13:01-51
Wydanie 1 pl
OÅ› wleczona sterowana ARA860
za wałem napędowym
Opis zasady działania, czynności serwisowych
i naprawczych
©
Scania CV AB 2001, Sweden
1 713 186
Spis treści
Spis treści
Zasada działania Informacje ogólne .................................................. 3
Elementy składowe................................................ 4
Schemat ogólny ...................................................... 7
Pozycja do jazdy na wprost ................................... 7
Skręt w prawo......................................................... 8
Skręt w lewo............................................................ 9
Siły zewnętrzne działające na układ
kierowniczy ........................................................... 10
Spadek przepływu w pompie wspomagania
układu kierowniczego.......................................... 10
Układ bezpieczeństwa ......................................... 11
Opis czynności serwisowych i
naprawczych Połączenia i elementy składowe ......................... 14
©
2 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
Informacje ogólne
Zasada działania
Informacje ogólne
ARA860 jest hydraulicznie sterowanÄ… osiÄ…
wleczoną umiejscowioną za wałem
napędowym. Układ hydrauliczny osi
wleczonej jest całkowicie niezależny od
normalnego systemu sterujÄ…cego, zaÅ›
ciśnienie robocze wynosi około 14 barów.
O jest zmodyfikowanÄ… wersjÄ… osi AMA860.
Układ sterujący osi wleczonej składa się z
siłownika głównego, siłownika
centrującego, akumulatora ciśnienia,
włącznika ciśnieniowego, czujnika
przepływu, zaworu kierunkowego oraz
kontrolki ostrzegawczej. Pompa
wspomagania układu kierowniczego
charakteryzuje się większą przepustowością
od pomp stosowanych w pojazdach z jednÄ…
osiÄ… kierowanÄ….
Autobusy ze sztywnÄ… osiÄ… przedniÄ…
(podwozia klasy UB oraz IB):
Siłownik główny znajduje się na przekładni
kierowniczej ze wspomaganiem i jest
bezpośrednio połączony z ramieniem
przekładni kierowniczej. Siłownik
centrujÄ…cy zamontowany jest na osi
wleczonej i porusza ramieniem zwrotnicy.
Autobusy z osobnym zawieszeniem kół
przednich (podwozie klasy EB):
Siłownik główny znajduje się po drugiej
stronie przekładni kierowniczej ze
wspomaganiem i jest połączony z
pośredniczącym ramieniem kierowniczym.
Siłownik centrujący zamontowany jest na
osi wleczonej i porusza ramieniem
zwrotnicy.
©
13:01-51 Scania CV AB 2001, Sweden 3
Elementy składowe
Elementy składowe
Umiejscowienie elementów składowych
Autobusy ze sztywnÄ… osiÄ… przedniÄ…, podwozia klasy UB oraz IB
4 7
5 6
1 2 3
Autobus z osobnym zawieszeniem kół przednich, podwozie klasy EB
4
1 2 3 5 6 7
Schemat ideowy, 2 Zawór kierunkowy 5 Akumulator ciśnienia
lewostronny układ V561
6 Siłownik centrujący
kierowniczy
3 Włącznik ciśnieniowy
7 Czujnik przepływu
1 Siłownik główny T588
T589
4 Złącza napełniania
©
4 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
124 312
124 313
Elementy składowe
Siłownik główny
Siłownik główny składa się z czterech
komór: w dwóch - połączonych z
przekładnią kierowniczą ze wspomaganiem
- zwiększa się w ciśnienie, gdy przekładnia
kierownicza poruszana jest przez koło
kierownicy. Pozostałe dwie komory
połączone są z dwoma komorami w
siłowniku centrującym i hydraulicznie
przenoszą siły skrętne na koła osi
wleczonej. W celu zachowania dobrej
stateczności kierunkowej oś wleczona nie
skręca się przez pierwsze 5 stopni skrętu kół
przednich.
