Koło jakości jest formą organizacji pracy skupiającą
pracowników jednego (najczęściej) odcinka pracy (np.
gniazda, linii, oddziału, działu) wokół idei ulepszania
jakiegoś fragmentu własnego środowiska pracy. Jest to
organizacja dobrowolna, uczestniczÄ… w niej tylko te osoby,
które nie zgadzają się z istniejącym stanem rzeczy, widzą
potrzebę jego zmiany i sądzą, że skuteczniejsze jest
działanie w zespole osób o podobnych zapatrywaniach ,
postawach i potrzebach. Przystępowanie do koła jakości
jest zatem bardziej kwestią uświadomienia sobie własnych
niedoskonałości, potrzeb i możliwości działania, niż
nacisków i presji zewnętrznej.
Zasady tworzenia kół jakości:
}ð Każdy z uczestników procesu wytwórczego ma wpÅ‚yw na jakość
produkowanych dóbr, a zatem należy stworzyć możliwość pracy w kołach
jakości wszystkim pracownikom.
}ð Kierownictwo powinno popierać inicjatywÄ™ pracowników do tworzenia wÅ›ród
nich grup mających na celu poszukiwanie mankamentów w jakości
produkowanych dóbr, a także sposobów ich eliminacji.
}ð UdziaÅ‚ wykonawców w grupach jest dobrowolny, koÅ‚a otwarte sÄ… dla
wszystkich chętnych
}ð Liczba czÅ‚onków koÅ‚a nie powinna przekraczać 20 osób,
}ð Spotkania sÄ… regularne, a udziaÅ‚ w nich jest pÅ‚atny,
}ð Brak niezdrowej rywalizacji.
Koła jakości działają według konkretnych planów,
ustalonych przez członków koncentrujących się wokół
następujących sześciu ogólnych zadań:
}ð Podwyższenie jakoÅ›ci produkowanych wyrobów
}ð Obniżka strat i nakÅ‚adów z tytuÅ‚u jakoÅ›ci
}ð Obniżka kosztów materiaÅ‚owych
}ð ZwiÄ™kszenie wydajnoÅ›ci
}ð ZwiÄ™kszenie wykorzystania pracy maszyn
}ð ZwiÄ™kszenie bezpieczeÅ„stwa pracy
Ek St Ak Ni Za Ni Du M
ałe że ałe
sp ty ea rej ez
er
wn kt est are
e
yw ro jes
n w tr
Wydziałowe
RozwiÄ…zujÄ…ce
problemy
Rodzaje kół
jakości
SygnalizujÄ…ce
Międzywydziałowe problemy
Tematyczne Hambetsu Rengo (pracownicy
różnych gniazd)
(pracownicy różnych (pracownicy jednego
służb) gniazda)
}ð KoÅ‚a tematyczne zÅ‚ożone z pracowników różnych sÅ‚użb,
których łączy wspólny temat pracy,
}ð Hanbetsu  skÅ‚adajÄ…ce siÄ™ z pracowników jednego gniazda,
których działanie nastawione jest na pogłębienie znajomości
wykonywanych czynności i wykrywanie przyczyn zaniżających
jakość wyrobów,
}ð Rengo skÅ‚adajÄ…ce siÄ™ z pracowników różnych faz procesu
technologicznego, zajmujÄ…cych siÄ™ rozwiÄ…zywaniem
zagadnień, których przyczyny leżą w innych fazach procesu
niż ich skutki. Jest to najwyższa forma kół jakości.
Grupa sterujÄ…ca
KJ
Konsultanci
Komitet Komitet Komitet
Wydziałowy 1 Wydziałowy 2 Wydziałowy N
KJ 1 KJ 2 KJ 1 KJ 1 KJ 2
KJ 3 KJ 2 KJ 3
Wdrożenie Identyfikacja
projektu problemów
Ustalenie hierarchii
Podjęcie decyzji o
problemów
wdrożeniu projektu
Informacje zbierane we
wszystkich fazach cyklu pracy
koła jakości
Zbieranie informacji.
prezentacja
Analiza i poszukiwanie
rozwiÄ…zania
rozwiązań.
