PRZEPISY
KLASYFIKACJI I BUDOWY
JACHTÓW MORSKICH
CZ
ŚĆ IV
URZ
DZENIA MASZYNOWE
1996
GDAC
SK
PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY JACHTÓW MORSKICH
składają się z odrębnie wydanych części:
Część I  Zasady klasyfikacji
Część II  Kadłub
Część III  Wyposażenie i stateczność
Część IV  Urządzenia maszynowe
Część V  Urządzenia elektryczne
Część VI  Materiały
Część VII  Osprzęt żaglowy
Część IV   Urządzenia maszynowe , 1996 Przepisów klasyfikacji i budowy jachtów
morskich została zatwierdzona przez Dyrektora Naczelnego PRS w dniu 27 lutego 1996 r.
i wchodzi w życie z dniem 1 lipca 1996 r.
Niniejsza część została rozpatrzona i pozytywnie zaopiniowana przez Radę Techniczną
PRS w dniu 20 grudnia 1995 r.
Wymagania niniejszej części Przepisów z dniem wejścia w życie mają zastosowanie do:
 jachtów w budowie  w pełnym zakresie,
 jachtów w eksploatacji  przy budowie i remoncie kapitalnym oraz w każdym przy-
padku, w jakim jest to uzasadnione.
Dla pozostałych jachtów w eksploatacji obowiązują Przepisy ważne przy nadawaniu im
klasy PRS.
� Copyright by Polski Rejestr Statków, 1996
PRS/TW, 02/96
SPIS TREŚCI
str.
1 Postanowienia ogólne ........................................................................................................................5
1.1 Zakres zastosowania .............................................................................................................................5
1.2 Określenia i objaśnienia......................................................................................................................5
1.3 Zakres nadzoru.........................................................................................................................................6
2 Silniki i mechanizmy..........................................................................................................................6
2.1 Silniki napędowe.....................................................................................................................................6
2.2 Praca przy przechyłach i przegłębieniach ................................................................................6
2.3 Stanowisko sterowania........................................................................................................................7
2.4 Ustawienie silników i mechanizmów .........................................................................................7
3 Wały napędowe......................................................................................................................................8
3.1 Wskazówki ogólne.................................................................................................................................8
3.2 Wał śrubowy..............................................................................................................................................8
3.3 Złącza wałów.............................................................................................................................................9
3.4 A
ożyska wału śrubowego...................................................................................................................9
3.5 Próby ciśnieniowe ............................................................................................................................... 10
4 Śruby napędowe................................................................................................................................. 10
4.1 Grubość skrzydeł ................................................................................................................................. 10
4.2 Piasty........................................................................................................................................................... 11
4.3 Materiał śrub napędowych ............................................................................................................. 11
4.4 Wyważanie śrub napędowych...................................................................................................... 12
5 Instalacje rurociągów..................................................................................................................... 12
5.1 Materiał i wykonanie rurociągów .............................................................................................. 12
5.2 Grubość ścianek rur............................................................................................................................ 13
5.3 Złącza rurociągów............................................................................................................................... 14
5.4 Otwory w poszyciu zewnętrznym.............................................................................................. 14
5.5 Prowadzenie rurociągów obok urządzeń elektrycznych............................................... 14
6 Instalacja spalinowa........................................................................................................................ 15
7 Instalacja paliwa................................................................................................................................ 15
7.1 Wymagania ogólne............................................................................................................................. 15
7.2 Zbiorniki paliwa ................................................................................................................................... 16
7.3 Doprowadzenie paliwa do silników.......................................................................................... 19
8 Instalacja oleju smarowego........................................................................................................ 19
9 Instalacja chłodzenia silnika ..................................................................................................... 19
10 Próby ciśnieniowe instalacji....................................................................................................... 20
10.1 Próby ciśnieniowe armatury.......................................................................................................... 20
10.2 Próby ciśnieniowe rurociągów..................................................................................................... 20
1 POSTANOWIENIA OGÓLNE
1.1 Zakres zastosowania
1.1.1 Niniejsza część Przepisów ma zastosowanie do jachtów morskich o długo-
ści klasyfikacyjnej nie przekraczającej 24 m, napędzanych wysokoprężnymi silni-
kami spalinowymi.
W razie zastosowania na jachcie silnika benzynowego, w tym również silnika
przyczepnego ze stałą instalacją paliwową, powinny być spełnione odpowiednie
wymagania Przepisów klasyfikacji i budowy łodzi motorowych.
1.1.2 Wymagania dotyczące instalacji zęzowych i ściekowych oraz wentylacji
pomieszczeń podane są w części III   Wyposażenie i stateczność niniejszych
Przepisów.
Instalacje rurociągów sprężonego powietrza i napędów hydraulicznych powinny
spełniać uzgodnione z PRS, mające zastosowanie wymagania zawarte w części VI
  Urządzenia maszynowe i urządzenia chłodnicze Przepisów klasyfikacji
i budowy statków morskich.
1.1.3 Dla jachtów o długości klasyfikacyjnej większej niż 24 m należy stosować
Przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich.
1.1.4 Silniki wysokoprężne, mechanizmy pomocnicze, zbiorniki ciśnieniowe
i wymienniki ciepła stosowane na jachtach w zasadzie powinny spełniać wymaga-
nia zawarte w części VII   Silniki, mechanizmy, kotły i zbiorniki ciśnieniowe
Przepisów klasyfikacji i budowy statków morskich, o ile niniejsze Przepisy nie
stanowią inaczej.