Siłownik centrujący
Siłownik centrujący składa się z części
sterującej wyposażonej w dwie komory oraz
części centrującej. Gdy ciśnienie oleju
hydraulicznego z siłownika głównego
zwiększy się w jednej z komór części
sterującej, porószone zostanie tłoczysko,
które przeniesie siłę na ramię zwrotnicy;
ramię przekładni kierowniczej. Gdy układ
kierowniczy zmieni kierunek, zwiększy się
ciśnienie w drugiej komorze i tłoczysko
zostanie popchnięte w przeciwną stronę.
Gdy kąt skrętu kół przednich jest mniejszy
niż 5 stopni, obydwie komory części
sterującej połączone są poprzez funkcję w
siłowniku głównym. W tej pozycji aktywna
jest część centrująca siłownika
centrującego. Część centrująca wyposażona
jest w dwa tłoczki, z których jeden
przymocowany jest do tłoczyska, zaś drugi
porusza się swobodnie. W siłowniku
centrującym znajduje się również w
przytwierdzona na stałe przegroda.
Ciśnienie układu o wielkości 14 barów
działające na obydwa tłoczki dociska je do
przegrody, utrzymując dzięki temu koła w
wyprostowanej pozycji. Akumulator
ciśnienia wyrównuje gwałtowne zmiany
ciśnienia w układzie i utrzymuje je na
poziomie, który powoduje prostowanie się
kół osi wleczonej w chwili powrotu koła
kierownicy do środkowego ustawienia.
Gdy ciśnienie w układzie hydraulicznym
stanie się zbyt niskie, włącznik ciśnienia
spowoduje zapalenie siÄ™ kontrolki
ostrzegawczej na tablicy przyrządów.
©
13:01-51 Scania CV AB 2001, Sweden 5
Elementy składowe
Czujnik przepływu T589
Czujnik przepływu zamontowany w układzie
kierowniczym steruje pracÄ… zaworu
kierunkowego. Jeśli przepustowość w
układzie kierowniczym spadnie poniżej
5-8 litrów na minutę, czujnik przepływu
uruchomi elektrycznie zawór kierunkowy i
jednocześnie zapali się kontrolka na tablicy
przyrządów.
Zawór kierunkowy V561
Zawór kierunkowy w układzie
kierowniczym znajduje się pomiędzy
siłownikiem głównym a siłownikiem
centrującym, który normalnie jest
zamknięty. Zawór kierunkowy włączany jest
przez czujnik przepływu. Gdy zawór
kierunkowy jest otwarty, obydwa siłowniki
centrujące komory części sterującej są ze
sobą połączone.
©
6 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
124 327
Schemat ogólny
Schemat ogólny, lewostronny układ kierowniczy
Pozycja do jazdy na wprost
Siłownik główny skonstruowany jest w taki 1 Siłownik główny
sposób, że gdy koła ustawione są do jazdy na
2 Włącznik ciśnieniowy
wprost, komory B i D w siłowniku są ze sobą
3 Akumulator ciśnienia
połączone. Ustawienie do jazdy na wprost w
4 Zawór kierunkowy
tej konfiguracji ma miejsce, gdy kąt skrętu
kół jest mniejszy niż 5 stopni. Ciśnienie w
5 Czujnik przepływu
obydwu komorach Z i Y w siłowniku
6 Siłownik centrujący
centrującym zwiększane jest za pomocą
akumulatora ciśnienia, który utrzymuje koła
osi wleczonej w pozycji do jazdy na wprost.
A
E
L1
W
D B
L3
L2
X
L4
/
L1
L2
L3/L4
C
Y
Jeśli koła są wyprostowane, komory B i D w
siłowniku głównym są ze sobą połączone
Z
przez sfazowanie na tłoczysku.
L3/L4
Siłownik centrujący
©
13:01-51 Scania CV AB 2001, Sweden 7
124 315
124 314
Schemat ogólny
Skręt w prawo
Przekładnia kierownicza ze wspomaganiem 1 Siłownik główny
zwiększa ciśnienie w komorze E siłownika
2 Włącznik ciśnieniowy
głównego w trakcie skrętu w prawo, dzięki
3 Akumulator ciśnienia
czemu tłoczek przemieszcza się i wzrasta
4 Zawór kierunkowy
ciśnienie w komorze D.