Wybór i projektowanie
Specjaliści -
rozwiÄ…zania optymalnego
konsultanci
Rodzaje zebrań kół jakości:
}ð Zebrania regularne (ze z góry okreÅ›lonym terminem  np. co 2 tyg.)
i nieregularne (organizowane okazjonalnie na wniosek moderatora
lub większości członków koła)
}ð Robocze (ich celem jest omówienie i ocena prac koÅ‚a,
przeanalizowanie zaistniałych problemów itp.) i uroczyste (np. dla
uczczenia osiągnięć koła).
}ð Informacyjne  na ogół bardzo krótkie, organizowane w sytuacji,
gdy zamierza się przekazać dużą liczbę informacji członkom koła.
}ð Problemowe  sÄ… one szczególnÄ… odmianÄ… spotkaÅ„ roboczych;
poświęcone są w całości badaniu i rozwiązywaniu konkretnego
problemu, będącego przedmiotem zainteresowań koła jakości.
}ð Szkoleniowe  organizowane sÄ… dla realizacji przyjÄ™tych celów
dydaktycznych.
Zakres prac wykonywanych w ramach kół jakości pomiędzy ich posiedzeniami:
}ð Rejestracja czÄ™stotliwoÅ›ci pojawiania siÄ™ jakiegoÅ› zjawiska,
}ð Zbieranie opinii o danej sprawie,
}ð Poszukiwanie sposobów usuniÄ™cia zaistniaÅ‚ej wady,
}ð Opracowanie caÅ‚ego lub fragmentu diagramu przyczynowo  skutkowego,
}ð Wykonanie eksperymentu,
}ð Obserwacja cech wyrobu, maszyny lub zjawiska,
}ð Rejestracja trudnoÅ›ci w rozwiÄ…zywaniu problemu,
}ð Zbieranie pomysłów i wniosków usprawnieÅ„,
}ð Poznanie okreÅ›lonego tematu,
}ð Zebranie informacji na temat np. kosztów, warunków technicznych,
niezawodności, bhp.
Sposoby:
Zmiany regulaminu
RozwiÄ…zywania
konfliktów
Zadania: Ogólne informacje o KJ:
Koła Charakterystyka koła
Spis treści
regulaminu
Przewodniczącego Miejsce działania
organizacyjnego
Sekretarza Skład osobowy
koła jakości
Członków Uprawnienia koła
Koordynatora Relacje z otoczeniem
Metody:
Powoływania KJ
Konsultowania siÄ™ na
zewnÄ…trz
Wymiany członków KJ
Wyboru tematyki pracy
Pracy KJ
Wynagrodzenia
Oceny działalności
Zadania realizowane przez koło jakości wynikają z:
}ð obszaru zainteresowaÅ„ czÅ‚onków koÅ‚a,
}ð aktualnych problemów gniazda technologicznego, w którym pracujÄ…
członkowie koła;
}ð możliwoÅ›ci realizacji zadania,
}ð mody na pewne tematy,
}ð przygotowania czÅ‚onków koÅ‚a.
Koło jakości może odpowiadać np. za:
}ð rejestracjÄ™ problemów,
}ð ocenÄ™ ich ważnoÅ›ci,
}ð przekazywanie problemów do rozwiÄ…zania innym specjalistom,
}ð samodzielne rozwiÄ…zywanie problemów,
}ð opracowanie listy projektów,
}ð wdrożenie rozwiÄ…zania do praktyki,
}ð sprawdzanie wyników wdrożeÅ„
Wyboru tematyki pracy KJ dokonuje siÄ™ na podstawie:
}ð Propozycji zgÅ‚oszonych przez czÅ‚onków (w czasie burzy
mózgów),
}ð Propozycji tematów sugerowanych przez zespół
inicjujÄ…co  wspierajÄ…cy lub kierownictwo,
}ð Obserwacji przeprowadzonych przez czÅ‚onków koÅ‚a
Przykładowo  koło jakości uprawnione być może do podejmowania
decyzji w zakresie:
}ð zmian skÅ‚adu osobowego KJ,
}ð zmian wÅ‚adz KJ,
}ð zatwierdzania i zmian regulaminu KJ,
}ð samorozwiÄ…zania siÄ™,
}ð wyboru tematyki, formy, metod, czasu, tempa prowadzonych prac,
}ð delegowania swoich przedstawicieli do wyższej struktury ruchu,
}ð zawierania umów o współpracy z innymi koÅ‚ami,
}ð typowania czÅ‚onków koÅ‚a do nagród,
}ð brania udziaÅ‚u w różnego rodzaju konkursach,
}ð publicznego wypowiadania siÄ™ na tematy dotyczÄ…ce doskonalenia
organizacji.
