5. Składowe całkowitej pojemności płuc
U mężczyzn w płucach na szczycie najgłębszego wdechu znajduje się około 6 l powietrza. Jest to
całkowieta pojemność płuc  TLC (Total Lung Capacity), która dziele się na pojemność wdechową  IC
(Inspiratory Capacity) i pojemność zalegającą czynnościową  FRC (Functional Residual Capacity)
Pojemność wdechowa  IC  jest to pojemność p[owietrza wciąganego do płuc w czasie najgłębszego
wdechu po spokojnym wydechu. Pojemność zalegająca czynnościowa  FRC  jest to pojemność
powietrza pozostającego w płucach po spokojnym wydechu. Każda z tych dwóch pojemności dzieli się
z kolei na dwie objętości.
Objętość oddechowa  TV (Tidal Volume) wdychana i wydychana w czasie swobodnego wdechu i
wydechu oraz objętość zapasowa wdechowa  IRV (Inspiratory Reserve Volume) wciąga do płuc w
czasie maksymalnego wdechu wykonywanego na szczycie swobodnego wdechu tworząc łącznie
pojemność wdechową (IC).
Objętością zapasową wydechową  ERV (Expiratory Reserve Volume), jest to maksymalny wdech po
spokojnym wydechu. Po spokojnym wydechu zawsze zostaje w płucach objętość zalegająca  RV
(Residual volume).
Pojemność życiowa wdechowa - IVC (Inspiratory Vital Capacity), jest to powietrze w płucach które
mamy po wykonaniu najgłębszego wydechu a następnie po wykonaniu maksymalnego wdechu. Jest
ona większa nieco od pojemności życiowej  VC (Vital Capacity), a więc ilości powietrza, które można
usunąć z płuc po maksymalnym wdechu w czasie maksymalnego wydechu.
Przy maksymalnym wydechu, poprzedzonym maksymalnym wdechem, przewodziki pęcherzykowe
zamykają się za wcześniej, zanim pojemność wypełniające pęcherzyki zostanie usunięte. Z tego
względu pojemność życiowa wdechowa (IVC) może być większa od pojemności życiowej (VC)
mierzonej w czasie wydechu. Objętość zalegająca (RV) obejmuje powietrze znajdujące się w
pęcherzykach płucnych i przewodzikach pęcherzykowych, a więc tam, gdzie istnieją anatomiczne
warunki do wymiany gazów.
Objętość oddechowa (TV) jest to powietrze które dostaje się do dróg oddechowych w czsie
swobodnego wdechu i wynosi około 500 ml. Z tej objętości 350 ml to powietrze wdychane do
pęcherzyków płucnych. Reszta czyli 150 ml wypełnia przestrzeń martwą  jama nosowa, gardło,
krtań, tchawica, oskrzela i oskrzeliki.
Przestrzeń martwa fizjologiczna natomiast to pęcherzyki, w których nie ma wystarczającej ilości
naczyń włosowatych, aby mogła dojść wymiana powietrze-krew.
W czasie spoczynku wdychamy i wydychamy ok. 8 l powietrza na minutę, tj., 16 oddechów x 500ml
powietrza objętości oddechowej i jest to wentylacja płuc minutowa  MVV (Maxima Voluntary
Ventilation). Może być od kilku do kilkunastu razy większa od wentylacji płuc minutowej w
spoczynku.
W celach diagnostycznych do badania sprawności układu oddechowego stosuje się pomiar objętości
powietrza wydychanego w czasie pierwszej sekundy po najgłębszym wdechu, czyli natężonej
objętości wydechowej w pierwszej sekundzie  FEV 1,0 (Forced Expiratory Volume In The First Sec.)
Bibliografia:
Władysław Z. Traczyk  Fizjologia człowieka w zarysie (str. 310-312)
K. Kucharczyk, M. Nowak  Anatomia i fizjologia człowieka (str, 274-275)