Dopuszcza się stosowanie, za zgodą PRS, silników napędowych i kompletnych
układów napędowych (silnik - przekładnia - linia wałów - śruba napędowa) oraz
mechanizmów pomocniczych nie spełniających wymagań ww. części VII i wyko-
nanych bez nadzoru i odbioru klasyfikacyjnego.
1.2 Określenia i objaśnienia
W niniejszej części Przepisów przyjęto następujące określenia:
Moc znami onowa - najwyższa nieograniczona w czasie moc przyjmowana
do obliczeń wymaganych w Przepisach.
Si l ni ki napę dowe - silniki przeznaczone do napędu jachtu.
Si l ni ki pomocni cze - silniki zapewniające zaopatrzenie jachtu w energię
elektryczną i funkcjonowanie określonych instalacji.
Zal eceni a - użycie w tekście sformułowania  zaleca się oznacza, że nie jest
to wymaganie Przepisów, od którego spełnienia uzależnia się przyznawanie klasy.
5
Zbi or ni k i nt egr al ny - zbiornik, którego ściany są jednocześnie częściami
konstrukcyjnymi kadłuba.
Znami onowa l i czba obr ot ów - liczba obrotów odpowiadająca mocy
znamionowej.
1.3 Zakres nadzoru
1.3.1 Ogólne zasady dotyczące postępowania klasyfikacyjnego, nadzoru nad
budową i przeglądów oraz wymagania dotyczące dokumentacji, jaką należy przed-
łożyć do rozpatrzenia i zatwierdzenia lub uzgodnienia przez PRS, podane są w
 Zasadach działalności nadzorczej i w części I   Zasady klasyfikacji niniej-
szych Przepisów.
1.3.2 Pod nadzorem PRS powinno odbywać się instalowanie i próby działania
na jachcie następujących elementów wchodzących w skład urządzeń maszynowych
jachtu:
 silników napędowych oraz ich przekładni i sprzęgieł,
 wałów i śrub napędowych,
 zbiorników ciśnieniowych i wymienników ciepła,
 mechanizmów pomocniczych,
 układów sterowania, kontroli i sygnalizacji urządzeń maszynowych,
 instalacji rurociągów paliwa, oleju smarowego, wody chłodzącej, spalino-
wych oraz zęzowych, ściekowych, sprężonego powietrza i hydraulicznych.
2 SILNIKI I MECHANIZMY
2.1 Silniki napędowe
2.1.1 Moc silników napędowych jachtów motorowych i motorowo-żaglowych
powinna zapewniać osiągnięcie na spokojnej wodzie prędkości nie mniejszej niż
6 węzłów.
2.1.2 Jeżeli do rozruchu silnika używa się korby, to powinna ona być samowyłą-
czalna lub wykonana w inny bezpieczny sposób.
2.1.3 Silniki powinny być przystosowane do pracy przy temperaturze w siłowni
wynoszącej 60o C.
2.1.4 Zaleca się, aby silniki wysokoprężne przeznaczone do pracy w siłowniach
bez stałej obsługi miały osłony rurek paliwowych wysokiego ciśnienia (od pomp
paliwowych do wtryskiwaczy).
2.2 Praca przy przechyłach i przegłębieniach
2.2.1 Urządzenia maszynowe na jachtach powinny być przystosowane do pracy
w następujących warunkach:
6
 stały przechył jachtu do 10�
 dodatkowe do stałego przechyłu kołysanie boczne do 20�
 kołysanie wzdłużne do 10�
Dopuszczalny kąt nachylenia silnika względem wodnicy konstrukcyjnej powi-
nien być określony przez producenta silnika.
2.2.2 Na jachtach żaglowych i motorowo-żaglowych przechył 60� nie powinien
powodować uszkodzenia nie pracującego silnika i przecieków z jego instalacji.
2.3 Stanowisko sterowania
2.3.1 Stanowisko sterowania silnikiem napędowym powinno być wyposażone w:
 urządzenia sterownicze,
 przyrządy kontrolno-pomiarowe w zakresie ustalonym przez wytwórcę sil-
nika,
 obrotomierz wału korbowego silnika, jeżeli moc znamionowa silnika napę-
dowego jest równa lub większa niż 75 kW,
 środki łączności pomiędzy stanowiskiem sternika i siłownią w przypadku,
gdy jest tylko lokalne stanowisko sterowania przy silniku.
2.3.2 Na jachcie powinna znajdować się instrukcja obsługi silnika napędowego,
opracowana przez producenta.
2.4 Ustawienie silników i mechanizmów
2.4.1 Rozmieszczenie silników, mechanizmów, elementów wyposażenia, ruro-
ciągów i armatury powinno być takie, aby możliwy był do nich dostęp i ich bez-
pieczna obsługa.
2.4.2 Silniki napędowe i pomocnicze powinny być tak obudowane, aby ich ob-
racające się części nie stanowiły zagrożenia dla załogi obsługującej jacht, oraz aby
same urządzenia maszynowe były chronione przed uszkodzeniami z zewnątrz.
2.4.3 Silniki, mechanizmy i elementy wyposażenia wchodzące w skład urządzeń
maszynowych należy ustawić na fundamentach, zgodnie z wymaganiami PRS do-
tyczącymi kadłubów jachtów.
2.4.4 Silniki napędowe i ich przekładnie oraz łożyska oporowe wałów napędo-
wych powinny być w zasadzie mocowane do fundamentów częściowo lub całko-
wicie przy pomocy śrub pasowanych.
2.4.5 Zaleca się ustawienie silnika napędowego na podkładkach elastycznych. W
linii wałów bez łożyska oporowego konstrukcja podkładek elastycznych powinna
zapewniać przenoszenie obciążeń od siły naporu śruby napędowej.
