trzymania mogą być zmieniane),
kółeczko (taniec pary w miejscu wokół własnej osi),
młynek (obroty pary w miejscu w ustawieniu bokiem),
przeprowadzenie tancerki (tancerz przeprowadza partnerkÄ™ ze swojej lewej strony na pra-
wą lub odwrotnie podczas 2 taktów muzyki),
wachlarz (tak jak przeprowadzenie tancerki, ale tancerz stoi w miejscu),
okrążana (tancerze okrąża stojącą w miejscu partnerkę),
rozejście partnerów (tancerz idzie kółeczkiem w lewo, a tancerka w prawo),
zmiana miejsc (tancerz zmieniajÄ… miejsca, mijajÄ…c siÄ™ plecami).
Ukłony:
męski (skinienie głowy na 1, może być z krokiem i dostawieniem lub odstawieniem
nogi),
damskie (krok do boku i dygnięcie),
ukłony ozdobne (w dwóch taktach, w różnych wariantach).
Podczas tańca ważne jest, aby oddać jego dostojny i uroczysty charakter. Istotne znaczenie
ma też odpowiednia postawa  uniesiona głowa i wyprostowane plecy.
8. Stadion piłkarski  Euro 2012 (RUCH SPORTOWY; RUCH SCENICZNY  IMPROWIZACJA;
5 min)  zapis diagnozy z zadań 7 8.
Uczniów dzielimy na dwie grupy. W czasie odwiedzin na stadionie uczniowie z grupy
pierwszej popisują się sprawnością nóg. Otrzymują małe piłki i wykonują z nimi wszelkie
możliwe ćwiczenia. Uczniowie z grupy drugiej, stojąc w półokręgu, tworzą publiczność,
pantomimicznie przedstawiają: radość, zachwyt, zdziwienie, ciekawość. Po 2 minutach
następuje zamiana ról w grupach.
143
9. Taniec zbójnicki (TANIEC; IMPROWIZACJA; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 9.
Uczniowie dzielą się na grupy po 6 8 osób. Dzieci wybierają spośród siebie choreografa
i pod jego kierunkiem opracowują schemat kroków i figur imitujący taniec zbójnicki (mogą
stosować okrzyki akcentujące rytm).
10. Na kocu do celu  wyścigi rzędów (RUCH SPORTOWY; 10 min)  zapis diagnozy z za-
dania 10.
Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy, które tworzą dwa rzędy, a taśmą wyznacza linię
startu. Pierwsi zawodnicy otrzymujÄ… po jednym kocyku. Naprzeciwko linii startu posta-
wione są dwa pachołki (w odległości około 4 metrów). Na dany znak uczniowie siadają
(siad skulny) na kocyku i za pomocą nóg (skierowanych do przodu) i rąk (z boku) prze-
suwają się w kierunku pachołków, okrążają je i zawracają na miejsce startu. Przekazują
kocyk drugiemu zawodnikowi ze swojej drużyny, który startuje do wyścigu, wykonując
takie same czynności, a sami przechodzą na koniec rzędu. Zwycięża grupa, której wszyscy
zawodnicy ukończą konkurencję w krótszym czasie.
11. Koniec podróży  budujemy hotel (RUCH MANUALNY; 5 min)  zapis diagnozy
z zadania 11.
Dzieci otrzymujÄ… drewniane lub plastikowe klocki. Nauczyciel organizuje konkurs polega-
jący na tym, kto w czasie dwóch minut zbuduje najwyższy hotel.
Uwaga: Ważne jest, aby wszystkie dzieci miały taki sam rodzaj klocków. Jeśli nie mamy
dostatecznej liczby klocków, zadanie przeprowadzamy w grupach, a nie indywidualnie.
SCENARIUSZ 31.  INTELIGENCJA MUZYCZNA
Temat: Czerwcowe opowieści
Termin: czerwiec
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji muzycznej (Nn  A 4),
rysunki z instrumentami muzycznymi i ich nazwami (Nn  P 2),
fragmenty utworów muzycznych eksponujących grę na wybranym instrumencie (forte-
pian, organy, trÄ…bka, skrzypce, gitara klasyczna),
fragmenty Walca Jana Straussa Opowieści Lasku Wiedeńskiego op. 325,
dzwonki lub flet prosty,
pałeczki z końcówką czerwoną i zieloną,
nuty dowolnego utworu muzycznego,
kartki z bloku rysunkowego z zaznaczoną pięciolinią (odstępy 1 cm pomiędzy liniami),
kredki,
rysunek z zaznaczonÄ… gamÄ… i piosenkÄ… o sikorce (Nn  P 23),
kartki z bloku rysunkowego,
krótkie, początkowe fragmenty piosenek poznanych przez uczniów w pierwszej klasie,
nagranie Marsza Radeckiego op. 228 Jana Straussa (ojca).
