Bezpieczeństwo i higiena pracy
Zagadnienia :
1. Istota bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. Podstawowe przepisy bhp zawarte w kodeksie pracy oraz innych przepisach
wykonawczych (rozporzÄ…dzeniach).
3. Zagrożenia wypadkowe występujące podczas ćwiczeń i akcji ratowniczych.
4. Podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas obsługi urządzeń ratowniczych.
5. Postępowanie w razie wypadku i sytuacji awaryjnych.
Ad 1. Istota bezpieczeństwa i higieny pracy.
Bezpieczeństwo i higiena pracy jest zagadnieniem występującym
w zakładzie pracy gdzie jest świadczona praca na rzecz pracodawcy, czyli występuje
relacja między dwoma podmiotami : pracodawca i pracownik. W działalności
organizacji jakimi są ochotnicze straże pożarne nie występuje żaden z wymienionych
dwóch podmiotów, ponieważ nie występuje tam np. umowa o pracę, która nawiązuje
stosunek pracy.
W związku z powyższym jak ująć bezpieczeństwo i higienę pracy
w działalności Ochotniczej Straży Pożarnej, która jest organizacją społeczną, a nie
zakładem pracy ? Kto będzie pełnił rolę pracodawcy ? Kto odpowiada
za przestrzeganie przepisów bhp ? Na te i wiele innych pytań odpowiemy sobie
na tym wykładzie.
Praca ratownika  strażaka jest wykonywana w różnych miejscach i czasie
oraz w warunkach ekstremalnych, dlatego też musimy pamiętać o tym, że jest
to praca narażona na wszelkiego rodzaju zagrożenia takie jak ;
 wysoka temperatura,
 duże zadymienie emitujące toksyny,
 zagrożenie wybuchem,
 porażenie prądem elektrycznym,
 kontakt z materiałami skażonymi biologicznie,
 kontakt z materiałami skażonymi radiologicznie itp.
Dlatego też, bezpieczeństwo i higiena pracy jest istotnym zagadnieniem, które musi
opanować każdy strażak, zarówno członek OSP jak i strażak  funkcjonariusz PSP.
Ad 2. Podstawowe przepisy bhp zawarte w kodeksie pracy oraz innych
przepisach wykonawczych (rozporzÄ…dzeniach).
Kodeks pracy jest ustawą regulującą w sposób kompleksowy zagadnienia
stosunków pracy. Dział X Kodeksu omawia wyłącznie problemy bezpieczeństwa
i higieny pracy. W swojej treści określa obowiązki i uprawnienia pracodawcy, a także
obowiÄ…zki i uprawnienia pracownika.
Jest to podstawowy akt prawny, z którego wypływają wszystkie dalsze
przepisy dotyczące zagadnień bhp. Z tego względu dobra znajomość działu
X Kodeksu pracy jest konieczna. Kodeks pracy odsyła często do regulacji
szczegółowych jakim są przepisy wykonawcze ujęte w rozporządzeniach. Nas
najbardziej będzie interesowało rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 17 listopada 1997 r. w sprawie szczegółowych warunków
bezpieczeństwa i higieny służby strażaków oraz zakresu ich obowiązywania
w stosunku do innych osób biorących udział w akcjach ratowniczych, ćwiczeniach
lub szkoleniu oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia
19 stycznia 1993 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania okresowych
bezpłatnych badań lekarskich członków ochotniczych straży pożarnych biorących
bezpośredni udział w działaniach ratowniczych. Omawiając powyższe przepisy
prawne nie można ominąć również rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 19 stycznia 1993 r. W sprawie szczegółowych zasad
przeprowadzania okresowych badań lekarskich członków ochotniczych straży
pożarnych biorących bezpośredni udział w działaniach ratowniczych oraz
rozporządzenia Ministra Spraw Wewmętrznych i Administracji z dnia 24 grudnia
2003 r. W sprawie przyznawania świadczeń odszkodowawczych strażakom
jednostek ochrony przeciwpożarowej i członkom ochotniczej straży pożarnej
z tyutułu uszczerbku na zdrowiu albo szkody w mieniu, a w przypadku ich śmierci
przyznawania odszkodowań członkom ich rodzin.