7
2.4.6 Śruby mocujące do fundamentów silniki napędowe, silniki i mechanizmy
pomocnicze oraz łożyska wałów napędowych, a także śruby łączące poszczególne
odcinki wałów napędowych powinny być zabezpieczone przed odkręcaniem się.
2.4.7 Silniki i mechanizmy o poziomej osi obrotu wału należy w zasadzie usta-
wić tak, aby oś obrotu była równoległa do płaszczyzny symetrii jachtu. Inne usta-
wienie jest możliwe tylko wówczas, gdy ich konstrukcja będzie dostosowana do
pracy w warunkach określonych w 2.2.1 przy danym kierunku ustawienia.
3 WAA
Y NAP
DOWE
3.1 Wskazówki ogólne
3.1.1 Przytoczone w niniejszym rozdziale wzory do obliczania średnic wałów
określają minimalne wymiary, bez uwzględnienia naddatku na póz
niejsze przeto-
czenie wałów w czasie eksploatacji.
3.1.2 Wały napędowe powinny być wykonane ze stali o wytrzymałości na roz-
ciąganie od 400 do 800 MPa. Stosowanie innych materiałów będzie odrębnie roz-
patrywane przez PRS.
3.2 Wał śrubowy
3.2.1 Średnica wału śrubowego d nie powinna być mniejsza od określonej ze
wzoru:
P
3
d = k B , [mm] (3.2.1.1)
n
k - współczynnik konstrukcji wału:
k = 104 dla wałów wykonanych ze stali nierdzewnej lub przy zastoso-
waniu ciągłej tulei wału,
k = 109 dla pozostałych wałów;
P - moc znamionowa silnika napędowego, [kW];
n - znamionowa liczba obrotów wału śrubowego, [obr/min];
B - współczynnik materiałowy, określany ze wzoru:
560
B = (3.2.1.2)
Rm + 160
należy przyjmować B e" 0,7368;
Rm - wytrzymałość na rozciąganie materiału wału, [MPa].
3.2.2 Wały śrubowe należy skutecznie zabezpieczyć przed korozją. Dla wałów
wykonanych ze stali odpornych na korozję nie wymaga się powłok ochronnych,
pod warunkiem wypolerowania powierzchni narażonych na działanie wody mor-
skiej.
8
3.2.3 Przy osadzeniu śruby napędowej na wpuście zbieżność stożka wału śru-
bowego nie powinna być większa niż 1:10.
Nakrętka mocująca śrubę napędową na stożku powinna być zabezpieczona
przed odkręcaniem się przez konstrukcyjne unieruchomienie jej względem wału.
Przy wałach o średnicy nie większej niż 100 mm może być dopuszczone unieru-
chomienie nakrętki względem piasty śruby.
Zewnętrzna średnica gwintu dla nakrętki zabezpieczającej śrubę na stożku wału
nie powinna być mniejsza niż 0,6 średnicy podstawy tego stożka.
3.2.4 Zakończenie rowka na wpust na stożku wału śrubowego dla śruby napę-
dowej powinno być oddalone od podstawy stożka o co najmniej 0,2 średnicy wału
śrubowego. Zakończenie to dla wałów o średnicy większej niż 100 mm powinno
mieć taki kształt, aby dolna płaszczyzna rowka tworzyła stopniowy wznios ku po-
wierzchni stożka.
Wymiary rowka na wpust i wymiary wpustu powinny być takie, aby nacisk
jednostkowy od średniego momentu skręcającego przy znamionowej liczbie obro-
tów i znamionowej mocy, działający na boczną ściankę rowka w wale i w piaście
śruby, nie przekraczał 0,75 granicy plastyczności materiałów, z których zostały
wykonane.
3.2.5 W razie zastosowania wału pośredniego i oporowego, a także otworów
i wycięć w wałach oraz tulei wałów śrubowych, należy stosować odpowiednie
wymagania części VI   Urządzenia maszynowe i urządzenia chłodnicze Przepi-
sów klasyfikacji i budowy statków morskich.
3.3 Złącza wałów
3.3.1 Przy kołnierzowych połączeniach wałów mają zastosowanie odpowiednie
wymagania części VI   Urządzenia maszynowe i urządzenia chłodnicze Przepi-
sów klasyfikacji i budowy statków morskich.
3.3.2 Zbieżność stożków wału w przypadku osadzenia na nich sprzęgieł przy
pomocy wpustów nie powinna być większa niż 1:10.
3.3.3 Wymiary rowków na wpust i wpustów sprzęgieł osadzanych powinny
spełniać wymagania dotyczące nacisku jednostkowego, określone w 3.2.4.
3.4 A
ożyska wału śrubowego
3.4.1 Długość rufowego łożyska w pochwie wału śrubowego oraz łożyska we
wsporniku przyśrubowym powinna być:
 przy zastosowaniu materiałów gumowych lub gwajaku - nie mniejsza niż 4d
(d - patrz 3.2.1);
 przy zastosowaniu białego metalu taka, aby średni nacisk jednostkowy na
łożysko, wywołany masą śruby i wału śrubowego nie przekraczał 0,65 MPa,
9
przy czym długość łożyska w każdym przypadku nie powinna być mniejsza
niż 2d;
 przy zastosowaniu tworzyw sztucznych - każdorazowo uzgodniona z PRS.
