ROZWÓJ ZARODKOWY JEŻOWCA
jeżowce modelowe w badaniach nad rozwojem zarodkowym, bo:
duża dostępność materiału
szybki i nieskomplikowany rozwój

JAJO I ZAPŁODNIENIE
oligolecytalne- mało materiału rozproszonego w cytoplaźmie
owulowana i zapładniana dojrzała komórka jajowa!!
zapłodnienie zewnętrzne w wodzie morskiej
spotkanie plemnik/kom jajowa dzięki specyficznym substancjom atrakcyjnym dla plemnika, które wydziela kom jajowa
kontakt plemnika z kom jajową wywołuje REAKCJĘ AKROSOMOWĄ - wyrzucenie zawartości akrosomu - tam enzymy proteolityczne,które torują dojście przez osłonkę galaretowatą
przejście przez osłonkę galaretowatą i błonę żółtkową-->fuzja błon-->wniknięcie plemnika do cytoplazmy jaja
fuzji gamet pośredniczy specyf gatunkowo białko BINDYNA(z pow nici akrosomowej)
DWA BLOKI P/POLISPERMII
po wniknięciu pierwszego plemnika
1 SZYBKI BLOK
zmiana pot elektrycznego błony oocytu:
zmiana przepuszczalności-->Na+ do wew--> z -70mV na +20mV
plemnik zdolny do fuzji z błoną o pot -, a nie +
po kilkudziesięciu sek pot błonowy spada, w tym czasie:
2 WOLNY BLOK
wyrzucenie białek z ziaren korowych(zaczyna się w miejscu styku z plemnikiem) do przestrzeni między bł oocytu a bł żółtkową-->tworzy się przestrzeń okołożółtkowa
proteazy z ziaren korowych rozp białka, które łączyłe te dwie błony
mukopolisacharydy tworzągradient-->napływ wody-->zwiększenie odległ pomiędzy błonami
peroksydaza modyf błonę żółtkową-->błona zapłodnienia (nie do przejścia dla plemnika)
błona zapłodnienia tworzy się w pok 20-60 sek po zetknięciu plemnika z kom jajową
hialina z ziaren tworzy na błonie plazmatycznej warstwę hialinową (przylegającą)
wartswa hialinowa odpow za integralność zarodka podczas bruzdkowania,zanim połączenia ścisłe

BRUZDKOWANIE
całkowite promieniste
oś animalno-wegetatywna
biegun animalny - miejsce wyrzucenia ciałek kierunkowych
biegun wegetatywny po przeciwnej stronie
2 pierwsze bruzdy południkowo, przez oba bieguny
trzecia bruzda równoleżnikowo - powstają dwa piętra:
animalne
wegetatywne
czwarty podział
piętro animalne - południkowo-->1 piętro z 8 mezomerów - z nich ektoderma larwy
piętro wegetatywne - równoleżnikowo w pobliżu bieguna wegetatywnego--> makro- i mikromery
makromery - ektoderma(górne piętro), większośc na endo- i mezodermę
mikromery - górne - szkielet larwy
- dolne - wyściółka wtórnej jamy ciała
LOSY BLASTOMERÓW NIE SĄ W TYM MOMENCIE ZDETERMINOWANE
rozwój regulacyjny
jedyne ZDETERMINOWANE od początku to mikromery, które zawsze na mezenchymę pierwotną,z niej igiełki szklieletu larwy
mikromery jako czynnik indukcyjny decydujący o rozwoju innych elementów zarodka
beta-katenina jako czynnik specyf i determinacji mikromerów i indukowania innych komórek przez mikromery
po 4 podziale brak synchroniczności
wewnątrz jama wypełniona płynem-->tworzy się blastula z blastocelem i jednowarstwową ścianą z kom jednakowej wielkości; między nimi połączenia ścisłe
wewnętrz komórki blastuli tworzą błonę podstawną
zewnątrz wyrastają rzęski
blastula wydziela enzymy proteolityczne--> strawienie bł zapłodnienia--> wyklucie blastuli--> postać swobodnie pływająca w wodzie
kształt-> spłaszczenie strony wegetatywnej-> komórki wyższe-> płytka wegetatywna

GASTRULACJA
przemieszcanie się komórek-> zarodek wielowarstwowy-> listki zarodkowe
*wnikanie kom z dużych mikromerów do jamy blastocelu
(tu zanika adheczja do sąsiadów i warstwy hialinowej,wzrasta powinowactwo do bł podstawnej)
zmiana kształtu wnikających komórek - mezenchyma pierwotna-> pierścieniowate zgrupowanie w wegetatywnej części
*wpuklanie wegetatywnej cz blastuli - zagłębienie=prajelito - materiał na endo- i mezodermę
otwór prajelita - pragęba
płytka gastrulacyjna ma autonomiczną cechę wpuklania się, po jeje wycięciu wpuklanie STOP
wydłużanie prajelita-> zwężanie go-> wypustki cytoplazmatyczne (filopodia) - kontakt z pow ektodermy w pobliżu bieguna animalnego-> kurczenie się filopodiów - zetknięcie szczytu prajelita z błoną podstawną
ze ścianki prajelita do blastocelu kom mezenchymy wtórnej - materiał na mezodermę
od tego momento prajelito-> jelito
w jego ściance tylko endoderma
wędrowanie komórek ze ściany prajelita:
kom prekursorowe kom pigmentowych-> przebijają bł podstawną i po jej wew str wędrują na ostateczne miejsce
kom prekursorowe kom mięśniowych i materiał na wyściółkę jamy ciała - ostatnie tworzą zawiązek jamy ciała dorosłego

PLUTEUS - WOLNO
PŁYWAJĄCA LARWA
kom menezchymy pierwotnej - po bokach pragęby tworzą dwa syncytia - wew igiełki szkieletu larwalnego
tworzy się poprzez zrośnięcie i przerwanie prajelita z ektodermą otwór gębowy
z pragęby odbyt
kształ-> ostrosłup
dookoła otworu gębowego ramiona usztywnione igiełkami(4pary)
jelito na 3 odcinki: przednie środkowe tylne
pęcherzyk/zawiązek jamy ciała na dwa: prawy i lewy
prawy i lewy na somatocel,hydrocel,aksocel
rzęski na krawędziach ramion - ruch i napędzanie pokarmu do otw gębowego

METAMORFOZA
sym promienista-> sym dwuboczna
zawiązek postaci ostatecznej tworzy się wew i powoli obejmuje całość
najpierw strona oralna
ścianki boczne ciała obejmują to, co wejdzie w skład postaci ostatecznej a jest z larwy (woreczki celomatyczne lewej str,jelito bez otworów)
w obrębie zawiązka tworzą się narządy (ukł ambulaklarny,szkielet)
jak opadnie na dno, to co nie jest częścią ostatecznej formy ulega lizie
dorosły osobnik: denny tryb życia symetria promienista