Ad. 3. Zagrożenia wypadkowe występujące podczas ćwiczeń i akcji
ratowniczych.
Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy strażaków podczas ćwiczeń
doskonalÄ…cych.
1. Nie może być dopuszczony do ćwiczeń strażak, który nie przedstawił aktualnego
orzeczenia o braku przeciwskazań lekarskich.
2. Nie wolno dopuścić do ćwiczeń strażaka, który nie posiada dostatecznej
znajomości przepisów i zasad bhp oraz potrzebnych umiejętności.
3. Nie może być dopuszczony do ćwiczeń strażak naruszający postanowienie
regulaminów, instrukcji, przepisów i zasad bhp, negujący polecenia i wskazówki
przełożonych oraz zgłaszający zły stan zdrowia.
4. Każde ćwiczenie powinno być przeprowadzane pod nadzorem instruktora i przez
taką liczbę osób, która pozwala na sprawowanie nad nimi bezpośredniego nadzoru.
5. Strażak nie może być dopuszczony do wykonywania ćwiczeń bez środków
ochrony indywidualnej oraz bez przeszkolenia go w ich użyciu.
6. Zabrania się stosowania kryterium czasowego w szkoleniu i ćwiczeniach
z użyciem :
- linek ratowniczych i linkowych aparatów ratowniczych,
- worów i skokochronów,
- sprzętu ochrony dróg oddechowych,
- ubrań izolujących cały organizm,
- drabin i podnośników,
- dz
wigania i przenoszenia ciężarów o wartości większej niż połowa połowa
dopuszczalnej wartości określonej w normie ręcznego dz
wigania i przenoszenia
ciężarów,
 zwijania po drabinach użytego w ćwiczeniach sprzętu,

Bezpieczeństwo podczas prowadzenia prac na wysokości.
Praca na wysokości dla stałych stanowisk pracy to praca wykonywana na poziomach
wzniesionych ponad 1m nad terenem otwartym lub podłogą w pomieszczeniu
zamkniętym. Wszystkie części konstrukcji powinny posiadać poręcze o wysokości
1,1 m .
Praca na wysokości przy budowaniu lub rozbiórce obiektów to praca wykonywana na
wysokości powyżej 2 m od terenu zewnętrznego lub podłogi w pomieszczeniu
zamkniętym  szczególnie prace na drabinach , podestach, pomostach, konstrukcjach
budowlanych, stropach, kominach itp.
Prowadzenie działań na wysokości.
1. Zajmując stanowiska na miejscach grożących upadkiem z wysokości, należy
wykorzystać wszelkie dostępne środki zabezpieczenia się, których podstawowym
elementem powinny być szelki bezpieczeństwa.
2. Wykorzystując do zabezpieczenia się elementy konstrukcji budowlanej, należy
zwracać szczególną uwagę na ich wytrzymałość.
3. Podczas złych warunków atmosferycznych osoby pracujące na wysokości muszą
być odpowiednio zabezpieczone; szczególną uwagę należy zachować przy
oblodzonych, mokrych, zaśnieżonych i stromych miejscach.
4. Ratowanie ludzi przy pomocy drabin lub za pomocą skokochronu może odbywać
się tylko wówczas, gdy nie ma innego, bezpieczniejszego sposobu ewakuacji.
5. Zabrania się używania do ratownictwa i ewakuacji ludzi nie przystosowanych do
takich celów wind osobowych lub towarowych znajdujących się w strefie
zagrożonej.
6. Na drabiny i podnośniki hydrauliczne nie wolno wchodzić bez uzbrojenia
osobistego.
7. Podczas operowania prądami na wysokości prądownik powinien być
zabezpieczony za pomocą zatrzaśnika, a linia wężowa zabezpieczona podpinką.
8. Gdy nie zachodzi bezpośrednie zagrożenie dymem , żarem lub płomieniami,
drabinę należy opierać tak, aby co najmniej dwa szczeble wystawały ponad
krawędz
dachu, ściany lub parapetu okna.
9. Przedmioty utrudniające wejście i wyjście, a znajdujące się na parapetach
okiennych, należy usuwać do wnętrza pomieszczeń.