3.4.2 Przy łożyskach wału śrubowego smarowanych olejem należy stosować
uszczelnienie typu uznanego przez PRS. Zbiorniki grawitacyjne oleju powinny być
usytuowane ponad linią zanurzenia oraz wyposażone we wskaz
nik poziomu.
3.5 Próby ciśnieniowe
3.5.1 Pochwy wału po zakończeniu obróbki mechanicznej należy poddać pró-
bom ciśnieniowym ciśnieniem 0,2 MPa.
3.5.2 Uszczelnienia łożysk wału śrubowego w przypadku smarowania olejowe-
go należy poddać po zmontowaniu próbie szczelności ciśnieniem równym wysoko-
ści roboczego poziomu oleju w zbiornikach grawitacyjnych. W czasie próby należy
obracać wałem śrubowym.
4 ŚRUBY NAP
DOWE
4.1 Grubość skrzydeł
4.1.1 Grubości skrzydła w dwóch kontrolowanych profilach nie powinny być
mniejsze niż określone ze wzoru:
342 A P
,
s = , [mm] (4.1.l)
2
nbZ M
H
�#0,312 + ś#
3
ś# ź#
�#
D #
s - maksymalna grubość wyprostowanego profilu na współosiowym prze-
kroju cylindrycznym skrzydła, mierzona prostopadle od strony cisnącej
lub cięciwy geometrycznej profilu, dla zwymiarowanego profilu najbliż-
szego piasty (to jest na promieniu 0,20R lub 0,25R lub 0,30R lub 0,35R
dla śrub odlanych w całości, dla śrub o skrzydłach przykręcanych i dla
śrub o skoku nastawnym, zależnie od średnicy piasty) oraz dla profilu na
promieniu 0,6R dla wszystkich śrub niezależnie od średnicy piasty;
A - współczynnik wyznaczony z tablicy 4.1.1 dla rozpatrywanego promienia
oraz zastosowanego kąta odchylenia skrzydła śruby; gdy kąt odchylenia
skrzydła różni się od wartości wyszczególnionych w tablicy, współczyn-
nik A należy przyjąć jak dla najbliższej większej wartości kąta;
P - moc znamionowa silnika napędowego, [kW];
n - znamionowa liczba obrotów wału śrubowego, [obr/min];
Z - liczba skrzydeł;
b - wyprostowana szerokość skrzydła na rozpatrywanym promieniu, [m];
D - średnica śruby, [m];
R - promień śruby, [m];
10
H/D - skok względny na promieniu 0,7R;
M = 0,6 Rm(s) + 180, lecz nie więcej niż 610 MPa;
Rm(s) - wytrzymałość na rozciąganie materiału skrzydła, [MPa].
Tablica 4.1.1
Promień
Kąt odchylenia skrzydła mierzony po stronie cisnącej skrzydła, [�]
skrzydła
0 2 4 6 8 10 12 14 16
0,20 R 390 391 393 395 397 400 403 407 411
0,25 R 378 379 381 383 385 388 391 394 398
0,30 R 367 368 369 371 373 376 379 383 387
0,35 R 355 356 357 359 36l 364 367 370 374
0,60 R 236 237 238 240 241 243 245 247 249
4.1.2 Grubość wierzchołków skrzydeł śruby nie powinna być mniejsza niż
0,0035D.
4.1.3 Pośrednie grubości skrzydła powinny być tak dobrane, aby linie łączące
punkty maksymalnych grubości przekrojów skrzydła od stopy poprzez grubości
pośrednie do wierzchołka miały płynny przebieg.
4.1.4 W uzasadnionych przypadkach PRS może rozpatrzyć propozycje odmien-
ne od wymagań 4.1.1, pod warunkiem przedłożenia dokładnych obliczeń wytrzy-
małościowych.
4.2 Piasty
4.2.1 Promienie zaokrąglenia przejścia skrzydła w piastę w miejscu największej
grubości skrzydła na stronie ssącej powinny wynosić co najmniej 0,04D, a na stro-
nie cisnącej co najmniej 0,03D (D - średnica śruby napędowej).
Jeżeli skrzydła nie są pochylone, to promień przejścia po obu stronach nie po-
winien być mniejszy od 0,03D.
4.2.2 Wolne przestrzenie pomiędzy piastą a stożkiem wału oraz pod kapturem
nakrętki należy wypełnić smarem stałym nie powodującym korozji.
4.2.3 W razie zastosowania śrub o konstrukcji składanej lub śrub o skoku na-
stawnym należy stosować odpowiednie wymagania części VI   Urządzenia ma-
szynowe i urządzenia chłodnicze Przepisów klasyfikacji i budowy statków mor-
skich.
4.3 Materiał śrub napędowych
Śruby napędowe powinny być wykonane ze stopów miedzi, zgodnie z wyma-
ganiami części VI   Materiały niniejszych Przepisów.
Zastosowanie innych materiałów będzie odrębnie rozpatrywane przez PRS.
11
4.4 Wyważanie śrub napędowych
Śruby napędowe po całkowitym zakończeniu obróbki powinny być wyważone
statycznie, zgodnie z wymaganiami odpowiednich norm.
5 INSTALACJE RUROCI
GÓW
5.1 Materiał i wykonanie rurociągów
5.1.1 Materiały na rury i armaturę powinny spełniać wymagania określone
w części VI   Materiały niniejszych Przepisów lub w części IX   Materiały
i spawanie Przepisów klasyfikacji i budowy statków morskich.
5.1.2 Rury stalowe powinny być bez szwu. Zastosowanie rur ze szwem (spawa-
nych lub zgrzewanych elektrycznie) wymaga odrębnej zgody PRS.