Dodatkowo kołu przysługuje prawo do:
}ð nagród za wdrożone usprawnienia,
}ð funduszu pÅ‚ac za okreÅ›lonÄ… i uzgodnionÄ… z dyrekcjÄ… ilość
godzin posiedzeń koła,
}ð pomocy materialnej dyrekcji przedsiÄ™biorstwa przeznaczonej
na wcześniej ustalone cele,
}ð możliwoÅ›ci przeprowadzania eksperymentów po
uzgodnieniu tego z przedstawicielami kadry kierowniczej,
}ð merytorycznej pomocy ze strony odpowiednich specjalistów,
}ð PomieszczeÅ„ zakÅ‚adowych przeznaczonych na prace koÅ‚a.
Sposoby wynagradzania
Materialne Niematerialne
- Opłacanie czasu zebrań, - Wyróżnienie plakietkami itp.,
- Opłacanie wycieczek szkoleniowych, - Wyróżnienie dyplomami,
- Opłacanie wyjazdów zagranicznych, - Wyróżnienie listami pochwalnymi,
- Zwrot kosztów udziału w konferencjach, - Wpisanie do  złotej księgi jakości ,
- Okazjonalne nagrody pieniężne, - Wpisywanie wyróżnień do akt personalnych,
- Przyznawanie bonów - Reklama osoby w gazecie zakładowej,
pieniężnych/towarowych, - Uwzględnienie wyników w ścieżce awansu,
- Udział w wypracowanych efektach, - Spotkania przy kawie z dyrekcją
- Pokrywanie kosztów wyżywienia uczestników przedsiębiorstwa,
spotkań, - Prezentacja członków KJ na zebraniu załogi
- Priorytet w korzystaniu z dóbr przedsiębiorstwa.
trudnodostępnych.
Na ogólną ocenę pracy koła składa się:
}ð Ocena stosunków panujÄ…cych w kole,
}ð Ocena sposobów pracy koÅ‚a,
}ð Skuteczność pracy (wyniki dziaÅ‚ania) koÅ‚a.
Dla oceny stosunków panujących w kole wykorzystuje się
informacje na temat:
}ð CzÄ™stotliwoÅ›ci wystÄ™powania i gÅ‚Ä™bi objawów konfliktów,
}ð Samopoczucia czÅ‚onków koÅ‚a,
}ð MożliwoÅ›ci gÅ‚oszenia wÅ‚asnych poglÄ…dów,
}ð SkÅ‚onnoÅ›ci do wzajemnego udzielania sobie pomocy,
}ð MożliwoÅ›ci podejmowania decyzji przez koÅ‚o itp..
Ocena sposobów pracy koła jest prowadzona na podstawie oceny
następujących charakterystyk:
}ð skutecznoÅ›ci postÄ™powania koÅ‚a,
}ð liczby i charakteru popeÅ‚nianych bÅ‚Ä™dów,
}ð stopnia zaangażowania czÅ‚onków w prace koÅ‚a i usuwanie
zauważonych błędów,
}ð innowacyjnoÅ›ci podejÅ›cia do wykonywanego zadania.
Wyniki pracy KJ oceniane sÄ… nie tylko miernikami finansowymi, ale
również zmianami w postawach i zachowaniu członków koła.
Przeprowadzając ocenę efektów pamiętać należy o różnych ich
rodzajach, wielkości i adekwatności w stosunku do przyjętych
celów. Wśród podstawowych efektów pracy KJ wymienia się:
ekonomiczne i społeczne, krótko- i długoterminowe, osiągane
samodzielnie i niesamodzielnie, wymierne i niewymierne.