144
Przebieg zajęć
1. Letnie muzykowanie (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM, TONACJ
I BARW

Dy
WI
KÓW; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 1.
Nauczyciel prezentuje i utrwala nazwy instrumentów muzycznych. Uczniowie pokazują,
w jaki sposób naśladować grę na danym instrumencie. Słuchają krótkich nagrań fragmen-
tów utworów muzycznych (np. dla trąbki  Georges Bizet  początek Zmiany warty z opery
Carmen, kompozycje Henry ego Purcella; dla skrzypiec  Nicolò Paganini wybrany Kaprys
op 1. lub III część (rondo) Allegro spiritoso z Koncertu skrzypcowego D-dur op. 6; Henryk
Wieniawski  Scherzo-Tarantelle lub Legenda; dla wiolonczeli  Jan Sebastian Bach 6 Suit
na wiolonczelÄ™ solo lub Camille Saint-Saëns A
abędz
; dla fortepianu  Franciszek Schubert
Impromptu As-dur na fortepian nr 4; Ludwik van Beethoven  bagatela Dla Elizy lub kom-
pozycje Fryderyka Chopina; dla gitary  Romanca de amour (anonim) lub Isaac Albeniz
Asturias; dla organów  Jan Sebastian Bach Toccata i fuga d-moll BWV 565 lub inne utwo-
ry). Zadanie dzieci polega na rozpoznaniu dz
więków związanych z określonym instrumen-
tem, ustalenie, jaki instrument występuje w danym utworze. W trakcie prezentacji utworu
dzieci naśladują grę na tym instrumencie.
2. Ptasia orkiestra (TWORZENIE MUZYKI, 5 min)  zapis diagnozy z zadania 2.
Uczniowie słuchają początkowych fragmentów Walca Opowieści Lasku Wiedeńskiego Jana
Straussa, zastanawiając się, jakie głosy naśladowała muzyka. Indywidualnie imitują odgłosy
ptaków. Następnie dobierają się w pary i przedstawiają wesołą rozmowę ptasich śpiewów.
3. Muzyczne rozmowy (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM, TONACJ
I BARW

Dy
WI
KÓW; 10 min)
Uczniowie mają za zadanie opisać dz
więki, które usłyszą. Nauczyciel gra (na dzwonkach
lub flecie prostym):
dz
więk wysoki i niski,
melodiÄ™ szybkÄ… i wolnÄ…,
dz
więk długi i krótki,
akord smutny (tonacja molowa) i wesoły (tonacja durowa).
Następnie rozdaje uczniom dzwonki. Nauczyciel na własnych dzwonkach gra dwa dowol-
ne dz
więki. Dzieci starają się je powtórzyć i zaznaczyć kartonikami przed instrumentem.
Nauczyciel sprawdza poprawność oznaczeń. Ćwiczenie powtarza trzykrotnie.
4. O czym jeszcze może opowiadać muzyka? (INTERPRETACJA MUZYKI, WRAŻLIWOŚĆ
I ZAINTERESOWANIE MUZYK
; 10 min)
Uczniowie słuchają prezentowanych przez nauczyciela dwóch fragmentów utworów
(1  do wyboru  Fryderyk Chopin Etiuda E-dur op. 10; Franciszek Liszt Marzenie
miÅ‚osne As-dur nr 3; Camille Saint-Saëns A
abędz
(Karnawał zwierząt); Edward Elgar
Salut d amour op. 12; 2  do wyboru  Jan Strauss  polka Wśród grzmotów i błyskawic
op. 324 lub Edward Strauss  polka Z drogi op. 45). Następnie starają się określić ich
charakter i nastrój oraz opisać obrazy widziane w czasie słuchania muzyki. Zastanawiają
się także, jakie historie może opowiadać dana muzyka.
145
5. Moje nuty (TWORZENIE MUZYKI; SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM; 10 min)
 zapis diagnozy z zadań 3 5.
Rozmowa o sposobach zaznaczania dz
więków. Wprowadzenie lub utrwalenie nazw: pię-
ciolinia i nuty. Nauczyciel prezentuje uczniom nuty dowolnego utworu muzycznego.