5.1.3 Rury z miedzi i ze stopów miedzi powinny być bez szwu. Rury z miedzi
należy poddać wyżarzeniu.
5.1.4 Armatura powinna być w zasadzie wykonana z żeliwa, staliwa, mosiądzu
i brązu. Zastosowanie innych materiałów będzie odrębnie rozpatrywane przez PRS.
5.1.5 Armatura denna i burtowa powinna spełniać wymagania określone w czę-
ści III   Wyposażenie i stateczność niniejszych Przepisów.
5.1.6 Armatura instalowana na zbiornikach paliwa i oleju oraz armatura narażo-
na na wibrację nie powinna być wykonana z żeliwa szarego.
5.1.7 Węże elastyczne stosowane w instalacji wody chłodzącej, paliwowej
i spalinowej powinny spełniać wymagania określone w części VI   Materiały
niniejszych Przepisów.
5.1.8 Węże elastyczne należy na każdym połączeniu mocować dwoma ślimako-
wymi opaskami zaciskowymi. Dwie opaski nie są wymagane, jeżeli wewnętrzna
średnica nominalna węża jest nie większa niż 25 mm. Opaski zaciskowe powinny
być wykonane ze stali nierdzewnej. Króćce do mocowania węży powinny mieć
średnicę nominalną odpowiadającą wewnętrznej średnicy nominalnej węża ela-
stycznego, odpowiednią długość (co najmniej 35 mm dla dwóch opasek i 25 mm
dla jednej opaski), rowki lub zgrubienia pierścieniowe. Opaski powinny być mo-
cowane poza tymi zgrubieniami pierścieniowymi oraz w odległości od końca węża
nie mniejszej niż szerokość opaski.
5.1.9 Korki i gwintowane części tulei pokładowych rur wlewowych i pomiaro-
wych powinny być wykonane ze stali nierdzewnej, z brązu lub mosiądzu. Zasto-
sowanie innych materiałów będzie odrębnie rozpatrywane przez PRS.
12
5.1.10 Wewnętrzny promień gięcia rur stalowych i miedzianych w zasadzie nie
powinien być mniejszy niż 2,5 średnicy zewnętrznej rury.
5.1.11 Stalowe rury rurociągów wody zaburtowej oraz odpowietrzające i pomia-
rowe po zakończeniu gięcia i spawania należy skutecznie zabezpieczyć przed ko-
rozją.
Należy przewidzieć zabezpieczenia przed korozją przy połączeniach armatury
ze stopów miedzi ze stalowym kadłubem lub ocynkowanymi rurami wody mor-
skiej.
5.2 Grubość ścianek rur
5.2.1 Grubości ścianek rur ze stali, miedzi i ze stopów miedzi nie powinny być
w żadnym wypadku mniejsze od podanych w tablicy 5.2.1. Tablica nie ma zasto-
sowania do rur ze stali nierdzewnych i stopu aluminium, których minimalne grubo-
ści będą odrębnie rozpatrywane przez PRS. Tablica nie obejmuje rur dla gazów
spalinowych.
Tablica 5.2.1
Minimalna grubość ścianek rur [mm]
Średnica Stalowe ruro- Stalowe Stalowe ruro- Rury instalacji Rury instalacji
zewnętrzna ciągi instalacji rury odpo- ciągi wody z miedzi ze stopów
[mm] z wyjątkiem wietrzające zaburtowej miedzi
podanych przelewowe (zęzowe,
w rubryce 3 i 4 i pomiarowe chłodzące,
zbiorników pożarnicze
integralnych itp.)
1 2 3 4 5 6
8,0 - - - 1,0 0,8
10,2 1,6 - - 1,0 0,8
12,0 1,6 - - 1,2 1,0
13,5 1,6 - - 1,2 1,0
16,0 1,8 - - 1,2 1,0
17,2 1,8 - - 1,2 1,0
19,3 1,8 - - 1,2 1,0
20,0 2,0 - - 1,2 1,0
21,3 2,0 - 3,2 1,2 1,0
25,0 2,0 - 3,2 1,5 1,2
26,9 2,0 - 3,2 1,5 1,2
30,0 2,0 - 3,2 1,5 1,2
33,7 2,0 - 3,2 1,5 1,2
38,0 2,0 4,5 3,6 1,5 1,2
42,4 2,0 4,5 3,6 1,5 1,2
13
1 2 3 4 5 6
44,5 2,0 4,5 3,6 1,5 1,2
48,3 2,3 4,5 3,6 2,0 1,5
51,0 2,3 4,5 4,0 2,0 1,5
54,0 2,3 4,5 4,0 2,0 1,5
57,0 2,3 4,5 4,0 2,0 1,5
60,3 2,3 4,5 4,0 2,0 1,5
63,5 2,3 4,5 4,0 2,0 1,5
70,0 2,6 4,5 4,0 2,0 1,5
76,1 2,6 4,5 4,5 2,0 1,5
82,5 2,6 4,5 4,5 2,0 1,5
88,9 2,9 4,5 4,5 2,5 2,0
101,6 2,9 4,5 4,5 2,5 2,0
5.3 Złącza rurociągów
5.3.1 W zależności od przeznaczenia rurociągu, materiału rur i ich średnicy,
należy stosować złącza kołnierzowe, spawane, gwintowane i śrubunkowe.
Złączy gwintowanych nie należy stosować na rurociągach paliwa.
5.3.2 Materiał uszczelek powinien być odporny na działanie przewodzonego
czynnika.
5.4 Otwory w poszyciu zewnętrznym
5.4.1 Liczbę otworów ssących i wylotowych w poszyciu zewnętrznym należy
ograniczyć do niezbędnego minimum.