10.Szczególną ostrożność należy zachować przy wybijaniu szyb przed wejściem
do pomieszczeń.
Prowadzenie działań ratowniczych w obrębie dróg publicznych.
1. W razie konieczności prowadzenia działań na drodze publicznej, należy ją przy
pomocy właściwej służby specjalistycznej, a w razie jej braku, własnymi
środkami, zamknąć dla ruchu pojazdów, zapewniając zgodnie z przepisami ruchu
drogowego zabezpieczenie, właściwe do pory doby i warunków atmosferycznych.
2. Jeżeli akcja ma być prowadzona w pobliżu drogi publicznej , a dla pojazdów
ratowniczych nie ma innego miejsca , to należy je ustawiać na skraju jednej części
drogi i tylko od strony miejsca akcji, zostawiajÄ…c drugÄ… stronÄ™ drogi wolnÄ… dla
ruchu pojazdów, stosując następujące zasady:
- z wyjątkiem kierowcy, pozostali członkowie załogi wychodzą z pojazdów
po stronie pobocza lub chodnika,
- kierujący działaniem ratowniczym zapewnia skuteczne zabezpieczenie
z odpowiedniej odległości ratowników i sprzętu z obu kierunków drogi nie
zamkniętej dla ruchu,
- pojazdy ratownicze powinny mieć włączone pełne oświetlenie zewnętrzne
i światła ostrzegawcze na dachach
- w odpowiednich odległościach od pojazdów należy ustawić lampy
sygnalizacyjne i znaki ostrzegawcze,
- w szczególnych okolicznościach do zabezpieczenia lub zamknięcia drogi można
dodatkowo użyć pojazdów ratowniczych, ustawionych w poprzek jezdni,
zapewniając odpowiednią ich widoczność,
- każdorazowo przed wejściem na drogę należy zachować szczególną ostrożność,
upewniając się, że nie ma zagrożenia ze strony innych pojazdów.
Prowadzenie działań w obrębie zagrożenia materiałami chemicznymi.
W czasie akcji ratowniczych, w których występuje ze strony materiałów żrących,
parzących, łatwo palnych i wybuchowych, dla uniknięcia skutków zagrożenia należy
kierować się przede wszystkim następującymi zasadami :
1. działać z największą rozwagą i ostrożnością, zwłaszcza przy przeprowadzaniu
rozpoznania,
2. stosować odpowiednią odzież ochronną i specjalną oraz izolacyjny sprzęt ochrony
dróg oddechowych,
3. w zależności od sytuacji ograniczyć lub zabraniać wprowadzenia ratowników
do wnętrza zagrożonych obiektów,
4. zachować ostrożność przy otwieraniu pomieszczeń i zbiorników,
5. odcinać dopływ płynów i gazów łatwopalnych, nie dopuszczać do przenikania
płynów , par i gazów palnych do przewodów kanalizacyjnych, wodociągowych,
ogrzewczych i innych,
6. osoby, które zostały zmoczone lub opryskane cieczą palną, substancjami żrącymi
lub parzącymi, wycofać z udziału w akcji i zapewnić im pomoc medyczno 
sanitarną oraz środki neutralizujące,
7. zadania, o ile jest to możliwe, wykonywać od strony nawietrznej,
8. bezpieczeństwo ratowników pracujących w strefie powinni również zapewniać,
gotowi do wejścia w nią, ratownicy rezerwowi.
W czasie prowadzenia akcji ratowniczych w obiektach, w których występują
materiały chemiczne, dowódca akcji obowiązany jest współpracować z personelem
technicznym i do korzystania z jego wskazówek.
W razie stwierdzenia zagrożenia mogącego spowodować wybuch należy wycofać
ludzi w miejsce bezpieczne.
Prowadzenie działań w obrębie zagrożenia dymem i gazami pożarowymi.
Gdy sytuacja nie pozwala na zwłokę ze względu na konieczność ratowania ludzi,
a stężenie dymów jest nieznaczne, dopuszcza się wprowadzanie do pomieszczeń
zadymionych osób nie zabezpieczonych izolacyjnym sprzętem ochrony dróg
oddechowych pod warunkiem ;
 należy jak najszybciej oddymić i przewietrzyć pomieszczenia,
 należy posuwać się w pozycji schylonej ku podłodze, jeżeli dym unosi się ku
górze.