Uczniowie otrzymują pięciolinię, na której malują kolorowymi kropeczkami kolorowe
nutki (uwzględniając wartości nutowe: całe nuty, półnuty, ćwierćnuty, ósemki). Następnie
wyklaskują powstałe w ten sposób utwory. Chętne dzieci mogą starać się skomponować
utwory muzyczne na podstawie prawdziwego zapisu wysokości dz
więków i zagrać je na
dostępnym instrumencie.
6. Sikorka  granie i śpiewanie piosenki o sikorce opartej na gamie C-dur (SA
UCH MU-
ZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM, TONACJ
I BARW
Dy
WI
KÓW; 10 min)
Wykorzystując rysunek (Nn  P 23), nauczyciel prezentuje piosenkę o sikorce, a następnie
zachęca uczniów do jej zagrania na wybranym instrumencie i zaśpiewania. Potem spraw-
dza umiejętność śpiewania przez dzieci gamy. W dalszej kolejności nauczyciel wprowadza
dwie pałeczki: czerwoną (forte) i zieloną (piano), modulując siłę głosu dzieci w zależności
od podniesienia odpowiedniej pałeczki. Dziecko, które się zgłosi, rysuje nuty gamy na
przygotowanej wcześniej pięciolinii z kluczem wiolinowym C-dur (gdy żadne dziecko nie
jest w stanie tego wykonać, nuty rysuje nauczyciel, objaśniając, że jest to nutowy zapis
zaśpiewanej piosenki). Równocześnie zwraca uwagę na wznoszenie i opadanie gamy.
7. Moje muzykowanie (ZAINTERESOWANIE MUZYK
; ODTWARZANIE I INTERPRETACJA
MUZYKI; 10 15 min)  zapis diagnozy z zadań 6 7.
Uczniowie rysują instrument, który podoba im się najbardziej, na którym grają lub chcieliby
się nauczyć grać. Kolorują go, wycinają, wykonują podpisy na paskach papieru. Naklejają na
papier pakowy i zawieszajÄ… w kÄ…ciku muzycznym.
Uwaga: Jeżeli w klasie są uczniowie, którzy grają na instrumentach, a przyniesienie ich
nie sprawia im trudności (lub szkoła dysponuje instrumentami), można poprosić, aby wy-
stąpili ze swoimi ulubionymi utworami  zamiast rysowania mogą zorganizować popis.
8. Rozpoznawanie melodii i piosenek poznanych w klasie pierwszej (PAMI
Ć MUZYCZ-
NA; ODTWARZANIE I INTERPRETACJA MUZYKI; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 8.
Nauczyciel przygotowuje krótkie, początkowe fragmenty utworów poznanych w klasie pierw-
szej (może je odtwarzać lub śpiewać). Uczniowie siedzą w kręgu. Jeżeli dziecko rozpozna
dany utwór, wstaje i kontynuuje śpiew (np. I zwrotkę). Zabawę można prowadzić dalej, dzieląc
uczniów na cztery grupy, które przygotowują do zaśpiewania mały fragment piosenki i zadają
zagadkę kolejnej grupie. Zabawę powtarzamy kilkakrotnie, żeby wybrać najlepszą grupę.
9. Wesoły marsz pożegnalny (SA
UCH MUZYCZNY; WRAŻLIWOŚĆ NA RYTM; ODTWARZANIE
I INTERPRETACJA MUZYKI; 10 min)  zapis diagnozy z zadania 9.
Uczniowie dzielą się na grupy (od 6 do 8 uczniów) i opracowują samodzielnie układ rytmiczny
do muzyki Marsza Radeckiego op. 228 Jana Straussa (ojca). Układ może obejmować chodze-
nie w kręgu, klaskanie, tupanie, okrzyki, zwroty  w prawo, w lewo, do środka itp. Zajęcia
kończą się prezentacją.
146
SCENARIUSZ 32.  INTELIGENCJA INTERPERSONALNA (SPOA
ECZNA)
Temat: Pożegnanie z klasą
Termin: czerwiec
Środki i materiały dydaktyczne:
arkusz diagnostyczny dla inteligencji społecznej (Nn  A 6),
kartki z bloku rysunkowego, ołówki, kredki,
materiały do pisania,
karton lub papier pakowy,
samoprzylepne serduszka.
Przebieg zajęć
1. Wprowadzenie  wspólne przygody (ROZUMIENIE INNYCH; 5 min)
Uczniowie, siedząc w kręgu, mówią, jakie sytuacje można wspólnie przeżywać. Na podsta-
wie własnych doświadczeń opowiadają o przygodach, które spotkały ich w ciągu minionego
roku w szkole.