5.4.2 Wymagania dotyczące króćców otworów w poszyciu zewnętrznym oraz
mocowania armatury określone są w części III   Wyposażenie i stateczność ni-
niejszych Przepisów.
5.5 Prowadzenie rurociągów obok urządzeń elektrycznych
5.5.1 Nie należy prowadzić rurociągów przewodzących ciecze nad rozdzielni-
cami i pulpitami elektrycznymi, ani za nimi.
Z przodu i z boku tych urządzeń rurociągi można prowadzić w odległości nie
mniejszej niż 500 mm, pod warunkiem nie stosowania w tym rejonie rozbieralnych
złączy.
5.5.2 Przez pomieszczenia akumulatorów nie należy prowadzić rurociągów
przewodzących ciecze pod ciśnieniem.
14
6 INSTALACJA SPALINOWA
6.1 Jeżeli przewody spalinowe wyprowadzone są przez poszycie burtowe lub
pawęż w pobliżu linii wodnej, to należy przewidzieć urządzenie lub ukształtowanie
rurociągu uniemożliwiające przedostanie się wody zaburtowej do silnika. We-
wnątrz jachtu rurociąg może tworzyć rodzaj pętli, której wierzchołek powinien
znajdować się tak wysoko nad linią wodną, jak jest to możliwe.
6.2 Przewodów spalinowych nie należy prowadzić w odległości mniejszej niż
450 mm od zbiorników paliwa (odległość mierzona od izolacji przewodu spalino-
wego).
6.3 Każdy silnik napędowy powinien mieć oddzielny przewód spalinowy. Inne
rozwiązania będą odrębnie rozpatrywane przez PRS.
Przewody spalinowe silników pomocniczych można łączyć w przewód zbiorczy
pod warunkiem zastosowania niezawodnie działających urządzeń, zapobiegają-
cych:
 przejściu spalin z przewodu zbiorczego do nieczynnych silników,
 uszkodzeniu któregokolwiek silnika przy rozruchu.
6.4 Każdy przewód spalinowy powinien być w zasadzie wyposażony w tłumik.
Przy suchym wydechu tłumik powinien być wyposażony w zawór odwadniający.
6.5 Przewody spalinowe i tłumiki powinny być w zasadzie wykonane ze stali
i na całej długości powinny być pokryte materiałem termoizolacyjnym niepalnym.
Temperatura na powierzchni izolacji nie powinna przekraczać 60� C.
Przy mokrym wydechu, czyli chłodzeniu spalin wodą chłodzącą silnik, rurociąg
może być wykonany w całości lub części z węża elastycznego, określonego w czę-
ści VI   Materiały niniejszych Przepisów.
6.6 Przy instalowaniu wymienników ciepła ogrzewanych spalinami należy
przewidzieć zabezpieczenia przed przedostawaniem się wody do silnika w razie
powstania przecieku w przewodach wymienników ciepła albo z powodu innych
uszkodzeń.
7 INSTALACJA PALIWA
7.1 Wymagania ogólne
7.1.1 Rurociągi paliwa i armaturę należy umieszczać w dobrze widocznych
i dostępnych miejscach. Rurociągi powinny być starannie zamocowane i tak pro-
wadzone lub chronione osłonami, aby nie występowało niebezpieczeństwo ich
mechanicznego uszkodzenia.
7.1.2 Rurociągów paliwa nie należy prowadzić nad silnikami spalinowymi
i innymi gorącymi częściami.
15
7.1.3 Zaleca się, aby każdy metalowy zbiornik paliwa i każdy metalowy element
rurociągu wlewowego był uziemiony tak, aby rezystancja pomiędzy metalowym
kadłubem lub płytą uziemiającą a każdym z tych elementów, a także zbiornikiem
paliwa, wynosiła mniej niż 10 �.
Wymagania dotyczące płyty uziemiającej określone są w części V   Urządze-
nia elektryczne niniejszych Przepisów.
7.1.4 Pod zbiornikami wstawianymi, pompami, filtrami i innymi urządzeniami,
z których można się spodziewać przecieków paliwa, należy zainstalować wanny
ściekowe. Należy zapewnić rozwiązania techniczne umożliwiające opróżnianie
i czyszczenie wanien ściekowych.
7.2 Zbiorniki paliwa
7.2.1 Zbiorniki wstawiane powinny być wykonane ze stali węglowej, ze stali
nierdzewnej lub stopu aluminium. Materiały te powinny spełniać wymagania
określone w części VI   Materiały niniejszych Przepisów. Grubość ścianek tych
zbiorników nie powinna być mniejsza niż podana w tablicy 7.2.1. Zastosowanie
innych materiałów będzie odrębnie rozpatrywane przez PRS.
Do zbiorników wykonanych ze stopu aluminium nie powinna być podłączona
armatura ze stopów miedzi, chyba że zastosowane będą przekładki izolacyjne.
Zamocowania zbiorników wykonanych ze stopu aluminium powinny być ze
stopu aluminium lub ze stali nierdzewnej.
Tablica 7.2.1
Pojemność Minimalna grubość ścianek [mm]
zbiornika [dm3] Stal węglowa Stal nierdzewna Stop aluminium
do 100 2 1) 1 2
101 - 200 3 1,5 3
201 - 500 4 2 4
501 - 1000 5 3 5
powyżej 1000 6 4 6
1)
dla zbiorników ocynkowanych (z zewnątrz) dopuszcza się 1,5 mm.
