Historia Rosji - serwis historyczny Page 1 of 5
Czytelnia | Postacie | Dynastie | y
ródła | Inne | Aktualności | Kontakt
WOJNA ROSYJSKO-JAPOC
SKA 1904-1905
ciąg dalszy (cz.II)...
Wybuch i początek wojny - 08/09.02.1904:
atak floty japońskiej na Port Artur i Czemulpo
Bombardowanie Port Artur (dzieworyt japoński)
Odrzucenie japońskich propozycji podziału stref wpływów na Dalekim Wschodzie
(Korea - japońska, Mand\
uria - rosyjska) doprowadziło do zerwania stosunków
dyplomatycznych przez Japonię, co nastąpiło 06.02.1904 roku. W dwa dni póz
niej
w nocy z 08/09.02.1904 roku bez oficjalnego wypowiedzenia wojny rozegrał się
niespodziewanie pierwszy akt tej wojny, która miała się okazać katastrofalną w
skutkach dla Rosji. Japońskie torpedowce tworzące awangardę głównych sił floty
admirała Togo podpłynęły niepostrze\
enie pod Port Artur, główną bazę morską i
twierdzę rosyjską i zaatakowały znienacka stacjonujące tam główne siły rosyjskiej
floty (7 pancerników, 1 krą\
ownik pancerny i 4 krą\
owniki lekkie). Stojące na
redzie portu okręty rosyjskie były praktycznie niestrze\
one.
Pechowo się zło\
yło, \
e w tym samym czasie odbywało się w dowództwie
rosyjskim uroczyste przyjęcie, na którym znajdowała się większość dowódców i
oficerów floty. Japońskie torpedowce pod osłoną nocy o godz. 23.30 wystrzeliwują
pierwsze torpedy, które wkrótce potem dotarły do celu. Wybuchy targają
potę\
nymi kadłubami okrętów liniowych "Retwizana", i "Cesarewicza", oraz
krą\
ownika "Pałłady". W dowództwie rosyjskim początkowo nie zdawano sobie
sprawy, co tak naprawdę się wydarzyło. Atak torpedowców japońskich skończył się
po północy, ju\
9 lutego. Mimo wystrzelenia du\
ej liczby torped Japończykom nie
udało się osiągnąć więcej trafień, Rosjanom dopisał w tej materii łut szczęścia. W
wyniku tego ataku powa\
nie uszkodzono trzy wielkie jednostki (2 pancerniki i 1
krą\
ownik).
We wczesnych godzinach rannych pojawiły się jeszcze silniejsze jednostki
japońskie, tworzące główne siły admirała Togo, które podeszły na bliskie przedpole
portu i o 10.55 i rozpoczęły morderczy ostrzał. Dowództwo rosyjskie po
początkowym zaskoczeniu i chaosie przystąpiło do kontrakcji. Bezpośredni
podwładny admirała Makarowa, wiceadmirał O. Stark dowódca eskadry
stacjonującej w Port Artur, wyprowadził główne jej siły z portu, które ruszyły na
spotkanie Japończykom. Rozpoczął się zacięty pojedynek artyleryjski, który trwał
przez godzinę. Obie strony doznały znacznych strat, ale z tej konfrontacji obronną
ręką wyszli Rosjanie, którzy uzyskali 38 celnych trafień na zaledwie 11 strony
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905a.html 2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny Page 2 of 5
przeciwnej. W wyniku tego Japończycy musieli się wycofać z bliskich wód
okalających Port Artur, który od tej pory a\
do jego upadku pozostawał w
japońskiej blokadzie morskiej. Taki oto był początek wojny rosyjsko-japońskiej.
Flota japońska pod Port Artur
10.02. car Mikołaj II wypowiedział wojnę Japonii. Nazajutrz po wypowiedzeniu
przez Rosję wojny Japończycy oficjalnie przekazali swoje wypowiedzenie do
Petersburga. Działania zbrojne toczyły się przede wszystkim na Morzu śółtym, na
Półwyspie Koreańskim i w Mand\
urii. Początkowo prowadzono głównie działania na
morzu. Flota rosyjska na Dalekim Wschodzie była rozdzielona i stacjonowała w
kilku znacznie od siebie oddalonych miejscach. Główne jej siły znajdowały się w
Port Artur, drugie pod względem wielkości jej zgrupowanie stacjonowało we
Władywostoku. Niewielkie zaś jej jednostki znajdowały się jeszcze w chińskim
Szanghaju oraz w neutralnym koreańskim porcie Czemulpo (Inczhon) pod Seulem,
gdzie znajdowały się krą\
ownik "Wariag" ("Wareg") i kanonierka
"Koriejec" ("Koreańczyk"), które pozostawały w dyspozycji poselstwa rosyjskiego
w Seulu. Właśnie na te rosyjskie okręty tam stacjonujące flota japońska
przeprowadziła swoje drugie uderzenie.