2. Wybory samorządu klasowego (POPULARNOŚĆ; ORGANIZOWANIE I KIEROWANIE; 15 min)
Uczniowie siedzą na dywanie, tworząc publiczność. Wcześniej przygotowani uczniowie
reklamują się i proponują program działań samorządu w klasie drugiej. Dzieci wybierają
samorząd klasowy, głosując na poszczególnych kandydatów. Nauczyciel zapisuje nazwiska
kandydatów i pomaga obliczyć głosy. Ochotnicy mogą pomóc nauczycielowi w organizacji
wyborów.
3. Koniec roku za pasem  hasło na wakacje (WSPÓA
DZIAA
ANIE; 10 min)  zapis diagnozy
z zadań 1, 2 i 3.
Uczniowie dobierają się w grupy o dowolnej liczebności (mogą też, jeśli chcą, pracować
w pojedynkę). Ich zadaniem jest wymyślenie hasła na wakacje, które mogą przeczytać lub
zaprezentować pantomimicznie.
4. Przygody w szkole (WSPÓA
DZIAA
ANIE; 5 min)
Uczniowie zastanawiają się, jakie przygody mogą ich jeszcze spotkać w szkole. Zastanawiają
się, czy mogą one być miłe, czy nie oraz w jaki sposób można postąpić w nieoczekiwanych,
dziwnych, niecodziennych, zaskakujÄ…cych sytuacjach.
5. Reklama (POPULARNOŚĆ; 10 min)  zapis diagnozy z zadań 4 i 5.
Uczniowie dzielą się na dwie równoliczne grupy. Dzieci w grupie wybierają trzy najbardziej
lubiane osoby i krótko reklamują je osobom z drugiej grupy. Prezentacje są nagradzane okla-
skami, a reklamowane osoby przechodzÄ… do drugiej grupy.
6. Wspólne dzieło (WSPÓA
DZIAA
ANIE; NEGOCJOWANIE, BEZKONFLIKTOWE ROZWI
ZY-
WANIE PROBLEMÓW INTERPERSONALNYCH; 15 min)  zapis diagnozy z zadania 6.
Uczniowie tworzą cztery grupy. Zadaniem każdej grupy jest narysowanie jednej ustalonej rze-
czy znajdującej się w klasie. Trudność polega na tym, że każde dziecko będzie dorysowywało
147
kolejny element tylko wtedy, gdy poprzednie oderwie kredkę od rysunku. Po skończeniu pracy
dyskusja z nauczycielem:
Czy dobrze dobraliście się w grupy?
Czy zgadzaliście się przy wspólnym rysowaniu?
Czy wystąpiły problemy? Jakie?
7. Wybierz kogoś, kto& (POPULARNOŚĆ; ROZUMIENIE INNYCH; UDZIELANIE POMOCY;
10 min)  zapis diagnozy z zadania 7.
Uczniowie dzielą się na cztery równoliczne zespoły. W grupach dzieci mają wybrać spo-
śród siebie i delegować do następnej grupy dziecko, które jest najbardziej koleżeńskie.
Przechodzące do następnej grupy dziecko powinno być już zaliczone do nowej grupy.
Zabawa powtarzana jest jeszcze dwukrotnie (wybierane są dzieci najbardziej uśmiechnięte
i pomagajÄ…ce innym).
8. Grupowe zdjęcie (ORGANIZOWANIE I KIEROWANIE; PRZEWODZENIE; 10 min)
Uczniowie dobierają się w dowolne grupy. Ochotnicy ustawiają pozostałych do klasowych
zdjęć przedstawiających sytuacje szkolne. W miarę możliwości nauczyciel może zrobić
prawdziwe zdjęcia do klasowej gazetki.
9. Taniec wakacyjny (POPULARNOŚĆ; UDZIELANIE POMOCY; 5 min)  zapis diagnozy z za-
dań 8 i 9.
Nauczyciel rozdaje po trzy samoprzylepne serduszka. Dzieci swobodnie tańczą do mu-
zyki, a w przerwach (dwóch lub trzech) przyklejają serduszka sobie i innym. Uczniowie
mogą przylepić sobie najwyżej dwa serduszka, a jedno mają przyczepić osobie, którą
uważają za najbardziej koleżeńską. Uczniowie, którzy zbiorą największą liczbę serdu-
szek, sÄ… nagradzani oklaskami.