7.2.2 Integralne zbiorniki paliwa należy oddzielać od zbiorników wody słodkiej
lub oleju smarowego przedziałami ochronnymi. Wymagania dotyczące grubości
ścianek zbiorników integralnych określone są w części II   Kadłub niniejszych
Przepisów.
7.2.3 Konstrukcja zbiornika powinna być wytrzymała na ciśnienie próbne od-
powiadające 1,5 wysokości najwyższego słupa wody, jaki może powstać przy na-
pełnianiu zbiornika. Ciśnienie próbne nie może być jednak niższe niż 0,02 MPa.
16
W razie konieczności należy zastosować odpowiednie usztywnienia lub przegrody
przelewowe.
7.2.4 Zbiorniki wstawiane powinny być zamocowane do kadłuba i nie mogą być
umieszczane nad przewodami spalinowymi, innymi nagrzanymi powierzchniami,
nad aparaturą elektryczną oraz na silniku. Zbiorniki te powinny być tak umiesz-
czone, aby ich dno było powyżej poziomu wody zęzowej.
7.2.5 Zbiorniki paliwa nie mogą być wewnątrz ocynkowane lub malowane, na-
tomiast od zewnątrz powinny być skutecznie chronione przed korozją.
Zbiorniki powinny być tak wykonane i zainstalowane, aby na ich zewnętrznej
powierzchni nie zbierała się woda.
7.2.6 Zaleca się wyposażenie zbiorników paliwa w otwory inspekcyjne o wy-
miarach:
" 150 mm - dla zbiorników o pojemności od 50 do 500 dm3,
350 x 450 mm - dla zbiorników o pojemności większej niż 500 dm3.
7.2.7 Każdy zbiornik paliwa, z wyjątkiem zbiornika rozchodowego, w zasadzie
powinien mieć osobny rurociąg wlewowy, wykonany z rur stalowych, miedzia-
nych, ze stopów miedzi, stopu aluminium lub z węża elastycznego. Rurociąg ten
powinien być tak usytuowany, aby całe paliwo spływało do zbiornika. Rura wle-
wowa powinna sięgać powyżej górnej ścianki zbiornika oraz jeżeli wysokość
zbiornika jest większa niż 800 mm, powinna być doprowadzona możliwie jak naj-
bliżej do dna zbiornika. Wewnętrzna średnica rurociągu nie powinna być mniejsza
niż 31,5 mm, natomiast wewnętrzna średnica węża elastycznego nie powinna być
mniejsza niż 38 mm.
Na rurociągach wlewowych nie należy instalować zaworów.
Wlew paliwa należy umieszczać na pokładzie. W odległości pionowej i pozio-
mej mniejszej niż 400 mm od wlewu paliwa nie powinno umieszczać się otworów
wentylacyjnych, nie zabezpieczonych konstrukcyjnie przed przedostawaniem się
oparów paliwa do wnętrza jachtu. Wlew powinien być tak usytuowany, aby paliwo
przy ewentualnym jego przelaniu się podczas napełniania zbiornika nie przedosta-
wało się do wnętrza jachtu. Na wlewie powinno być umieszczone w trwały sposób
oznaczenie określające jego przeznaczenie.
7.2.8 Każdy zbiornik paliwa powinien być wyposażony w jeden lub więcej ruro-
ciągów odpowietrzających wykonanych z rur stalowych, miedzianych, ze stopów
miedzi, aluminium lub z węży elastycznych, wyprowadzonych z najwyższych
punktów zbiornika. Liczba odpowietrzeń ze zbiornika powinna być dobrana
w zależności od jego kształtu i wielkości. Rurociągi odpowietrzające mogą być
łączone do wspólnego rurociągu zbiorczego. Rurociągi odpowietrzające powinny
być tak wykonane, aby nie powstawały w nich syfony.
Rurociągi odpowietrzające należy wyprowadzić na otwarty pokład w odległości
nie mniejszej niż 400 mm od otworów wentylacyjnych, przez które opary paliwa
17
mogłyby się dostać do wnętrza jachtu i zakończyć tak, aby uniemożliwić przedo-
stawanie się wody zaburtowej do zbiornika i przelanie się paliwa do wnętrza jach-
tu.
Jeżeli zbiornik napełniany jest grawitacyjnie, to rura odpowietrzająca powinna
mieć średnicę wewnętrzną nie mniejszą niż 12,5 mm, a wewnętrzna średnica węża
elastycznego nie powinna być mniejsza niż 16 mm.
W razie napełniania zbiornika pod ciśnieniem, sumaryczna powierzchnia prze-
kroju rur odpowietrzających powinna wynosić 1,25 powierzchni przekroju rurocią-
gu napełniającego.
7.2.9 Każdy zbiornik należy wyposażyć w urządzenie do pomiaru poziomu lub
ilości paliwa. Może to być rura pomiarowa lub poziomowskaz.
W razie zastosowania poziomowskazu, należy używać wkładek przezroczys-
tych z płaskiego szkła lub z tworzywa sztucznego nie tłukącego się i nie tracącego
przejrzystości pod działaniem paliwa.
Pomiędzy poziomowskazem a zbiornikiem należy przewidzieć u dołu zawór
samozamykający. Zawór taki należy zainstalować również u góry poziomowskazu,
jeżeli poziomowskaz jest połączony ze zbiornikiem poniżej najwyższego poziomu
cieczy.
Inne rozwiązania wymagają uzgodnienia z PRS.
7.2.10 W razie gdy przewidziane jest odwadnianie zbiornika, należy zainstalo-
wać na tym zbiorniku zawór samozamykający.