5 Czujnik przepływu
Jeśli skręt kół jest większy niż 5 stopni, olej
6 Siłownik centrujący
hydrauliczny z komory D tłoczony jest do
komory X przez przewód ciśnieniowy L2.
Tłoczek w siłowniku centrującym
przemieszcza się, dzięki czemu koła osi
wleczonej skręcają się w przeciwną stronę.
A
E L1
W
D B
L3
L2
X
L4
/
L1
L2
Y L3/L4
C
Siłownik główny
Z
L3/L4
Siłownik centrujący
©
8 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
24 317
124 316
Schemat ogólny
Skręt w lewo
E A
6
Q W
1
5
4
X
Y
Z
L3/L4 L2 L1
D
C B
P
2
3
Przekładnia kierownicza ze wspomaganiem 1 Siłownik główny
zwiększa ciśnienie w komorze A siłownika
2 Włącznik ciśnieniowy
głównego w trakcie skrętu w lewo, dzięki
3 Akumulator ciśnienia
czemu tłoczek przemieszcza się i wzrasta
4 Zawór kierunkowy
ciśnienie w komorze B.
5 Czujnik przepływu
Jeśli skręt kół jest większy niż 5 stopni, olej
6 Siłownik centrujący
hydrauliczny z komory B tłoczony jest do
komory W przez przewód ciśnieniowy L1.
Tłoczek w siłowniku centrującym
przemieszcza się, dzięki czemu koła osi
wleczonej skręcają się w przeciwną stronę.
A
E
L1
W
D B
L3
L2
X
/L4
L1
L2
Y L3/L4
C
Siłownik główny
Z
L3/L4
Siłownik centrujący
©
13:01-51 Scania CV AB 2001, Sweden 9
124 320
124 319
124 318
Schemat ogólny
Siły zewnętrzne działające na
układ kierowniczy
Jeśli na koła działa siła zewnętrzna, ciśnienie
układu będzie wzrastać aż otworzy się zawór
bezpieczeństwa w siłowniku głównym i
umożliwi odchylenie kierunku ustawienia
kół. Po ustawieniu kół przednich do jazdy na
wprost (tj. przy kącie skrętu mniejszym niż
5°), jeÅ›li na ukÅ‚ad kierowniczy nie dziaÅ‚ajÄ…
siły zewnętrzne siłownik centrujący powraca
do centralnej pozycji.
Spadek przepływu w pompie
wspomagania układu
kierowniczego
W przypadku braku przepływu z pompy
wspomagania układu kierowniczego,
obydwie komory części sterującej siłownika
centrującego są ze sobą połączone przez
zawór kierunkowy. Na oś wleczoną nie jest
przenoszona siła skrętna. Oś wleczona w
takim momencie również do pewnego
stopnia kieruje torem pojazdu i zawsze
powraca do pozycji wyprostowanej.
©
10 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
Układ bezpieczeństwa
Układ bezpieczeństwa
Połączenie elektryczne
Schemat elektryczny układu bezpieczeństwa
dla osi wleczonej ARA860 zawarty jest w
grupie głównej 16.
Oś ARA860 wyposażona jest w układ
umożliwiający kierowanie autobusem w
sytuacji, gdy nie działa pompa wspomagania
układu kierowniczego. Układ składa się z
kontrolki ostrzegawczej, zaworu
kierunkowego, czujnika przepływu,
włącznika ciśnieniowego, czujnika prędkości
oraz czterech przekaz
ników.
Kontrolka ostrzegawcza układu
bezpieczeństwa zapala się każdorazowo po
przekręceniu kluczyka stacyjki do pozycji
jazdy i świeci się do momentu osiągnięcia w
przekładni kierowniczej ze wspomaganiem
normalnego natężenia przepływu.
Kontrolka ostrzegawcza zapali się również w
chwili wystąpienia poniższych usterek:
" Niskie ciśnienie oleju w układzie
hydraulicznym osi wleczonej.
" Mała przepustowość zwykłej pompy
wspomagania układu kierowniczego.
" Przepalony bezpiecznik 14.