Dowódca wprowadzając ludzi do strefy zadymienia powinien pamiętać o tym, aby :
 po założeniu masek przez podwładnych sprawdzić funkcjonowanie izolacyjnego
sprzętu ochrony dróg oddechowych, a zwłaszcza otwarcie dopływu powietrza
z butli, szczelność przylegania maski , szczelność połączeń i złącz oraz wskazania
przyrządów określających ciśnienie powietrza,
 zwracać uwagę, aby sprzęt ubezpieczający nie powodował unieruchomienia
izolacyjnego sprzętu ochrony dróg oddechowych,
 przestrzegać ściśle zasady nieprzekraczania dopuszczalnego czasu pracy
z jednoczesnym zachowaniem niezbędnej rezerwy czasu działania ochronnego,
 w przypadkach trudnych warunków pracy zmniejszyć w odpowiednim stopniu
dopuszczalny czas przebywania osób w obszarze zagrożonym,
 posługiwać się wcześniej ustalonymi umownymi znakami sygnalizacyjnymi.
Każda osoba pracująca w pomieszczeniach zadymionych powinna być wyposażona
w sprawnie działający sprzęt oświetleniowy i inny odpowiedni do warunków akcji.
W pomieszczeniach zadymionych należy przemieszczać się rzędem, dowódca
powinien badać przed sobą drogę, obecność przeszkód i miejsc niebezpiecznych oraz
ostrzegać o niebezpieczeństwach.
Prowadzenie działań w czasie gaszenia pożaru.
Celem zmniejszenia zagrożenia związanego z działaniem wysokiej temperatury,
żaru, płomieni i promieniowania cieplnego należy stosować odzież i sprzęt ochronny
oraz wykorzystywać zasłony naturalne i sztuczne.
Operując prądami wody i piany należy przestrzegać następujących zasad
bezpieczeństwa pracy :
1. kierować prądy w ten sposób, aby nie dopuścić do zniszczenia elementów
konstrukcji budynku, które zniszczone przez ogień mogłyby spowodować
zawalenie się obiektu lub jego części,
2. nie działać bezpośrednio prądami wodnymi na rozgrzane elementy nośne
konstrukcji budowlanych,
3. nie operować zwartymi prądami wodnymi w czasie pożarów w aptekach,
laboratoriach chemicznych,składach materiałów łatwo zapalnych oraz tam gdzie
są zgromadzone większe ilości materiałów chemicznych w opakowaniach
szklanych,
4. nie używać zwartych prądów wody przy pożarach pyłów i materiałów pylących,
5. nie stosować prądów wody i piany do gaszenia materiałów i surowców, które
w zetknięciu z wodą mogą wchodzić w niebezpieczne reakcje chemiczne jak np. :
karbid, wapno niegaszone, sód, potas oraz inne metale ziem alkaicznych.
W czasie gaszenia pożarów lasów, łąk i torfowisk należy dążyć do utrzymania
skutecznej łączności oraz takiego rozmieszczenia ludzi i sprzętu , aby w zależności
od kierunku rozprzestrzeniania się ognia, nie dopuścić do odcięcia dróg odwrotu
Ad. 4. Podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas obsługi urządzeń
ratowniczych
Wyposażenie techniczne.
1. Stosowanie wyrobów służących do ochrony przeciwpożarowej wymaga
certyfikatu w rozumieniu przepisów o badaniach i certyfikacji.
2. Sprzęt pożarniczy, ratowniczy, ochronny, uzbrojenie osobiste oraz narzędzia,
instalacje i urządzenia techniczne należy utrzymywać w pełnej sprawności
zapewniającej bezpieczeństwo ludzi, konserwować je i poddawać badaniom
kontrolnym ustalającym ich sprawność techniczną i bezpieczeństwo
użytkowników według ustaleń Komendy Głównej PSP, Centrum Naukowo 
Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej, producenta lub zgodnie
z postanowieniami innych, właściwych przepisów.