7.2.11 Na rurociągu ssącym paliwo należy zainstalować zawór zaporowy zain-
stalowany bezpośrednio na zbiorniku, zamykany z pokładu lub z zawsze dostępne-
go miejsca poza pomieszczeniem, w którym się on znajduje. Zamiast tego zaworu
można zainstalować zawór sterowany elektrycznie, zainstalowany na zbiorniku lub
w najwyższym punkcie rurociągu ssącego, otwierany tylko przy pracy silnika lub
rozrusznika albo otwierany tylko przy ssaniu pompy paliwowej.
W razie zastosowania zaworów sterowanych elektrycznie należy przewidzieć
awaryjne sterowanie ręczne lub rurociąg omijający z zaworem zaporowym stero-
wanym ręcznie.
Jeżeli zbiornik paliwa jest tak usytuowany, że rurociąg ssący paliwo oraz arma-
tura paliwowa zainstalowana na silniku znajdują się powyżej górnego poziomu
paliwa w zbiorniku, to zaworów można nie instalować.
7.2.12 Rurociągi do transportu paliwa pomiędzy zbiornikami powinny być wy-
konane z rur stalowych, miedzianych lub ze stopów miedzi. Rurociągi te należy
wyposażyć w zawory zaporowe zainstalowane bezpośrednio na zbiornikach.
Dopuszcza się wykonanie rurociągów do transportu paliwa ze stopu aluminium.
7.2.13 Zaleca się, aby na zbiornikach paliwa umieszczać w widocznym miejscu
tabliczkę zawierającą następujące informacje: nazwę producenta i adres, rok wy-
18
konania, pojemność w litrach, materiał, ciśnienie próbne, oznaczenie typu zbiorni-
ka.
7.3 Doprowadzenie paliwa do silników
7.3.1 Stałe rurociągi ssące paliwo oraz stałe rurociągi powrotne paliwa powinny
być wykonane z rur miedzianych lub ze stopu miedzi i połączone z silnikiem od-
cinkami elastycznego węża. Na rurociągach tych nie powinno być żadnych złączy,
z wyjątkiem niezbędnych do podłączenia armatury.
Dopuszcza się wykonanie tych rurociągów ze stopu aluminium.
7.3.2 Na rurociągu doprowadzającym paliwo do silników powinien być zainsta-
lowany filtr oraz odwadniacz paliwa. Może to być jedno urządzenie spełniające
obie te funkcje.
7.3.3 W instalacjach, w których paliwo doprowadzane jest do silnika napędowe-
go przez zawieszoną na nim pompę podającą, zaleca się przewidzieć rozwiązania
techniczne zapewniające doprowadzenie paliwa do silnika w razie awarii tej pom-
py.
8 INSTALACJA OLEJU SMAROWEGO
8.1 Zbiorniki oleju smarowego nie powinny przylegać do zbiorników paliwa
i wody słodkiej.
8.2 Silniki napędowe i pomocnicze o mocy większej niż 20 kW należy wyposa-
żyć w awaryjną sygnalizację informującą za pośrednictwem sygnałów dz
więko-
wych i świetlnych o spadku ciśnienia w instalacji oleju smarowego poniżej do-
puszczalnej granicy. Sygnalizację taką można pominąć, jeżeli na stanowisku ste-
rowania zainstalowane są wskaz
niki ciśnienia oleju widoczne również w nocy.
9 INSTALACJA CHA
ODZENIA SILNIKA
9.1 Rurociągi wody chłodzącej powinny być wykonane z rur stalowych, mie-
dzianych, ze stopów miedzi lub z węży elastycznych.
9.2 Zaleca się stosowanie filtrów na dolocie wody zaburtowej do silnika. Zaleca
się, aby istniała możliwość czyszczenia filtra podczas pracy silnika. Korpusy fil-
trów nie powinny być wykonane z żeliwa szarego lub stopu aluminium.
9.3 W instalacji chłodzenia wodą słodką należy przewidzieć zbiornik wyrów-
nawczy, w którym poziom wody powinien być wyższy od najwyższego poziomu
wody w silniku. Połączenie przestrzeni wodnych silnika ze zbiornikiem wyrów-
nawczym powinno zapewniać pełne odpowietrzenie przestrzeni wodnych silnika
we wszystkich warunkach pływania. Konstrukcję i usytuowanie zbiornika należy
dostosować do wymagań wytwórcy silnika.
19
9.4 Odlot powietrza z pomieszczenia silnika chłodzonego powietrzem powinien
być odprowadzony na zewnątrz i zabezpieczony przed przedostaniem się bryzgów
wody.
10 PRÓBY CIŚNIENIOWE INSTALACJI
10.1 Próby ciśnieniowe armatury
Po zamontowaniu armaturę należy poddać próbie szczelności zamknięcia przy
zastosowaniu ciśnienia równego roboczemu.
10.2 Próby ciśnieniowe rurociągów
10.2.1 Rurociągi paliwowe o ciśnieniu roboczym ponad 0,35 MPa należy po
wykonaniu i ostatecznej obróbce poddać w obecności inspektora PRS próbom hy-
draulicznym przy zastosowaniu ciśnienia zgodnego ze wzorem:
ppr = 15p , [MPa] (10.2.1)
,
p - maksymalne ciśnienie robocze, [MPa].
10.2.2 Za zgodą PRS rurociągów o średnicy mniejszej niż 15 mm można nie
poddawać próbom ciśnieniowym.
10.2.3 Szczelność każdego rurociągu powinna być sprawdzana w obecności
inspektora PRS podczas próby działania po zamontowaniu na jachcie.
20