" Przepalony bezpiecznik 18.
©
13:01-51 Scania CV AB 2001, Sweden 11
Układ bezpieczeństwa
Niskie ciśnienie oleju w układzie
hydraulicznym osi wleczonej
Gdy ciśnienie oleju w układzie
hydraulicznym osi wleczonej stanie siÄ™
niskie styki włącznika ciśnieniowego T588
zewrÄ… siÄ™ na uziemieniu i zapali siÄ™
kontrolka ostrzegawcza 0500.
Mała przepustowość pompy
wspomagania układu kierowniczego
Po zwarciu styków czujnika przepływu T589
uruchomiony zostanie zawór kierunkowy
V561. Zawór kierunkowy zostanie zasilony
napięciem przez R590 (30-87), który
zasilany jest napięciem przez bezpiecznik
14. Uzwojenie wzbudzajÄ…ce w R590 (85-86)
zasilane jest napięciem przez bezpiecznik
18. Aby R590 został wzbudzony, włącznik
T589 musi się zewrzeć i uziemić uzwojenie
R590. Zwarcie włącznika T589 również
powoduje zapalenie siÄ™ kontrolki
ostrzegawczej.
Bezpieczniki
W chwili przepalenia siÄ™ bezpiecznika
układu zapali się kontrolka ostrzegawcza na
tablicy przyrządów.
Bezpiecznik 14, zasilany stale napięciem
akumulatora (styk 30)
W przypadku przepalenia siÄ™ bezpiecznika
14, R593 nie zostanie wzbudzony i zapali siÄ™
kontrolka ostrzegawcza 0500, która
uziemiona jest poprzez R593 (30-87a).
Bezpiecznik 18, zasilany przy włączonym
zapłonie (styk 15)
Jeśli bezpiecznik 18 jest przepalony, R595
nie zostanie wzbudzony. Kontrolka
ostrzegawcza 0500 zapali się, ponieważ
połączona jest z uziemieniem przez R593
(30-87) oraz przez R595 (85-86).
©
12 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
Układ bezpieczeństwa
Utrata zasilania
Sterowanie układu normalnie zasilane jest
napięciem zapłonu (styk 15), jednak w
przypadku jego utraty przy prędkości
ponad 5 km/h zasilane jest napięciem
stałym (styk 30).
Przed osiągnięciem prędkości 5 km/h
Funkcjonowanie układu hydraulicznego osi
wleczonej nie jest wyłączone.
Po przekroczeniu prędkości 5 km/h po
raz pierwszy
Gdy prędkość przekroczy 5 km/h, zasilanie
napięciem odbywa się przez E597 do czasu
przerwania stałego zasilania napięciem
(styk 30). W przypadku utraty zasilania
napięciem zapłonu (styk 15) przy prędkości
mniejszej niż 5 km/h nic się nie dzieje,
zawór kierunkowy pozostaje zamknięty.
W przypadku zaniku zarówno zasilania
napięciem zapłonu (styk 15), jak i stałym
(styk 30) zapali siÄ™ kontrolka ostrzegawcza.
W wyniku przekazania sygnału prędkości
do E597 napięcie akumulatora dostarczane
jest do R595, który nie jest wzbudzony, zaś
zasilanie odbywa siÄ™ przez 87a-30. R594
zostanie wzbudzony i utworzy wewnętrzny
obwód podtrzymujący, umożliwiając
zasilanie napięciem akumulatora uzwojenia
R590. R594 pozostanie wzbudzony do czasu
utraty napięcia akumulatora (zasilanie stałe
- styk 30).
©
13:01-51 Scania CV AB 2001, Sweden 13
Opis czynności serwisowych i naprawczych
Opis czynności serwisowych i
naprawczych
Połączenia i elementy
składowe
Czystość
Informacje ogólne
Zachowanie czystości podczas prac przy
Informacje dotyczące czynności nie
układzie kierowniczym jest bardzo ważne.
opisanych w tej części zawarte są w
Główną przyczyną uszkodzeń elementów
Podręczniku warsztatowym w grupie
układu kierowniczego i jego uszczelek są
głównej 13, Oś wleczona sterowana za
zanieczyszczenia w układzie hydraulicznym.
wałem napędowym.