Koreański rząd ogłosił miasto i port strefą neutralną. Ju\
8.02. silny zespół
japoński zło\
ony z 1 pancernika, 5 lekkich krą\
owników i 8 torpedowców pod
dowództwem kontradmirała Sotokichi Uriu wraz ze statkami wyładowanymi
piechotą zbli\
ył się do Czemulpo. Nie zwa\
ając na ogłoszoną neutralność tego
rejonu, japońscy \
ołnierze wylądowali pod miastem. Rano 9.02. dowódca
japońskich sił morskich zgrupowanych pod portem wysyła do rosyjskiego dowódcy,
komandora W.F. Rudniewa ultimatum, \
ądające nie stawiania oporu. Oficerowie i
marynarze rosyjskich okrętów odrzucają ultimatum i nie zwa\
ając na
przygniatającą przewagę przeciwnika podejmują desperacką decyzję walki i
przebijania się siłą na otwarte morze.
W południe obie rosyjskie jednostki podejmują nierówną walkę z siłami
japońskimi. Mimo szaleńczej odwagi po godzinnej walce rezultat starcia mógł być
tylko jeden. Oba okręty rosyjskie z wielkimi uszkodzeniami i stratami w ludziach
zmuszone zostały zawrócić do portu. Jednak wskutek tego starcia zatonął japoński
torpedowiec, a 2 krą\
owniki zostały uszkodzone od bardzo celnego ognia
rosyjskich jednostek. Po powrocie Rosjan do Czemulpo okazało się, \
e szkody i
uszkodzenia na okrętach były tak powa\
ne, \
e obie jednostki nie nadawały się ju\

do dalszej walki i aby nie dopuścić do ich zajęcia przez Japończyków podjęto
decyzję o ich zniszczeniu. "Wariaga" zatopiono a "Koriejec" wysadzono w
powietrze.
Sądząc po dotychczasowym i dość krótkim przebiegu działań wojennych, mo\
na
się było spodziewać, \
e ju\
wkrótce "śółty Karzeł" zada śmiertelny cios
"Rosyjskiemu Niedz
wiedziowi". Po niespodziewanym ataku na Port Artur w wielu
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905a.html 2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny Page 3 of 5
japońskich gazetach pisało się ju\
o zapewnionym zwycięstwie Japonii. Bohaterem
dnia był Admirał Togo.
Działania morskie - operacje pod Port Artur i aktywność
rosyjskiej eskadry z Władywostoku (marzec-czerwiec 1904)
10.03. zatonął w nierównej walce z blokującymi podejść do Pod Artur okrętami
japońskimi, rosyjski torpedowiec "Stierieguszczij", przy czym w jej wyniku zginęła
prawie cała jego załoga. 12.04. władze carskie ogłosiły w Rosji mobilizację
marynarki wojennej. Naczelny dowódca rosyjskiej floty na Dalekim Wschodzie (1
Floty Oceanu Spokojnego), admirał Makarow postanowił przejść do bardziej
aktywnych operacji i przerwać japońską blokadę morską wokół Port Artur i
zapewnić tym samym, części jej głównych sił tutaj stacjonujących, większą
mo\
liwość manewrowania i działania bojowego. 13.04. wyprowadził z portu kilka
większych jednostek. Po zetknięciu się z przewa\
ającymi siłami przeciwnika
musiano powrócić i wtedy największy okręt liniowy "Pietropawłosk" wszedł na
japońską minę i w chwilę potem zatonął.
Zginęli niemal wszyscy znajdujący się na okręcie, wśród nich sam Makarow i
wybitny malarz-batalista, Wasyl Wereszczagin. Uratował się m.in. póz
niejszy
"emigracyjny imperator" rosyjski wlk. ks. Cyryl, syn stryja carskiego, wlk. ks.