3. Sprzęt ratowniczy jak : linki, zatrzaśniki, pasy bojowe, szelki bezpieczeństwa itp.
oraz drabiny przenośne, losowo poddane próbom wytrzymałości mechanicznej nie
mogą być wprowadzone do użycia jako sprzęt ratowniczy i podlegają kasacji.
4. Przełożony jednostki ustala wewnętrzny system nadzoru i kontroli stanu
technicznego maszyn, urządzeń, sprzętu, instalacji i narzędzi oraz osoby
odpowiedzialne za jego realizacjÄ™.
5. Zabrania siÄ™ :
- eksploatacji urządzeń niesprawnych, których stan techniczny nie odpowiada
wymaganiom bezpieczeństwa i higieny pracy,
- eksploatacji urządzeń, których termin obowiązkowej obsługi technicznej,
użytkowania kontroli został przekroczony,
- eksploatacji urządzeń niezgodnie z ich przeznaczeniem lub z postanowieniami
instrukcji obsługi,
- obsługi, napraw i konserwacji sprzętu pożarniczego, instalacji i urządzeń
technicznych przez osoby nie posiadające aktualnych uprawnień zawodowych do
obsługi i napraw takiego sprzętu, instalacji i urządzeń.
6. Sprzęt ratowniczy i uzbrojenie osobiste podlegają szczególnie dokładnym
oględzinom po każdorazowym użyciu, a stosowane do szkolenia  również przed
użyciem.
7. Sprzęt, instalacje i urządzenia techniczne nowe lub po przeprowadzonym remoncie
mogą być oddane do użytku po odpowiednio :
- pisemnym zgłoszeniu lub odbiorze przeprowadzonym przez organ dozoru
technicznego, jeżeli urządzenie takiemu dozorowi podlega lub przez inny
właściwy organ,
- sprawdzeniu kompletu i aktualności dokumentacji technicznej sprzętu, instalacji
lub urzÄ…dzenia,
- sprawdzeniu i stwierdzeniu podczas odbioru, że instalacja lub urządzenie
odpowiada warunkom określonym w dokumentacji technicznej, a stan urządzenia
i miejsce przeznaczone do jego obsługi odpowiadają wymaganiom bezpieczeństwa
i higieny pracy,
- przeszkoleniu osób przewidzianych do obsługi instalacji lub urządzenia oraz
sprawdzeniu wymaganych uprawnień i kwalifikacji zawodowych i zapewnieniu
tym osobom właściwych środków ochrony indywidualnej oraz przeszkoleniu
w posługiwaniu się tymi środkami,
- zapewnieniu lub opracowaniu stanowiskowej instrukcji bezpieczeństwa i higieny
pracy i umieszczeniu jej w widocznym miejscu przy urzÄ…dzeniu, zapoznaniu
z postanowieniami instrukcji upoważnionych osób oraz sprawdzeniu znajomości
tej wiedzy,
- zapewnieniu przeprowadzania terminowej konserwacji , przeglądów, pomiarów
i kontroli przez uprawnione do tego osoby, instytucje lub organy
- zapewnieniu bieżącego prowadzenia, jeżeli jest wymagana, dokumentacji
eksploatacyjnej.
8. Przełożony jest obowiązany niezwłocznie i konsekwentnie likwidować
stwierdzone lub zgłoszone zagrożenie życia lub zdrowia podwładnych oraz inne
uchybienia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, we własnym zakresie,
a w razie braku możliwości zgłosić je swojemu przełożonemu lub kompetentnej
w danej dziedzinie . Do czasu likwidacji zagrożenia bezwzględnie zabezpieczyć
ludzi przed jego skutkami, a wyposażenie techniczne niesprawne wycofać z użycia
i skutecznie zabezpieczyć przed jego przypadkowym użyciem.
Maszyny i urzÄ…dzenia techniczne.
Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze maszyn i urządzeń
technicznych regulują ogólnie art. 215, art. 216 i art. 217 kodeksu pracy. Przede
wszystkim powinny być tak konstruowane i budowane, aby :
1. zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a w szczególności
zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji
chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem,
szkodliwymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym
i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy,
2.uwzględniały zasady ergonomii.