Przede wszystkim należy pamiętać, aby:
.
OSTRZEZENIE!
" Dokładnie oczyścić miejsca wokół
!
przyłączy przewodów przed ich
Olej hydrauliczny jest substancjÄ…
odłączeniem.
szkodliwą, unikać kontaktu ze skórą.
" Zatkać wszystkie złącza natychmiast po
wymontowaniu przewodów giętkich lub
sztywnych.
.
OSTRZEZENIE!
!
Przed rozpoczęciem pracy przy
układzie hydraulicznym KONIECZNE
jest obniżenie w nim ciśnienia w sposób
kontrolowany. W układzie panuje
podwyższone ciśnienie o wartości 14
barów, co oznacza, że jeśli układ nie
zostanie pozbawiony ciśnienia olej
zostanie wyrzucony na zewnÄ…trz po
otwarciu złączki. Grozi to obrażeniami
oczu itp.
.
OSTRZEZENIE!
!
Akumulator ciśnienia napełniony jest
azotem pod ciśnieniem 8,5 bara. Oznacza
to, że ciśnienie w nim jest podwyższone
nawet w przypadku braku ciśnienia w
układzie. Z tego względu pod żadnym
pozorem nie należy otwierać złączki
(korka) po stronie gazowej akumulatora.
Korek może zostać wypchnięty przez
ciśnienie gazu z dużą siłą.
©
14 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
Opis czynności serwisowych i naprawczych
ZÅ‚Ä…cza
Złącza układu hydraulicznego znajdują się w
rodkowej części autobusu. Zachowanie
czystości układu kierowniczego jest bardzo
ważne. Oczyścić miejsca wokół złączy przed
zdjęciem zaślepek ochronnych
Złącza pod pokrywą w podłodze
Zawór kierunkowy
Zmieniając zawór kierunkowy należy
montować go w pozycji poziomej. Moment
dokręcania złączy wynosi 50 Nm.
Pod pokrywą w podłodze
1 Włącznik ciśnieniowy T588
2 Zawór kierunkowy V561
(Na rysunku podwozie klasy EB)
©
13:01-51 Scania CV AB 2001, Sweden 15
Opis czynności serwisowych i naprawczych
Czujnik przepływu T589
1 3
Czujnik przepływu składa się z obudowy na
przewodzie powrotnym układu
kierowniczego oraz włącznika
elektrycznego. Włącznik można wymienić
bez konieczności opróżniania układu
kierowniczego z oleju.
Moment dokręcania
1 Zespoły złączek czujnika przepływu:
3 2
4
50 Nm.
2 WÅ‚Ä…cznik elektryczny: 20 Nm.
1 WÅ‚Ä…cznik elektryczny
2 Obudowa czujnika przepływu
WAŻNE! Czujnik przepływu może być
3 ZÅ‚Ä…cze hydrauliczne
zamontowany tylko w jednym położeniu.
4 Strzałka oznaczająca kierunek
Kierunek przepływu powinien być zgodny z
przepływu
oznaczeniem na obudowie czujnika
przepływu.
Wskazówka: W wcześniejszych modelach
podwozia czujnik przepływu montowany jest
na przewodzie ciśnieniowym. W nowszych
modelach podwozia czujnik przepływu
montowany jest na przewodzie powrotnym.
Z racji kierunku przepływu, jest on również
zwrócony w innym kierunku.
Czujnik przepływu dla wcześniejszych
modeli podwozi nie jest dostępny jako
osobna część i podczas wymiany musi być
zastÄ…piony modelem wykorzystywanym w
nowszych modelach podwozi. Należy go
również zamontować na przewodzie
powrotnym. W nowszych czujnikach
Czujnik przepływu T589 umiejscowiony za
przepływu zarówno złącza hydrauliczne, jak i
pompą serwomechanizmu układu
kontakt elektryczny sÄ… innego typu.
kierowniczego w komorze silnika
©
16 Scania CV AB 2001, Sweden 13:01-51
124 321