Włodzimierza. Katastrofa "Pietropawłowska" wywołała w Rosji przygnębiające
wra\
enie, a jej bezpośrednim rezultatem było znaczne osłabienie floty rosyjskiej,
która przestała właściwie być groz
na dla Japończyków. Następcą poległego
Makarowa został admirał W. Witheft, który był całkowitym przeciwieństwem swego
poprzednika i nie wykazywał się jego zdolnościami i przejawiał brak zdecydowania
w działaniu. W odpowiedzi rosyjski stawiacz min "Amur" postawił miny w miejscu,
gdzie zazwyczaj manewrowały okręty japońskie. W niedługi czas po utracie
"Pietropawłowska" na rosyjskie pole minowe wszedł zespół japońskich
pancerników, z których dwa zatonęły: "Hatsuse" i "Yashima".
ostatnie chwile "Pietropawłowska"
Oprócz głównych sił floty stacjonujących w Port Artur Rosja posiadała na Dalekim
Wschodzie jeszcze drugi, słabszy zespół okrętów we Władywostoku. Tamtejsza
eskadra składała się z dywizjonu krą\
owników pancernych ("Riurik", "Gromoboj" i
"Rossija"), lekkiego krą\
ownika "Bogatyr", oraz dywizjonu torpedowców. Dowódcą
eskadry był kontradmirał Bezobrazow, a jej głównym zadaniem, podczas
ewentualnego konfliktu, miało być atakowanie nieprzyjacielskiej \
eglugi, na linii
Japonia - Mand\
uria, którą Japończycy zaopatrywali wojska walczące w Mand\
urii.
Rosyjskie dowództwo liczyło równie\
na to, \
e działalność eskadry władywostockiej
odciągnie część sił japońskich z południowego teatru wojny i tym samym ułatwi
zablokowanej eskadrze w Port Artur skuteczną obronę bazy i wykonywanie
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905a.html 2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny Page 4 of 5
wypadów podobnego charakteru. 06.03.1904 roku pod Władywostokiem pojawiły
się siły floty japońskiej pod dowództwem wiceadmirała Kamimury, które ostrzelały
ogniem dział okrętowych bazę rosyjską, po dokonaniu tego ataku siły japońskie
wycofały się.
Działalność eskadry rosyjskiej stacjonującej we Władywostoku była początkowo
dość owocna. Podczas wypadu trzech krą\
owników pancernych i dwóch
torpedowców w drugiej połowie kwietnia 1904 r. zniszczono kilka japońskich
transportowców z zaopatrzeniem wojennym i wojskiem. Niestety w maju Rosjanie
stracili krą\
ownik "Bogatyr", który w wyniku błędu nawigacyjnego wszedł na skałę.
Dnia 25.05. przybył do Władywostoku wiceadmirał Skrydłow, nowy naczelny
dowódca 1 Floty Oceanu Spokojnego, który nie zdołał ju\
dotrzeć do odciętego
Port Artur i teraz kierował działalnością eskadry władywostockiej.
Japończycy próbowali zablokować eskadrę we Władywostoku zaporami minowymi,
było to jednak zbyt mało, aby nie mogła ona wyjść w połowie czerwca z bazy na
Morze Japońskie i pojawić się w Cieśninie Koreańskiej. Tam przed portem
Simonoseki zaatakowała ona japońskie transportowce, wiozące wojska i sprzęt na
front. Trzy z nich zostały zatopione. Równocześnie torpedowce rosyjskie wykonały
śmiały zagon pod wyspę Hokaido. Odpowiedz
sił admirała Kamimury była
spóz
niona, co niesłychanie wzburzyło japońską opinię publiczną.
Walki lądowe - pierwsze klęski armii rosyjskiej:
Jalu (01.05.) i Wafanghou (14-15.06.)
(kwiecień-czerwiec 1904 rok)
Bitwa pod Yalu (dzieworyt japoński)
W kwietniu 1904 roku rozpoczęły się pierwsze większe operacje lądowe. W Korei
(17.02.) w rejonie opanowanego wcześniejszym desantem Czemulpo wylądowały
pierwsze japońskie większe odziały, które systematycznie były wzmacniane. Były
to części składowe 1 Armii pod dowództwem generała Tamemoto Kuroki, liczącej
około 45.000 \
ołnierzy i 128 dział. W drugiej połowie kwietnia armia ta w pełni ju\

skoncentrowana przystąpiła do marszu w kierunku Mand\
urii i jej pierwszym
zadaniem było opanowanie dogodnych przejść przez rzekę Jalu (Jalu-ciang,
Amnok-kang), która była rzeką graniczną między Koreą a Mand\
urią.