1. PrzewodniczÄ…cy
Określając zadania dla przewodniczącego należy brać
pod uwagÄ™:
}ð potrzeby sprawnego funkcjonowania koÅ‚a,
}ð osobowość i możliwoÅ›ci przewodniczÄ…cego,
}ð powszechnie stosowane rozwiÄ…zania w koÅ‚ach jakoÅ›ci,
}ð poglÄ…dy i życzenia czÅ‚onków KJ.
2. Sekretarz (zastępca przewodniczącego)
}ð prowadzenie dokumentacji KJ,
}ð protokoÅ‚owanie spotkaÅ„ KJ,
}ð wykonywanie zadaÅ„ czÅ‚onka KJ,
}ð staÅ‚e analizowanie dziaÅ‚ania KJ i zgÅ‚aszanie możliwoÅ›ci
jej usprawnienia,
}ð tworzenie dokumentacji problemu rozwiÄ…zywanego
przez KJ,
}ð sporzÄ…dzanie notatek,
}ð propagowanie dziaÅ‚alnoÅ›ci KJ na zewnÄ…trz.
3. Szeregowy członek KJ
}ð dbanie o dobre imiÄ™ KJ i dobre stosunki miÄ™dzyludzkie w
jego ramach,
}ð systematyczne i aktywne uczestnictwo w zebraniach,
}ð ZgÅ‚aszanie tematów do rozwiÄ…zania oraz sposobów ich
rozwiÄ…zania,
}ð ZgÅ‚aszanie uwag do sposobów rozwiÄ…zywania problemów, a
także organizacji i metod pracy KJ;
}ð ChÄ™tne podejmowanie siÄ™ realizacji przydzielonych prac,
oraz terminowe i sumienne ich wykonywanie,
}ð Propagowanie idei KJ w przedsiÄ™biorstwie,
}ð Systematyczne podnoszenie wÅ‚asnych kwalifikacji metodÄ…
samokształcenia i szkolenia,
}ð Wspieranie dziaÅ‚alnoÅ›ci przewodniczÄ…cego.
4. Koordynator KJ
}ð OkreÅ›lenie potrzeb szkoleniowych czÅ‚onków KJ,
}ð Projektowanie programów indywidualnych Å›cieżek rozwoju,
}ð Opracowywanie tematów szkoleÅ„ dla KJ,
}ð Opracowywanie zestawów literatury,
}ð UÅ‚atwianie kontaktów ze specjalistami,
}ð OkreÅ›lanie potrzeb informacyjnych, z
ródeł informacji,
sposobów korzystania z nich, zatorów informacyjnych itp.,
}ð Wyszukiwanie i rozwijanie wiary i nadziei we wÅ‚asne siÅ‚y oraz
możliwości pokonania przeszkód,
}ð Obiektywne ustosunkowanie siÄ™ do dziaÅ‚aÅ„ prowadzonych
przez KJ,
}ð Usuwanie uprzedzeÅ„, nieporozumieÅ„ i innych trudnoÅ›ci we
współpracy koła z jego otoczeniem,
}ð Popularyzacja osiÄ…gnięć KJ.
Efektem funkcjonowania kół jakości mogą być następujące korzyści:
}ð dla przedsiÄ™biorstwa: oszczÄ™dność czasu i pieniÄ™dzy, produkcja wyrobów o
wyższej jakości, wzmocnienie komunikacji między szeregowymi
pracownikami i kierownikami,
}ð dla pracowników: możliwość wykorzystania i poszerzenia posiadanej
wiedzy, większa motywacja do myślenia nad racjonalizacją metod
wykonywania pracy,
}ð zwiÄ™kszenie satysfakcji z wykonywanej pracy, wzrost zaufania we wÅ‚asne
możliwości, prezentacja własnego punktu widzenia i pomysłów.
PRZYCZYNY NIEPOWODZEC
KÓA
JAKOÅšCI
PODMIOTOWE PRZEDMIOTOWE
Niewłaściwa motywacja Warunki techniczne
Niewłaściwe wykształcenie Warunki organizacyjne
Niewłaściwe predyspozycje Warunki ekonomiczne
Warunki społeczne