Maszyny i inne urządzenia, które nie spełniają tych wymagań muszą być
wyposażone w odpowiednie zabezpieczenia przez producenta, a w przypadku gdy
konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie
maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenie należy
do obowiązków pracodawcy.
Uwaga: od 3 czerwca 1997 r niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy
w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały odpowiedniego
certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem, albo nie
posiadają deklaracji zgodności.
1.Użytkowane urządzenia techniczne jak sprzęt pożarniczy, środki ochrony
indywidualnej, maszyna, instalacja, narzędzia i inne urządzenia powinny mieć 
odpowiednio  wymagany certyfikat na znak bezpieczeństwa, powinny być
oznaczone tym znakiem lub posiadać atest wydany przez CNBOP, albo posiadać
deklarację zgodności wyrobu z normami wprowadzonymi do obowiązkowego
stosowania oraz wymaganiami określonymi właściwymi przepisami, ustalony okres
użytkowania i instrukcję w języku polskim.
2. Urządzenie musi być dopuszczone do eksploatacji przez Urząd Dozoru
Technicznego jeżeli takiemu dozorowi podlega.
3. Stan techniczny takiego urządzenia musi być na bieżąco kontrolowany w ramach
wewnętrznego nadzoru i kontroli nad eksploatacją urządzeń technicznych. Za nadzór
taki sÄ… odpowiedzialne odpowiednie stanowiska.
4. Osoba obsługująca urządzenie powinna posiadać wymagane do tego kwalifikacje
i uprawnienia zawodowe, w tym szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
na stanowisku oraz wymagalną odzież ochronną i sprzęt ochron osobistych.
5. Na stanowisku pracy powinna być wywieszona w widocznym miejscu instrukcja
bezpiecznej obsługi urządzenia lub wyczerpujący wyciąg z takiej instrukcji.
6. Powinien być prowadzony na bieżąco dokument eksploatacyjny urządzenia jeżeli
na danym stanowisku jest wymagalny.
7. Wyposażenie techniczne jak sprzęt pożarniczy, ochrony osobiste, uzbrojenie
osobiste, instalacje, maszyny, urzÄ…dzenia techniczne po wycofaniu z eksploatacji
powinno być zabezpieczone tak, aby uniemożliwić go przed przypadkowym
użyciem.
Jednocześnie osoba obsługująca urządzenie techniczne powinna :
1. przed uruchomieniem sprawdzić czy uruchomienie nie grozi wypadkiem. W razie
stwierdzenia jakichkolwiek usterek powstrzymać się od wykonywania pracy
i powiadomić bezpośredniego przełożonego,
2. stosować odpowiednią odzież i obuwie robocze oraz sprzęt ochrony osobistej,
3. utrzymywać w porządku i czystości stanowisko robocze,
4. nie dopuszczać, bez wiedzy przełożonego, do pracy na swoim stanowisku osób
postronnych,
5. nie naprawiać samodzielnie maszyn czy urządzeń; niedopuszczalne jest zwłaszcza
zdejmowanie lub naprawianie samemu osłon i urządzeń zabezpieczających,
6. nie dotykać części maszyn będących w ruchu, nie czyścić ich i nie smarować przed
zatrzymaniem,
7. w razie przerwy w dopływie prądu wyłączyć obsługiwane maszyny i urządzenia,
8. po zakończonej pracy zatrzymać obsługiwane maszyny i urządzenia, dokładnie
oczyścić stanowisko robocze, ułożyć narzędzia i przyrządy w miejsca do tego
przeznaczone
Åšrodki transportu.
1. Przywileje przysługujące pojazdom pożarniczym mogą być wykorzystywane
jedynie wówczas, gdy tego wymaga sytuacja na jezdni. Z uprzywilejowania
w ruchu mogą korzystać tylko pojazdy prawidłowo oznakowane i stosujące 
zgodnie z przepisami - łącznie ostrzegawcze sygnały świetlne i dz
więkowe
w zwiÄ…zku z akcjÄ… ratowniczÄ… oraz w innych przypadkach na polecenie
właściwego przełożonego lub stanowiska koordynacji ratownictwa . W razie
uszkodzenia choćby jednego z wyżej wymienionych sygnałów , dalsza jazda
następuje bez prawa korzystania z przywilejów w ruchu drogowym.