Dowództwo rosyjskie w celu powstrzymania japońskiej 1 Armii i do obrony
górzystych przejść nad rzeką Jalu wysłało w tym kierunku tzw. Oddział Wschodni
pod dowództwem generała M. Zasulicza, który był znacznie słabszy od sił
przeciwnika. Składam się on bowiem z około 19.000 \
ołnierzy dysponującymi tylko
62 działami. Tak oto w dolnym biegu rzeki Jalu pod wsią Ciulienczeng, 01.05.1904
roku doszło do pierwszej bitwy lądowej o znaczeniu strategicznym w tej wojnie.
1 Armia japońska po dokładnym rozpoznaniu i przygotowaniu artyleryjskim (ze
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905a.html 2008-04-06
Historia Rosji - serwis historyczny Page 5 of 5
strony japońskiej ogień prowadzono z zakrytych stanowisk ogniowych) przystąpiła
do ataku i uzyskała zdecydowaną przewagę. Poniósłszy znaczne straty Oddział
Wschodni wycofał się pod osłoną 11 pułku strzelców syberyjskich, który w ten
sposób uległ całkowitemu zniszczeniu. Zwycięstwo nad Jalu pozwoliło
Japończykom na rozszerzenie i przyspieszenie własnych działań ofensywnych i
przeniesienie je w głąb Mand\
urii. Armia generała Kuroki przekroczyła rzekę Jalu i
rozpoczęła dalszy marsz na północny zachód, w kierunku Laojang (na południe od
Mukdenu).
Dowództwo japońskie od razu te\
przystąpiło do dalszych akcji, wysadzając
między 05 i 19.05. desanty na południowo-wschodnim brzegu Półwyspu
Liaotuńskiego. Były to siły 2 Armii pod dowództwem generała Yasukaty Oku,
liczącej ok. 35.000 \
ołnierzy i 3 Armii generała Mitikury Nogi (ok. 26.000
\
ołnierzy), które wkrótce po wylądowaniu przystąpiły do działań wymierzonych w
Port Artur le\
ącego na południowym skraju półwyspu Liaotuńskiego, zwanym te\

półwyspem Kwantung. Po przecięciu linii kolejowej łączącej Port Artur z Mand\
urią
oddziały japońskie dotarły 30.05. do zachodniego wybrze\
a półwyspu (przesmyk
Cinczou), odcinając tym samym główną bazę i port rosyjski zupełnie od lądu.
Japończycy zajęli Kinczeu, a 30.05. Balang. Drugi port, Dalnij (Dalien), dostał się
w ręce Japończyków 01.06.1904 roku. Wszystkie te operacje ułatwiały
Japończykom przygotowanie się do rychłego ataku od strony lądu na Port Artur i
na jego systematyczne oblę\
enie. Po zajęciu przesmyku Cinczou 2 Armia japońska
została przegrupowana i skierowana na północ. Atak na Port Artur miała wykonać
3 Armia, która w tym celu była systematycznie wzmacniana posiłkami.
Wiadomość o odcięciu Port Artur w dowództwie rosyjskim wywołała konsternację i
niedowierzanie. Operujące na półwyspie wojska japońskie działały w pewnym
odosobnieniu i prawdopodobnie warto było wtedy uderzyć na nie od strony
północnej. Chciał tego nawet sam naczelny głównodowodzący, admirał Aleksiejew,
lecz generał Kuropatkin dowodzący armią, nie był do tego przekonany i zwlekał i
dopiero pod naciskiem Petersburga, zdecydował się na konkretne działanie. Na
odsiecz odciętemu Port Artur dowództwo rosyjskie skierowało liczący ok. 25.000
ludzi i 98 dział 1 Korpus Syberyjski z rejonu Ingkou-Kajping, pod dowództwem
generała Grigorija K. Stackelberga, który rozpoczął marsz na południe. W dniach
14-15.06.1904 roku doszło do drugiej bitwy w tej wojnie pod Wafanghou (ok. 120
km na północny wschód od Port Artur). Rosyjski korpus zmierzył się z siłami 2
Armii japońskiej (35.000 ludzi i 216 dział). W czasie 2-dniowych walk Japończycy
przełamali na skrzydłach pozycje rosyjskie. Wobec groz
by okrą\
enia Rosjanie
rozpoczęli odwrót na północ. Pierwsza rosyjska próba deblokady Port Artur
zakończyła się pora\
ką. (Straty rosyjskie: 3.600 zabitych i rannych; japońskie:
1000 zabitych i rannych).
| Wstecz do I części... | | CI
G DALSZY TEKSTU... |
Serwis Historyczny - Historia Rosji
http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/wojna1905a.html 2008-04-06