2. Uruchomienie sygnałów należy do obowiązków kierowcy.
3. Zabrania się alarmowego przewożenia pojazdami pożarniczymi osób postronnych
oraz członków młodzieżowych i kobiecych drużyn pożarniczych.
4. Rozpoczęcie jazdy pojazdem pożarniczym następuje wyłącznie na rozkaz
dowódcy, po upewnieniu się przez niego o zajęciu miejsc przez załogę oraz
zamknięciu skrytek i drzwi pojazdu.
5. Dowódca nie ma prawa żądać zwiększenia szybkości pojazdu, natomiast
obowiązany jest nakazać jej zmniejszenie w razie lekceważenia bezpieczeństwa
przez kierowcÄ™.
6. Pojazd należy prowadzić z szybkością w danych warunkach bezpieczną.
7. Szybkość jazdy w kolumnie reguluje pierwszy pojazd; pozostałe pojazdy
obowiązuje zachowanie odstępów, zapewniających bezpieczeństwo jazdy
w danych warunkach.
8. Wyprzedzanie się pojazdów w kolumnie może nastąpić wyłącznie na polecenie
właściwego dowódcy.
9. Zamocowanie wyposażenia pojazdu oraz przewożonego sprzętu powinno
wykluczyć przypadkowe jego przemieszczanie mogące spowodować obrażenia
ludzi. Skuteczność zamocowania sprzętu i wyposażenia do służących do tego celu
uchwytów, ram, pasków itp. należy stale kontrolować.
10.Pojazdy pożarnicze muszą mieć takie odprowadzenia spalin, aby ratownicy
w czasie jazdy nie byli narażeni na ich działanie.
11.Podczas jazdy załodze pojazdu pożarniczego zabrania się :
- wychylania siÄ™ i otwierania drzwi,
- zajmowania miejsc innych niż ustalone
- jazdy na stopniach i innych zewnętrznych elementach pojazdów,
- palenia tytoniu,
-samowolnego opuszczania pojazdu,
-prowadzenia zbędnych rozmów z kierowcą,
- zdejmowania hełmów,
12.Kierowca pojazdu pożarniczego nie używa hełmu i pasa bojowego, natomiast
po opuszczeniu pojazdu nosi uzbrojenie zgodnie z ustaleniami obowiÄ…zujÄ…cymi
pozostałych członków załogi.
13.Na miejscu akcji pojazd należy ustawić zgodnie z poleceniami dowódcy, mając na
względzie nieutrudnianie ruchu innym pojazdom , bezpieczeństwo załogi
i pojazdu, zachowanie możliwości , zachowanie możliwości manewrowania w tym
odjazdu.
Transport ręczny polega na podnoszeniu i przemieszczaniu ciężaru za pomocą mięśni
ludzkich. Dz
wiganie ciężaru polega na jego podniesieniu i jednoczesnym
przemieszczeniu na odległość maksymalnie 2m. Dz
wiganie ciężaru na odległość
większą od 2 m należy traktować jako podnoszenie i przenoszenie ciężaru.
Zasady prawidłowego przenoszenia ciężarów :
1. Trzymać ciężar tak blisko ciała jak to tylko jest możliwe ( obciążenie wzrasta
z odległością między ciężarem a dz
wigajÄ…cym),
2. Podnosić w zakresie wysokości od dłoni do barków. Jeśli ciężar znajduje się
poniżej wysokości, na jakiej znajdują się dłonie, to należy zastosować
odpowiednie pętle, uprzęż lub hak,
3. Starać się utrzymywać ciężar w rękach jak najkrócej,
4. Unikać dużej częstotliwości podnoszenia ( szybkie tępo ),
5. Podczas podnoszenia minimalizować ruchy tułowia ( pochylenia, skłony
i skręcenia ),
6. Należy unikać dużych obiektów, które wykraczają poza zasięg rąk oraz
ograniczajÄ… widzenie,
7. Unikać podnoszenia ciężarów z przemieszczającym się środkiem ciężkości
np. zbiorniki otwarte z cieczami,
8. Przenosić ciężar na opuszczonych rękach. Dz
wiganie ciężaru przy zgiętych w
stawie łokciowym rękach zwiększa dwukrotnie obciążenie zaangażowanych
mięśni.
Normy transportu ręcznego dla mężczyzn
Sposób podnoszenia,przenoszenia lub Norma w Uwagi
przewożenia kg
Ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów Przy ręcznym przenoszeniu ciężarów
(do 4 m długości) w miarę możliwości należy stosować
50
sprzęt pomocniczy na długości do 25m
i na wysokości do 2m
Ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów
na wysokość ponad 4m 30
Ręczne przetaczanie beczek 300
RÄ™czne przetaczanie beczek po pochylni 50 pochylnia do 30°
Ręczne przenoszenie skrzyni, worków na odległość do 25m
i beczek 50
Ręczne przenoszenie skrzyni, worków po schodach lub pochylniach
i beczek 30 na wysokość wyższą niż 4m
Transport zespołowy
 przedmioty o długości powyżej 4m i o ciężarze powyżej 30 kg, mogą być
przenoszone przez odpowiednią liczbę ludzi nie mniejszą niż dwóch, z tym aby
na jednego pracownika przypadał ciężar do:
a) 50 kg, gdy praca ma charakter dorywczy, a odległość przenoszenia
nie przekracza 25m,
b) 45 kg, gdy praca ma charakter dorywczy, a odległość przenoszenia przekracza
25m, lub gdy praca ma charakter stały, a odległość przenoszenia przekracza 25m,
c) 40 kg, gdy praca ma charakter stały, a odległość przenoszenia wynosi od 25m
do 75m,
d) wspólne dz
wiganie i przenoszenie ciężarów przekraczających 750 kg
dozwolone jest tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy względy techniczne nie
pozwalają na użycie siły mechanicznej. Powinno być ono dokonywane pod
nadzorem i z zachowaniem postanowień dotyczących wielkości ciężaru na jednego
pracownika podanych wyżej.
- zwijania po drabinach użytego w ćwiczeniach sprzętu,
Ad. 5. Postępowanie w razie wypadku i sytuacji awaryjnych.
Każdy strażak podczas prowadzenia akcji gaśniczej lub ćwiczeń,
gdy ulegnie wypadkowi powinien niezwłocznie zgłosić ten fakt swojemu
przełożonemu lub dowódcy akcji gaśniczej w celu sporządzenia meldunkku, który
jest podsrawą do wszczęcia postępowania powypadkowego. Postępowanie
powypadkowe prowadzi komisja powypadkowa powoływana przez w właściwy
organ samorządowy tj. prezydenta miasta, burmistrza miasta lub wójta gminy.
W skład komisji powinien być powołany pracownik właściwego urzędu
samorzÄ…dowego prowadzÄ…cy w nim zadania zwiÄ…zane z BHP , komendant gminny
OSP oraz prezes jednostki OSP z któtej wywodzi się poszkodowany strażak.
Komisja powypadkowa sporządza protokół powypadkowy, który
zatwierdza właściwy organ samorządowy,. Jednocześnie kieruje poszkodowanego
strażaka na Wojewódzką Komisję Lekarską Zarądu Służby Zdrowia MSW i A.
Poszkodowany wraz z dokumentacją stawia się przed wspomnianą komisją , która
orzeka procentowy uszczerbej na zdrowiu i przyznaje jednorazowe odszkodowanie
w razie doznania stałego uszczerbku na zdrowiu lub odszkodowanie członkom
rodziny strażaka który uległ śmierci.
Odszkodowanie wypłaca właściwy organ samorządowy z budżetu gminy
na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej.
Okresowe badania lekarskie
Każdy strażak  ochotnik przed przystąpieniem do brania
bezpośredniego udziału w akcjach ratowniczo - gaśniczych powinien zostać
skierowany na okresowe badania lekarskie, które są ważne nie dłużej jak na dwa lata.
Koszty badań lekarskich ponosi właściwy urząd samorządowy, który utrzymuje
jednostkÄ™ OSP na swoim terenie administracyjnym.